Efektywność i ryzyko polskiego rynku funduszy inwestycyjnych w świetle zmian warunków funkcjonowania funduszy emerytalnych

Krzysztof Kompa; Dorota Witkowska

doi:10.18778/8142-806-4

Efektywność i ryzyko polskiego rynku funduszy inwestycyjnych w świetle zmian warunków funkcjonowania funduszy emerytalnych

Krzysztof Kompa

University of Johannesburg, College of Business and Economics, D Ring 414, APK, Johannesburg, South Africa

Dorota Witkowska

Uniwersytet Łódzki, Wydział Zarządzania, Katedra Zarządzania Finansami Przedsiębiorstwa, 90-237 Łódź, ul. Matejki 22/26; University of Johannesburg, College of Business and Economics, D Ring 414, APK, Johannesburg, South Africa

Serie: Zarządzanie

ISBN

ISBN-13 (15): 978-83-8142-806-4

ISBN (e-book)

ISBN-13 (15): 978-83-8142-807-1

DOI: https://doi.org/10.18778/8142-806-4

Słowa kluczowe: akcje, fundusze emerytalne, fundusze inwestycyjne w Polsce, fundusze stabilnego wzrostu, fundusze zrównoważone, obligacje

Opublikowane: 30 grudnia 2020

Kategorie: Ekonomia i zarządzanie, Otwarty dostęp,

Pliki do pobrania

PDF

Istotny wzrost długości życia i spadek dzietności spowodowały odwrócenie piramidy demograficznej w wielu krajach, w tym również w Polsce. Systemy emerytalne nie są zatem w stanie zagwarantować odpowiedniego poziomu życia w okresie po zakończeniu aktywności zawodowej. Emerytury będą w przyszłości coraz niższe, a utrzymanie poziomu konsumpcji będzie wymagać coraz więcej dodatkowych środków. Konieczne jest więc indywidualne gromadzenie oszczędności na starość. Uświadomienie tego faktu w środowiskach wszystkich interesariuszy ma zasadnicze znaczenie dla bezpiecznej przyszłości starzejącego się społeczeństwa. Około 80% Polaków nie odkłada żadnych środków z przeznaczeniem na uzupełnienie emerytur, zaś dążenia państwa do zmiany tego stanu są daleko niewystarczające.

Kluczową rolę w indywidualnym oszczędzaniu długookresowym odgrywają instytucje zbiorowego inwestowania – fundusze inwestycyjne i emerytalne. Naturalne jest pytanie o wydajność zarządzania nimi i o ich efektywność inwestycyjną. Badaniami objęto otwarte fundusze emerytalne i szereg inwestycyjnych, implementujących zróżnicowane kompozycje portfeli, w ich działalności w latach 2009–2015. Postawiono pytania, czy zmiany zasad funkcjonowania otwartych funduszy emerytalnych miały wpływ na rynek funduszy inwestycyjnych w Polsce i czy deklarowane przez TFI polityki funduszy znajdują odzwierciedlenie w ich wynikach inwestycyjnych. Przeanalizowano także, czy otwarte fundusze emerytalne były dobrze zarządzane. Porównano efektywność inwestycyjną OFE i funduszy prowadzących podobną politykę lokaty kapitału i zarządzanych przez te same Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych i Emerytalnych. Ukazano również, jaka kompozycja portfeli instytucji zbiorowego inwestowania gwarantowała bezpieczeństwo oszczędności długookresowych.

Rozdział pierwszy stanowi wprowadzenie do ogólnych zagadnień omawianych w publikacji. W pozostałych trzech zamieszczono raporty z analiz empirycznych. Każdy zawiera prezentację metod wykorzystanych w badaniach. Istotną częścią książki są aneksy z wynikami obliczeń, będące podstawą analiz raportowanych w rozdziałach.

Monografia powstała m.in. w wyniku realizacji badań finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki w ramach projektu NCN 2013/09/B/HS4/00493 pt. „Analiza rynku otwartych funduszy emerytalnych na tle rynku otwartych funduszy inwestycyjnych funkcjonujących w Polsce”.

Aczel A.D. (1989), Complete Business Statistics¸ IRWIN, Homewood, IL., Boston, MA.

Analizy Online (2013a), Aktywa funduszy inwestycyjnych (marzec 2013), https://www.analizy.pl/fundusze/wiadomosci/14188/aktywa-funduszy-inwestycyjnych-%28marzec-2013%29.html (dostęp 13.08.2016).

Analizy Online (2013b), Aktywa funduszy emerytalnych (marzec 2013), http://i.wp.pl/a/f/pdf/31032/2013-04-02_fe_aktywa.pdf (dostęp 13.08.2016).

Anioła P., Gołaś Z. (2013), Oszczędności gospodarstw domowych w Polsce, „Journal of Agribusiness and Rural Development” 1(27): 5–18.

Ando A., Modigliani F. (1963), The ‘Life-Cycle’ Hypothesis of Saving: Aggregate Implications and Tests, „American Economic Review” 53(1): 55–84.

Bałamut T. (2002), Metody estymacji Value AT Risk, „Materiały i Studia NBP” 147.

Bangash R. (2012), Evaluation of European Mutual Funds Performance, Cahier de recherche du CERAG 2011-01 E2.2011, Université Pierre Mendès France Grenoble 2, https://halshs.archives-ouvertes.fr/halshs-00658484/document (dostęp 29.01.2020).

Barro R.J. (1974), Are Government Bonds Net Wealth?, „Journal of Political Economy” 82(6): 1095–1117. http://dx.doi.org/10.1086/260266

Bessler W., Drobetz W., Zimmermann H. (2009), Conditional Performance Evaluation for German Equity Mutual Funds, „European Journal of Finance” 15(3): 287–316.

Białek J. (2009), Konstrukcja miar efektywności Otwartych Funduszy Emerytalnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.

Blake D., Timmermann A. (1998), Mutual Fund Performance: Evidence for the UK, „European Finance Review” 2: 57–77.

Bliss R., Potter M., Schwarz C. (2008), Performance Characteristics of Individual Versus Team-managed Mutual Funds, „Journal of Portfolio Management” 34: 110–119.

Bollen N.P.B., Busse J.A. (2004), Short-term Persistence in Mutual Fund Performance, „The Review of Financial Studies” 18(20): 569–597.

Borowski K. (2014a), Miary efektywności zarządzania na rynkach finansowych, Difin, Warszawa.

Borowski K. (2014b), Miary umiejętności i wyczucia rynku, Difin, Warszawa.

Bos T., Newbold P. (1984), An Empirical Investigation of the Possibility of Stochastic Systematic Risk in the Market Model, „Journal of Business” 57(1): 35–41.

Brounen D., De Jong A., Koedijk K. (2004), Corporate Finance in Europe Confronting Theory with Practice, „Financial Management” 33(4): 71–101.

Brown S., Goetzmann W. (1995), Performance Persistence, „Journal of Finance” 50(2): 679–698.

Brown S., Goetzmann W. (1996), Mutual Fund Styles, „Journal of Financial Economics” 43(3): 373–399.

Buczek S.B. (2005), Efektywność informacyjna rynków akcji. Teoria a rzeczywistość, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa.

Byrka-Kita K. (2004), Weryfikacja przydatności modelu wyceny aktywów kapitałowych (CAPM) w procesie szacowania kosztu kapitału własnego na polskim rynku kapitałowym, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse. Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” 389(2): 175–189.

Campbell J.Y., Lo A.W., MacKinlay A.C. (1997), The Econometrics of Financial Markets, Princeton University Press, Princeton.

Carhart M. (1997), On Persistence in Mutual Funds Performance, „Journal of Finance” 52(1): 57–82.

Chukwuogor C.N. (2007), Stock Markets Returns and Volatilities: A Global Comparison, „Global Journal of Finance and Banking Issues” 1(1): 1–21.

Co z pieniędzmi na kontach OFE? Likwidacja OFE: informacje. Konta OFE w 2020 roku. Likwidacja Otwartych Funduszy Emerytalnych (2019), „Dziennik Łódzki”, 25.09.

Cohen K.J., Hawawini G.A., Maier S.F., Schwartz R.A., Whitcomb D.K. (1980), Implications of Microstructure Theory for Empirical Research on Stock Price Behavior, „Journal of Finance” 35(2): 249–257.

Cremers M., Petajisto A. (2009), How Active is Your Fund Manager? A New Measure that Predicts Performance, „Review of Financial Studies” 22(9): 3329–3365.

Czapiewski L. (2009), Wyniki wybranych funduszy inwestycyjnych w czasie hossy i w dobie kryzysu finansowego – podejście wielokryterialne, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Usług” 550(40): 16–24.

Czapiński J., Góra M. (2016), Świadomość „emerytalna” Polaków. Raport z badania ilościowego, „Publikacje Europejskiego Kongresu Finansowego”, Warszawa.

Czekaj J. (2008), Rynki, instrumenty i instytucje finansowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Czekaj J. (red.), (2014), Efektywność giełdowego rynku akcji w Polsce z perspektywy dwudziestolecia, PWE, Warszawa.

Czekaj J., Grotowski M. (2014), Krótkoterminowa persystencja wyników osiąganych przez fundusze akcyjne działające na polskim rynku kapitałowym, „Ekonomista” 4: 545–557.

Czekaj J., Woś M., Żarnowski J. (2001), Efektywność giełdowego rynku akcji w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Czempas J., Majewska Z. (2009), Analiza wyników osiąganych przez otwarte fundusze inwestycyjne, „Wiadomości Statystyczne” 5: 57–73.

Dahliquist M., Engstrom S., Soderlind P. (2000), Performance and Characteristics of Swedish Mutual Funds, „Journal of Financial and Quantitative Analysis” 35(3): 409–423.

Dawidowicz D. (2012), Fundusze inwestycyjne. Rodzaje. Metody oceny. Analiza, CeDeWu.pl, wyd. II zm., Warszawa.

Dellva W., Olson G. (1998), The Relationship between Mutual Funds Fees and Expenses and their Effect on Performance, „Financial Review” 33(1): 85–104.

Dermine D., Roller L.H. (1992), Economies of Scale and Scope in French Mutual Funds, „Journal of Financial Intermediation” 2(1): 83–93.

Dębski W. (2005), Rynek finansowy i jego mechanizmy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Dietze L.H., Entrop O., Wilkens M. (2009), The Performance of Investment Grade Corporate Bond Funds: Evidence from European Market, „European Journal of Finance” 15(2): 191–209.

Dittmann I. (2019), Odpowiedniość polskich funduszy inwestycyjnych otwartych dla inwestora indywidualnego. Koncepcja oceny, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.

Dobosz M. (2004), Wspomagana komputerowo statystyczna analiza wyników badań, Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa.

Domański C. (1990), Testy statystyczne, PWN, Warszawa.

Domański C. (red.), (2011), Nieklasyczne metody oceny efektywności i ryzyka. Otwarte fundusze emerytalne, PWE, Warszawa.

Duesenberry J.S. (1949), Income, Saving, and the Theory of Consumer Behavior, Harvard University Press, Cambridge (MA).

Dybał M., Efektywność inwestycyjna funduszy emerytalnych, CeDeWu.pl, Warszawa 2008.

Edelen R., Evans R., Kadlec G. (2007), Scale Effects in Mutual Fund Performance: The Role of Trading Costs, „SSRN Electronic Journal”: 1–32. https://doi.org/10.2139/ssrn.951367

Elton E.J., Gruber M.J. (1998), Nowoczesna teoria portfelowa i analiza papierów wartościowych, WIG-Press, Warszawa.

Fama E.F. (1970), Efficient Capital Market: A Review of Theory and Empirical Work, „Journal of Finance” 25(2): 383-417. https://doi.org/10.2307/2325486

Fama E., French K. (1993), Common Risk Factors in the Returns on Stocks and Bonds, „Journal of Financial Economics” 33(1): 3–56. https://doi.org/10.1016/0304-405x(93)90023-5

Fama E.F., French K.R. (1992), The Cross-Section of Expected Stock Returns, „Journal of Finance” 47(2): 427–465. https://doi.org/10.2307/2329112

Feder-Sempach E. (2011), Ryzyko inwestycyjne. Analiza polskiego rynku akcji, CeDeWu.pl, Warszawa.

Filip D. (2016), Pomiar wyników oraz ryzyka polskich funduszy inwestycyjnych, „Zarządzanie Finansami i Rachunkowość” 4(2): 27–43.

Fiszeder P. (2009), Modele klasy GARCH w empirycznych badaniach finansowych, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.

Fletcher J. (2000), On the Conditional Relationship Between Beta and Return in International Stock Returns, „International Review of Financial Analysis” 9(3): 235–245. https://doi.org/10.1016/s1057-5219(00)00030-2

Foo J., Witkowska D. (2015), Mutual Funds Efficiency Comparison between U.S. and Europe, „International Journal of Business, Accounting, and Finance” 9(1): 1–12. https://doi.org/10.2478/v10031-012-0034-5

Frasyniuk-Pietrzyk M. (2008), Możliwość wykorzystania miernika Jensena do oceny działalności inwestycyjnej funduszy emerytalnych w Polsce, [w:] Rynek kapitałowy: skuteczne inwestowanie, „Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania”, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 9: 515–523.

Frasyniuk-Pietrzyk M. (2010), Wykorzystanie modelu Treynora-Mazuya w ocenie efektywności inwestycyjnej OFE, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse. Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” 612(28): 317–328.

Friedman M. (1957), A Theory of the Consumption Function, Princeton University Press, Princeton.

Gajdka J., Brzeszczyński J. (2007), Estymacja parametru β przy użyciu modeli klasy ARCH, [w:] Rynek kapitałowy: skuteczne inwestowanie, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse. Rynki Finansowe. Ubezpieczenia” 462(6/1): 73–81.

Gaspars-Wieloch H., Michalska E. (2016), On Two Applications of The Omega Ratio: Maxωmin and Omega(H+B), „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 446: 21–36. https://doi.org/10.15611/pn.2016.446.02

Góra M. (2016), Oszczędzanie długookresowe, czyli alokacja dochodu w cyklu życia, [w:] J. Rutecka-Góra (red.) Długoterminowe oszczędzanie. Postawy, strategie i wyzwania, Oficyna Wydawnicza SGH w Warszawie, Warszawa: 9–24.

Graham J.R., Harvey C.R. (2001), The Theory and Practice of Corporate Finance: Evidence from the Field, „Journal of Financial Economics” 60(2–3): 187–243. https://doi.org/10.1016/s0304405x(01)00044-7

Gruber M. (1996), Another Puzzle: The Growth in Actively Managed Mutual Funds, „Journal of Finance” 51(3): 783–807. https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.1996.tb02707.x

Grunbichler A., Pleeschiutschinig U. (1999), Performance Persistence: Evidence for the European Mutual Funds Market, Swiss Institute of Banking and Finance University of St.Gallen, http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download;jsessionid=9B712CF907D08F56FE580E0C1D6D64D3?doi=10.1.1.195.5119&rep=rep1&type=pdf (dostęp 29.01.2020).

Hendricks D., Patel J., Zeckhauser R. (1993), Hot Hands in Mutual Funds: Short Run Persistence of Relative Performance, 1978–1988, „Journal of Finance” 48(1): 93–130.

Huij J., Derwall J. (2008), „Hot Hands” in Bond Funds, „Journal of Banking & Finance” 32(4): 559–572. https://doi.org/10.1016/j.jbankfin.2007.04.023

Hutson E. (2005), The Early Managed Fund Industry: Investment Trusts in 19th Century Britain, „International Review of Financial Analysis” 14(4): 439–454. https://doi.org/10.1016/j.irfa.2004.10.011

Indro D., Jiang C., Hu M., Lee W. (1999), Mutual Funds Performance: Does Fund Size Matter?, „Financial Analysts Journal” 55(3): 74–87.

Investment Company Fact Book (2017), Investment Company Fact Book. A Review of Trends and Activities in the Investment Company Industry, Investment Company Institute, https://www.ici.org/pdf/2017_factbook.pdf (dostęp 17.12.2018).

Ippolito R. (1989), Efficiency with Costly Information: Study of Mutual Fund Performance, „Journal of Economics” 104(1): 1–23. https://doi.org/10.2307/2937832

Israelsen C.L. (2005), A Refinement to the Sharpe Ratio and Information Ratio, „Journal of Asset Management” 5(6): 423–427. https://doi.org/10.1057/palgrave.jam.2240158

Jackowicz K., Filip D. (2009), Powtarzalność wyników funduszy inwestycyjnych w Polsce, „Materiały i Studia NBP” 236: 1–52.

https://www.nbp.pl/publikacje/materialy_i_studia/ms236.pdf (dostęp 29.01.2020).

Jajuga K. (red.), (2000), Metody ekonometryczne i statystyczne a analizie rynku kapitałowego, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław.

Jajuga K. (2010), Ocena wyników zarządzania inwestycjami – zastosowanie zewnętrznego benchmarku w odniesieniu do funduszy emerytalnych, [w:] A. Wiktorow, B. Wyżnikiewicz (red.), Wielofunduszowość w systemie emerytalnym, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Warszawa: 59–69.

Jajuga K., Jajuga T. (1998), Inwestycje. Instrumenty finansowe, ryzyko finansowe, inżynieria finansowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Jajuga K., Jajuga T. (2006), Inwestycje, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Jajuga K., Ronka-Chmielowiec W., Kuziak K., Wojtasiak A. (2004), Polityka inwestycyjna otwartych funduszy emerytalnych – Analiza istniejących rozwiązań i propozycje zmian, [w:] „Forum dyskusyjne ubezpieczeń i funduszy emerytalnych” 3, KNUiFE, Warszawa: 7–27.

Jamróz P. (2011), Parametryczna ocen umiejętności selektywności i wyczucia rynku zarządzających OFI akcji, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse. Rynki Finansowe. Ubezpieczenia” 639(37): 221–231.

Jamróz P. (2013), Efektywność wybranych FIO rynku akcji w latach 2003–2011, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse. Rynki Finansowe. Ubezpieczenia” 768(63): 193–206.

Jensen M.C. (1968), The Performance of Mutual Funds in the Period 1945–1964, „Journal of Finance” 23(2): 389–416. https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.1968.tb00815.x

Jensen M.C. (1969), Risk, the Pricing of Capital Assets, and the Evaluation of Investment Portfolios, „Journal of Business” 42(2): 167–247. https://doi.org/10.1086/295182

Jobson J.D., Korkie B.M. (1981), Performance Hypothesis Testing with the Sharpe and Treynor Measures, „Journal of Finance” 36(4): 889–908. https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.1981.tb04891.x

Jurek-Wasilewska K. (2014), Efektywność inwestowania w otwartych funduszach inwestycyjnych w Polsce w latach 2001–2010, „Finanse i Prawo Finansowe” 1: 20–33.

Karpio A., Olbryś J. (2007), Market-timing and Selectivicity Abilities of Polish Open-End Mutual Funds Managers, [w:] P. Chrzan, T. Czernik (red.), Metody matematyczne, ekonometryczne i komputerowe w finansach i ubezpieczeniach, „Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej im. Karola Adamieckiego w Katowicach”, Katowice: 437–443.

Karpio A., Żebrowska-Suchodolska D. (2008), Ryzyko systematyczne FIO akcji przy zmianie koniunktury giełdowej, [w:] Rynek kapitałowy: skuteczne inwestowanie, „Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania” 9, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin: 595–604.

Karpio A., Żebrowska-Suchodolska D. (2009), The Investigation of Short Term Persistence in the Relative Performance of Eqiuty Mutual Funds Operating on Polish Capital Market, „Polish Journal of Environmental Studies” 18(5B): 110–114.

Karpio A., Żebrowska-Suchodolska D. (2010), Stabilność strategii inwestycyjnych FIO akcji w latach 2003–2009, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse. Rynki Finansowe. Ubezpieczenia” 612(28): 409–418.

Karpio A., Żebrowska-Suchodolska D. (2011), Stability of Strategies of Polish Open-end Investment Funds Investing in Global Markets during the Financial Crisis, „Acta Scientiarum Polonorum. Oeconomia” 10(3): 51–59.

Karpio A., Żebrowska-Suchodolska D. (2013), Porównanie efektywności inwestycyjnej FIO z wykorzystaniem information ratio i wskaźnika Sortino. Miary efektywności i ryzyka otwartych funduszy inwestycyjnych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse. Rynki Finansowe. Ubezpieczenia” 768(63): 221–232.

Karpio A., Żebrowska-Suchodolska D. (2014a), Efektywność inwestycyjna funduszy emerytalnych na tle FIO stabilnego wzrostu, „Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych” XV(4): 26–36.

Karpio A., Żebrowska-Suchodolska D. (2014b), Ocena zarządzania portfelami otwartych funduszy inwestycyjnych z wykorzystaniem różnych miar efektywności inwestycyjnej, „Studia Ekonomiczne” 207: 136–147.

Karpio A., Żebrowska-Suchodolska D. (2015a), Badanie stabilności wyników funduszy inwestycyjnych przy użyciu miar efektywności opartych na współczynniku Sharpe’a, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego” 862(75): 221–231.

Karpio A., Żebrowska-Suchodolska D. (2015b), Ryzyko rynkowe otwartych funduszy emerytalnych mierzone korelacją z indeksem uwzględniającym WIG i TBSP, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach” 248: 121–133.

Karpio A., Żebrowska-Suchodolska D. (2016a), Efektywność inwestycyjna polskich funduszy emerytalnych w okresie zmian zasad prawnych, „Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych” XVII(3): 64–73.

Karpio A., Żebrowska-Suchodolska D. (2016b), Polish Open-end Pension Funds Performance and its Persistency, „Acta Scientiarum Polonorum. Oeconomia” 15(1): 15–25.

Katona G. (1972), Theory of Expectations, [w:] B. Strumpel, J.N. Morgan, E. Zahn (eds.), Human Behavior in Economic Affairs. Essays in Honor of George Katona, Elsevier Scientific Publishing Company, Amsterdam: 549–582.

Keynes J.M. (1936), The General Theory of Employment, Interest and Money, Palgrave Macmillan, London.

Kłopocka A. (2018), Skłonność gospodarstw domowych do oszczędzania a wiedza finansowa, „Bank i Kredyt” 49(5): 461–492.

Kompa K., Witkowska D. (2010), Porównanie efektywności wybranych otwartych funduszy inwestycyjnych w okresie hossy i bessy, „Acta Scientiarum Polonorum, Oecomnomia” 9(3): 169–180.

Kompa K., Witkowska D. (2012), Are Mutual Funds Operating in Poland Effective?, [w:] M. Łatuszyńska, K. Nermend (red.), Selected Issues of Data Analysis, Polish Information Processing Society, Szczecin: 157–179.

Kompa K., Witkowska D. (2016), Performance of Pension Funds and Stable Growth Open Investment Funds during the Changes in the Polish Retirement System, „Dynamic Econometric Models” 16: 117–131.

Konarzewska I. (2012), Niepewność i ryzyko rynkowe inwestycji w akcje. Studium metodologiczno-empiryczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.

Kosarga R. (2002), Ranking funduszy inwestycyjnych: fundusze zrównoważone na pierwszy ogień, https://www.bankier.pl/wiadomosc/Ranking-funduszy-inwestycyjnych-fundusze-zrownowazone-napierwszy-ogien-343224.html (dostęp 29.01.2020).

Kozak S., Ochnio E. (2016a), Changes in Markets Trends and Effectiveness of Equity Mutual Funds in Poland in the Years 2005–2014, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia” L. (sectio H): 73–84.

Kozak S., Ochnio E. (2016b), Did the Financial Crisis Impact the Level of Investment Efficiency of Equity Investment Funds in Poland?, „Electronic Journal of Polish Agricultural Universities” 19(2), http://www.ejpau.media.pl/volume19/issue2/art-03.html (dostęp 29.01.2020).

Kozak S., Ochnio E. (2017), Wpływ niskich stóp procentowych na stopy zwrotu obligacyjnych funduszy inwestycyjnych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Seria Administracja i Zarządzanie” 39(112): 63–71, https://repozytorium.uph.edu.pl/bitstream/handle/11331/1232/Kozak.S.Ochnio.E.Wplyw_niskich_stop_procentowych_na_stopy_zwrotu.pdf?sequence=1(dostęp 29.01.2020).

Krahnen J.P., Schmid F.A., Theissen E. (2006), Investment Performance and Market Share: A study of the German Mutual Fund Industry, „CFS Working Paper” 2006/06, http://nbn-resolving.de/urn:nbn:de:hebis:30-25972 (dostęp 29.01.2020).

Kuciński J. (2010), Rynek polskich funduszy inwestycyjnych, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.

Liberda B. (1999), Stopy oszczędzania gospodarstw domowych w Polsce, [w:] B. Liberda (red.), Determinanty oszczędzania w Polsce, Raport CASE Nr 28, Warszawa: 83–96.

Liberda B. (2015), Przezorność. Kto oszczędza w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, wyd. 2, Warszawa.

Liberda B. (2016), Oszczędności gospodarstw domowych w Polsce z perspektywy dobrowolnych oszczędności emerytalnych, opracowanie dla Towarzystwa Ekonomistów Polskich (TEP), Warszawa.

Lintner J. (1965), Security Prices, Risk and Maximal Gains from Diversification, „Journal of Finance” 20(4): 557–615.

Lintner J. (1965), The Valuation of Risk Assets and Selection of Risky Investments in Stock Portfolios and Capital Budgets, „Review of Economics and Statistics” 47: 13–37.

Luszniewicz A., Słaby T. (2003), Statystyka z pakietem STATISTICA PL. Teoria i zastosowania, C.H. Beck, Warszawa.

Lynch A.W., Wachter J.A. (2007), Does Mutual Fund Performance Vary Over the Business Cycle?, http://finance.wharton.upenn.edu/~jwachter/research/LynchWachterMFP.pdf (dostęp 29.01.2020).

Maag F., Zimmermann H. (2000), On Benchmarks and the Performance of DEM Bond Mutual Funds, „Journal of Fixed Income” 10(3): 31–45.

Majewska E. (2009), Analiza stabilności ryzyka funduszy inwestycyjnych mierzonego średnia różnica Giniego, „Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego” 4(2): 509–518.

Malarska A. (2005), Statystyczna analiza danych wspomagana programem SPSS, SPSS Polska, Kraków.

Mentel G., Horvathova Z. (2016), Factors of Efficiency of Open Investment Funds in 1997–2015, „Economics and Sociology” 9(1): 101–113.

Mentel G., Brozyna J., Szetela B. (2017), Evaluation of the Effectiveness of Investment Fund Deposits in Poland in a Time of Crisis, „Journal of International Studies” 10(2): 46–60. https://doi.org/10.14254/2071-8330.2017/10-2/3

Mentel G., Szetela B., Tvaronavičienė M. (2016), Qualifications of Managers vs. Effectiveness of Investment Funds in Poland, „Economics and Sociology” 9(2): 126–136. https://doi.org/10.14254/2071789X.2016/9-2/8

Mentel G., Brozyna J., Szetela B., Kompa K. (2016), Macro and Microeconomic Factors of Investment Efficiency of Open Investment Funds in the Period of 1997–2015, „Transformations in Business & Economics” 15(3): 122–140.

Merton R. (1980), On Estimating the Expected Return on the Market, „Journal of Financial Economics” 8: 323–361.

Mikulec A. (2004), Ocena efektywności inwestowania Otwartych Funduszy Emerytalnych, „Wiadomości Statystyczne” 9: 26–39.

Miziołek T., Trzebiński A.A. (2017), Efektywność polskich funduszy inwestycyjnych – przegląd metod i literatury, „Finanse” 1(10): 93–119.

Mossin J. (1966), Equilibrium in the Capital Assets Market, „Ekonometrica” 34(4): 768–783.

Nosal-Szczygieł E. (2011), Predykcja poziomu oszczędności gospodarstw domowych na podstawie analizy ich wielkości w latach 1999–2008, „Zeszyty Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie” 862: 95–116.

Ochnio E. (2017), Changes in the Profitability of Investment Funds in Poland in the Period 2005–2016, „Annals of Marketing Management & Economics” 3(1): 59–68. https://doi.org/10.22630/AMME.2017.3.1.6

OECD (2016), OECD Factbook 2015–2016: Economic, Environmental and Social Statistics, OECD Publishing, Paris. https://doi.org/10.1787/factbook-2015-en

Olbryś J. (2008a), Ocena umiejętności stosowania strategii Market-Timing przez zarządzających portfelami funduszy inwestycyjnych a częstotliwość danych, [w:] Inwestowanie na rynku kapitałowym, „Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania” 10, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin: 96–105.

Olbryś J. (2008b), Parametryczne testy umiejętności wyczucia rynku– porównanie wybranych metod na przykładzie OFI akcji, „Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych” 9(1): 81–88.

Olbryś J. (2010), Ocena efektywności zarządzania portfelem funduszu inwestycyjnego z wykorzystaniem wybranych wieloczynnikowych modeli Market-Timing, „Optimum. Studia Ekonomiczne” 4(48): 44–61.

Ostrowska E. (2003), Efektywność funduszy inwestycyjnych na polskim rynku finansowym – wskaźniki Sharpe’a, Treynora i Jensena, [w:] K. Jajuga, W. Ronka-Chmielowiec (red.), Inwestycje finansowe i ubezpieczenia – tendencje światowe a polski rynek, „Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu”, Wrocław: 196–204.

Otten R., Bams D. (2002), European Mutual Fund Performance, „European Financial Management” 8(1): 75–101.

Otten R., Schweitzer M. (2002), A Comparison Between the European and the U.S. Mutual Fund Industry, „Managerial Finance” 28(1): 14–35.

Papadamou S., Siriopoulos C. (2004), American Equity Mutual Funds in European Markets: Hot Hands Phenomenon and Style Analysis, „International Journal of Finance and Economics” 9(2): 85–97.

Pätäri E.J. (2009), Do Hot Hands Warm the Mutual Fund Investor? The Myth of Performance Persistence Phenomenon, „International Research Journal of Finance and Economics” 34: 117–139.

Pension Funds in Figures (2017), https://www.oecd.org/daf/fin/private-pensions/Pension-Funds-in-Figures-2017.pdf s. 1 (dostęp 22.02.2019).

Pension Funds in Figures (2018), https://www.oecd.org/daf/fin/private-pensions/Pension-Funds-in-Figures-2018.pdf s. 1 (dostęp 22.02.2019).

Perez K. (2012a), Efektywność funduszy inwestycyjnych, Difin, Warszawa.

Perez K. (2012b), Fundusze inwestycyjne: rodzaje, zasady funkcjonowania, efektywność, wyd. II popr. i uzup., Wolters Kluwer Polska, Warszawa.

Perez K. (2012c), Persystencja stóp zwrotu polskich funduszy inwestycyjnych, „Finanse” 1(5): 81–113.

Pogue G., Solnik B. (1974), The Market Model Applied to European Common Stocks: Some Empirical Results, „Journal of Financial and Quantitative Analysis” 9(6): 917–944.

Polacy wobec oszczędzania na emeryturę. Raport z badania omnibusowego od TNS Polska dla Izby Zarządzających Funduszami i Aktywami, Warszawa 2015, https://www.izfa.pl/raporty#pozostale-raporty (dostęp 29.01.2020).

Prather L., Bertin W., Henker T. (2004), Mutual Fund Characteristics, Managerial Attributes, and Fund Performance, „Review of Financial Economics” 12(4): 305–326.

Prince T., Bacon F. (2010), Analyzing Mutual Fund Performance Against Established Performance Benchmarks: A Test of Market Efficiency, „Research in Business and Economics Journal” 1, http://www.aabri.com/manuscripts/08112.pdf (dostęp 14.08.2017).

Ricardo D. (1820), Funding System, [w:] P. Sraffa (ed.) (1951), The Works and Correspondence of David Ricardo, Cambridge University Press, Cambridge.

Ricardo D. (1821), The Principles of Political Economy and Taxation, London: M. Dent & Sons 1911, reprinted (1960).

Roll R. (1977), A Critique of the Asset Pricing Theory’s Tests, „Journal of Financial Economics” 4(2): 126–176.

Rouwenhorst K.G. (2004), The Origins of Mutual Funds, „Yale ICF Working Paper” 04–48: 1–31 [available also at SSRN: https://ssrn.com/abstract=636146].

Rutecka-Góra J. (red.), (2016), Analiza źródeł finansowania dodatkowych oszczędności emerytalnych, opracowanie dla Towarzystwa Ekonomistów Polskich, Warszawa.

Sas-Kulczycka K., Choryło D., Król J., Lasota Z. (1998), Instytucje wspólnego inwestowania w Polsce. Fundusze inwestycyjne i emerytalne, WIG-Press, Warszawa.

Saunders A. (2001), Metody pomiaru ryzyka kredytowego, Oficyna Ekonomiczna, Dom Wydawniczy ABC, Kraków.

Scholz H. (2007), Refinements to the Sharpe Ratio: Comparing Alternatives for Bear Markets, „Journal of Asset Management” 7(5): 347–357.

Sekuła P. (2010), Analiza stóp zwrotu osiąganych przez polskie fundusze akcji, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse. Rynki Finansowe. Ubezpieczenia” 612(25): 127–136.

Sharpe W.F. (1964), Capital Assets Prices: A theory of Market Equilibrium under Condition of Risk, „Journal of Finance” 19(3): 425–442.

Sharpe W.F. (1966), Mutual Fund Performance, „Journal of Business” 39(1): 19–138.

Sharpe W.F. (1994), The Sharpe Ratio, „Journal of Portfolio Management” 21(1): 49–58.

Sirri E.R., Tufano P. (1998), Costly Search and Mutual Fund Flows, „Journal of Finance” 53(5): 1589–1662.

Sortino F., Price L. (1994), Performance Measurement in a Downside Risk Framework, „Journal of Investing” 3(3): 59–65.

Stańczak-Strumiłło K. (2013), Uwarunkowania rozwoju funduszy inwestycyjnych w Polsce, Difin, Warszawa.

Strumpel B. (1975), Savings Behavior in West Germany and in the U.S., „American Economic Review” 65(2): 210–216.

Szumilewicz P. (2019), Rynek pracy bez dobrej zmiany, „Fakty” 2(96): 20–21.

Szyszka A. (2003), Efektywność Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie na tle rynków dojrzałych, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań.

Tarczyński W. (1997), Rynki kapitałowe – Metody ilościowe, t. 2, Agencja Wydawnicza Placet, Warszawa.

Tarczyński W. (2009), Współczynnik beta na polskim rynku kapitałowym, [w:] P. Chrzan, E. Dziwok (red.), Metody matematyczne, ekonometryczne i komputerowe w finansach i ubezpieczeniach 2008, „Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej im. Karola Adamieckiego w Katowicach”, Katowice: 205–218.

Tarczyński W., Łuniewska M. (2004), Dywersyfikacja ryzyka na polskim rynku kapitałowym, Placet, Warszawa.

Tarczyński W., Mojsiewicz M. (2001), Zarządzanie ryzykiem, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.

Tarczyński W., Witkowska D., Kompa K. (2013), Współczynnik beta. Teoria i praktyka, Pielaszek Research, Warszawa.

Thaler R.H., Shefrin H.M. (1981), An Economic Theory of Self-Control, „Journal of Political Economy” 89(2): 392–406.

Tomal M. (2017), Badanie efektywności wybranych funduszy inwestycyjnych lokujących aktywa na polskim rynku nieruchomości, „Finanse i Prawo Finansowe” 1(13): 49–61.

Treynor J.L. (1965), How to Rate Management of Investment Funds, „Harvard Business Review” 43(1): 63–75.

Treynor J.L., Black F. (1973), How to Use Security Analysis to Improve Portfolio Selection, „Journal of Business” 46(1): 66–88.

Trzpiot G. (2008), Wybrane modele oceny ryzyka. Podejście nieklasyczne, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Karola Adamieckiego w Katowicach, Katowice.

Trzpiot G. (red.), (2010), Wielowymiarowe metody statystyczne w analizie ryzyka inwestycyjnego, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.

Tsay R. (2002), Analysis of Financial Time Series, Wiley and Sons, Chicago.

Urbański S. (2017), Short-, Mediumand Long-run Performance Persistence of Investment Funds in Poland, „Bank i Kredyt” 48(4): 343–374.

Ustawa z dnia 28.08.1997 r., https://www.lexlege.pl/ustawa-o-organizacji-i-funkcjonowaniu-funduszy-emerytalnych/ (dostęp 29.01.2020).

Ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19981621118 (dostęp 29.01.2020).

Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych, https://www.lexlege.pl/ustawa-o-emeryturach-kapitalowych/ (dostęp 29.01.2020).

Van Raaij W.F. (1981), Economic Psychology, „Journal of Economic Psychology” 1(1): 1–24.

Warner R.C. (2007), Applied Statistics, SAGE Publications, Los Angeles.

Wells C. (1995), The Kalman Filter in Finance, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht.

Węgrzyn T. (2015), Efektywność funduszy inwestycyjnych stosujących aktywne strategie zarządzania portfelem, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach” 239: 141–152.

Wirtualna Polska (2013), Aktywa funduszy emerytalnych – marzec 2013, WP.pl, Emerytury, 22 kwietnia, http://i.wp.pl/a/f/pdf/31032/2013-04-02_fe_aktywa.pdf (dostęp 13.08.2016).

Witkowska D. (2009), Efektywność wybranych funduszy akcyjnych w latach 2005–2007, „Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie” 74: 39–61.

Witkowska D. (2012), Budowa mierników syntetycznych do oceny efektywności europejskich funduszy inwestycyjnych, „Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych” XIII(3): 262–275.

Witkowska D. (2013), Measurement of the Efficiency of Mutual Funds Operating on the Pan-European Market, „Folia Oeconomica Stetinensia” 12(20): 126–146.

Witkowska D. (2016), Zmiana warunków funkcjonowania a efektywność inwestycyjna otwartych funduszy emerytalnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.

Witkowska D. (2018), Zastosowanie różnych miar efektywności do oceny zarządzających oszczędnościami przyszłych emerytów, „Przedsiębiorczość i Zarządzanie” XIX(3): 335–351, http://piz.san.edu.pl/docs/e-XIX-3-2.pdf (dostęp 29.01.2020).

Witkowska D. (2019a), Efektywność rynku funduszy inwestycyjnych w Polsce w okresie zmian ekipy rządzącej, [w:] Adam Śliwiński (red.), Zarządzanie w warunkach ryzyka, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa: 97–127.

Witkowska D. (2019b), Is the Three-Factor better than Single-Factor Capital Asset Pricing Model? Case of Polish Capital Market, [w:] W. Tarczyński, K. Nermend (eds.), Effective Investments on Capital Markets. 10-th Capital Market Effective Investment Conference (CMEI 2018), Springer Proceedings in Business and Economics, Springer Nature Switzerland AG: 225–237.

Witkowska D. (red.), (2004), Statystyka w zarządzaniu, A.N.D., Łódź.

Witkowska D., Kompa K. (2014), Pension Funds in Poland: Efficiency Analysis for Years 1999–2013, „Dynamic Econometric Models” 14: 105–124.

Witkowska D., Kompa K. (2015a), Czy otwarte fundusze emerytalne były nieefektywne?, „Zarządzanie i Finanse. Journal of Management and Finance” 13(4): 85–99, http://zif.wzr.pl/pim/2015_4_2_5.pdf (dostęp 29.01.2020).

Witkowska D., Kompa K. (2015b), Ocena efektywności funduszy emerytalnych z wykorzystaniem metod porządkowania liniowego, „Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych” XVI(4): 191–200, http://qme.sggw.pl/wp-content/uploads/MIBE_T16_z4.pdf (dostęp 29.01.2020).

Witkowska D., Kompa K. (2016), Efficiency of Private Pension Funds in Poland, „AESTIMATIO. The International Journal of Finance” 12: 48–65, http://www.ieb.es/wp-content/uploads/2015/02/n12/2.pdf (dostęp 29.01.2020).

Witkowska D., Kompa K., Grabska M. (2009), Badanie informacyjnej efektywności rynku w formie silnej na przykładzie wybranych funduszy inwestycyjnych, „Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych” X: 265–286.

Witkowska D., Kompa K., Mentel G. (2019), The Effect of Government Decisions on the Efficiency of The Investment Funds Market in Poland, „Journal of Business Economics and Management” 20(3): 573–594, https://doi.org/10.3846/jbem.2019.9861

Witkowska D., Matuszewska A., Kompa K. (2012), Wprowadzenie do ekonometrii dynamicznej i finansowej, Wydawnictwa SGGW, Warszawa.

Zamojska A. (2008), Ewaluacja wyników funduszy inwestycyjnych na podstawie wskaźnikowych miar efektywności, [w:] S. Buczek, A. Fierla (red.), Rynek kapitałowy w Polsce i na świecie – jak mądrze inwestować, Szkoła Głowna Handlowa – Oficyna Wydawnicza, Warszawa: 227–240.

Zamojska A. (2009a), Timing – metody pomiaru i empiryczna weryfikacja na przykładzie polskich funduszy inwestycyjnych, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 60: 525–532.

Zamojska A. (2009b), Timing a okresy hossy i bessy na rynku kapitałowym: przypadek polskich funduszy akcyjnych, [w:] K. Jajuga, W. Ronka-Chmielowiec (red.), Inwestycje finansowe i ubezpieczenia – tendencje światowe a polski rynek, „Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego” 4/2: 482–490.

Zamojska A. (2011), Empiryczna weryfikacja powtarzalności wyników funduszy akcyjnych rynku krajowego, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 60(183): 525–532.

Zamojska A. (2012a), Efektywność funduszy inwestycyjnych w Polsce. Studium teoretyczno-empiryczne, C. H. Beck, Warszawa.

Zamojska A. (2012b), Wyczucie rynki na przykładzie mieszanych funduszy inwestycyjnych, [w:] T. Gruszecki, J. Bednarz (red.), Nowe zjawiska na rynku finansowym, Wydawnictwo KUL, Lublin: 129–138.

Zamojska A. (2015), Zastosowanie analizy falkowej w ocenie efektywności funduszy inwestycyjnych,

„Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 385: 325–333.

Zieliński W. (1999), Wybrane testy statystyczne, Fundacja Rozwój SGGW, Warszawa.

Życie na emeryturze – wyobrażenia i postawy Polaków (2018), Raport z badania zrealizowanego na zlecenie Izby Zarządzania Funduszami i Aktywami przez ARC Rynek i Opinia, ARC, https://www.izfa.pl/raporty#pozostale-raporty (dostęp 29.01.2020).