Przedmiotem badań w niniejszej monografii jest utwór N.G. Kuzmicza „Mój wujek”, który został opublikowany w gazecie „Łodzinskij Listok” w 1896 r. Jest to remake odwołujący się do poematu „Eugeniusz Oniegin” Aleksandra Puszkina.
Utwór został omówiony pod kątem formy gatunkowej – remake’u i konfrontacji z Puszkinowskim prototypem. Autor osadził akcję utworu w Łodzi, a bohaterami są postaci znane z poematu Puszkina, ale różniące się od swych prototypów charakterem, wyglądem i funkcją. Utwór Kuzmicza stanowi jedną z regionalnych przeróbek „Eugeniusza Oniegina”, która w tym przypadku jest związana z wielokulturową, industrialną Łodzią końca XIX wieku. W monografii zaprezentowana została też najbardziej poczytna i najdłużej wydawana w Łodzi rosyjskojęzyczna gazeta – „Łodzinskij Listok” (1894-1914), w której opublikowany był utwór Kuzmicza. Omówiony został gatenek remake’u jako forma nawiązania do klasyki oraz przeróbki i kontynuacje dzieła Aleksandra Puszkina „Eugeniusz Oniegin”. Analizie została też poddana rama literacka utworu „Mój wujek” oraz adekwatne cząstki wstępne obecne w pierwowzorze Puszkina. Rozpatrzono też przedstawiony w utworze Kuzmicza oraz w felietonach gazety „Łodzinskij Listok” obraz Łodzi. W analityczno-opisowej części monografii uwaga została skupiona na trzech głównych bohaterach utworu Kuzmicza: wujku, Tatianie i Eugeniuszu oraz ich prototypach wykreowanych przez Puszkina. Odrębny rozdział został poświęcony postaci narratora, który pełni w utworze zarówno rolę tradycyjnego, wszechwiedzącego narratora, ale też, podobnie jak bohaterowie, uczestniczy w ich świecie i nie zawsze ujawnia swą wiedzę na ich temat. Pracę finalizuje aneks zawierający oryginalny tekst „Mojego wujka” N. G. Kuzmicza oraz jego tłumaczenie na język polski.
Puszkin A., Eugeniusz Oniegin, przeł. A. Ważyk, Warszawa 1973.
Пушкин А.С., Евгений Онегин, [w:] А.С. Пушкин, Сочинения в двух томах, т. II, Москва 1982, s. 5–75.
Bachtin M., Вопросы литературы и эстетики, Москва 1975.
Badziak K., Chylak K., Łapa M., Łódź wielowyznaniowa. Dzieje wspólnot religijnych do 1914 roku, Łódź 2014.
Borowy W., O wpływach i zależnościach w literaturze, Kraków 1921, s. 7–45.
Budzi się Łódź… Obrazy miasta w literaturze do 1939 roku. Antologia, t. I, red. K. Badowska, T. Cieślak, K. Pietrych, P. Pietrych, K. Radziszewska, Łódź 2020.
Budzi się Łódź… Obrazy miasta – między literaturą a publicystyką. Antologia, t. II, red. K. Kołodziej, M. Kucner, A. Warda, t. II, Łódź 2022.
Charakterystyka druków periodycznych [w Łodzi] w 1912 r., [w:] Prasa Królestwa Polskiego w opinii władz cenzury rosyjskiej (1901–1914). Dokumenty, wstęp, oprac. i przekł. J. Kostecki, M. Tobera, Warszawa 2013.
Cieślak T., Pietrych K., Wstęp [do:] „Budzi się Łódź… Obrazy miasta w literaturze do 1939 roku. Antologia, t. I, red. K. Badowska, T. Cieślak, K. Pietrych, P. Pietrych, K. Radziszewska, Łódź 2020, s. 13–20.
Danek В., O tytule utworu literackiego, „Pamiętnik Literacki” 1975, nr 4, s. 143–174.
Dobrzyńska T., Delimitacja tekstu pisanego i mówionego, [w:] M.R. Mayenowa, Tekst. Język. Poetyka, Wrocław 1978, s. 101–118.
Dobrzyńska T., O delimitacji tekstu literackiego, „Pamiętnik Literacki” 1972, R. LXII, z. 2, s. 115–127.
Dobrzyńska T., Tekst. Próba syntezy, Warszawa 1993.
Eco U., Innowacja i powtórzenie. Pomiędzy modernistyczną i postmodernistyczną estetyką, przeł. T. Rutkowska, „Przekazy i Opinie” 1990, nr 1–2, s. 12–36.
Gajda S., Społeczna determinacja nazw własnych tekstów (tytułów), „Socjolingwistyka” 1987, nr 6, s. 79–89.
Genette G., Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia, przeł. T. Stróżyński, A. Milecki, Gdańsk 2014.
Ginsberg A., Łódź. Studium monograficzne, Łódź 1962.
Głażewski J., Jana Andrzeja Morsztyna uwagi o czytelniku (na marginesie wprowadzenia do „Lutni”), „Barok” 1999, nr 2, s. 58.
Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień-Sławińska A., Sławiński J., Słownik terminów literackich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1976.
Jaworska J., Wydawnictwa łódzkie w latach 1868–1918. Szkic historyczno-statystyczny, „Roczniki Biblioteczne” 1978, R. 22, z. 3–4, s. 502–503.
Kaszubina W., Bibliografia prasy łódzkiej 1863–1944, Warszawa 1967.
Kaszubina W., Najstarsze łódzkie czasopisma kulturalno-literackie. Szkic historyczno-bibliograficzny, „Prace Polonistyczne” 1969, seria XXV.
Kaszubina W., Notatki o prasie łódzkiej, „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1968, t. 7, s. 171–197.
Kaszubina W., Specyfika początków czasopiśmiennictwa polskiego w Łodzi (1863–1914), „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1968, t. 8, s. 42–50.
Kempa A., Sylwetki łódzkich dziennikarzy i publicystów, Łódź 1991.
Kita J., Obcy swój, nasz…, „Kronika Miasta Łodzi”, nr 1 (88)/220. 200 lat Łodzi przemysłowej, red. D. Ceran, A. Grzegorczyk, s. 87–93.
Kopaliński W., Słownik wyrazów obcojęzycznych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem, cz. 2, Warszawa 2007.
Kowalska M., Remake jako forma dialogu z klasyką (inspiracje „Szynelem” Mikołaja Gogola w wybranej literaturze rosyjskiej XX i XXI wieku), „Politeja” 2019, nr 2 (59), s. 327–351.
Kucner M., Warda A., Obraz Łodzi w publicystyce prasowej i wspomnieniach, [w:] Budzi się Łódź… Obrazy miasta – między literaturą a publicystyką, t. II, red. K. Kołodziej, M. Kucner, A. Warda, Łódź 2022, s. 15–24.
Kuyama K., Interpretacja funkcji narratora w romansie wierszem „Eugeniusz Oniegin”, „Studia Rossica Posnaniensia” 1991, nr 21, s. 40–50.
Lipatow A.W., Wpływy literackie a wspólność typologiczna, „Pamiętnik Literacki” 1981, R. LXXII, z. 2, s. 127–146.
Liszewski S., Łódź. Monografia miasta, Łódź 2009.
Literaci, dziennikarze i publicyści, [w:] Żydzi łódzcy – The Jews of Łódź, red. A. Machejek, Łódź 2004.
Łódź. Dzieje miasta. Tom I: do 1918 r., red. B. Baranowski, J. Fijałek, R. Rosin, Warszawa–Łódź 1980.
Makarski W., Szkic o tytułach utworów Juliusza Słowackiego, „Dialog Dwóch Kultur” X, Warszawa–Lublin 2015, s. 109–120.
Markiewicz H., Odmiany intertekstualności, [w:] H. Markiewicz, Literaturoznawstwo i jego sąsiedztwa, Warszawa 1989, s. 198–228.
Maziarski J., Rozważania o felietonie, „Zeszyty Prasoznawcze” 1967, z. 1, s. 23.
Mazurek B., Literacka rama wydawnicza dzieł Franciszka Dionizego Kniaźnina (na tle porównawczym), Katowice 1993.
Nycz R., Parodia i pastisz. Z dziejów pojęć artystycznych w świadomości literackiej XX wieku, [w:] R. Nycz, Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Warszawa 1993.
Ochniak M., Onomastyka literacka w kontekście interpretacyjnym i translatologicznym (Sasza Dwanow jako bohater powieści „Czewengur” Andrieja Płatonowa), „Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis” 2011, nr 6, s. 144–146.
Piechota M., O tytułach dzieł literackich w pierwszej połowie XIX wieku, Katowice 1992.
Pietrzak M., Wyznaczniki gatunkowe felietonu w świetle wypowiedzi prasowych II poł. XIX wieku, [w:] Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 3. Gatunek a odmiany funkcjonalne, red. D. Ostaszewska, Katowice 2007, s. 130–136.
Pirecki P., Z problematyki ramy literackiej w komediach plebejskich XVII w. (wybrane zagadnienia), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2002, nr 5, s. 13–14.
Podolska J., Jagiełło M., Spacerownik rosyjskimi śladami po województwie łódzkim, Łódź 2012.
Polacy – Niemcy – Żydzi w Łodzi w XIX–XX w. Sąsiedzi dalecy i bliscy, red. P. Samuś, Łódź 1997.
Prasa Królestwa Polskiego w opinii władz cenzury rosyjskiej (1901–1914). Dokumenty, wstęp, oprac. i przekł. J. Kostecki, M. Tobera, Warszawa 2013.
Puś W., Dzieje Łodzi przemysłowej (zarys historii), Łódź 1987.
Pytlas S., Łódzka burżuazja przemysłowa w latach 1864–1914, Łódź 1994.
Sicińska K., Tytuły utworów w cyklu „Na skalnym Podhalu” Kazimierza Tetmajera – struktura syntaktyczno-semantyczna, uwarunkowania stylistyczne i tekstowe, funkcje, „Onomastica” LXIII, 2019, s. 181–207.
Skwarczyńska S., Wstęp do nauki o literaturze, t. 1, Warszawa 1954.
Słownik terminologii medialnej, red. W. Pisarek, aut. R. Bartoszcze, Kraków 2006.
Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław–Warszawa–Kraków 1998.
Stoff A., Funkcja tytułu w dziele literackim, „Zeszyty Naukowe UMK. Filologia Polska” 1975, nr 66, s. 3–16.
Suławka A.R., Prasa rosyjskojęzyczna wydawana w Łodzi przed I wojną światową w świetle raportów cenzora Wasilija Pietrowa, „Rocznik Bibliologiczno-Prasoznawczy” 2015, t. 7/18, s. 27–38.
Śmiechowski K., Strategie władz carskich wobec łódzkiej prasy codziennej do 1914 roku, „Klio. Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym” 2014, nr 28 (1), s. 63–83.
Tobera M., Cenzura czasopism w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX wieku, „Przegląd Historyczny” 1989, nr 80/1, s. 41–67.
Uździcka M., Tytuł utworu literackiego. Studium lingwistyczne, Zielona Góra 2008.
Warda A., Łódzkie czasopismo „Majak” i jego specyfika, [w:] Świat przedstawiony w literaturze, kulturze i języku, red. A. Warda, A. Stępniak, Łódź 2020, s. 215–226.
Warda A., Obraz Łodzi w felietonach rosyjskojęzycznej gazety „Łodzinskij Listok”, [w:] Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość Łodzi. Tom 1. Historia i tożsamość miasta przemysłowego. Zbiór studiów z okazji 22 lat Łodzi przemysłowej, red. K. Śmiechowski, Łódź 2022, s. 135–148.
Warda A., Od imitacji do plagiatu. Z badań nad etyką literacką w osiemnastowiecznej Rosji, „Slavia Orientalis” 2005, nr 4, s. 515–526.
Warda A., Роман-пародия «Мой дядя» Н.Г. Кузмича и пушкинский роман в стихах «Евгений Онегин», „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica” 2019, s. 51–63.
Warda A., Z teorii i praktyki zapożyczeń literackich w Rosji w XVIII wieku, Łódź 2020.
Wiernicka V., Rosjanie w Polsce. Czas zaborów 1795–1915, Warszawa 2015, s. 413–418.
Wiernicka V., Русские в Лодзи, [w:] Русские в Польше, red. В.М. Гринин, Варшава 2009, s. 29–34.
Wojtak M., Gatunki prasowe, Lublin 2004.
Wojtak M., Rola stylizacji w modyfikowaniu poetyki felietonu, „Prace Filologiczne” 2007, t. 53, s. 742–743.
Wszeborowska H., Felieton – w wyostrzonym obiektywie, [w:] Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów, red. E. Bańkowska, A. Mikołajczuk, Warszawa 2003, s. 274–288.
Zarys monografii województwa łódzkiego, red. S. Liszewski, Łódź 2001.
Баевский В., Время в „Евгении Онегине”, Ленинград 1983.
Загидуллина М., Ремейки, или Экспансия классики, „Новое литературное обозрение” 2004, № 69, с. 213–222.
Кононова Н.В., «Евгений Онегин» в творчестве Вл. Клопотовского-Лери (По материалам рижских газет 1920-х годов), [w:] Болдинские чтения 2014, ред. Н.М. Фортунатов, Большое Болдино 2014, s. 24–37.
Лекманов О., Об одной пародии на «Евгения Онегина», „Studia Russica Helsingiensia et Tartuensia” X: «Век нынешний и век минувший», Тарту 2006, cz. 2, s. 251–258.
Ломакина И., Особенности постмодернистского литературного ремейка (на материале сборника рассказов „Reader, I married him” под редакцией Т. Шевалье), «Вестник Томского государственного университета» 2019, № 443, s. 54–58.
Лотман Ю., Пушкин, Санкт Петербург 1995.
Масанов И.Ф., Словарь псевдонимов русских писателей, ученых и общественных деятелей, Москва 1956–1960.
Нечаенко Д.А., Художественная природа литературных сновидений (Русская проза XIX века), Автореферат, Москва 1991, s. 6, http://cheloveknauka.com/v/407074/a?#?page=1 (dostęp: 24.04.2021).
Нефагина Г., Римейк в современной русской прозе, [w:] Взаимодействие литератур в мировом славянском поцессе, ред. Т.Е. Автухович, И.В. Егоров, И.В. Жук, Гродно 1996, s. 193.
Нефагина Г., Русская проза кона XX века, Москва 2003.
Пушкин плюс. Незаконченные произведения А.С. Пушкина в продолжениях творческих читателей XIX–XX в., Мoсква 2008.
Райнхардт Р.О., Фанфик как феномен современной художественной литературы: кейс «Евгения Онегина», «Научный диалог» 2018, № 4, s. 161–168.
Судьба Онегина, ред. В. Невская, А. Невский, Москва 2001.
Таразевич Е., Римейк в современной драматургии, [w:] Современная русская литература. Проблемы изучения и преподавания. Материалы Международной научно-практической конференции, Пермь 2006, s. 29.
Толковый словарь иностранных слов, ред. Л. П. Крысин, Москва 2007.
Фрумкин К., Ремейк, Фанфикшн, мэшап: литература эпохи повторения, «Топос» 2018, 24.10, https://tiny.pl/w5cr7 (dostęp: 1.01.2022).
Холодинская Т., Ремейк как категория, характеризующая межтекстовые отношения, «Филологические науки. Вопросы теории и практики» 2016, № 6 (60), ч. 1, s. 49–51.
Krystyna Ratajczyk,
Agata Piasecka,
Anna Bednarczyk,
Piotr Czerwiński,
Эмине Инанир,
Irena Jaros,
Aleksander Kiklewicz,
Zoja Kuca,
Aleksy Kucy,
Małgorzata Leyko,
Renata Marciniak-Firadza,
Bogdan Mazan,
Julia Mazurkiewicz-Sułkowska,
Елена Невзорова-Кмеч,
Beata Rycielska,
Dorota Samborska-Kukuć,
Piotr Stalmaszczyk,
Ewa Straś,
Anna Warda,
Maria Wichowa,
W kręgu zagadnień języka, literatury i kultury
Kamil Śmiechowski,
Tadeusz Markowski,
Przemysław Żurawski vel Grajewski,
Jarosław Kita,
Krzysztof Lesiakowski,
Marta Sikorska,
Monika Kucner,
Anna Warda,
Dariusz Dekiert,
Krystyna Radziszewska,
Elżbieta Umińska-Tytoń,
Julia Sowińska-Heim,
Paulina Bunio-Mroczek,
Jolanta Wojciechowska,
Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość Łodzi. Tom 1
Maria Wichowa,
Stanisław Pawlak,
Anita Filipczak-Białkowska,
Andrzej Wicher,
Anna Warda,
Małgorzata Domagalska,
Tadeusz Nowak,
Tomasz Stolarczyk,
Diabeł Boruta w dawnej kulturze polskiej
Katarzyna Badowska,
Tomasz Cieślak,
Dariusz Dekiert,
Karolina Kołodziej,
Monika Kucner,
Krystyna Pietrych,
Krystyna Radziszewska,
Anna Warda,
Ewa Wiatr,
Słownik kultury literackiej Łodzi do 1939 r.
Zgodnie z Komunikatem Prorektora UŁ ds. nauki dotyczącym systemu ScienceON od 15.09.2023 r. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego wprowadza dane o wszystkich publikacjach wydanych przez siebie autorstwa pracowników UŁ.
Publikacja ww. danych jest możliwa po opublikowaniu pracy w wersji ostatecznej i w terminie do 30 dni od opublikowania.
