W kuchni. Kulturowe szkice o przestrzeni

Aleksandra Krupa-Ławrynowicz; Katarzyna Orszulak-Dudkowska; Paulina Kowalczyk; Sebastian Latocha; Inga B. Kuźma; Tadeusz Czekalski; Grażyna Ewa Karpińska; Mariola Tymochowicz; Anna Dąbrowicz; Anna Marciniak-Kajzer; Zofia Rzeźnicka

doi:10.18778/8142-379-3

W kuchni. Kulturowe szkice o przestrzeni

Aleksandra Krupa-Ławrynowicz (ed)

Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej, Zakład Teorii i Badania Kultury Współczesnej

https://orcid.org/0000-0003-3532-9677

Katarzyna Orszulak-Dudkowska (ed)

Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej, Zakład Teorii i Badania Kultury Współczesnej

https://orcid.org/0000-0002-1997-6105

ISBN

ISBN-13 (15): 978-83-8142-377-9

e-ISBN

ISBN-13 (15): 978-83-8142-379-3

DOI: https://doi.org/10.18778/8142-379-3

Słowa kluczowe: kuchnia domowa, przestrzeń kuchenna, urządzanie wnętrz, kultura materialna, antropologia kulturowa

Opublikowane: 29 lipca 2019

Kategorie: Etnologia i antropologia kulturowa, Otwarty dostęp,

Pliki do pobrania

PDF

Książka dotyczy kuchni jako przestrzeni życiowej – prywatnej, domowej, półpublicznej – kojarzonej z wieloma kulturowymi i społecznymi znaczeniami ukazanymi na wybranych przykładach. Autorzy tekstów omawiają zarówno współczesne sposoby korzystania z pomieszczeń kuchennych, ich aranżacje i wyposażenie, specyfikę projektów kuchni z perspektywy wypracowanych wzorów kulturowo-społecznych, sposoby organizacji posiłków w placówkach zbiorowego żywienia i instytucjach pomocowych, jak i funkcjonowanie przestrzeni kuchennych w tradycyjnej kulturze chłopskiej, robotniczym środowisku miasta oraz w okresie średniowiecza i starożytności.

Publikacja jest kierowana do badaczy kultury i życia społecznego, zainteresowanych przestrzenią kuchni i związanymi z nią praktykami, nie tylko kulinarnymi. Może stanowić także źródło wiedzy i inspiracji dla osób zajmujących się analizą strategii zamieszkiwania, osadzonych w różnych kontekstach historycznych oraz projektowaniem przestrzeni i całej palety przedmiotów użytkowanych na potrzeby kuchenne.

Wprowadzenie. Kulturowe badania (w) kuchni. Tropy i znaczenia

Aleksandra Krupa-Ławrynowicz, Katarzyna Orszulak-Dudkowska

DOI: https://doi.org/10.18778/8142-379-3.01

PDF

Co się dzieje we współczesnej kuchni domowej? O możliwościach antropologii designu

Katarzyna Orszulak-Dudkowska

DOI: https://doi.org/10.18778/8142-379-3.02

PDF

„Z oficyny do centrum domu”. O nowym wymiarze przestrzennym i kulturowym kuchni we współczesnym urządzaniu wnętrz

Paulina Kowalczyk

DOI: https://doi.org/10.18778/8142-379-3.03

PDF

Kuchnia otwarta, kuchnia zamknięta. Antropologiczna lektura rzutów architektonicznych (projekty domów jednorodzinnych A.D. 1994

Sebastian Latocha

DOI: https://doi.org/10.18778/8142-379-3.04

PDF

O dwóch znaczących przedmiotach. Kulturowa inwentaryzacja przestrzeni kuchennej

Aleksandra Krupa-Ławrynowicz

DOI: https://doi.org/10.18778/8142-379-3.05

PDF

Kuchenna bieda. Szkic antropologiczny o jedzeniu i przestrzeni

Inga B. Kuźma

DOI: https://doi.org/10.18778/8142-379-3.06

PDF

Idea kuchni nowoczesnej w projektach rozwoju zakładów gastronomicznych w Polsce w latach 50. i 60. XX wieku

Tadeusz Czekalski

DOI: https://doi.org/10.18778/8142-379-3.07

PDF

Wokół pieca i stołu. Praktyki zamieszkiwania łódzkich włókniarzy

Grażyna Ewa Karpińska

DOI: https://doi.org/10.18778/8142-379-3.08

PDF

Przemiany funkcji wiejskiej kuchni od końca XIX do początku XXI wieku (na materiale z terenu Lubelszczyzny)

Mariola Tymochowicz

DOI: https://doi.org/10.18778/8142-379-3.09

PDF

Fenomen kuchennej makatki

Anna Dąbrowicz

DOI: https://doi.org/10.18778/8142-379-3.10

PDF

Średniowieczna kuchnia „siermiężna” czy „wymyślna”. Uwagi o kulturze materialnej

Anna Marciniak-Kajzer

DOI: https://doi.org/10.18778/8142-379-3.11

PDF

Antyczna przestrzeń kuchenna w świetle literatury gastronomicznej i medycznej

Zofia Rzeźnicka

DOI: https://doi.org/10.18778/8142-379-3.12

PDF

Aleksandra Krupa-Ławrynowicz - Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej, Zakład Teorii i Badania Kultury Współczesnej

Dr Aleksandra Krupa-Ławrynowicz. Etnograf, antropolog kultury. W swej praktyce badawczej zajmuje się kulturą współczesną oraz dziedzictwem kulturowym zapisanym w krajobrazie i pamięci. Terenem jej badań jest przede wszystkim miasto i miasteczko. Bierze również udział w projektach badawczych poświęconych rekonstruowaniu historii lokalnych. Bliska jest jej perspektywa antropologii zmysłów, w ramach której opisuje preferencje i praktyki jedzeniowe Polaków oraz analizuje kulturowe znaczenia i funkcje dźwięków. Sprzyja działaniom interdyscyplinarnym i humanistyce stosowanej; prowadzi warsztaty edukacyjne, realizuje projekty animacyjne.

Katarzyna Orszulak-Dudkowska - Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej, Zakład Teorii i Badania Kultury Współczesnej

Dr Katarzyna Orszulak-Dudkowska. Etnolog i antropolog kultury, podstawowe obszary zainteresowań badawczych to kultura materialna i zjawiska designu, kultura codzienności i folklor współczesny.

Paulina Kowalczyk - Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej

Mgr Paulina Kowalczyk. Doktorantka w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Łódzkiego, absolwentka Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politologicznych UŁ (orientalistyka, 2013 r.) i Wydziału Filozoficzno-Historycznego UŁ (etnologia, 2013 r.); współautorka (z S. Latochą) książki Znikające sklepy. Kultura handlu na ulicy Wschodniej w Łodzi; obecnie prowadzi badania dotyczące antropologii turystyki.

Sebastian Latocha - Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej

Dr Sebastian Latocha. Antropolog kultury, laureat Nagrody Naukowej Fundacji Uniwersytetu Łódzkiego (2017); współautor książki pt. Znikające sklepy. Kultura handlu na ulicy Wschodniej w Łodzi (2017); prowadzi etnograficzne badania dotyczące potocznej wiedzy o zdrowiu i chorobie, etnomedycyny, antropologii współczesności i mikrohistorii.

Inga B. Kuźma - Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej

Dr hab. Inga B. Kuźma, prof. UŁ. Kierowniczka Pracowni Antropologii Praktycznej (w IEiAK UŁ) i członkini Rady Naukowej Centrum Innowacji Społecznych (CEIN) na Uniwersytecie Łódzkim (od 2017 r. koordynuje jego prace). Zajmuje się kwestiami wykluczenia i włączenia społecznego, w tym kobiet, herstory w polityce miejskiej i edukacji nieformalnej. Działa w KDO ds. polityki lokalowej w Łodzi przy UMŁ, koordynuje działalność Łódzkiego Partnerstwa Pomocy w sytuacji Wykluczenia i Bezdomności przy CEIN UŁ; członkini łódzkiego międzyuczelnianego intersekcjonalnego Interdyscyplinarnego Seminarium Gender; ekspertka w Housing Rights Cluster przy FEANTSA. Uczestniczka międzynarodowych programów badawczo-społecznych nt. praw kobiet, migracji, nierówności i włączenia społecznego (w ramach programów Erasmus+ i Europe for Citizens). Autorka m.in. Domy bezdomnych. Badania sytuacji kryzysowych (2015), Współczesna religijność kobiet. Antropologia doświadczenia (2008). Redaktorka Tematów trudnych. Sytuacji badawczych (2013). Współredaktorka dwóch tomów publikowanych w serii Wydawnictwa UŁ „Oblicza Feminizmu”: Kobiety niepokorne. Reformatorki – buntowniczki – rewolucjonistki (cz. 1; 2016) oraz Kobiety niepokorne. Reformatorki – buntowniczki – rewolucjonistki. Herstorie (cz. 2; 2016).

Tadeusz Czekalski - Uniwersytet Jagielloński, Wydział Historyczny, Instytut Historii, Zakład Antropologii Historycznej

Dr hab. Tadeusz Czekalski. Historyk, którego zainteresowania badawcze dotyczą historii Bałkanów w XIX–XX wieku oraz europejskiej kultury kulinarnej w XIX–XX wieku.

Grażyna Ewa Karpińska - Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej

Dr hab. Grażyna Ewa Karpińska, prof. UŁ. Etnolożka i antropolożka kultury, profesor w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej UŁ. Zajmuje się problematyką miejską, studiami nad przestrzenią, codziennością, przeszłością w krajobrazie miasta i wsi. Autorka m.in. książki Miejsce wyodrębnione ze świata. Przykład łódzkich kamienic czynszowych (Łódź 2000), redaktorka naczelna „Łódzkich Studiów Etnograficznych” – czasopisma Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego.

Mariola Tymochowicz - Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Wydział Humanistyczny, Instytut Kulturoznawstwa, Zakład Kultury Polskiej

Dr Mariola Tymochowicz. Kulturoznawca, etnolog; jej zainteresowania naukowe i prowadzone badania koncentrują się wokół: tradycyjnego pożywienia wiejskiego, obrzędowości, architektury wsi i strojów ludowych na obszarze Lubelszczyzny i Polski.

Anna Dąbrowicz - Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi

Mgr Anna Dąbrowicz. Kustosz w Dziale Kontekstów Kulturowych Włókiennictwa w Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi, muzealnik, artysta plastyk, pedagog, przewodnik miejski i terenowy PTTK. Autorka licznych projektów edukacyjnych realizowanych w CMWŁ, w tym projektu partycypacyjnego Nasza Szafa; autorka wystaw w Skansenie Łódzkiej Architektury Drewnianej m.in. W kuchni Pani Goldbergowej i Rzemiosła dawnej Łodzi – pracownia haftu maszynowego oraz współautorka międzynarodowego wortalu Jewish Life in Interwar Łódź / Życie Żydów w międzywojennej Łodzi.

Anna Marciniak-Kajzer - Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Instytut Archeologii

Dr hab. Anna Marciniak-Kajzer, prof. UŁ. Archeolog mediewista, pracująca w Uniwersytecie Łódzkim. Główne zainteresowania badawcze koncentrują się wokół budownictwa obronnego i szeroko rozumianej kultury materialnej średniowiecza.

Zofia Rzeźnicka - Uniwersytet Łódzki, Centrum Badań nad Historią i Kulturą Basenu Morza Śródziemnego i Europy Południowo- Wschodniej im. prof. Waldemara Cerana (Ceraneum)

Dr Zofia Rzeźnicka. Historyczka, jej zainteresowania naukowe oscylują wokół historii pożywienia oraz dziejów medycyny epoki antyku i wczesnego Bizancjum.

Pobrania

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Inne prace tego samego autora

Jarosław Kita, Krzysztof Paweł Woźniak, Wiesław Puś, Kamil Śmiechowski, Violetta Wiernicka, Ewelina M. Kostrzewska, Marzena Iwańska, Grażyna Ewa Karpińska, Marta Sikorska, Krzysztof Stefański, Irmina Gadowska, Daria Rutkowska-Siuda, Piotr Gryglewski, Joanna Sosnowska, Grzegorz Markiewicz, Karolina Kołodziej, Anna Śmiechowicz, Katarzyna Orszulak-Dudkowska, Elżbieta Umińska-Tytoń, Marek Adamczewski, Łódź poprzez wieki. Historia miasta, tom 2: 1820-1914
Katarzyna Badowska, Tomasz Cieślak, Krystyna Pietrych, Krystyna Radziszewska, Kamil Śmiechowski, Inga B. Kuźma, Tomasz Ferenc, Marta Sikorska, Rafał Matyja, Przemysław Waingertner, Marcin Szymański, Ewelina Maria Kostrzewska, Grażyna Ewa Karpińska, Krzysztof Stefański, Aleksandra Sumorok, Małgorzata Nieszczerzewska, Elżbieta Rybicka, Wojciech Browarny, Dorota Samborska-Kukuć, Kamil Piskała, Tomasz Wójcik, Tomasz Majewski, Elżbieta Umińska-Tytoń, Aneta Pawłowska, Leszek Karczewski, Agnieszka Karpowicz, Irmina Gadowska, Piotr Olkusz, Karolina Prykowska-Michalak, Monika Wąsik-Linder, Karolina Kołodziej, Łukasz Biskupski, Przemysław Owczarek, Łódź. Miasto modernistyczne
Krzysztof Lesiakowski, Janusz Wróbel, Joanna Żelazko, Leszek Próchniak, Sebastian Pilarski, Ewa Kacprzyk, Rafał Pakuła, Błażej Ciarkowski, Aneta Pawłowska, Wioletta Kazimierska-Jerzyk, Julia Sowińska-Heim, Aleksandra Krupa-Ławrynowicz, Grażyna Ewa Karpińska, Witold Jarno, Jolanta Kolbuszewska, Joanna Królikowska, Grzegorz Mnich, Piotr Sitarski, Ada Florentyna Pawlak, Paulina Sztabińska-Kałowska, Marek Adamczewski, Piotr Szukalski, Leszek Olejnik, Ewelina Ślązak, Damian Bębnowski, Bartłomiej Kluska, Inga B. Kuźma, Łódź poprzez wieki. Historia miasta, tom 4: od 1945 roku
Przemysław Waingertner, Aneta Stawiszyńska, Małgorzata Łapa, Sebastian Latocha, Eleonora Jedlińska, Aneta Pawłowska, Irmina Gadowska, Agnieszka Świętosławska, Karol Chylak, Magdalena Makówka, Sebastian Glica, Marcin Szymański, Krzysztof Stefański, Rafał Bazaniak, Kamil Piskała, Katarzyna Derlatka, Witold Jarno, Adam Sitarek, Tomasz Toborek, Janusz Wróbel, Michał Turski, Ewa Wiatr, Marek Adamczewski, Łódź poprzez wieki. Historia miasta, tom 3: 1914-1945
Aleksandra Krupa-Ławrynowicz, Katarzyna Orszulak-Dudkowska, Jacek Jan Pawlik, Krystian Darmach, Katarzyna Kaniowska, Marek Krajewski, Tomasz Ferenc, Ewa Nowina-Sroczyńska, Róża Godula-Węcławowicz, Tomasz Węcławowicz, Renata Hołda, Anna Kurpiel, Sebastian Latocha, Anna Weronika Brzezińska, Mariola Tymochowicz, Marta Sikorska, Monika Kucner, Blanka Soukupová, Božidar Jezernik, Sławomir Sikora, Grzegorz Markiewicz, Kamil Śmiechowski, Rafał Stobiecki, Anna Deredas, Miasto mozaika
Zofia Rzeźnicka, Maciej Kokoszko, Milk and Dairy Products in the Medicine and Culinary Art of Antiquity and Early Byzantium (1st–7th Centuries AD)
Inga B. Kuźma, Edyta B. Pietrzak, Kobieta – przestrzeń konfliktów, pole walk
Andrzej Kacprzak, Małgorzata Kostrzyńska, Inga B. Kuźma, Alicja Piotrowska, Małgorzata Potoczna, Monika Wojtczak, Dynamika procesów rewitalizacji na przykładzie Łódzkiego Centrum Wsparcia i Rozwoju
Iza Desperak, Martyna Krogulec, Anna Deredas, Inga B. Kuźma, Alicja Piotrowska, Sylwana Borszyńska, Teresa Makowiec-Dąbrowska, Agata Zysiak, Daria Domarańczyk-Cieślak, Piotr Ossowski, Ewelina Wejbert-Wąsiewicz, Kamila Żyto, Anna Musiałowicz, Irena Hübner, Elżbieta Górnikowska-Zwolak, Miasto pracujących kobiet
Izabela Desperak, Inga B. Kuźma, Kobiety niepokorne