-
853
-
850
-
789
-
639
-
614
Pliki do pobrania
Głównym celem rozprawy jest analiza eufemizmów i hiperboli jako środków perswazyjno-manipulacyjnych w dwu typach dyskursu prasowego: liberalnym (reprezentowanym przez tygodniki „Newsweek” i „Politykę”) oraz konserwatywnym (reprezentowanym przez pisma „Do Rzeczy” i „Sieci”). Ekscerpcja środków językowych z pism o odmiennym profilu światopoglądowym miała umożliwić analizę obu środków jako narzędzi wywierania wpływu na odbiorcę. Zgromadzono około 700 przykładów, które pochodzą z losowo wybranych tekstów publikowanych w wybranych tygodnikach opinii w latach 2017–2020. Szczegółowe pytania badawcze, na jakie miała odpowiedzieć rozprawa, dotyczyły następujących kwestii: pól tematycznych i semantycznych eufemizmów i hiperboli; form, jakie przybiera eufemizacja i hiperbolizacja w dyskursie prasowym; funkcji tekstowych pełnionych eufemizmy i hiperbole oraz ich cech wspólnych i różnicujących. Rozprawa składa się z dwóch zasadniczych części: teoretycznej i analitycznej. Pierwsza z nich obejmuje 7 rozdziałów, w których omówione zostały: podstawowe zagadnienia i terminy związane z tematem pracy, stan badań dotyczący eufemizmów i hiperboli, procedura badawcza, metody badawcze (metoda analizy tematycznej wg B. Batko-Tokarz, analiza formalna A. Dąbrowskiej, metoda analizy pól semantycznych opisana przez U. Topczewską) oraz charakterystyka tygodników opinii. Część analityczna składa się z trzech zasadniczych rozdziałów. W każdym z nich zastosowano inną metodę badawczą służącą do przeprowadzenia analizy badanych środków z innej perspektywy badawczej (tematycznej, formalnej i funkcjonalnej) w myśl założeń wielopoziomowej lingwistycznej analizy dyskursu I. Warnkego i J. Spitzmüllera. Aneks do pracy stanowi słownik tematyczny eufemizmów i hiperboli wyekscerpowanych z tygodników opinii.
Allan K., 2012, X-phemism and creativity, „Lexis”, nr 7(7), s. 5–42. https://doi.org/10.4000/lexis.340
Allan K., Burridge K., 2006, Forbidden Words: Taboo and the Censoring of Language, Cambridge University Press, Cambridge.
Arystoteles, 2001, Poetyka, w: Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 6, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 563–626.
Arystoteles, 2001, Retoryka, w: Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 6, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 265–478.
Awdiejew A., 2008, Argumentacja aksjologiczna w komunikacji publicznej, w: Rozmowy o komunikacji 2: Motywacja psychologiczna i kulturowa w komunikacji, G. Habrajska (red.), Oficyna Wydawnicza LEKSEM, Łask, s. 29–40.
Barańczak S., 1975, Słowo – perswazja – kultura masowa, „Twórczość”, nr 7, s. 44–59. Bartmiński J., 2012, Językowe podstawy językowego obrazu świata, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Bartmiński J., 2008, Wartości i ich profile medialne, „Oblicza komunikacji”, t. 1: Ideologie w słowach i obrazach, I Kamińska-Szmaj, T. Piekot, M. Poprawa (red.), s. 23–41.
Batko-Tokarz B., 2019, Tematyczny podział słownictwa współczesnego języka polskiego: teoria, praktyka, leksykografia, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Bäcker R., Lewandowska M., 2020, Dialog na łamach tygodników opinii w Polsce – rzeczywistość czy mistyfikacja?, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne”, nr 3, s. 65–82. https://doi.org/10.14746/ssp.2020.3.4
Boy-Żeleński T., 1930, Piekło kobiet, https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/pieklokobiet/ [dostęp: 28.08.2022 r.].
Bralczyk J., 2003, O języku polskiej polityki lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, Trio, Warszawa.
Bralczyk J., 2007, O języku polskiej propagandy politycznej lat siedemdziesiątych, w: J. Bralczyk, O języku propagandy i polityki, Trio, Warszawa.
Bryła W., Bryła-Cruz A., 2019, Przeciwdziałanie kryzysowi formy? O (nie)etycznych konceptach dziennikarzy prasowych, „Świat i Słowo”, nr 2 (33), s. 15–31.
Brzeźniak F., 2020, Epidemia strachu i wojennamobilizacja. Pierwsze miesiące pandemicznego dyskursu publicznego w Polsce, „Dyskurs & Dialog”, nr 4, s. 79–86. https://doi.org/10.5281/zenodo.4337360
Budzyńska-Daca A., Kwosek J., 2012, Erystyka, czyli o sztuce prowadzenia sporów. Komentarze do Schopenhauera, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Burckhardt A., 2010, Euphemism and Truth, w: Tropical Truth(s): The Epistemology of Metaphor and other Tropes, A. Burkhardt, B. Nerlich (red.), De Gruyter; Berlin, s. 355−372. https://doi.org/10.1515/9783110230215
Burgers C., Brugman B.C., Renardel de Lavalette K.Y., Steen G.J., 2016, A Method for Linguistic Hyperbole Identification in Discourse, „Metaphor and Symbol”, nr 31, s. 163–178. https://doi.org/10.1080/10926488.2016.1187041
Burska K., 2016, Analityzmy leksykalne i ich syntetyczne odpowiedniki w prasie, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Burszta W. J., 2013, Kotwice pewności. Wojny kulturowe z popnacjonalizmem w tle, Wydawnictwo Iskry, Warszawa.
Burzyński R., 2012, Metafory jako narzędzie poznania polityki i oddziaływania politycznego, Rozprawa doktorska dostępna, w: Repozytorium Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Buttler D., Kurkowska H., Satkiewicz H., 1971, Kultura języka polskiego. Zagadnienia poprawności gramatycznej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Całek A., Lachowska K., Lisowska-Magdziarz M., Pielużek M., Wietoszko R., 2019, Nienawiść w mediach. Diagnoza i badanie, Wydawnictwo Libron, Kraków–Wrocław.
Carston R., Wearing C., 2015, Hyperbolic language and its relation to metaphor and irony, „Journal of Pragmatics”, nr 79, 79–92. https://doi.org/10.1016/j.pragma.2015.01.011
Ceholnik-Szafran E., 2019, Stanowisko rządu polskiego wobec protestu środowiska nauczycielskiego dotyczącego zmian w systemie oświaty w Polsce w 2019 roku, „Acta Politica Polonica”, nr 2 (48), s. 5–17. http://dx.doi.org/10.18276/ap.2019.48-01
Cialdini R., 2018, Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot.
Cohen J., 1986, Teoria figury, „Pamiętnik Literacki” nr 77, s. 207−234.
Czachur W., 2011, Dyskursywny obraz świata. Kilka refleksji, „Tekst i Dyskurs – Text und Diskurs”, z. 4, s. 79–97.
Czachur W., 2020, Lingwistyka dyskursu jako integrujący program badawczy, Oficyna Wydawnicza ATUT, Wrocław.
Dawidziak-Kładoczna M., 2018, Leksem tęczowy w polszczyźnie. Znaczenie i stabilność ekspresywna, „Orbis Linguarum”, vol. 51, s. 17–37.
Dąbrowska A., 1992, Eufemizmy mowy potocznej, „Język a Kultura”, t. 5: Potoczność w języku i w kulturze, J. Anusiewicz, F. Nieckula (red.), s. 119–163.
Dąbrowska A., 1994, Językowe ujęcie problemu aborcji w świetle deklaracji programowych i wypowiedzi przedstawicieli Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej, „Język a Kultura”, t. 11: Język polityki a współczesna kultura polityczna, J. Anusiewicz, B. Siciński (red.), s.151–162.
Dąbrowska A., 1998, Słownik eufemizmów, czyli w rzeczy mocno, w sposobie łagodnie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Dąbrowska A., 2004, Zniekształcanie obrazu rzeczywistości poprzez użycie pewnych środków językowych (eufemizm i kakofemizm), w: Językowy obraz świata, J. Bartmiński (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 215–227.
Dąbrowska A., 2006a, Eufemizmy współczesnego języka polskiego, Oficyna Wydawnicza LEKSEM, Łask, wyd. II poprawione.
Dąbrowska A., 2006b, „Dynamiczna jazda”, „kreatywna księgowość”, „bezstresowe zdawanie egzaminu”… Eufemizacja wybranych zjawisk współczesnego życia, w: Retoryka codzienności. Zwyczaje językowe współczesnych Polaków, M. Marcjanik (red.), Trio, Warszawa, s. 323–331.
Dąbrowska A., 2008, Zmiany obszarów podlegających tabu we współczesnej kulturze, „Język a Kultura”, t. 21: Tabu w języku i kulturze, A. Dąbrowska (red.), s. 173–196.
Dembska K., 2001, Eufemizm – problemy badawcze (na materiale języka rosyjskiego), „Przegląd Rusycystyczny”, z. 1, s. 68–71.
Digonnet R., 2021, Euphemysm and Hyperbole: as Figurative Language in Olfactory Domain, w: Figurative Thought in the Human Universe, M. Brdar, G. Milić, D. Vidaković Erdeljić, R. Brdar-Szabó (red.), Cambridge Scholars Publishing, Cambridge, s. 3–24.
van Dijk T.A., 2001, Badania nad dyskursem, w: Dyskurs jako struktura i proces, T.A. van Dijk (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 9–34.
Dobrzyńska T., 1984, Metafora, M.R. Mayenowa (red.), Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź.
Dobrzyńska T., 1994, Mówiąc przenośnie… studia o metaforze, Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk – Wydawnictwo, Warszawa.
Dobrzyńska T., 2009, Metafora w dyskursie politycznym, „Stylistyka”, nr 18, s. 65–84.
Duda B., Ficek E., 2022, „Szczepionka, śmiercionka, trupionka”. Modelowanie znaczeń słowa w dyskursie antyszczepionkowym związanym z pandemią SARS-CoV-2, „Język Polski”, r. CII, z. 2, s. 49–63. https://doi.org/10.31286/JP.01016
Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, 1993, K. Polański (red.), Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław – Warszawa – Kraków.
Engelking A., 1984, Istota i ewolucja eufemizmów na przykładzie zastępczych określeń śmierci, „Przegląd Humanistyczny”, nr 4, s. 115−129.
Foucault M., 1973, Archaologie des Wissens, Suhrkamp Verlag, Frankfurt.
Foucault M., 1974, Die Ordnung des Diskurses. Inauguralvorlesung am College de France 1970, Ullstein Verlag, Monachium.
Fras J., 2009, Mediatyzacja komunikacji politycznej a przekraczanie tabu językowego, „Język a Kultura”, t. 21: Tabu w języku i kulturze, A. Dąbrowska (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 317–326.
Furman W., Kaliszewski A., Wolny-Zmorzyński K., 2006, Gatunki dziennikarskie, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
Galasiński D., 1992, Chwalenie się jako perswazyjny akt mowy, Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków.
Gibbs R.W., Jr., 2000, Irony in Talk among Friends, „Metaphor and Symbol”, nr 15 (1–2), s. 5–27.
Głowiński M., 2009, Nowomowa i ciągi dalsze. Szkice dawne i nowe, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków.
Goban-Klas T., 2004, Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Kraków.
Goban-Klas T., 2008, Rwący nurt informacji, w: Komputer w edukacji: 18. Ogólnopolskie sympozjum naukowe, Kraków 26–27 września 2008, Pracowania Technologii Nauczania AP, Kraków.
Goffman E., 1981, Człowiek w teatrze życia codziennego, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Goffman E., 2006, Rytuał interakcyjny, Wydawnictwo PWN, Warszawa.
Grabias S., 1970, Kontaminacje we współczesnym języku polskim – próba charakterystyki, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F. Nauki Filozoficzne i Humanistyczne”, nr 25, s. 117–145.
Grabias S., 2003, Język w zachowaniach społecznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Marie Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Graszewicz M., Lewiński D., 2007, O nieistnieniu manipulacji, w: Mechanizmy perswazji i manipulacji. Zagadnienia ogólne, G. Habrajska, A. Obrębska (red.), Oficyna Wydawnicza LEKSEM, Łask, s. 201–213.
Grochala B., 2008, Hiperbolizacja jako narzędzie marketingowe, w: Język w marketingu, K. Michalewski (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 413–421.
Habrajska G., 2005, Nakłanianie, perswazja, manipulacja językowa, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, nr 7/2, s. 91–126.
Habrajska G., 2006, Poprawność polityczna, w: Rozmowy o komunikacji. Poprawność polityczna, G. Habrajska (red.), Oficyna Wydawnicza LEKSEM, Łask, s. 17–27.
Habrajska G., 2020, Perswazja i manipulacja w komunikacji. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Hagen R., Hagen R., 2005, Goya, przekł. E. Tomczyk, Wydawnictwo Edipresse, Warszawa.
Hallig R., Wartburg von V., 1963, Begriffssystem als Grundlage für die Lexikographie, Akademie Verlag, Berlin.
Heinemann W., 2012, Kontrowersje wokół analizy dyskursu, „Stylistyka”, nr XXI, s. 287–318.
Heywood A., 2007, Ideologie polityczne. Wprowadzenie, Wydawnictwo Znak, Warszawa.
Hunter J.D., 1991, Culture Wars: The Struggle to Define America, Basic Books, Nowy Jork.
Izert M., 2017, „Trochę niezbyt udany debiut” czyli słów kilka o eufemizmach w języku prasy i polityki na przykładzie języka francuskiego i polskiego, „Półrocznik Językoznawczy Tertium. Tertium Linguistic Journal”, nr 2, s. 71–82. https://doi.org/10.7592/Tertium2017.2.2.Izert
Jaros V., 2017, Metafory wody, ziemi i ognia w idiolekcie naukowym Joachima Lelewela, w: Żywioły w poznaniu. Metodologie badań z perspektywy językoznawczej i literaturoznawczej, E. Pawlikowska-Asendrych (red.), t. 1, Wydawnictwo Akademii Jana Długosza, Częstochowa, s. 101–115.
Jaskólski A., 2017, Manipulacja językowa i problemy z jej identyfikacją, w: Perswazja językowa w różnych dyskursach, Ż. Sładkiewicz, A. Klimkiewicz (red.), t. 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, s. 26–39.
Jäkel O., 1998, Diachronie und Wörtlichkeit. Problembereiche der kognitiven Metapherntheorie, w: Kognitive Lexikologie und Syntax, F. Ungerer (red.), Universität Rostock – Philosophische Fakultät, Rostock, s. 99–118.
Jäkel O., 2002, Hyphoteses Revisited: The Cognitive Theory of Metaphor (Applied to Religious Texts), https://www.metaphorik.de/en/journal/02/hypotheses-revisited-cognitive-theory-metaphor-applied-religious-texts.html [dostęp: 22.12.2022 r.]
Jäkel O., 2003, Metafory w abstrakcyjnych domenach dyskursu, Wydawnictwo Universitas, Kraków.
Juza M., 2007, Internet jako nowe medium masowe: szanse, zagrożenia, perspektywy, „Studia Medioznawcze”, nr 2, s. 62–79.
Kajtoch W., 2008a, Językowe obrazy świata i człowieka w prasie młodzieżowej i alternatywnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, t. 1 i 2.
Kajtoch W., 2008b, Słownik tematyczno-frekwencyjny słownictwa używanego w trzech typach polskich pism młodzieżowych, w: W. Kajtoch, Językowe obrazy świata i człowieka w prasie młodzieżowej i alternatywnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, t. 1, s. 221–343.
Kamińska-Szmaj I., 2004, Propaganda, perswazja, manipulacja – próba uporządkowania pojęć, w: Manipulacja w języku, P. Krzyżanowski, P. Nowak (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 13–27.
Kamińska-Szmaj I., 2007, Agresja językowa w życiu publicznym. Leksykon inwektyw politycznych 1918–2000, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Kapuścińska A., 2012, Rewolucja goni rewolucję. Wpływ hiperbolizacji na językowy obraz świata kreowany przez media, „Linguistica Bidgostiana”, s. 79−91.
Karwat M., 2016, Politologia – między akademickością, użytkowością i medialnością, „Studia Krytyczne”, nr 3, s. 101–119.
Kawa Sz., 2021, Decyzja Trybunału Konstytucyjnego jako składowa przemian ideologicznych w Polsce, w: Wokół strajków kobiet, E. Dziwak, K. Gheorge (red.), Wydawnictwo Naukowe ArcheGraph, Katowice – Kraków – Łódź, s. 25–45.
Kepplinger H. M., 2008, Mechanizmy skandalizacji w mediach, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Kępa-Figura D., Nowak P., 2006, Językowy obraz świata a medialny obraz świata, „Zeszyty Prasoznawcze”, nr 1–2, s. 51–62.
Kieraś W., Kobyliński Ł., 2021, Korpusomat – stan obecny i przyszłość projektu, „Język Polski”, nr CI (2), s. 49–58.
Kiklewicz A., 2006, Teoria metafor pojęciowych: zagadnienia dyskusyjne, „Język. Komunikacja. Wiedza” Mińsk: Prawo i Ekonomia, s. 217–273.
Klemensiewicz Z., 1965, Higiena językowego obcowania, „Język Polski”, nr 1, s. 1−8.
Klemperer V., 1983, LTI. Notatnik filologa, przekł. J. Zychowicz, Wydawnictwo Literackie, Kraków – Wrocław.
Klepka R., 2018, Medialna walka o dobrą zmianę. Obraz wyborów parlamentarnych w 2015 roku w wybranych mediach, Wydawnictwo LIBRON, Kraków.
Klimaszewska Z., 1983, Diminutive und augmentative Ausdrucksmöglichkeiten des Niederländischen Deutschen und Polnischen: Eine konfrontative Darstellung, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Klonowska K., 2016, Sponsoring seksualny– ocena binarna zjawiska, „Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja”, nr 30, s. 39–52. http://dx.doi.org/10.19203/psir.2016.030.02
Kłosińska K., Rusinek M., 2019, Dobra zmiana, Wydawnictwo Znak, Warszawa.
Kłosiński M., 1994, Semantyczna analiza pojęć „bezrobocie” i „bezrobotny” („bezrobotni”) w wypowiedziach prasowych, „Kultura i Społeczeństwo”, t. 38, nr 3, s. 151–162.
Komorowska E., 2018, Barwa czarna w języku polskim i norweskim. Aspekt konfrontatywny, w: Barwa w języku, literaturze i kulturze, t. 9, E. Komorowska, D. Stanulewicz (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin, s. 83–97.
Kopaliński W., 2006, Słownik mitów i tradycji kultury, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa.
Kopaniecki J., 2021, Trzy ćwierćnuty i pauza. Społeczności akustyczne protestów na przykładzie strajków kobiet we Wrocławiu, w: Wokół strajków kobiet, E. Dziwak, K. Gheorge (red.), Wydawnictwo Naukowe ArcheGraph, Katowice – Kraków – Łódź, s. 67–82.
Korolczuk E., 2019, Odzyskiwanie języka, czyli jak zmieniła się debata o aborcji w kontekście Czarnych Protestów i Strajków Kobiet, w: Bunt kobiet. Czarne Protesty i Strajki Kobiet, E. Korolczuk, B. Kowalska, J. Ramme, C. Snochowska-Gonzalez (red.), Europejskie Centrum Solidarności, Gdańsk.
Korolczuk E., Kowalska B., Ramme J., Snochowska-Gonzalez C. (red.), 2019, Bunt kobiet. Czarne Protesty i Strajki Kobiet, Europejskie Centrum Solidarności, Gdańsk.
Korolko M., 1990, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa.
Koziarska I., 2018, Perswazja werbalna i niewerbalna w czarnym proteście, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica”, nr 52, s. 123–140.
Kraus M., 2021, Rola humoru w realizacji podstawowej funkcji komunikacyjnej transparentów prezentowanych podczas Strajku Kobiet, w: Wokół strajków kobiet, E. Dziwak, K. Gheorge (red.), Wydawnictwo Naukowe ArcheGraph, Katowice – Kraków – Łódź, s. 107–119.
Krawczyk-Tyrpa A., 2001, Tabu w dialektach polskich, Akademia Bydgoska im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz.
Krysin Ł.P., 1996, Eufemistyczne słowa szczególnie w żargonie młodzieżowym, w: Eufemizm we współczesnym języku rosyjskim końca XX wieku 1985–1995, E. A. Zemskaja (red.), Moskwa, s. 389–400.
Krzyżanowski P., 2004, Manipulacja w języku. Manipulacja w tekście, w: Manipulacja w języku, P. Krzyżanowski, P. Nowak (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 277–282.
Kucała M., 1957, Porównawczy słownik trzech wsi małopolskich, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław.
Kuć J., 2006, Skrótowce w funkcji eufemizmów, „Białostockie Archiwum Językowe”, nr 6, s. 31–40.
Kudra A., Kudra B., 2004, Między manipulacją a perswazją (o funkcjonowaniu antroponimów w tekście prasowym), w: Manipulacja w języku, P. Krzyżanowski, P. Nowak (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 91–99.
Kujawiak A., 2018, Hiperbolizacja jako narzędzie politycznej manipulacji (na przykładzie nagłówków prasowych w tygodnikach „Do Rzeczy” i „W Sieci”), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica”, nr 52, s. 155–162.
Kujawiak A., 2020, „Gorąca szkolna wiosna” czy „przystawienie władzy pistoletu do skroni”? – dyskursywny obraz strajku nauczycieli w wybranych tygodnikach opinii z 2019 r., w: Słowo: struktura – znaczenie – kontekst, E. Szkudlarek-Śmiechowicz, A. Wierzbicka, E. Olejniczak (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 189–204.
Kujawiak A., 2021a, Dyskursywny obraz sędziów w wybranych tygodnikach opinii (na podstawie tekstów prasowych na temat sporu o ustawy sądowe z lat 2017–2019), w: Konflikt w ujęciu interdyscyplinarnym, A. S. Kotowski, M. Rajewska (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz.
Kujawiak A., 2021b, Nazwy kolorów jako komponenty wartościujących określeń w tygodnikach opinii, w: Nasz język ojczysty – polszczyzna ostatniego trzydziestolecia, R. Mazur, B. Żebrowska-Mazur (red.), Wydawnictwo Libron, Kraków.
Kujawiak A., 2022, Metafory akwatyczne jako środki perswazyjno-manipulacyjne w dyskursie prasowym (na przykładzie cyfrowych wersji polskich tygodników opinii), w: Zjawiska propagandy i manipulacji w prasie, telewizji, radiu i Internecie, P. Czarnek-Wnuk, Z. Nacewska, R. Wyrębski (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Kurkowska H., Skorupka S., 2001, Stylistyka polska. Zarys, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Lakoff G., 1987, Women, Fire, and Dangerous Things: What Categories Reveal about the Mind, The University of Chicago Press, Chicago/Londyn.
Lakoff G., 2003, Metafory i wojna: system metafor użyty, by usprawiedliwić wojnę w Zatoce Perskiej, „Etnolingwistyka” t. 15, s. 29–47.
Lakoff G., Johnson M., 1988, Metafory w naszym życiu, PIW, Warszawa.
Laskowska E., 2009, Wyrażanie emocji a poprawność polityczna, „Język a Kultura”, t. 21: Tabu w języku i kulturze, A. Dąbrowska (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 85–91.
Laskowska E., 2007, Lingwista wobec zjawiska manipulacji językowej, w: Mechanizmy perswazji i manipulacji. Zagadnienia ogólne, G. Habrajska, A. Obrębska (red.), Oficyna Wydawnicza LEKSEM, Łask, s. 9–15.
Leinfellner E., 1971, Der Euphemismus in der politischen Sprache, Duncker & Humblot, Berlin.
Leszczyński Z., 1988, Szkice o tabu językowym, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Lisowska B., 2008, Leksem czerwony jako komponent związków frazeologicznych w języku polskim, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica III”, nr 51, s. 198–208.
Luchtenberg S., 1985, Euphemismen im heutigen Deutsch, Peter Lang, Frankfurt nad Menem.
Lyons J., 1975, Wstęp do językoznawstwa, przeł. K. Bogucki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Łobodzińska R., 1994, Językowe ujęcie problemu aborcji w świetle deklaracji programowych i wypowiedzi przedstawicieli Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego, w: „Język a Kultura”, t. 11: Język polityki a współczesna kultura polityczna, J. Anusiewicz, B. Siciński (red.), s.125–131.
Łysoń T., 2020, Zmieniający się rynek polskich tygodników opinii na początku pandemii COVID-19, „com.press”, nr 3(2), s. 68–87.
Maciuszek J., 2004, Metafora jako forma komunikacji perswazyjnej, w: Sztuka perswazji. Socjologiczne, psychologiczne i lingwistyczne aspekty komunikowania perswazyjnego, R. Garpiel, K. Leszczyńska (red.), Wydawnictwo NOMOS, Kraków.
Macko A., 2012, Intuicje moralne młodych polskich liberałów i konserwatystów, „Psychologia Społeczna”, nr 3 (22), s. 245–260.
Makuchowska M., 2014, „Biblijna powódź, apokaliptyczne pożary”: o środkach hiperbolizacji skali katastrof w języku mediów, w: Sprachliche Säkularisierung: Semantik und Pragmatik. Beiträge eines Workshops, der im November 2013 im Institut für Slawistik der Humboldt-Universität zu Berlin stattgefunden hat, A. Nagórko (red.), Georg Olms Verlag, Hildesheim, s. 175−188.
Małyska A., 2009, „Od bratniej pomocy do walki z terroryzmem” – przemiany tabu w języku polityki w powojennej prasie polskiej, w: „Język a Kultura”, t. 21: Tabu w języku i kulturze, A. Dąbrowska (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 93–103.
Maślanka J., 1976, Encyklopedia wiedzy o prasie, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk.
Michałowski P., 2003, Hiperbola w reklamie i panegiryku, „Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej”, t. IX, s. 219–228.
Mielczarek T., 2017, Prasa opinii czy ilustrowany magazyn społeczny?, „Rocznik Bibliologiczno-Prasoznawczy”, t. 9 (20), s. 59–69.
Mielczarek T., 2018, Tygodniki opinii w zmieniającej się rzeczywistości, Wydawnictwo Universitas, Kraków.
Mielczarek T., 2020, Tygodniki opinii w środowisku cyfrowym, w: Media w środowisku cyfrowym, K. Konarska, P. Urbaniak (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 81–95.
Mróz T., 2015, Polska wojna kulturowa: pole bitwy i strona konfliktu, „Kultura Popularna”, nr 2, s. 122–131.
Mycawka M., 2009, Nowe frazeologizmy w polszczyźnie: KIEROWAĆ Z TYLNEGO SIEDZENIA, {KTOŚ (coś)} Z TYLNEGO SIEDZENIA, w: W kręgu języka: materiały konferencji „Słowotwórstwo – słownictwo – polszczyzna kresowa” poświęconej pamięci profesor Zofii Kurzowej Kraków 16–17 maja 2008, M. Skarżyński, M. Szpiczakowska (red.), Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, Kraków, s. 435–466.
Nawacka J., 2003, Nazwy nie wprost mężczyzn o odmiennej orientacji seksualnej we współczesnym rosyjskim i polskim żargonie młodzieżowym, „Acta Polono-Ruthenica”, nr 8, s. 257–266.
Norrick N.R., 2004, Hyperbole, extreme case formulation, „Journal of Pragmatics”, nr 36 (9), 1727–1739.
Ochmann D., 2009, Złożenia kontaminacyjne we współczesnym języku polskim, w: W kręgu języka: materiały z konferencji „Słowotwórstwo – słownictwo – polszczyzna kresowa” poświęconej pamięci profesor Zofii Kurzowej Kraków 16–17 maja 2008, Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, Kraków, s. 293–299.
Oko D., 2020, Lawendowa mafia. Z papieżami i biskupami przeciwko homoklikom w Kościele, Wydawnictwo AA, Kraków.
Oparinde K., Rapeane-Mathonsi M., Mheta G., 2021, Exploring manipulative rhetorical choices in Nigerian political speeches, „Cogent Arts & Humanities”, nr 1, z. 8. https://doi.org/10.1080/23311983.2020.1864913
Orwell G., 2008, Rok 1984, przekł. T. Mirkowicz, Wydawnictwo Literackie Muza, Warszawa.
Pająk-Patkowska B., 2010, Wymiar lewica–prawica w Polsce – podziały ideologiczne w polskim społeczeństwie, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne”, nr 1, s. 79–96.
Palczewski M., 2006, Kilka uwag o tzw. poprawności politycznej w mediach, w: Rozmowy o komunikacji. Poprawność polityczna, G. Habrajska (red.), Oficyna Wydawnicza LEKSEM, Łask, 65–68.
Pałuszyńska E., 2006, Nagłówki w „Gazecie Wyborczej” (ekspresywna leksyka, frazematyka, metaforyka), Wydawnictwo Piktor, Łódź.
Parandowski J., 1992, Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian, Wydawnictwo Puls, Londyn.
Pelc P., 2013, Hiperbola jako narzędzie kreowania nadzwyczajności w teksach retorycznych. Na przykładzie prasy opiniotwórczej, „Poradnik Językowy”, nr 6, s. 63−73.
Perelman Ch., 2004, Imperium retoryki. Retoryka i argumentacja, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Piekot T., 2016, Mediacje semiotyczne. Słowo i obraz w służbie ideologii, Wydawnictwo Akademickie SEDNO, Warszawa.
Pielużek M., 2017, Obrazy świata w komunikacji skrajnej polskiej prawicy, Wydawnictwo Libron, Wrocław.
Pisarek W., 1993, O nowomowie inaczej, „Język Polski”, r. LXXII, z. 1–2, s. 1–9.
Pisarek W., 1996, Elementy retoryki dziennikarskiej, w: Dziennikarstwo i świat mediów, Z. Bauer, E. Chudziński (red.), Oficyna Cracovia, Kraków.
Pisarek W., 2002, Polskie słowa sztandarowe i ich publiczność, Universitas, Kraków.
Plater-Zyberk A., 2015, Rozbrajanie, dozbrajanie. Metafory w dyskursie politycznym, „Rocznik Kognitywistyczny”, nr 8, s. 35–41.
Podbielski H., 2001, Wstęp do „Retoryki” Arystotelesa, w: Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 6, Wydawnictwo PWN, Warszawa, s. 265–301.
Podracki J., Trysińska M., 2006, Metafory a frazeologia w języku polityków (na przykładzie rozmów prowadzonych w TVP i Internecie), „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Logopaedica I”, nr 31, s. 429–439.
Polkowska L., 2018, Wartości i antywartości w polskich tygodnikach opinii, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warszawa.
Puzynina J., 1984, O pojęciu „manipulacji” oraz sensie wyrażenia „manipulacja językowa”, w: Nowomowa, J. Rokoszowa (red.), Wydawnictwo Polonia, Warszawa, s. 7–21.
Puzynina J., 1992, Język wartości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Robin R., 1980, Badanie pól semantycznych. Doświadczenie Ośrodka Leksykologii Politycznej w Saint-Cloud, w: Język i społeczeństwo, M. Głowiński (red.), Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa, s. 252–256.
Rodzoch-Malek J., 2012, W jaki sposób mówi się w polszczyźnie o homoseksualizmie i osobach homoseksualnych? Analiza leksyki na podstawie danych leksykograficznych i tekstowych, Praca doktorska dostępna w: Repozytorium UW, Warszawa.
Schiewe J., Wengeler M., 2005, Zeitschrift für Sprachkritik und Sprachkultur. Einführung der Herausgeber zum ersten Heft, „Aptum. Zeitschrift für Sprachkritik und Sprachkultur”, nr 1, s. 1–13.
Schopenhauer A., 2003, Erystyka, czyli sztuka prowadzenia sporów, Wydawnictwo Skrypt, Warszawa.
Sierocki R., 2021, Metafory medialne SARS-CoV-2 i COVID-19, w: „Zatruta studnia”. Media w czasach pandemii COVID-19, M. Sokołowski (red.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Sierotwiński S., 1986, Słownik terminów literackich, Wydawnictwo Ossolińskich, Wrocław.
Słownik frazeologiczny, 2009, A. Nowakowska (red.), Wydawnictwo Egmont Polska, Warszawa.
Słownik terminów literackich, 2008, J. Sławiński (red.), Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław.
Smółkowa T., 2001, Neologizmy we współczesnej leksyce polskiej, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, Kraków.
Sontag S., 1999, Choroba jako metafora, PIW, Warszawa.
Spitzmüller J., Warnke I. H., 2011, Diskurslinguistik. Eine Einführung in Theorien und Methoden der transtextuellen Sprachanalyse, De Gruyter, Berlin – Nowy Jork.
Steciąg M., 2009, Słowa-klucze w ekologii i ich krytyka z perspektywy ekolingwistycznej, „Problemy Ekorozwoju” 4, s. 61–68.
Steciąg M., 2012, Dyskurs ekologiczny w debacie publicznej, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra.
Steciąg M., 2019, Dyskurs protestów kobiet w Polsce w latach 2016–2017: artystyczne wizualizacje, wokalizacje, werbalizacje, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica”, nr 53, s. 21–31.
Straś E., 2001, Peryfrazy w środkach masowego przekazu (na materiale prasy polskiej i rosyjskiej), w: Konfrontacja języków słowiańskich na poziomie leksyki, słowotwórstwa i składni, P. Czerwiński (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 104–110.
Strawińska A.B., 2017, Kreowanie znaczeń we współczesnej nowomowie, w: PRL-owskie re-sentymenty, A. Kisielewska, M. Kostaszuk-Romanowska, A. Kisielewski (red.), Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk.
Szkudlarek-Śmiechowicz E., 2022, Aborcja w polskim dyskursie publicznym w świetle badań korpusowych. Ujęcie językoznawcze, „Prace Językoznawcze”, nr 3, s. 85–102.
Szlachcikowska Ż., 2020, Hiperbola i litota i ich funkcje w nagłówkach dziennika regionalnego „Gazeta Pomorska”, „Słowo. Studia Językoznawcze”, nr 11, s. 184–202.
Szmyd J., 2012, Medialny obraz rzeczywistości jako główna orientacja poznawcza i praktyczna w świecie, w: Medialny obraz rodziny i płci, K. Pokorna-Ignatowicz (red.), Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków.
Szymczak-Rozlach M., 2014, Eufemizmy we współczesnym języku słowackim, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Szymoniak K., 2009, Tabuizacja polityczna w polskich mediach po 11 września 2001 roku (wprowadzenie do problemu), „Język a Kultura”, t. 21: Tabu w języku i kulturze, A. Dąbrowska (red.), s. 105–114.
Tokarski R., 1984, Struktura pola znaczeniowego (studium językoznawcze), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Tokarski R., 2004, Semantyka barw we współczesnej polszczyźnie, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Tokarz M., 2006, Polityczna poprawność, w: Rozmowy o komunikacji. Poprawność polityczna, Oficyna Wydawnicza LEKSEM, Łask, s. 9–13.
Topczewska U., 2017, Analiza pola semantycznego jako metoda badania dyskursu, w: Analiza dyskursu publicznego. Przegląd metod i perspektyw badawczych, M. Czyżewski, M. Otrocki, T. Piekot, J. Stachowiak (red.), Wydawnictwo Akademickie SEDNO, Warszawa, s. 49–65.
Truszkowski W., 1986, O eufemizmach we współczesnym języku polskim, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny, „Prace Językoznawcze”, nr 5, z. 104, s. 129–142.
Trysińska M., 2004, Jak politycy komunikują się ze swoimi wyborcami? Analiza języka polityków na przykładzie rozmów prowadzonych w telewizji polskiej oraz internecie, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa.
Tyrpa A., 2009, Losy słowa tabu w Polsce (od encyklopedii Orgelbranda do prasy popularnej), „Język a Kultura”, t. 21: Tabu w języku i kulturze, A. Dąbrowska (red.), s. 13–21.
Warchala J., 2004, Horyzonty manipulacji: perswazja, manipulacja, interpretacja, w: Manipulacja w języku, P. Krzyżanowski, P. Nowak (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 41–60.
Warchołek M., 2017, Perswazja językowa w mediach. Manipulacja w tekstach prasowych o wojnie rosyjsko-czeczeńskiej, w: Perswazja językowa w różnych dyskursach, Ż. Sładkiewicz, A. Klimkiewicz (red.), t. 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Warmińska K., Urbaniak A., 2017, Czym jest Kraków? Analiza pola semantycznego, „Zeszyty Naukowe/Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie”, nr 3, s. 87–102.
Warnke I.H., Spitzmüller J., 2009, Wielopoziomowa lingwistyczna analiza dyskursu – DIMEAN, „Tekst i Dyskurs – Text und Diskurs”, nr 2, s. 123–147.
Waśniewska M., 2017, ‘Misja pokojowa’ czy ‘krwawa jatka’: eufemizmy i dysfemizmy w dyskursie medialnym na przykładzie relacji z wojny w Syrii w polskiej prasie, “Tekst i Dyskurs – Text und Diskurs”, nr 10, s. 83−100.
Waśniewska M., 2023, Linguistic dehumanization within the framework of Discursive Worldview, Rozprawa doktorska dostępna w: Repozytorium Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Widłak S., 1963, Tabu i eufemizm w językach nowożytnych, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” 1963, z. 22, s. 93−102.
Wiechecki „Wiech” S., 2018, Wisła się pali!, Wydawnictwo vis-à-vis Etiuda, Kraków.
Wierzbicka A., 2007, Słowa klucze. Różne języki – różne kultury, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Zarzycka G., 2006, O języku opisu przedstawicieli innych ras i kultur (na marginesie dyskusji o poprawności politycznej), w: Rozmowy o komunikacji. Poprawność polityczna, G. Habrajska (red.), Oficyna Wydawnicza LEKSEM, Łask, s. 89–105.
Zdunkiewicz-Jedynak D., 1996, Językowe środki perswazji w kazaniu, Wydawnictwo „Poligrafia Salezjańska”, Kraków.
Zdunkiewicz-Jedynak D., 2011, Językowy kodeks poprawności politycznej a kultura języka, w: Polskie dźwięki, polskie słowa, polska gramatyka (system – teksty – norma – kodyfikacja), B. Pędzich, D. Zdunkiewicz-Jedynak (red.), Wydawnictwo Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Zdunkiewicz-Jedynak D., 2013, Wykłady ze stylistyki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zdunkiewicz-Jedynak D., 2020, Leksykalne środki stylistyczne, w: Polszczyzna na co dzień, M. Bańko (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 56–64.
Ziarko J., 2017, Framing w nowych mediach jako narzędzie manipulacyjnego oddziaływania na społeczeństwo, na przykładzie budowania dyskryminującego obrazu uchodźców, „Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka”, nr 4, s. 65–83.
Zimny R., Nowak P., 2009, Słownik polszczyzny politycznej po 1989 roku, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Ziomek J., 1990, Retoryka opisowa, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
https://www.gov.pl/web/rodzina/rodzina-500-plus [dostęp: 20.12.2022].
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20180000003 [dostęp: 20.12.2022].
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20180000003 [dostęp: 26.02.2023].
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200000374 [dostęp: 20.12.2022].
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20190000761 [dostęp: 19.05.2022].
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20180000398 [dostęp: 7.03.2023].
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20180001443 [dostęp: 7.03.2023].
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20180000005 [dostęp: 7.03.2023].
https://www.jakmowicolgbt.pl [dostęp: 24.04.2022].
https://orka.sejm.gov.pl/proc9.nsf/ustawy/378_u.htm [dostęp: 9.03.2023].
https://palestra.pl/pl/czasopismo/wydanie/5-2020/artykul/czy-wyroki-neo-sedziowsa-wazne-rozwazania-na-tle-uchwaly-trzech-polaczonych-izb-sadu-najwyzszego-z23.01.2020-r.-bsa-i-4110-1-20 [dostęp: 20.12.2022].
https://pl-pl.facebook.com/ogolnopolskistrajkkobiet/ [dostęp: 28.02.2023] https://www.press.pl/tresc/64931,_newsweek-polska_-i-_gazeta-polska_-ze-wzrostem-sprzedazy-w-2020-roku [dostęp: 6.01.2023 r.].
https://rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=1892:murzyn-i-murzynka [dostęp: 20.03.2022].
https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kodeks-karny-16798683/art-119 [dostęp: 14.03.2022].
https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kodeks-karny-16798683/art-257 [dostęp: 14.03.2022].
http://strajkkobiet.eu/ [dostęp: 28.02.2023].
https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/sprzedaz-tyodnikow-opinii-w-2016-roku-wprost-ostro-w-dol [dostęp: 12.01.2023].
https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/sprzedaz-tygodnikow-opinii-2018-rok-gosc-niedzielny-sieci; [dostęp: 6.01.2023 r.]
https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/sprzedaz-tygodnikow-opinii-2019-ranking-ostro-w-dol-gazeta-polska-sieci [dostęp: 6.01.2023 r.].
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Opublikowane: 6 marca 2025
Monografia „Łódź poprzez wieki. Historia miasta” redagowana przez naukowców z Uniwersytetu Łódzkiego zdobyła już rzeszę oddanych czytelników. Tymczasem w Wydawnictwie UŁ ukazała się kolejna książka o naszym mieście...
Opublikowane: 6 marca 2025
Zapraszamy na spotkanie wokół książki „Niezależni producenci. Studio Filmowe im. Karola Irzykowskiego w latach 1981–2005”.
Opublikowane: 30 stycznia 2025
Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży jest kluczowym tematem w działaniach profilaktycznych skierowanych do młodych ludzi.