W obronie tradycji: Znaczenie tradycji w filozofii Erazma z Rotterdamu i jej obrona przed krytyką Reformacji

Dawid Nowakowski

doi:10.18778/8142-308-3

Słowa kluczowe: Erazm z Rotterdamu, Gaguin Robert, scholastyka, humanizm, hermeneutyka

Opublikowane: 15 listopada 2019

Kategorie: Filozofia,

Pliki do pobrania

Filozofowanie zaczynało się, zdaniem Erazma, od „wsłuchania się” w płynący przekaz tradycji, od medytatywnej lektury poruszających duszę treści czy też od „wpatrzenia się” w ideał mistrza i dania przyzwolenia na uwewnętrznienie tego, co odebrane, w nas samych. Ku temu zmierzało „nowe czytanie” Erazma, poprzez które pragnął on przemienić jednostkę, na to nakierowane były bonae litterae, o które z taką namiętnością zabiegał; taki też byt cel chrześcijańskiej Ewangelii. Etap ten, budowany samym nauczaniem, możemy określić mianem „internalizacji tradycji”, zmianą umysłu, która jest niezbędna dla każdego, kto chce odmienić swe życie.

Publikacja poświęcona jest przede wszystkim Erazmowi – myślicielowi niedocenianemu i niesłusznie spychanemu w refleksji poza obszar filozofii. Tymczasem jego wizja okazuje się filozofią nie tylko spójną, lecz także bardziej świadomą siebie i swoich ograniczeń niż filozoficzne projekty scholastyki i nowożytnego racjonalizmu. Kluczowe jest w niej pojęcie tradycji, które przenika oraz warunkuje myślenie i postawę Erazma. Czy zaproponowana przez niego wizja tradycji wciąż może być w pełni aktualna – to temat dyskusyjny i wymaga z pewnością dalszych analiz. Nie budzi jednak najmniejszych wątpliwości, że wciąż jest ona atrakcyjna i inspirująca. Życzeniem autora jest, by prezentowana książka była czymś na kształt „podręcznika obsługi tradycji”, a zarazem obsługi siebie i pielęgnowania człowieczeństwa.

Abelard P., 1969, Tak i nie, [w:] idem, Rozprawy, (Pisma Wybrane, t. II), przeł. L. Joachimowicz, Wydawnictwo PAX, Warszawa, s. 265–511.

Adorno T. W., 1986, Dialektyka negatywna, przeł. K. Krzemieniowa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Aertsen J. A., 2011, The Transformation of Metaphysics in the Middle Ages, [w:] Philosophy and Theology in the Long Middle Ages, (red.) K. Emery Jr., R. L. Friedman, A. Speer, Brill, Leiden,Boston, s. 19–39.

Ajschylos, 2005, Tragedie, przeł. S. Srebrny, Wydawnictwo Homini, Kraków.

Albert K., 2002, Wprowadzenie do filozoficznej mistyki, przeł. J. Marzęcki, Wydawnictwo Antyk, Kęty.

Aldridge J. W., 1966, The Hermeneutic of Erasmus, John Knox Press, Richmond (Virginia).

Alfsvåg K., 2015, Luther on Necessity, „Harvard Theological Review” Vol. 108, No. 1, s. 52–69.

Alquie F., 1989, Kartezjusz, przeł. S. Cichowicz, Wydawnictwo PAX, Warszawa.

Althaus P., 1966, The Theology of Martin Luther, przeł. R. C. Schultz, Fortress Press, Philadelphia.

Anapol D., 2010, Polyamory in the Twenty-First Century. Love and Intimacy with Multiple Partners, Rowman & Littlefield Publishers, Lanham (Maryland).

Anzelm z Canterbury, 2006, O prawdzie, przeł. J. Ruszczyński, [w:] Wszystko to ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych XII wieku, (red.) M. Frankowska-Terlecka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 14–42.

Apel K.-O., 1975, Die Idee der Sprache in der Tradition des Humanismus von Dante bis Vico, Bouvier Verlag Herbert Grundmann, Bonn.

Arendt H., 2011, Co to jest autorytet?, [w:] idem, Między czasem minionym a przyszłym, przeł. M. Godyń, W. Madej, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa, s. 109–173.

Arendt H., 2011, Koncepcja historii: starożytna i nowożytna, [w:] idem, Między czasem minionym a przyszłym, przeł. M. Godyń, W. Madej, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa, s. 49–108.

Ariès P., 1989, Człowiek i śmierć, przeł. E. Bąkowska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Arystoteles, 1956, Etyka nikomachejska, przeł. D. Gromska, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Arystoteles, 2003, Analityki wtóre, przeł. K. Leśniak, [w:] idem, Dzieła wszystkie, t. I, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 255–327.

Arystoteles, 2003, Hermeneutyka, przeł. K. Leśniak, [w:] idem, Dzieła wszystkie, t. I, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 69–88.

Arystoteles, 2003, Metafizyka, przeł. K. Leśniak, [w:] idem, Dzieła wszystkie, t. II, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 615–857.

Arystoteles, 2003, Topiki, przeł. K. Leśniak, [w:] idem, Dzieła wszystkie, t. I, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 343–473.

Arystoteles, 2008, Polityka, przeł. L. Piotrowicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Augustijn C., 1969, The Ecclesiology of Erasmus, [w:] Scrinium Erasmianum, t. II, (red.) J. Coppens, E. J. Brill, Leiden, s. 135–155.

Augustijn C., 1995, Erasmus. His Life, Works and Influence, University of Toronto Press, Toronto–Buffalo–London.

Augustyn, św. 1990, List, który nazywają „Listem podstawowym” (Epistula fundamenti), [w:] idem, Pisma przeciw manichejczykom, przeł. J. Sulowski, ATK, Warszawa, s. 111–151.

Augustyn, św., 1995, Wyznania, przeł. Z. Kubiak, Wydawnictwo Znak, Kraków.

Augustyn, św., 2001, Dialogi filozoficzne, Wydawnictwo Znak, Kraków.

Augustyn, św., 2001, O porządku, przeł. J. Modrzejewski, [w:] idem, Dialogi filozoficzne, Wydawnictwo Znak, Kraków, s. 155–233.

Augustyn, św., 2002, Państwo Boże, przeł. W. Kubicki, Wydawnictwo Antyk, Kęty.

Augustyniak P., 2013, Istnienie jest Bogiem, ja jest grzechem. Theologia Deutsch i początki niemieckiej filozofii, Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, Warszawa.

Backus I., 1995, Erasmus and the Spirituality of the Early Church, [w:] Erasmus’ Vision of the Church, (red.) H. M. Pabel, Sixteenth Century Journal Publishers, Kirksville (Missouri), s. 95–114.

Backus I., 2009, The Issue of Reformation Scepticism Revisited: What Erasmus and Sebastian Castellio Did or Did Not Know, [w:] Renaissance Scepticism, (red.) G. Paganini, J. R. Maia Neto, Springer, Dordrecht, s. 63–89.

Bacon F., 1864, The Advancenment of Learning, [w:] The Works of Francis Bacon, t. VI, Hurd and Houghton, New York, s. 77–412.

Bader G., 1985, Assertio. Drei fortlaufende Lektüren zu Skepsis, Narrheit und Sünde bei Erasmus und Luther, J. C. B. Mohr (Paul Siebeck), Tübingen.

Badiou A., 2012, In Praise of Love, przeł. P. Busch, Serpent’s Tail, London.

Bainton R. H., 1969, Erasmus of Christendom, Charles Scribner’s Sons, New York.

Bainton R. H., 1995, Tak oto stoję. Klasyczna biografia Marcina Lutra, przeł. W. Maj, Wydawnictwo „Areopag”, Katowice.

Baker-Smith D., 2010, Introduction, [w:] CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. XI–XXV.

Barnett M. J., 1996, Erasmus and the Hermeneutics of Linguistics Praxis, „Renaissance Quarterly” Vol. 49, No. 3, s. 542–572.

Baron H., 1966, The Crisis of the Early Italian Renaissance, Princeton University Press, Princeton (New Jersey).

Barycz H., 1953, Wstęp, [w:] Erazm z Rotterdamu, Pochwała głupoty, Biblioteka Narodowa, seria II nr 81, Ossolineum, Wrocław.

Bayer O., 2011, Philosophical Modes of Thought of Luther’s Theology as an Object of Inquiry, trans. G. Silcock, [w:] The Devil’s Whore. Reason and Philosophy in the Lutheran Tradition, Fortress Press, Minneapolis, s. 13–21.

Bayerts K., 1994, The Concept of Moral Consensus. Philosophical Reflections, [w:] The Concept of Moral Consensus. The Case of Technological Interventions in Human Reproduction, (red.) Bayertz, Springer-Science+Business Media, Dordrecht, s. 41–58.

Bazyli Wielki, 1947, Homilia o tym, „Że Bóg nie jest sprawcą złego”, [w:] idem, Wybór homilij i kazań, przeł. T. Sinko, Wydawnictwo Mariackie, Kraków.

Bazyli Wielki, 1972, Listy, przeł. W. Krzyżaniak, Wydawnictwo PAX, Warszawa.

Bearn G. C. F., 2000, Differentiating Derrida and Deleuze, „Continental Philosophy Review” Vol. 33, s. 441–465.

Becker C. L., 1995, Państwo Boże osiemnastowiecznych filozofów, przeł. J. Ruszkowski, Zysk i S-ka, Poznań.

Bejczy I., 2001, Erasmus and the Middle Ages. The Historical Consciousness of a Christian Humanist, Brill, Leiden‒Boston‒Köln.

Bene C., 1969, Érasme et Saint Augustin, ou influence de Saint Augustin sur l’humanisme d’Érasme, Droz, Geneva.

Berkowitz P., 1999, Virtue and the Making of Modern Liberalism, Princeton University Press, Princeton, New Jersey.

Berman H., 2003, Law and Revolution, t. II, Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge (Massachusetts)‒London.

Berman M., 2006, „Wszystko, co stałe, rozpływa się w powietrzu”. Rzecz o doświadczeniu nowoczesności, przeł. M. Szuster, Wydawnictwo Universitas, Kraków.

Bertolacci A., 2011, The ‘Ontologization’ of Logic. Metaphysical Themes in Avicenna’s Reworking of the Organon, [w:] Methods and Methodologies. Aristotelian Logic East and West, 500–1500, (red.) M. Cameron, J. Marenbon, Brill, Leiden, Boston, s. 27–51.

Bietenholz P. G., 1966, History and Biography in the Work of Erasmus of Rotterdam, Librairie Droz, Genève.

Bietenholz P. G., 2001, Concordia Christiana: Myśl Erazma a rzeczywistość polska. Spotkania i korespondencja Erazma z Polakami, [w:] Jan Łaski 1499–1560: W pięćsetlecie urodzin, (red.) W. Kriegseisen, P. Salwa, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa, s. 71–94.

Bistué B., 2011, The Task(s) of the Translator(s): Multiplicity as Problem in Renaissance European Thought, „Comparative Literature Studies” Vol. 48, No. 2, s. 139–164.

Bloom A., 2012, Umysł zamknięty. O tym, jak amerykańskie szkolnictwo wyższe zawiodło demokrację i zubożyło dusze dzisiejszych studentów, przeł. T. Bieroń, Zysk i S-ka, Poznań.

Blumenberg H., 1997, Komunikacja językowa a poetyka immanentna, [w:] idem, Rzeczywistości, w których żyjemy, przeł. W. Lipnik, Oficyna Naukowa, Warszawa, s. 130–148.

Boecjusz, 2006, O pocieszeniu, jakie daje filozofia, przeł. G. Kurylewicz, M. Antczak, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty.

Boeri M. D., 2013, Natural Law and World Order in Stoicism, [w:] Nature and the Best Life. Exploring the Natural Bases of Practical Normativity in Ancient Philosophy, (red.) G. Rossi, Georg Olms Verlag, Hildesheim–Zürich–New York, s. 183–223.

Bono J. J., 1995, The Word of God and the Languages of Man. Interpreting Nature in Early Modern Science and Medicine, t. I, The University of Wisconsin Press, Madison (Wisconsin).

Borowski A., 2009, Humanizm jako przedmiot współczesnej humanistyki, [w:] Humanizm. Historie pojęcia, (red.) A. Borowski, Wydawnictwo Neriton, Warszawa, s. 101–148.

Braidotti R., 2014, Po człowieku, przeł. J. Bednarek, A. Kowalczyk, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Brecht M., 1993, Martin Luther, t. I–III, przeł. J. L. Schaaf, Fortress Press, Minneapolis.

Breen Q., 1952, Giovanni Pico della Mirandola on the Conflict of Philosophy and Rhetoric, „Journal of the History of Ideas” Vol. 13, s. 384–412.

Breen Q., 1952, Melanchton’s Reply to G. Pico Della Mirandola, „Journal of the History of Ideas” Vol. 13, s. 413–426.

Bromilow P., 2013, Introduction, [w:] Authority in European Book Culture 1400–1600, (red.) P. Bromilow, Ashgate, Surrey, Burlington, s. 14–30.

Brożek M., 1951, Wstęp, [w:] Kwintylian, Kształcenie mówcy, przeł. M. Brożek, Biblioteka Narodowa, seria II nr 62, Ossolineum, Wrocław, s. III–CII.

Brożek M., 1977, Wstęp, [w:] Plutarch, Żywoty sławnych mężów, przeł. M. Brożek, Biblioteka Narodowa, seria II, nr 3, Ossolineum, Wrocław, s. III–LXIX.

Bruni L., 1784, Libellvs de dispvtationvm exercitationisqve stvdiorvm vsv, Apud Jo. Adam. Schmidium, Norimbergae.

Bruni L., 2006, O poprawnym przekładaniu, przeł. W. Olszaniec, [w:] Cyceron, św. Hieronim, Burgundiusz z Pizy, Leonardo Bruni, O poprawnym przekładaniu, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty, s. 162–211.

Brüning A., 2014, „Tradition and Traditions” – Relating Gadamer’s „Truth and Method” to Russian Orthodox Theology, „Journal of Eastern Christian Studies” Vol. 66, No. 1–2, s. 73–90.

Bruyn J., 1988, Old and New Elements in 16th-century Imagery, „Oud Holland” Vol. 102, No. 2, s. 90–113.

Buczyńska H., 1963, Cassirer, Wiedza Powszechna, Warszawa.

Bułgakow S., 1992, Prawosławie. Zarys nauki Kościoła Prawosławnego, przeł. H. Paprocki, Orthdruk s. c., Formica, Białystok–Warszawa.

Burckhardt J., 1965, Kultura Odrodzenia we Włoszech, przeł. M. Kreczowska, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa.

Burke P., 1989, The Renaissance Dialogue, „Renaissance Studies” Vol. 3, No. 1, s. 1–12.

Burke P., 1991, Kultura i społeczeństwo w renesansowych Włoszech, przeł. K. Siewierski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Burke P., 2009, Języki i społeczności w Europie wczesnonowożytnej, przeł. A. Szurek, Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Burke P., 2009, Renesans, przeł. E. E. Nowakowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Burkhardt J., 2009, Stulecie reformacji w Niemczech (1517–1617). Między rewolucją medialną a przełomem instytucjonalnym, przeł. J. Górny, Wiedza Powszechna, Warszawa.

Callisen C. T., Adkins B., The Old Face of ‘New’ Social Networks: The Republic of Letters as a Virtual Community, http://eprints.qut.edu.au/38406/3/38406.pdf (dostęp: 30.06.2018).

Calvin J., 1576, Institvtio christianae religionis, ab ipso avthore anno 1559, Exeudebat Franciscus le Preux, illustrissimus Dominorum Bernensium Typographus, Lausannae.

Cameron M., 2011, Methods and Methodologies: An Introduction, [w:] Methods and Methodologies. Aristotelian Logic East and West, 500–1500, (red.) M. Cameron, J. Marenbon, Brill, Leiden, Boston, s. 1–24.

Camporeale S. I., 1997, Lorenzo Valla i jego traktat o donacji Konstantyna, przeł. A. Dudzińska-Facca, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.

Cassirer E., 1971, Esej o człowieku, przeł. A. Staniewska, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa. Cassirer E., 2010, Filozofia oświecenia, przeł. T. Zatorski, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Cassirer E., 2011, Logika nauk o kulturze, przeł. P. Parszutowicz, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty.

Cassirer E., Heidegger M., 1994, Wykłady i dysputa w Davos, przeł. i opr. A. Noras, „Edukacja Filozoficzna” nr 17, s. 7–26.

Chalvet H., 1653, Theologus Ecclesiastes, t. I: De Deo uno, Apud Raymvndvm Bosc., Tolosae.

Charlier Y., 1977, Érasme et l’amitié d’après sa correspondance, Sociêté d’Edition „Les Belles Lettres”, Paris.

Chaunu P., 1989, Czas reform. Historia religii i cywilizacji (1250–1550), przeł. J. Grosfeld, Wydawnictwo PAX, Warszawa.

Chenu M.-D., 2001, Wstęp do filozofii św. Tomasza z Akwinu, przeł. H. Rosnerowa, Wydawnictwo Antyk, Kęty.

Chesterton G. K., 1974, Święty Tomasz z Akwinu, przeł. A. Chojecki, Wydawnictwo PAX, Warszawa.

Ciliberto M., 2011, Eugenio Garin. Un intellettuale nel Novecento, Gius. Laterza & Figli Spa, Bari.

Clough D., 2009, The Anxiety of the Human Animal: Martin Luther on Non-Human Animals and Human Animality, [w:] Creaturely Theology: On God, Humans and Other Animals, (red.) C. Deane-Drummond, D. Clough, SCM Press, London, s. 41–60.

Cobban A. B., 1975, The Medieval Universities: Their Development and Organization, Methuen & Co Ltd, London.

Cohn N., 2007, W pogoni za milenium. Milenarystyczni buntownicy i anarchiści średniowiecza, przeł. M. Chojnacki, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Coleman J., 1992, Ancient and Medieval Memories. Studies in the Reconstruction of the Past, Cambridge University Press, Cambridge–New York–Melbourne.

Condorcet A. N., Szkic obrazu postępu ducha ludzkiego poprzez dzieje, przeł. E. Hartleb, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1957.

Congar Y., 1964, The Meaning of Tradition, Hawhtorn Books, New York.

Congar Y., 1967, Tradition and Traditions. An Historical and a Theological Essay, The Macmillan Company, New York.

Contemporaries of Erasmus. A Biographical Register of the Renaissance and Reformation, t. 1–3, 1985–1987, (red.) P. G. Bietenholz, T. B. Deutscher, University of Toronto Press, Toronto–Buffalo–London.

Copenhaver B. P., Nauta L., 2012, Introduction, [w:] L. Valla, Dialectical Disputations, t. 1, Harvard University Press, Cambridge (Massachusetts)–London, s. VIII–L.

Courtenay W. J., 2011, Duchowość a późny scholastycyzm, [w:] Duchowość chrześcijańska. Późne średniowiecze i reformacja, (red.) J. Raitt, przeł. P. Blumczyński, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 111–122.

Crosswhite J., 2006, Rhetoric in the Wilderness: The Deep Rhetoric of the Late Twentieth Century, [w:] A Companion to Rhetoric and Rhetorical Criticism, (red.) W. Jost, W. Olmsted, Blackwell Publishing, Malden, s. 372–388.

Crouzel H., 2004, Orygenes, przeł. J. Margański, Wydawnictwo Homini, Bydgoszcz.

Cummings B., 2007, The Literary Culture of the Reformation. Grammar and Grace, Oxford University Press, New York.

Curtius E. R., 2005, Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, przeł. A. Borowski, Wydawnictwo Universitas, Kraków.

Cyceron, 1874, Badania akademiczne, przeł. M. Rykaczewski, [w:] M. T. Cyceron, Dzieła, t. VII, Biblioteka Kórnicka, Poznań.

Cyceron, 1996, Katon Starszy o starości, przeł. Z. Cierniakowa, [w:] Cyceron, Plutarch, Pochwała starości, Unia Wydawnicza Verum, Warszawa, s. 27–98.

Cyceron, 2006, O najlepszym rodzaju mówców, przeł. W. Seńko, [w:] Cyceron, św. Hieronim, Burgundiusz z Pizy, L. Bruni, O poprawnym przekładaniu, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty, s. 92–109.

Cyceron, 2010, O mówcy, przeł. B. Awianowicz, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty.

Cyceron, 2010, O przyjaźni, przeł. W. Kornatowski, [w:] idem, Rozmowy tuskulańskie i inne pisma, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 257–301.

Cyceron, 2010, O wróżbiarstwie, przeł. W. Kornatowski, [w:] idem, Rozmowy tuskulańskie i inne pisma, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 303–429.

Cyceron, 2013, O inwencji retorycznej. De inventione, przeł. K. Ekes, Wydawnictwo IBL, Warszawa.

Cytowska M., 1969/70, Ciceronianus – manifest literacki Erazma z Rotterdamu w pięćsetną rocznicę urodzin wielkiego Holendra (1469–1969), „Eos” t. LVIII, s. 125–134.

D’Alembert J. le R., 2003, Wstęp do Encyklopedii, przeł. J. Hartwig, De Agostini, Warszawa.

Dante Alighieri, 2004, Biesiada, przeł. M. Bartkowiak-Lerch, Wydawnictwo Antyk, Kęty.

Danto A. C., 2007, Narration and Knowledge (including the integral text of Analitycal Philosophy of History), Columbia University Press, New York.

Dawkins R., 2007, Samolubny gen, przeł. M. Skoneczny, Prószyński i S-ka, Warszawa.

Dawson C., 1958, Postęp i religia. Studium historyczne, przeł. H. Bednarek, Wydawnictwo PAX, Warszawa.

Dawson C., 1969, Formowanie się chrześcijaństwa, przeł. J. Marzęcki, Wydawnictwo PAX, Warszawa.

De Molen R. L., 1973, ‘Erasmus’ Commitment to the Canons Regular of St. Augustine, „Renaissance Quarterly” Vol. 26, s. 437–443.

De Vogel J. C., 1969, Erasmus and His Attitude Towards Church Dogma, [w:] Scrinium Erasmianum, t. II, (red.) J. Coppens, E. J. Brill, Leiden, s. 101–132.

De Wulf M., 1907, Scholasticism Old and New. An Introduction to Scholastic Philosophy Medieval and Modern, przeł. P. Coffey, M. H. Gill & Son, Dublin.

Delumeau J., 1986, Strach w kulturze Zachodu. XIV–XVIII w., przeł. A. Szymanowski, Wydawnictwo PAX, Warszawa.

Delumeau J., 1987, Cywilizacja Odrodzenia, przeł. E. Bąkowska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

DeMolen R. L., 1976, Erasmus as Adolescent: „Shipwrecked am I and Lost, ‘Mid Waters Chill’”: Erasmus to Sister Elizabeth, „Bibliothèque d’Humanisme et Renaissance” Vol. 38, s. 7–25.

Derrida J., 2005, Rogues. Two Essays on Reason, trans. P.-A. Brault, M. Naas, Stanford University Press, Stanford (California).

Descartes R., 1995, Listy do księżniczki Elżbiety, przeł. J. Kopania, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Descartes R., 1996, Listy do Regiusa. Uwagi o pewnym pisemku, przeł. J. Kopania, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Descartes R., 2002, Reguły kierowania umysłem. Poszukiwanie prawdy poprzez światło naturalne, przeł. L. Chmaj, Wydawnictwo Antyk, Kęty.

Di Giovanni M., 2011, Averroes and the Logical Status of Metaphysics, [w:] Methods and Methodologies. Aristotelian Logic East and West, 500–1500, (red.) M. Cameron, J. Marenbon, Brill, Leiden, Boston, s. 53–74.

Dickens A. G., 1966, Reformation and Society in Sixteenth-Century Europe, Thames and Hudson, London.

Diderot D., 1953, Kuzynek mistrza Rameau, przeł. L. Staff, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Dodds E. R., 2002, Grecy i irracjonalność, przeł. J. Partyka, Wydawnictwo Homini, Bydgoszcz.

Dodds G. D., 2013, An Accidental Historian: Erasmus and the English History of the Reformation, „Church History” Vol. 82, No. 2, s. 273–293.

Dolder H., van, 1999, Goudse Kloosters in de Middeleeuwen (10 en slot). De Reguliere kanunniken van Stein, „Tidinge van die Goude” Vol. 17, s. 93–103.

Domański J., 1973, Erazm i filozofia. Studium o koncepcji filozofii Erazma z Rotterdamu, Ossolineum, Wrocław.

Domański J., 1975, Humanizm i filozofia. Kristellerowska i Garinowska interpretacja myśli renesansowej, „Człowiek i Światopogląd” nr 2, s. 160–184.

Domański J., 1978, Św. Tomasz, Erazm z Rotterdamu i humanizm biblijny, [w:] Studia z dziejów myśli świętego Tomasza z Akwinu, (red.) S. Swieżawski, J. Czerkawski, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin, s. 91–166.

Domański J., 1982, Początki humanizmu, Ossolineum, Wrocław.

Domański J., 1983, Tomasz Kempis i erazmiańska refleksja nad tekstem jako „uobecnieniem”, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” t. XXVIII, s. 5–18.

Domański J., 1997, O dwu znaczeniach metafory pszczoły, „Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej” nr 42, s. 37–52.

Domański J., 1997, Z dawnych rozważań o marności i pogardzie świata oraz nędzy i godności człowieka, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.

Domański J., 2002, Tekst jako uobecnienie. Szkic z dziejów myśli o piśmie i książce, Wydawnictwo Antyk, Kęty.

Domański J., 2006, Erazmowe kłopoty z historią i biblijne na nie remedium, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” t. L, s. 11–27.

Domański J., 2008, Philosophica, paraphilosophica, metaphilosophica. Studia i szkice z dziejów myśli dawnej, Wydawnictwo PAU, Kraków.

Domański J., 2011, Filologia a humanizm. Starożytne precedensy humanistycznej koncepcji filologii, [w:] Humanizm i filologia, (red.) A. Karpiński, Wydawnictwo Neriton, Warszawa, s. 25–67.

Duby G., 1967, Średniowiecze. Wiek X–XV, [w:] G. Duby, R. Mandrou, Historia kultury francuskiej. Wiek X–XX, przeł. H. Szumańska-Grossowa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, s. 7–210.

Duns Scotus I., 1625, Quaestiones super libris Aristotelis De anima, sumptibus Claudii Landry, Lugduni.

Dupré L., 2004, The Enlightenment and the Intellectual Foundations of Modern Culture, Yale University Press, New Haven–London.

Durant W., 1957, The Reformation. A History of European Civilization from Wyclif to Calvin: 1300– 1564, Simon and Schuster, New York.

Dybel P., 2004, Granice rozumienia i interpretacji. O hermeneutyce Hansa-Georga Gadamera, Wydawnictwo Universitas, Kraków.

Dziemidok B., 2002, Główne kontrowersje estetyki współczesnej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Ebbesen S., 1997, Ancient Scholastic Logic as a Source of Medieval Scholastic Logic. The Cambridge History of Later Medieval Philosophy, (red.) N. Kretzmann, A. Kenny, J. Pinborg, Cambridge University Press, Cambridge, s. 101–127.

Eco U., Interpretation and Overinterpretation: World, History, Texts, http://tannerlectures.utah.edu/_documents/a-to-z/e/Eco_91.pdf (dostęp: 30.06.2018).

Eden K., 2001, Friends Hold All Things in Common. Tradition, Intellectual Property and the Adages of Erasmus, Yale University Press, New Haven–London.

Egan K. J., 2011, Duchowość karmelitańska, [w:] Duchowość chrześcijańska. Późne średniowiecze i reformacja, (red.) J. Raitt, przeł. P. Blumczyński, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 51–61.

Eliade M., 1993, Sacrum, mit, historia, przeł. A. Tatarkiewicz, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Eliade M., 1997, Inicjacja, obrzędy, stowarzyszenia tajemne. Narodziny mistyczne, przeł. K. Kocjan, Wydawnictwo Znak, Kraków.

Elred z Rievaulx, 2004, Przyjaźń duchowa, przeł. M. Wylęgała, Wydawnictwo Antyk, Kęty.

Emerson R. W., 2003, Selected Writings, Signet Classics, New York.

Encyclopedie ou Dictionnaire Raisonné des Sciences, des Arts et des Métiers, 1754, (red.) D. Diderot, J. d’Alembert, t. IV, Paryż.

Epistola de vita et passione Iesu Christi, 1988, przeł. J. Van Engen, [w:] Devotio moderna. Basic Writings, (red.) J. Van Engen, Paulist Press, New York–Mahwah, s. 187–204.

Erazm z Rotterdamu, 2005, Consultatio de bello Turcis inferendo, et obiter enarratus psalmus 28, CWE, t. 64, University of Toronto Press, Toronto, s. 210‒266, LB, t. V, kol. 345–368.

Erazm z Rotterdamu, 1977‒2010, Correspondence, CWE, t. 1–13.

Erazm z Rotterdamu, 1703‒1706, De libero arbitrio, LB, t. IX, kol. 1215–1248.

Erazmz Rotterdamu, 1703‒1706, Responsioad Petri Cvrsii defensionem, LB, t. X, kol. 1747a–1758a.

Erazm z Rotterdamu, 1878, Ιχθυοφαγία, [w:] The Colloquies of Erasmus, t. II, przeł. N. Bailey, Reeves & Turner, London, s. 38–98.

Erazm z Rotterdamu, 1965, Korespondencja Erazma z Rotterdamu z Polakami, przeł. M. Cytowska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Erazm z Rotterdamu, 1965, Podręcznik żołnierza Chrystusowego, przeł. J. Domański, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, LB, t. V, kol. 1–66.

Erazm z Rotterdamu, 1969, Ciceronianus, przeł. M. Cytowska, [w:] idem, Rozmowy, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, s. 159–267.

Erazm z Rotterdamu, 1970, O wychowaniu dzieci, przeł. M. Cytowska, [w:] idem, Pisma moralne. Wybór, Wydawnictwo PAX, Warszawa, s. 27–115, LB, t. I, kol. 489–516.

Erazm z Rotterdamu, 1970, Przygotowanie do śmierci, [w:] idem, Pisma moralne (wybór), przeł. M. Cytowska, Wydawnictwo PAX, Warszawa, s. 325–398, LB, t. V, kol. 1293–1318.

Erazm z Rotterdamu, 1970, Wychowanie księcia chrześcijańskiego, [w:] idem, Pisma moralne (wybór), przeł. M. Cytowska, Wydawnictwo PAX, Warszawa, s. 137–300.

Erazm z Rotterdamu, 1971, De sarcienda Ecclesiae concordia, przeł. R. Himelick (On Restoring the Unity of the Church), [w:] Erasmus and the Seamless Coat of Jesus, Purdue University Studies, Lafayette (Indiana), s. 29–109.

Erazm z Rotterdamu, 1977, Compendium vitae, CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. 403–410, OE, t. I, s. 46–52.

Erazm z Rotterdamu, 1978, Antibarbari, CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. 16–122, ASD, Brill, Amsterdam 1969, s. 1–138.

Erazm z Rotterdamu, 1978, De duplici copia verborum ac rerum, CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. 284–659, LB, t. I, kol. 3–110.

Erazm z Rotterdamu, 1978, Parabolae, CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. 130–277, LB, t. I, kol. 561–623.

Erazm z Rotterdamu, 1988, De contemptu mundi, CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. 134–175 (przeł. E. Rummel), LB, t. V, kol. 1239–1262.

Erazm z Rotterdamu, 1989, Lingua, CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. 257–412, LB, t. IV, kol. 657–754.

Erazm z Rotterdamu, 1989, Oratio funebris, CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. 17–30.

Erazm z Rotterdamu, 1991‒1994, Ecclesiastes, Brill, Amsterdam, t. V–4, V–5, LB, t. V, kol. 769–1100.

Erazm z Rotterdamu, 1992, O prawidłowej wymowie łaciny i greki, przeł. M. Cytowska, [w:] idem, Wybór pism, Biblioteka Narodowa, seria II, nr 231, Ossolineum, Wrocław, s. 303–325.

Erazm z Rotterdamu, 1992, Pochwała głupoty, [w:] idem, Wybór pism, Biblioteka Narodowa, seria II, nr 231, Ossolineum, Wrocław, s. 10–162.

Erazm z Rotterdamu, 1992, Polecany spis lektur, przeł. M. Cytowska, [w:] idem, Wybór pism, Biblioteka Narodowa, seria II, nr 231, Ossolineum, Wrocław, s. 276–302.

Erazm z Rotterdamu, 1992, Skarga pokoju, przeł. M. Cytowska, [w:] idem, Wybór pism, Biblioteka Narodowa, seria II, nr 231, Ossolineum, Wrocław, s. 209–243.

Erazm z Rotterdamu, 1993, Acta Academiae Louvaniensis contra Lutherum, CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. 98–105.

Erazm z Rotterdamu, 1993, Apologia contra Latomi dialogum (1519), LB IX 79–106; CWE, t. 71, University of Toronto Press, Toronto, s. 31–84.

Erazm z Rotterdamu, 1993, Axiomata Erasmis pro causa Lutheri, CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. 106–107.

Erazm z Rotterdamu, 1993, Consilium pro christianae religionis tranquilitate, CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. 108–112.

Erazm z Rotterdamu, 1994, Annotationes in epistolam ad Romanos, CWE, University of Toronto Press, Toronto, LB, t. VI, kol. 553–656.

Erazm z Rotterdamu, 1995, In Acta apostolorum paraphrasis, CWE, University of Toronto Press, Toronto, LB, t. VII, kol. 659–770.

Erazm z Rotterdamu, 1997, Commentarius in psalmum 2, ‘Quare fremuerunt gentes?’, CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. 69–146 (przeł. M. J. Heath), LB, t. V, kol. 197–232.

Erazm z Rotterdamu, 1997, Enarratio in primum Psalmum, ‘Beatus vir’, CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. 5–63, LB, t. V, kol. 171–198.

Erazm z Rotterdamu, 1997, In psalmum quartum concio, CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. 173–275 (przeł. M. J. Heath), LB, t. V, kol. 241–292.

Erazm z Rotterdamu, 1997, Paraphrasis in tertium psalmum, ‘Domine quid multiplicati’, CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. 150–168 (przeł. M. J. Heath), LB, t. V, kol. 233–242.

Erazm z Rotterdamu, 1998, Apologia ad Iacobum Fabrum Stapulensem, CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. 37–84, LB, t. IX, kol. 17–50.

Erazm z Rotterdamu, 1998, Concio de immensa Dei misericordia, CWE, t. 70, University of Toronto Press, Toronto, s. 76–139, LB, t. V, kol. 557–588.

Erazm z Rotterdamu, 1998, Disputatiuncula de taedio, pavore, tristicia Iesu, CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. 9–67, LB, t. V, kol. 1265–1294.

Erazm z Rotterdamu, 1998, Explanatio symboli apostolorum sive catechismus, CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. 236–387, LB, t. V, kol. 1133–1196.

Erazm z Rotterdamu, 1998, Modus orandi Deum, CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. 147–230 (przeł. J. N. Grant), LB, t. V, kol. 1099–1132.

Erazm z Rotterdamu, 1999, Hyperaspistes I, CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. 93–297, LB, t. X, kol. 1249–1336.

Erazm z Rotterdamu, 2000, Epistola de philosophia evangelica, LB, t. VI, s. *3v–*4r; polski przekład: List o filozofii ewangelicznej, [w:] idem, Trzy rozprawy z dodaniem Listu o filozofii chrześcijańskiej, przeł. J. Domański, Wydawnictwo PAX, Warszawa, s. 498–513.

Erazm z Rotterdamu, 2000, Hyperaspistes II, CWE, University of Toronto Press, Toronto, LB, t. X, kol. 1337–1536.

Erazm z Rotterdamu, 2000, Metoda teologii, [w:] idem, Trzy rozprawy z dodaniem Listu o filozofii chrześcijańskiej, przeł. J. Domański, Wydawnictwo PAX, Warszawa, s. 159–490, LB, t. V, kol. 75–144.

Erazm z Rotterdamu, 2000, Parakleza to jest zachęta do uprawiania filozofii chrześcijańskiej, [w:] idem, Trzy rozprawy z dodaniem Listu o filozofii chrześcijańskiej, przeł. J. Domański, Wydawnictwo PAX, Warszawa, s. 129–158, LB, t. VI, s. *3r–*4v.

Erazm z Rotterdamu, 2000, Zbożna biesiada, [w:] idem, Trzy rozprawy z dodaniem Listu o filozofii chrześcijańskiej, przeł. J. Domański, Wydawnictwo PAX, Warszawa, s. 43–128.

Erazm z Rotterdamu, 2002, O nabywaniu cnoty, przekład zbiorowy, [w:] „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” t. 46, s. 167–183

Erazm z Rotterdamu, 2005, Concionalis interpretatio, plena pietatis, in psalmum 85, CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. 8–118, LB, t. V, kol. 507–556.

Erazm z Rotterdamu, 2005, Enarratio Psalmi 33, [w:] CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. 267–373, LB, t. V, kol. 369–416

Erazm z Rotterdamu, 2005, In psalmum 22 enarratio triplex, CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. 123–199, LB, t. V, kol. 311–346.

Erazm z Rotterdamu, 2010, Enarratio Psalmi 38, [w:] CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. 7–123, LB, t. V, kol. 417–468.

Erazm z Rotterdamu, 2011, Spongia adversus aspergines Hutteni, CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. 30–145, LB, t. X, kol. 1631–1672.

Erazm z Rotterdamu, 2012, Declarationes ad censuras Lutetiae vulgatus sub nomine facultatis theologiae Parisiensis, CWE, University of Toronto Press, Toronto, LB, t. IX, kol. 815–928.

Erazm z Rotterdamu, 2015, Apologia de ‘In principio erat sermo’, CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. 13–40.

Erazm z Rotterdamu, 2015, Responsio ad Collationes cuiusdam iuvenis gerontodidascali, CWE, t. 73, s. 138–262.

Erazm z Rotterdamu, 2016, Poems, przeł. C. H. Miller, CWE, University of Toronto Press, Toronto.

Erazm z Rotterdamu, Adagia, CWE, t. 31–36; polski przekład w wyborze: idem, 1973, Adagia (wybór), przeł. M. Cytowska, Biblioteka Narodowa, seria II, nr 172, Ossolineum, Wrocław; polski przekład adagium IV,I,1 (Dulce bellum inexpertis) [w:] idem, 1969, Rozmowy (wybór), przeł. M. Cytowska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, s. 23–62.

Evans G. R., 1992, Problems of Authority in the Reformation Debates, Cambridge University Press, Cambridge–New York.

Faber R. A., 2005, „Humanitas” as Discriminating Factor in the Educational Writings of Erasmus and Luther, „Nederlands archief voor kerkgeschiedenis / Dutch Reviews of Church History” Vol. 85, s. 25–37.

Fantham E., 1989, Erasmus and the Latin Classics, [w:] CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. XXI–L.

Farge J. K., 1999, Erasmus, the University of Paris, and the Profession of Theology, „Erasmus of Rotterdam Society Yearsbook” Vol. 19, s. 18–46.

Ferguson W. K., 1954, Renaissance Tendencies in the Religious Thought of Erasmus, „Journal of the History of Ideas” Vol. 15, No. 4, s. 499–508.

Ferguson W. K., 1974, Introduction, [w:] CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. IX–XXIII.

Ferguson W. K., 2006, The Renaissance in Historical Thought. Five Centuries of Interpretation, University of Toronto Press, Toronto–Buffalo–London.

Feuerbach L., 1988, Historia nowszej filozofii od Bacona z Verulamu do Benedykta Spinozy, [w:] idem, Wybór pism, przeł. K. Krzemieniowa, M. Skwieciński, t. I, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, s. 199–232.

Feuerbach L., 1988, Istota wiary w ujęciu Lutra, [w:] idem, Wybór pism, przeł. K. Krzemieniowa, M. Skwieciński, t. II, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, s. 91–165.

Ficino M., 2006, Summary of Cratylus, Concerning the True Principle of Names, [w:] Gardens of Philosophy. Ficino on Plato, przeł. A. Farndell, Shepheard–Walwyn, London, s. 95–108.

Finley M. I., 1965, Myth, Memory, and History, „History and Theory” Vol. 4, No. 3, s. 281–302.

Fisher J., 1523, Assertionis Lvtheranae confvtatio, per reuerendum patrem Ioannem ROFFENSEM Episcopum, academiae Canabrigiensis cancellarium, b.m.w.

Fletscher M., Die Neuzeit als Wurzel der Gegenwart. Unterschiedliche Bewertungen der Epoche bei Cassirer und Heidegger, http://sammelpunkt.philo.at/1459/1/Cassirer_und_Heidegger.pdf (dostęp: 30.06.2018).

Floridi L., 1995, The Diffusion of Sextus Empiricus’s Works in the Renaissance, „Journal of the History of Ideas” Vol. 56, s. 63–85.

Foley R., 2001, Zanim człowiek stał się człowiekiem, przeł. K. Sabath, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Foucault M., 1977, Archeologia wiedzy, przeł. A. Siemek, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Foucault M., 2000, Czym jest Oświecenie?, [w:] idem, Filozofia, historia, polityka, przeł. D. Leszczyński, L. Rasiński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Wrocław, s. 276–293.

Foucault M., 2006, Słowa i rzeczy. Archeologia nauk humanistycznych, przeł. T. Komendant, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk.

Foucault M., 2012, Hermeneutyka podmiotu, przeł. M. Herer, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Freud Z., 1967, Kultura jako źródło cierpień, [w:] idem, Człowiek, religia, kultura, przeł. J. Prokopiuk, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa, s. 235–314.

Freud Z., 1997, Leonarda da Vinci wspomnienia z dzieciństwa, [w:] idem, Poza zasadą przyjemności, przeł. J. Prokopiuk, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 257–323.

Fulińska A., 2000, Naśladowanie i twórczość. Renesansowe teorie imitacji, emulacji i przekładu, Wydawnictwo Leopoldinum Fundacji dla Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.

Funck-Brentano F., 1937, Odrodzenie, przeł. E. Boyé, Powszechna Spółka Wydawnicza „Płomień”, Warszawa.

Furey C. M., 2009, Erasmus, Contarini and the Religious Republic of Letters, Cambridge University Press, New York.

Gadamer H.-G., 1990, Reply to My Critics, przeł. G. H. Leiner, [w:] The Hermeneutic Tradition: From Ast to Ricoeur, State University of New York, New York, s. 273–297. (Replik, 1971).

Gadamer H.-G., 2003, Retoryka, hermeneutyka i krytyka ideologii. Metakrytyczne rozważania wokół Prawdy i metody, przeł. P. Dehnel, [w:] idem, Język i rozumienie, Fundacja Aletheia, Warszawa, s. 73–98.

Gadamer H.-G., 2007, Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, przeł. B. Baran, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Gadamer H.-G., 2007[a], A Look Back over the Collected Works and Their Effective History, przeł. R. E. Palmer, [w:] The Gadamer Reader. A Bouquet of the Later Writings, (red.) R. E. Palmer, Northwestern University Press, Evanston, Illinois, s. 411–427.

Gaguin R., 1504, De origine et gestis Francorum compendium, Paryż.

Galen, 1989, Exhortatio ad bonas artes, praesertim medicinae, CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. 225–239 (przeł. E. Rummel).

Gall R. S., 1981, Between Tradition and Critique: The Gadamer-Habermas Debate, „Auslegung: a Journal of Philosophy” Vol. 8, s. 5–18.

Gay P., 1969, Enlightenment: An Interpretation, t. II: The Science of Freedom, Alfred A. Knopf, New York.

Geremek B., 1972, Życie codzienne w Paryżu Franciszka Villona, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Gerson J., 1728, Contra vanam curiositatem, [w:] idem, Opera omnia, t. I, kol. 86–106, apud Petrum de Hondt, Haga.

Gerson J., 1998, Early Letters, przeł. B. P. McGuire, [w:] idem, Early Works, (red.) B. P. McGuire, Paulist Press, New York–Mahwah, s. 149–261.

Gerson J., 1998, The Mountain of Contemplation, przeł. B. P. McGuire, [w:] idem, Early Works, (red.) B. P. McGuire, Paulist Press, New York–Mahwah, s. 75–127.

Gerson J., 2012, O teologii mistycznej, przeł. M. Jakubowska, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty.

Gilbert N. W., 1963, Renaissance Concepts of Method, Columbia University Press, New York–London.

Gilson E., 1958, Duch filozofii średniowiecznej, przeł. J. Rybałt, Wydawnictwo PAX, Warszawa.

Gilson E., 1960, Tomizm. Wprowadzenie do filozofii św. Tomasza z Akwinu, przeł. J. Rybałt, Wydawnictwo PAX, Warszawa.

Gilson E., 1987, Historia filozofii chrześcijańskiej w wiekach średnich, przeł. S. Zalewski, Wydawnictwo PAX, Warszawa.

Gilson E., 2001, Jedność doświadczenia filozoficznego, przeł. Z. Wrzeszcz, De Agostini, Warszawa.

Gleason J. B., 1979, The Birth Dates of John Colet and Erasmus of Rotterdam: Fresh Documentary Evidence, „Renaissance Quarterly” Vol. 32, s. 73–76.

Goddu A., 2011, Medieval Natural Philosophy and Modern Science – Continuity and Revolution, [w:] Philosophy and Theology in the Long Middle Ages, (red.) K. Emery, Jr., R. L. Friedman, A. Speer, Brill, Leiden–Boston, s. 213–233.

Goetz H.-W., 1999, ‘Beatus homo qui invenit amicum’. The Concepto of Friendship in Early Medieval Letters of the Anglo-Saxon Tradition of the Continent (Boniface, Alcuin), [w:] Friendship in Medieval Europe, (red.) J. Haseldine, Sutton Publishing, Phoenix Mill, s. 124–136.

Goleniszczew-Kutuzow I. N., 1970, Odrodzenie włoskie i literatury słowiańskie wieku XV i XVI, przeł. W. i R. Śliwowscy, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Gordziejew W., 1936, Filologia Erazma z Rotterdamu, „Eos” nr 37, Zeszyt 1, s. 199–225.

Gouwens K., 1998, Perceiving the Past: Renaissance Humanism after the „Cognitive Turn”, „The American Historical Review” Vol. 103, No. 1, s. 55–82.

Grabmann M., 1957, Die Geschichte der Scholastischen Methode, t. 1–2, Akademie-Verlag, Berlin.

Gracia J. J. E., 2003, Old Wine in New Skins. The Role of Tradition in Communication, Knowledge, and Group Identity, The Aquinas Lecture 2003, Marquette University Press, Milwaukee (Wisconsin).

Grafton A., 1997, Commerce with the Classics: Ancient Books and Renaissance Readers, The University of Michigan Press, Ann Arbor.

Granat W., 1976, U podstaw humanizmu chrześcijańskiego, Księgarnia św. Wojciecha, Poznań.

Grant E., 2003, God and Reason in the Middle Ages, Cambridge University Press, Cambridge.

Grassi E., 1992, Rhetoric as Philosophy. The Humanist Tradition, Southern Illinois University Press, Carbondale, Edwardsville.

Green P. D., 1972, Suicide, Martyrdom, and Thomas More, „Studies in the Renaissance” Vol. 19, s. 135–155.

Greenblatt S., 2012, Zwrot. Jak zaczął się Renesans, przeł. M. Słysz, Wydawnictwo Albatros A. Kuryłowicz, Warszawa.

Gregory B. S., 2012, The Unintended Reformation. How a Religious Revolution Secularized Society, The Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge (Massachusetts)–London.

Grimm H. J., 1954, The Reformation Era 1500–1600, The Macmillan Company, New York.

Grondin J., 2007, Hans-Georg Gadamer. Biografia, przeł. J. Wilk, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.

Groote G., 1988, Resolutions and Intentions, but not Vows, trans. J. Van Engen, [w:] Devotio moderna. Basic Writings, (red.) J. Van Engen, Paulist Press, New York–Mahwah, s. 65–75.

Groote G., 1988, Treatise on Four Classes of Subjects Suitable for Meditation: A Sermon on the Lord’s Nativity, trans. J. Van Engen, [w:] Devotio moderna. Basic Writings, (red.) J. Van Engen, Paulist Press, New York–Mahwah, s. 98–118.

Gründler O., 2011, Devotio moderna, [w:] Duchowość chrześcijańska. Późne średniowiecze i reformacja, (red.) J. Raitt, przeł. P. Blumczyński, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 181–197.

Guattari F., 2015, Schizochaosmoza, przeł. M. Gusin, „Kronos” nr 4, s. 9–14.

Guerlac R., 1979, Introduction, [w:] J. L. Vives, Against the Pseudiodialecticians, trans. R. Guerlac, D. Reidel Publishing Company, Dordrecht, s. 1–43.

Haas A. M., 2011, Szkoły późnośredniowiecznego mistycyzmu, [w:] Duchowość chrześcijańska. Późne średniowiecze i reformacja, (red.) J. Raitt, przeł. P. Blumczyński, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 143–179.

Habermas J., 1988, On the Logic of the Social Sciences, przeł. S. W. Nicholsen, The MIT Press, Cambridge (Massachusetts) ‒ (Zur Logik der Sozialwissenschaften, 1967).

Habermas J., 2000, Filozoficzny dyskurs nowoczesności, przeł. M. Łukasiewicz, Wydawnictwo Universitas, Kraków.

Habermas J., 2006, On Hermeneutics’ Claim to Universality, przeł. J. Dibble, [w:] The Hermeneutics Reader. Texts of the German Tradition from the Enlightenment to the Present, (red.) K. Mueller-Vollmer, Continuum, New York, s. 294–318.

Habermas J., 2015, Teoria działania komunikacyjnego, przeł. A. M. Kaniowski, t. I, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Hadot P., 2000, Czym jest filozofia starożytna?, przeł. P. Domański, Fundacja Aletheia, Warszawa.

Hall J., 1956, Plato’s Legal Philosophy, „Indiana Law Journal” Vol. 31, No. 2, s. 171–206.

Hamm B., 2004, The Reformation of Faith in the Context of Late Medieval Theology and Piety, Brill, Leiden–Boston.

Hamm B., 2014, The Early Luther. Stages in a Reformation Reorientation, Lutheran Quarterly Books, William B. Eerdmans Publishing Company, Grand Rapids (Michigan), Cambridge.

Hankins J., 2001, Two Twentieth-Century Interpreters of Renaissance Humanism: Eugenio Garin and Paul Oskar Kristeller, [w:] idem, s. 573–590.

Hardin R. F., 1982, The Literary Conventions of Erasmus’ Education of a Christian Prince: Advice and Aphorism, „Renaissance Quarterly” Vol. 35, No. 2, s. 151–163.

Hayden-Roy P., 1990, Hermeneutica gloriae vs. hermeneutica crucis. Sebastian Franck and Martin Luther on the Clarity of Scripture, „Archive for Reformation History” Vol. 81, s. 50–68.

Hazard P., 1972, Myśl europejska w XVIII wieku. Od Monteskiusza do Lessinga, przeł. H. Suwała, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Hazard P., 1974, Kryzys świadomości europejskiej 1680–1715, przeł. J. Lalewicz, A. Siemek, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Heckel J., 2010, Lex charitatis. A Juristic Disquisition on Law in the Theology of Martin Luther, przeł. G. G. Krodel, William B. Eerdmans Publishing Company, Grand Rapids, Michigan.

Hegel G. W. F., 2002, Fenomenologia ducha, przeł. Ś. F. Nowicki, Fundacja Aletheia, Warszawa.

Hegel G. W. F., 2011, Nauka logiki, t. I–II, przeł. A. Landman, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Heidegger M., List o humanizmie, przeł. J. Tischner, [w:] idem, Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1977, s. 76–127.

Heller A., Eseje o nowoczesności, przeł. W. Bulira, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2012.

Henderson J. R., Valla’s Elegantiae and the Humanist Attack on the Ars Dictaminis, „Rhetorica: A Journal of the History of Rhetoric” 2001, Vol. 19, No. 2, s. 249–268.

Henop C., De ratione quae inter naturam organicam et anorganicam intercedat, Ex Officina C. F. Mohr, Kiliae 1842.

Herdt J. A., 2008, Putting on Virtue. The Legacy of the Splendid Vices, The University of Chicago Press, Chicago–London.

Herodot, 1959, Dzieje, przeł. S. Hammer, Czytelnik, Warszawa.

Hezjod, 1999, Narodziny bogów (Theogonia), Prace i dnie, Tarcza, przeł. J. Łanowski, Prószyński i S-ka, Warszawa.

Hieronim, św., 1952–1954, Listy, przeł. J. Czuj, t. I–III, Wydawnictwo PAX, Warszawa.

Hieronim, św., 2006, O najlepszym sposobie tłumaczenia, przeł. W. Seńko, [w:] Cyceron, św. Hieronim, Burgundiusz z Pizy, Leonardo Bruni, O poprawnym przekładaniu, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty, s. 110–145.

Hinlicky P. R., 2011, Luther’s „Atheism”, [w:] The Devil’s Whore. Reason and Philosophy in the Lutheran Tradition, (red.) J. Hockenbery Dragseth, Fortress Press, Minneapolis, s. 53–60.

Hobbes T., 1954, Lewiatan czyli materia, forma i władza państwa kościelnego i świeckiego, przeł. C. Znamierowski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Hobbins D., 2012, Authorsphip and Publicity Before Pring: Jean Gerson and the Transformation of Late Medieval Learning, University of Pennsylvania Press, Philadelphia (Pennsylvania).

Hobsbawm E., 2008, Wprowadzenie. Wynajdywanie tradycji, [w:] Tradycja wynaleziona, (red.) E. Hobsbawm, T. Ranger, przeł. M. Godyń, F. Godyń, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 9–23.

Hockenbery D. M., 2011, Introduction, [w:] The Devil’s Whore. Reason and Philosophy in the Lutheran Tradition, (red.) J. Hockenbery Dragseth, Fortress Press, Minneapolis, s. 1–10.

Hoffmann M., 1989, Faith and Piety in Erasmus’s Thought, „The Sixteenth Century Journal” Vol. 20, No. 2, s. 241–258.

Hoof L. V., 1984, Plutarch’s Practical Ethics. The Social Dynamics of Philosophy, Oxford University Press, Princeton (New Jersey).

Horacy, Dzieła, 1992, przeł. A. Lam, Unia Wydawnicza C&S, Warszawa.

Horkheimer M., 1996, Reason Against Itself: Some Remarks on Enlightenment, [w:] What is Enlightenment? Eighteenth-Century Answers and Twentieth-Century Questions, (red.) J. Schmidt, University of California Press, Berkeley–Los Angeles–London, s. 359–367.

Horkheimer M., Adorno T. W., 2010, Dialektyka oświecenia. Fragmenty filozoficzne, przeł. M. Łukasiewicz, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.

Hugo W., 2005, Katedra Marii Panny w Paryżu, przeł. H. Szumańska-Gross, Biblioteka Gazety Wyborczej, Wrocław.

Huizinga J., 1967, Jesień średniowiecza, t. 1, przeł. T. Brzostowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Hulme E. M., 1915, The Renaissance. The Protestant Revolution and Catholic Reformation in Continental Europe, The Century & Co., New York.

Husner F., 1936, Die Bibliothek des Erasmus, [w:] Gedenkschrift zum 400. Todestage des Erasmus von Rotterdam, Braus-Riggenbach, Basel, s. 228–259.

Hyatte R., 1994, The Arts of Friendship. The Idealization of Friendship in Medieval and Early Renaissance Literature, E. J. Brill, Leiden–New York–Köln.

Hyma A., 1930, The Youth of Erasmus, University of Michigan Press, Ann Arbor.

Hyma A., 1972, The Life of Desiderius Erasmus, Van Gorcum & Comp. N. V., Assen.

Ianziti G., 2012, Writing History in Renaissance Italy. Leonardo Bruni and the Uses of the Past, Harvard University Press, Cambridge (Massachusetts), London.

Ijsseling S., Rhetoric and Philosophy in Conflict. An Historical Survey, Martinus Nijhoff, The Hague 1976.

Illouz E., 1997, Consuming the Romantic Utopia. Love and the Cultural Contradictions of Capitalism, University of California Press, Berkeley–Los Angeles–London.

Irvin T., 2007, The Development of Ethics. A Historical and Critical Study, t. I: From Socrates to the Reformation, Oxford University Press, New York.

Isocrates, b.r.w., Nicocles or the Cyprians, przeł. G. Norlin, [w:] Isocrates, Vol. I, Loeb Classical Library, Harvard University Press, Cambridge (Massachusetts)–London, s. 76–113.

Isocrates, b.r.w., To Demonicus, trans. G. Norlin, [w:] Isocrates, Vol. I, Loeb Classical Library, Harvard University Press, Cambridge (Massachusetts)–London, s. 4–35.

Israel J. I., 2001, Radical Enlightenment. Philosophy and the Making of Modernity 1650–1750, Oxford University Press, New York.

Jacob F., 1973, Historia i dziedziczność, przeł. K. Pomian, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Janeczek S., 2015, Religia w kulturze Oświecenia: Oświecenie chrześcijańskiego, [w:] Filozofia Oświecenia. Radykalizm – religia – kosmopolityzm, (red.) J. Miklaszewska, A. Tomaszewska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 171–186.

Jardine L., 1993, Erasmus, Man of Letters. The Construction of Charisma in Print, Princeton University Press, Princeton (New Jersey).

Jarott C. A. L., 1964, Erasmus’ „In Principio Erat Sermo”: A Controversial Translation, „Studies in Philology” Vol. 61, No. 1, s. 35–40.

Jenkins A. K., Preston P., 2007, Biblical Scholarship and the Church. A Sixteenth-Century Crisis of Authority, Ashgate, Hampshire, Burlington.

Joachim de Flore, 1527, Expositio in Apocalypsim eiusdem Psalterium decem Chordarum, Venetia.

Joachim z Fiore, 2014, Wprowadzenie do Apokalipsy, przeł. P. Grad, „Kronos” nr 2, s. 42–55.

John of Salisbury, 1962, The Metalogicon. A Twelth-Century Defense of the Verbal and Logical Arts of the Trivium, przeł. D. D. McGarry, University of California Press, Berkeley–Los Angeles.

Jokisch B., 2007, Islamic Imperial Law. Harun-Al-Rashid’s Codification Project, Walter de Gruyter, Berlin–New York.

Jonge H. J., de, 1978, Aantekeningen van Erasmus in een exemplaar van zijn Apologiae omnes (1522), „Nederlands Archief voor Kerkegeschiedenis” Vol. 58, No. 2, s. 179–189.

Jonge H. J., de, 1987, Four Unpublished Letters on Erasmus from J. L. Stunica to Pope Leo X (1520), [w:] Colloque Érasmien de Liège, Société d’Édition „Les Belles Lettres”, Paris, s. 147–160.

Jong-Maasland H., de, 1959, Erasmus en Gouda I, „Hermenevs” Vol. 31, s. 7–15.

Judycka J., 2005, Wiara i rozum w filozofii Rajmunda Lulla, Wydawnictwo KUL, Lublin.

Jung-Palczewska E., 2000, Wstęp. Filozofia XIV wieku, [w:] Wszystko to ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych z XIV wieku, (red.) E. Jung-Palczewska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. XIII–XLV.

Kaiser W., 1963, Praisers of Folly. Erasmus, Rabelais, Shakespeare, Harvard University Press, Cambridge (Massachusetts).

Kaniowski A. M., 1980, Krytyczna teoria Jürgena Habermasa a punkt widzenia hermeneutyki, „Studia Filozoficzne” nr 11, s. 77–97.

Kant I., 2001, Krytyka czystego rozumu, przeł. R. Ingarden, Wydawnictwo Antyk, Kęty.

Kant I., 2005, Odpowiedź na pytanie: czym jest oświecenie?, przeł. T. Kupś, [w:] idem, Rozprawy z filozofii historii, Wydawnictwo Antyk, Kęty, s. 44–49.

Kaszowska-Wandor B., 2009, Przepisywanie humanizmu. Od renesansowej humanitas do współczesnej antropotechnologii, [w:] Humanizm. Historie pojęcia, (red.) A. Borowski, Wydawnictwo Neriton, Warszawa, s. 455–492.

Kelley D. R., 1988, Humanism and History, [w:] Renaissance Humanism. Foundations, Forms, and Legacy, (red.) A. Rabil jr, t. 3, University of Pennsylvania Press, Philadelphia, s. 236–270.

Kenny A., Pinborg J., 1997, Medieval Philosophical Literature, [w:] The Cambridge History of Later Medieval Philosophy, (red.) N. Kretzmann, A. Kenny, J. Pinborg, Cambridge University Press, Cambridge, s. 11–42.

Kieckhefer R., 2011, Główne nurty pobożności późnego średniowiecza, [w:] Duchowość chrześcijańska. Późne średniowiecze i reformacja, (red.) J. Raitt, przeł. P. Blumczyński, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 75–109.

Kierkegaard S., 1976, Albo albo, przeł. J. Iwaszkiewicz, K. Toeplitz, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, t. I–II.

Kierkegaard S., 1999, O pojęciu ironii z nieustającym odniesieniem do Sokratesa, przeł. A. Djakowska, Wydawnictwo KR, Warszawa.

Kłoczowski J., 1971, Kryzysy i reformy w chrześcijaństwie zachodnim XIV–XVI wieku, „Znak” nr 205/206, s. 850–863.

Kłoskowska A., 1983, Socjologia kultury, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Knudsen C., 1982, Intentions and Impositions, [w:] The Cambridge History of Later Medieval Philosophy, (red.) N. Kretzmann, A. Kenny, J. Pinborg, Cambridge University Press, Cambridge, s. 479–495.

Kohl B. G., 1992, The Changing Concept of the Studia Humanitatis in the Early Renaissance, „Renaissance Studies” Vol. 6, No. 2, s. 185–202.

Kohls E.-W., 1966, Die Theologie des Erasmus, t. 1–2, Friedrich Reinhardt Verlag, Basel.

Kopf H., 1974, Ritter Wilhelm Böcklin von Böcklinsau. Hofmarschall – Dompropst – Stifter von Freiburg, [w:] Schau-ins-Land. 92 Jahresheft des Breisgau-Geschichsvereins Schuinsland, Freiburg im Breisgau, s. 5–68.

Korus K., 1978, Program wychowawczy Plutarcha z Cheronei, Ossolineum, Wrocław.

Koselleck R., 1988, Critique and Crisis. Enlightenment and the Pathogenesis of Modern Society, The MIT Press, Cambridge (Massachusetts).

Krasnodębski Z., 1979, Rozumienie i emancypacja. Spór między teorią krytyczną a hermeneutyką, „Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej”, nr 25, s. 301–328.

Kristeller P. O., 1964, Eight Philosophers of the Renaissance, Stanford University Press, Stanford (California).

Kristeller P. O., 1970, Erasmus from an Italian Perspective, „Renaissance Quarterly” Vol. 23, No. 1, s. 1–14.

Kristeller P. O., 1978, Humanism, „Minerva” Vol. 16, No. 4, s. 586–595.

Kristeller P. O., 1985, Humanizm i filozofia. Cztery studia, przeł. G. Błachowicz, M. Szymański, L. Szczucki, Wydawnictwo PAN IFiS, Warszawa.

Kristeller P. O., 1993, Greek Philosophers of the Hellenistic Age, Columbia University Press, New York.

Kwintylian, 1951, Kształcenie mówcy. Księgi I, II i X, przeł. M. Brożek, Biblioteka Narodowa, seria II, nr 62, Ossolineum, Wrocław.

Kwintylian, 2012, Kształcenie mówcy. Księgi VIII,6–XII, przeł. S. Śnieżewski, Księgarnia Akademicka, Kraków.

Lagerlund H., 2008, The Assimilation of Aristotelian and Arabic Logic up to the Later Thirteenth Century, [w:] Hanbook of the History of Logic, t. 2, (red.) D. M. Gabbay, Elsevier, Amsterdam, s. 281–346.

Langston D. C., 2001, Conscience and Other Virtues from Bonaventure to MacIntyre, The Pennsylvania State University, University Park (Pennsylvania).

Leclercq J., 1997, Miłość nauki a pragnienie Boga, przeł. M. Borkowska, Tyniec – Wydawnictwo Benedyktynów, Kraków.

Legutko R., 2012, Triumf człowieka pospolitego, Zysk i S-ka, Poznań.

Lenon T. M., The Plain Truth. Descartes, Huet, and Skepticism, Brill, Leiden–Boston 2008.

Leon X, 1520, Exsurge Domine, http://www.efg-hohenstaufenstr.de/downloads/texte/exsurge_domine_dt.html (dostęp: 30.06.2018).

Lévi-Strauss C., 2009, Antropologia strukturalna, przeł. K. Pomian, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa.

Lewis C. S., 1962, Cztery miłości, przeł. M. Wańkowiczowa, Wydawnictwo PAX, Warszawa.

Lewis C. S., 1994, Rozwód ostateczny, przeł. M. Sobolewska, Wydawnictwo Misjonarzy Klaretynów „Palabra”, Warszawa.

Leyden W., von, 1958, Antiquity and Authority: A Paradox in the Renaissance Theory of History, „Journal of the History of Ideas” Vol. 19, No. 4, s. 473–492.

Lobur J. A., 2008, Consensus, Concordia, and the Formation of Roman Imperial Ideology, Routledge, New York–London.

Lochman D. T., 1989, Colet and Erasmus: The Disputatiuncula and the Controversy of Letter and Spirit, „The Sixteenth Century Journal” Vol. 20, s. 77–88.

Lohr C. H., 1997, The Medieval Interpretations of Aristotle, [w:] The Cambridge History of Later Medieval Philosophy, (red.) N. Kretzmann, A. Kenny, J. Pinborg, Cambridge University Press, Cambridge, s. 80–98.

Longwell H. C., 1928, The Significance of Scholasticism, „The Philosophical Review” Vol. 37, s. 210–225.

Löwith K., 2002, Historia powszechna i dzieje zbawienia. Teologiczne przesłanki filozofii dziejów, przeł. J. Marzęcki, Wydawnictwo Antyk, Kęty.

Lubac H., de, 1998 (t. 1), 2000 (t. 2), 2009 (t. 3), Medieval Exegesis. The Four Senses of Scripture, przeł. M. Sebanc (t. 1), E. M. Macierowski (t. 2–3), William B. Eerdmans Publishing Company, Michigan.

Lubac H., de, 2004, Dramat humanizmu ateistycznego, przeł. A. Ziernicki, Wydawnictwo WAM, Kraków.

Lucian, 1960, Charon, or the Inspectors, [w:] Lucian with an English translation, t. II, przeł. A. M. Harmon, The Loeb Classical Library, Harvard University Press, London, Cambridge (Massachusetts), s. 395–447.

Lukian z Samosaty, 1949, Przeprawa na drugą stronę, [w:] idem, Dialogi wybrane, przeł. W. Witwicki, Książnica Atlas, Wrocław, Warszawa, s. 217–234.

Lukian, 1957, Jak należy pisać historię, [w:] idem, Pisma wybrane, przeł. W. Madyda, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, s. 401–430.

Luter M., 1522, Contra Henricem, regem Angliae, Vittembergae.

Luter M., 1826, Complete Commentary on the First Twenty-Two Psalms, przeł. H. Cole, t. I–II, London.

Luter M., 1888, De captivitate Babylonica Ecclesiae, WA, t. 6, s. 497–573.

Luter M., 1897, Assertio omnis articulorum Martini Lutheri per Bullam Leonis X novissimam damnatorum, WA, t. 7, s. 94–151.

Luter M., 2002, De servo arbitrio, WA, t. 18, s. 600–787; polski przekład: idem, O niewolnej woli, przeł. W. Niemczyk, Towarzystwo Upowszechniania Myśli Reformowanej Horn, Świętochłowice.

Luter M., 2009, Traktat o dobrych uczynkach, przeł. D. Chwastek, [w:] idem, Pisma etyczne, Augustana, Bielsko-Biała, s. 54–138.

Luter M.,1888, An den christlichen Adel deutscher Nation von des christlichen Standes Besserung, WA, t. 6, s. 382–469.

Lycosthenus C., 1551, Elenchus scriptorum omnium…, Basileae.

Lyotard J.-F., 1997, Kondycja ponowoczesna. Raport o stanie wiedzy, przeł. M. Kowalska, J. Migasiński, Fundacja Aletheia, Warszawa.

Łempicki Z., 1966, Renesans, oświecenie, romantyzm, [w:] idem, Wybór pism, t. I, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, s. 25–198.

MacIntyre A., 1996, Dziedzictwo cnoty. Studium z teorii moralności, przeł. A. Chmielewski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

MacIntyre A., 2009, Trzy antagonistyczne wersje dociekań moralnych. Encyklopedia, Genealogia i Tradycja (w oryginalnym wydaniu błędnie zamiast „Encyklopedia” – „Etyka”), przeł. M. Filipczuk, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.

Mack P., 1993, Renaissance Argument. Valla and Agricola in the Traditions of Rhetoric and Dialectic, E. J. Brill, Leiden–New York–Köln.

Maguire J. B., 1973, Erasmus’ Biographical Masterpiece: Hieronymi Stridonensis Vita, „Renaissance Quarterly” Vol. 26, No. 3, s. 265–273.

Makdisi G., 1974, The Scholastic Method in Medieval Education: An Inquiry into Its Origins in Law and Theology, „Speculum” Vol. 49, s. 640–661.

Makdisi G., 1981, The Rise of Colleges. Institutions of Learning in Islam and the West, Edinburgh University Press, Edinburgh.

Makowski P., 2012, Dynamis. Metafizyczne pojęcie możności i jego rola w filozofii praktycznej Arystotelesa, „Diametros” t. 33, s. 76–100.

Malinowski B., 1990, Mit, magia, religia, przeł. B. Leś, D. Praszałowicz, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Mansfield B., 1979, Phoenix of His Age. Interpretations of Erasmus c 1550–1750, University of Toronto Press, Toronto–Buffalo–London.

Manuel F. E., Manuel F. P., 1997, Utopian Thought in the Western World, The Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge (Massachusetts).

Marek Aureliusz, 1958, Rozmyślania, przeł. M. Reiter, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Maritain J., 2005, Trzej reformatorzy. Luter, Kartezjusz, Rousseau, przeł. K. Michalski, Fronda – Apostolicum, Warszawa.

Marius R., 1980, More the Conciliarist, „Moreana” No. 64, s. 91–99. Marius R., 1993, Thomas More, Weidenfeld, London.

Marody M., 2015, Jednostka po nowoczesności. Perspektywa socjologiczna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.

Mazour-Matusevich Y., 2006, Gerson’s Legacy, [w:] A Companio to Jean Gerson, (red.) B. P. McGuire, Brill, Leiden–Boston, s. 357–399.

Mączak A., 1998, Odkrywanie Europy. Podróże w czasach renesansu i baroku, Wydawnictwo Novus Orbis, Gdańsk.

McConica J. K., 1969, Erasmus and the Grammar of the Consent, [w:] Scrinium Erasmianum, t. II, (red.) J. Coppens, E. J. Brill, Leiden, s. 77–99.

McGuire B. P., 1999, Jean Gerson and the End of Spiritual Friendship: Dilemmas of Conscience, [w:] Friendship in Medieval Europe, (red.) J. Haseldine, Sutton Publishing, Phoenix Mill, s. 229–250.

Mendelson J., 1979, The Habermas – Gadamer Debate, „New German Critique” Vol. 18, s. 44–73.

Meyer P., 1998, Złudzenie konieczne. Biofilozofia I, przeł. W. Jadacka, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Minnis A., 2009, Medieval Theory of Autorship: Scholastic Literaru Attitudes in the Later Middle Ages, University of Pennsylvania Press, Philadelphia.

Mizia T., 1958, U początków humanistycznej pedagogiki. Poglądy pedagogiczne Erazma z Rotterdamu, „Przegląd Humanistyczny” nr 5, s. 41–72.

Mjaaland M. T., 2016, The Hidden God. Luther, Philosophy, and Political Theology, Indiana University Press, Bloomington–Indianapolis.

Mollat M., 1982, Średniowieczny rodowód Francji nowożytnej: XIV–XV wiek, przeł. E. Bąkowska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Monfasani J., 1989, Was Lorenzo Valla an Ordinary Language Philosopher?, „Journal of the History of Ideas” Vol. 50, No. 2, s. 309–323.

Montaigne M., 1917, Pisma, t. I–V, przeł. T. Boy-Żeleński, Gebethner i Spółka, Kraków.

More T., 1993, Utopia, przeł. K. Abgarowicz, Daimonion, Lublin.

Moss A., 2011, Renaissance Truth and the Latin Language Turn, Oxford University Press, Oxford–New York.

Mout M. E. H. N., 2003, Erasmus als Polemicus, [w:] Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde te Leiden, 2001–2002, Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, Leiden, s. 3–16.

Murphy J. J., 1981, Rhetoric in the Middle Ages, University of California Press, Berkeley, Los Angeles–London.

Murphy S., 1997, The Gift of Immortality. Myths and Power and Humanist Poetics, Fairleigh Dickinson University Press, Madison, Teaneck.

Murray R. H., 1920, Erasmus and Luther: Their Attitudes to Toleration, Society for Promoting Christian Knowledge, Macmillan Co., London.

Musil R., 1980, Niepokoje wychowanka Törlessa, przeł. W. Kragen, Polski Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Napiwodzki P., 2014, Nowożytność jako tryumf joachimizmu, „Kronos” nr 2, s. 183–192.

Nauert C. G., jr., 1998, Humanism as Method: Roots of Conflict with the Scholastics, „The Sixteenth Century Journal” Vol. 29, s. 427–438.

Nauta L., 2006, Lorenzo Valla and Quttrocento Scepticism, „Vivarium” Vol. 44, No. 2/3, s. 375–395.

Nauta L., 2009, In Defense of Common Sense. Lorenzo Valla’s Humanist Critique of Scholastic Philosophy, Harvard University Press, Cambridge–(Massachusetts)–London.

Naya E., 2009, Renaissance Pyrrhonism: A Relative Phenomenon, [w:] Renaissance Scepticism, (red.) G. Paganini, J. R. Maia Neto, Springer, Dordrecht, s. 15–32.

Nietzsche F., 2008, Wiedza radosna, przeł. M. Łukasiewicz, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk.

Nietzsche F., 2011, Nachlas. Pisma z lat 1884–1885, przeł. G. Kowal, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Norton G. P., 2008, Introduction, [w:] The Cambridge History of Literary Criticism, t. III: The Renaissance, (red.) G. P. Norton, Cambridge University Press, New York, s. 1–22.

Nowakowski D., 2010, Spór Erazma z Lutrem na tle renesansowych i reformacyjnych koncepcji wolnej woli, niepublikowana praca magisterska, Uniwersytet Łódzki, Instytut Filozofii, Łódź.

Nowakowski D., 2011, 500 lat Pochwały głupoty. Dzieło – recepcja – inspiracje, „Avant +”, s. 269–288.

Nowakowski D., 2011, Absolutnie wolny? Wolność człowieka w filozofii Giovanniego Pico della Mirandola, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica” nr 24, s. 9–18.

Nowakowski D., 2013, Prisca theologia i jej znaczenie w metafizycznym systemie Marsilia Ficina, „Kronos” nr 47, s. 93–109.

Nowakowski D., 2013a, Herezja – tolerancja – consensus Ecclesiae. Wolność religijna i jej granice w myśl poglądów Erazma z Rotterdamu, „The Polish Journal of the Arts and Culture” Vol. 5, No. 2, t. I, s. 139–157.

Nowakowski D., 2016, Kobieta jako źródło miłosnej melancholii. The Anatomy of Melancholy Roberta Burtona, „Kronos” nr 1, s. 250–267.

Nowakowski D., 2016, Vetus melius est. Zarzuty nowinkarstwa i apologia tradycji w szesnastowiecznych sporach między humanistami a scholastykami, [w:] Starość i młodość w literaturze i kulturze, (red.) M. Kuran, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 37–45.

Nowakowski D., 2017, Plutarch i jego praktyczne znaczenie: bonae litterae Erazma z Rotterdamu, Argument Vol. 7 (2), s. 283–297.

Nowakowski D., Czy wolność jest do szczęścia potrzebna?, w druku (b). Nowakowski D., Koncepcja tradycji w devotio moderna, artykuł niepublikowany (b).

Nowakowski D., Respublica litteraria i kryzys uniwersytetu: aktualność erazmiańskiej idei dzisiaj, artykuł niepublikowany (a).

Nowakowski D., Śpiew Feniksa. Meditatio mortis w poezji religijnej Erazma z Rotterdamu, „Przegląd Filozoficzno-Literacki”, w druku (a).

Nowakowski D., Tak immanentny, że aż nieobecny? Chrystologia Erazma z Rotterdamu, w druku (c).

O’Rourke Boyle M., 1982, Stoic Luther: Paradoxical Sin and Necessity, „Archive for Reformation History” Vol. 73, s. 69–93.

O’Rourke Boyle M., 1984, Erasmus and the „Modern” Question: Was He Semi-Pelagian?, „Archive for Reformation History” Vol. 75, s. 59–77.

Ockham W., 2000, O nauce w ogóle, a nauce przyrodniczej w szczególności, przeł. M. Gensler, D. Gwis, E. Jung-Palczewska, [w:] Wszystko to ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych z XIV wieku, (red.) E. Jung-Palczewska, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, s. 212–224.

Ockham Wilhelm, 2001, Expositio super libros Elenchorum, [w:] Opera philosophica, (cur. Institut Fransciani Universitatis S. Bonaventurae), t. 3, St. Bonaventure University, New York.

Olszewski M., 2002, O praktycznej bądź teoretycznej naturze teologii. Metateologia scholastyczna 1200–1350, Wydawnictwo Universitas, Kraków.

Orygenes, 1994, Komentarz do Listu świętego Pawła do Rzymian, przeł. S. Kalinkowski, t. I–II, Wydawnictwa Akademii Teologii Katolickiej, Warszawa.

Orygenes, 1995, Duch i ogień. Wybór tekstów, przeł. S. Kalinkowski, Wydawnictwo M & Wydawnictwo Sióstr Loretanek, Warszawa.

Orygenes, 1996, O zasadach, przeł. S. Kalinkowski, WAM, Kraków.

Österberg E., 2010, Friendship and Love, Ethics and Politics. Studies in Mediaeval and Early Modern History, Central European University Press, Budapest–New York.

Overfield J. H., 1984, Humanism and Scholasticism in Late Medieval Germany, Princeton University Press, Princeton (New Jersey).

Pabel H. M., 1995, The Peaceful People of Christ. The Irenic Ecclesiology of Erasmus of Rotterdam, [w:] Erasmus’ Vision of the Church, (red.) H. M. Pabel, Sixteenth Century Journal Publishers, Kirksville, Missouri, s. 57–93.

Pabel H. M., 1997, Conversing with God: Prayer in Erasmus’ Pastoral Writings, University of Toronto Press, Toronto–Buffalo–London.

Pabel H. M., 2000, Retelling the History of the Early Church: Erasmus’s „Paraphrase on Acts”, „Church History” Vol. 69, No. 1, s. 63–85.

Panofsky E., 1960, Renaissance and Renascenes in Western Art, Almqvist & Wiksell, Stockholm.

Parandowski J., 1975, Petrarka, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa.

Parszutowicz P., 2011, Logiczne podstawy nauk o duchu. O krytycznej filozofii kultury Ernsta Cassirera, [w:] E. Cassirer, Logika nauk o kulturze, przeł. P. Parszutowicz, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty, s. 5–25.

Patey D. L., 2005, The Institution of Criticism in the Eighteenth Century, [w:] The Cambridge History of Literary Criticism, Vol. IV: The Eighteenth Century, (red.) H. B. Nisbet, C. Rawson, Cambridge University Press, New York, s. 3–31.

Paulson S. D., 2010, Internal Clarity of Scripture and the Modern World. Luther and Erasmus Revisited, [w:] Hermeneutica sacra. Studien zur Auslegung der Heiligen Schrift im 16. und 17. Jahrhundert. Studies of the Interpretation of Holy Scripture in the Sixteenth and Seventeenth Centuries, (red.) T. Johansson, R. Kolb, J. A. Steiger, De Gruyter, Berlin–New York, s. 85–109.

Pawlak W., 2015, „Amicorum colloquia absentium”. Przyjaźń i epistolografia w humanistycznej „respublica litteraria”, [w:] Epistolografia w dawnej Rzeczypospolitej, t. V, (red.) P. Borek, M. Olma, Collegium Columbinum, Kraków, s. 63–83.

Pawlak W., Przyjaźń uczonych, [w:] Przyjaźń w kulturze staropolskiej, (red.) A. Czechowicz, M. Trębska, Lublin 2013, s. 65–79.

Payne J. B., 1969, The Hermeneutics of Erasmus, [w:] Scirinium Erasmianum, Vol. II, (red.) J. Coppens, Brill, Leiden.

Payne J. B., 1971, Erasmus: Interpreter of Romans, „Sixteenth Century Essays and Studies” Vol. 2, s. 1–35.

Pedersen O., 2000, The First Universities. Studium generale and the Origins of University Education in Europe, przeł. R. North, Cambridge University Press, Cambridge.

Pelc J., 1984, Europejskość i polskość literatury naszego renesansu, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa.

Perreiah A., 1982, Humanistic Critiques of Scholastic Dialectic, „The Sixteenth Century Journal” Vol. 13, No. 3, s. 3–22.

Perreiah A., 2014, Renaissance Truths. Humanism, Scholasticism and the Search for the Perfect Language, Ashgate Publishing Company, Farnham, Surrey.

Petrarka F., 1604, De otio religiosorum libri duo eivsdem De vera sapientia, Excudebat Ioannes le Preux, Bernae.

Petrarka F., 1958, Il ‘De otio religioso’ di Francesco Petrarca, (red.) G. Rotiondi, Città del Vaticano.

Petrarka F., 1982, Wybór pism, przeł. F. Faleński, J. Kurek, Z. Morawski, Ossolineum, Wrocław.

Petrarka F., 2003, Invectiva contra medicum, [w:] Invectives, przeł. D. Marsh, Harvard University Press, Cambridge.

Petrarka F., 2004, O niewiedzy własnej i innych, przeł. W. Olszaniec, [w:] idem, O niewiedzy własnej i innych. Listy wybrane, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk, s. 14–77.

Petrarka F., 2009, Pisma podróżnicze, przeł. W. Olszaniec, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Piccolomini A. S., 2002, De liberorum educatione, [w:] Humanist Educational Treatises, (red.) C. W. Kallendorf, Harvard University Press, Cambridge (Massachusetts)–London, s. 126–259.

Pico della Mirandola, G., 1967, O języku filozofów. List do Hermolausa Barbara w obronie filozofów średniowiecznych (1485), przeł. J. Ochman, [w:] Filozofia włoskiego odrodzenia, (red.) A. Nowicki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, s. 125–137.

Pieper J., 1963, Scholastyka, przeł. T. Brzostowski, Wydawnictwo PAX, Warszawa.

Pieper J., 1998, Leisure. The Basis of Culture, przeł. G. Malsbary, St. Augustine’s Press, South Bend, Indiana.

Pieper J., 2010, Tradition: Concept and Claim, przeł. E. C. Kopff, St. Augustine’s Press, South Bend, Indiana.

Piłat R., 2005, Kryzys filozofii analitycznej, „Diametros” nr 6, s. 199–202.

Piotr Hiszpan, 1969, Traktaty logiczne, przeł. T. Włodarczyk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Platon, 1987, Listy, przeł. M. Maykowska, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Platon, 2002, Hippiasz mniejszy, przeł. W. Witwicki, [w:] idem, Hippiasz mniejszy, Hippiasz większy, Eutydem, Wydawnictwo Antyk, Kęty, s. 11–36.

Platon, 2003, Państwo, przeł. W. Witwicki, Wydawnictwo Antyk, Kęty.

Plomin R., DeFries J. C., McClearn G. E., McGuffin P., 2001, Genetyka zachowania, przeł. E. Czerniawska, K. Duniec, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Plutarch z Cheronei, 2003, O słuchaniu, przeł. M. Szarmach, „Terminus” nr 2, s. 87–108.

Pollard A. F., 1988, Henryk VIII, przeł. I. Szymańska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Pomian K., 2009, Europa i jej narody, przeł. M. Szpakowska, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk.

Pomian K., 2009, Przeszłość jako przedmiot wiary. Historia i filozofia w myśli średniowiecza, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Popkin R., 2003, The History of Scepticism. From Savonarola to Bayle, Oxford University Press, New York.

Post R. R., 1968, The Modern Devotion. Confrontation with Reformation and Humanism, Brill, Leiden.

Potz R., 2011, Islam and Islamic Law in European Legal History, [w:] European History Online (EGO), published by the Institute of European History (IEG), Mainz, http://www.ieg-ego.eu/en/threads/models-and-stereotypes/from-the-turkish-menace-to-orientalism/richard-potz-islam-and-islamic-law-in-european-legal-history (dostęp: 30.06.2018).

Quinones R. J., 2010, Erasmus and Voltaire. Why They Still Matter, University of Toronto Press, Toronto–Buffalo–London.

Quintilian, 2001, The Orator’s Education. Books 3–5, przeł. D. A. Russell, Harvard University Press, Cambridge, Mas., London.

Quintilian, 2001, The Orator’s Education. Books 6–8, przeł. D. A. Russell, Harvard University Press, Cambridge (Massachusetts), London.

Radziejowska I., 2008, Dramat wszechmocy Bożej w trzech aktach, [w:] Piotr Damiani, O wszechmocy Bożej, przeł. I. Radziejowska, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty, s. 5–27.

Raitiere M. N., 1973, More’s Utopia and The City of God, „Studies in the Renaissance” Vol. 20, s. 144–168.

Rappaport R. A., 2007, Rytuał i religia w rozwoju ludzkości, przeł. A. Musiał, T. Sikora, A. Szyjewski, Zakład Wydawniczy „Nomos”, Kraków.

Rashdall H., 1895, Universities of Europe in the Middle Ages, t. 1–2 (cz. 1–2), Clarendon Press, Oxford.

Raulet G., 2013, Filozofia niemiecka po 1945, przeł. A. Dziadek, Oficyna Naukowa, Warszawa.

Reguła Mistrza. Reguła św. Benedykta, 2006, przeł. T. M. Dąbek, B. Turowicz, Tyniec – Wydawnictwo Benedyktynów, Kraków.

Renaudet A., 1916, Préréforme et Humanisme a Paris. Penandt les Premières Guerres d’Italie (1494–1517), Librairie Ancienne Honoré Champion, Paris.

Reynolds E. E., 1965, Thomas More and Erasmus, Ditchling Press, London.

Ribot T., 1885, Dziedziczność psychologiczna, przeł. S. Bartoszewicz, Skład główny w księgarni Gebethnera i Wolffa, Warszawa.

Riccius A., 1591, Commentaria symbolica in duso tomos distributa, Apud Franciscum de Francischis Senensem, Venetiis.

Rice E. F., jr., 1950, Erasmus and the Religious Tradition, 1495–1499, „Journal of the History of Ideas” Vol. 9, s. 387–411.

Riceour P., 2008, Czas i opowieść, t. 1–3, przeł. M. Frankiewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Richardson B., 2013, Manuscript, Print, Orality and the Authority of Texts in Renaissance Italy, [w:] Authority in European Book Culture 1400–1600, (red.) P. Bromilow, Ashgate, Surrey–Burlington, s. 31–49.

Richerson P. J., Boyd R., 2005, Not by Genes Alone. How Culture Transformed Human Evolution, The University of Chicago Press, Chicago–London.

Ricoeur P., 2008, Czas i opowieść, t. 1–3, przeł. M. Frankiewicz, J. Jakubowski, U. Zbrzeźniak, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Riley P., 1990, Introduction, [w:] J.-B. Bossuet, Politics drawn from the Very Words of Holy Scripture, przeł. P. Riley, Cambridge University Press, Cambridge (Massachusetts), s. XIII–LXVIII.

Rist J. M., 1992, Pseudo-Dionysius, Neoplatonism and the Weakness of the Soul, [w:] From Athens to Chartres: Neoplatonism and Medieval Thought: Studies in Honour of Edouard Jeauneau, (red.) H. J. Westra, Brill, Leiden, s. 135–161.

Rojas F., de, 1962, Celestyna, przeł. K. Zawanowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Rorty R., 1980, Philosophy and the Mirror of Nature, Princeton University Press, Princeton (New Jersey).

Rossi P., 1998, Zatonięcia bez świadka. Idea postępu, przeł. A. Dudzińska-Facca, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.

Rousseau J. J., 1956, Rozprawa o pochodzeniu i podstawach nierówności między ludźmi, [w:] idem, Trzy rozprawy z filozofii społecznej, przeł. H. Elzenberg, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, s. 111–276.

Rousseau J. J., 1956, Rozprawa... czy odrodzenie nauk i sztuk przyczyniło się do naprawy obyczajów, [w:] idem, Trzy rozprawy z filozofii społecznej, przeł. H. Elzenberg, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, s. 1–44.

Rubini R., 2009, Humanism as Philosophia (perennis): Grassi’s Platonic Rhetoric between Gadamer and Kristeller, „Philosophy & Rhetoric” Vol. 42, No. 3, s. 242–278.

Rubini R., 2011, The Last Italian Philosopher: Eugenio Garin (with an Appendix of Documents), „Intellectual History Review” Vol. 21, No. 2, s. 209–230.

Rubini R., 2014, The Other Renaissance. Italian Humanism between Hegel and Heidegger, The University of Chicago Press, Chicago–London.

Rudolf Agricola, 1518, In laudem philosophiae, et reliquarum artio oratio, [w:] Rodolphi Agricolae Phrisii, viri utriusque literaturae peritissimi, nonnulla opuscula, Basilae, s. 33r.–43r.

Rummel E., 1989, Erasmus and the Greek Classics, [w:] CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. XXI–L (1989).

Rummel E., 1995, Monachatus non est pietas. Interpretations and Misinterpretations of a Dictum, [w:] Erasmus’ Vision of the Church, (red.) H. M. Pabel, Sixteenth Century Journal Publishers, Kirksville, Missouri, s. 41–55.

Rummel E., 1995a, The Humanist-Scholastic Debate in the Renaissance and Reformation, Harvard University Press, Cambridge (Massachusetts).

Rummel E., 1997, Erasmus and the Art of Communication: Willing to Publish, But Not to Perish, [w:] Erasmianism: Idea and Reality, (red.) M. E. H. N. Mout, H. Smolinsky, J. Trapmann, North Holland, Amsterdam.

Rummel E., 2002, The Case against Johann Reuchlin: Religious and Social Controversy in SixteenthCentury Germany, University of Toronto Press, Toronto, Buffalo, London.

Sandys J. E., 1921, A History of Classical Scholarship, t. I, Cambridge University Press, Cambridge.

Sarnowska-Temeriusz E., 1982, Wstęp, [w:] Poetyka okresu renesansu, (red.) E. Sarnowska-Temeriusz, Ossolineum, Biblioteka Narodowa, seria II, nr 205, Wrocław, s. III–CXXII.

Sartori P., 2008, Frans Titelmans, the Congregation of Montaigu, and Biblical Scholarship, [w:] Biblical Humanism and Scholasticism in the Age of Erasmus, (red.) E. Rummel, Brill, Leiden, Boston, s. 215–223.

Sartre J.-P., 2007, Byt i nicość, przeł. J. Kiełbasa, P. Mróz, R. Abramciów, R. Ryziński, P. Małochleb, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków.

Schmidt J., 1996, Introduction. What is Enlightenment A Question, Its Context, and Some Consequences, [w:] What is Enlightenment? Eighteenth-Century Answers and Twentieth-Century Questions, (red.) J. Schmidt, University of California Press, Berkeley, Los Angeles, London, s. 1–44.

Schnädelbach H., 2001, O historystycznym oświeceniu, [w:] idem, Rozum i historia, przeł. K. Krzemieniowa, Oficyna Naukowa, Warszawa.

Schnädelbach H., 2006, Hegel. Wprowadzenie, przeł. A. J. Noras, Oficyna Naukowa, Warszawa.

Schreiner S. E., 2011, Are You Alone Wise? The Search for Certainty in the Early Modern Era, Oxford University Press, New York.

Schürmann R., 2003, Broken Hegemonies, przeł. R. Lilly, Indiana University Press, Bloomington, Indianapolis.

Scruton R., 2016, Co znaczy konserwatyzm, przeł. T. Bieroń, Zysk i S-ka, Poznań.

Scruton R., 2016, Jak być konserwatystą, przeł. T. Bieroń, Zysk i S-ka, Poznań.

Sekstus Empiryk, 1998, Zarysy pirrońskie, przeł. A. Krokiewicz, Wydawnictwo Akme, Warszawa.

Seńko W., 2001, Jak rozumieć filozofię średniowieczną, Wydawnictwo Antyk, Kęty.

Serene E., 1982, Demonstrative Science, [w:] The Cambridge History of Later Medieval Philosophy, (red.) N. Kretzmann, A. Kenny, J. Pinborg, Cambridge University Press, Cambridge, s. 496–517.

Seznec J., 1972, The Survival of the Pagan Gods. The Mythological Tradition and Its Place in Renaissance Humanism and Art, Princeton University Press, Princeton.

Sheehan P., 2004, Postmodernism and Philosophy, [w:] The Cambridge Companion to Postmodernism, (red.) S. Connor, Cambridge University Press, New York, s. 20–42.

Shils E., 1981, Tradition, The University of Chicago Press, Chicago.

Sider S., 2005, Handbook to Life in Renaissance Europe, Facts On File, Inc., New York.

Siemek M. J., 2002, Racjonalizm i naturalizm w filozofii niemieckiego Oświecenia, [w:] idem, Wolność, rozum, intersubiektywność, Oficyna Naukowa, Warszawa, s. 57–85.

Skidelsky E., 2012, Ernst Cassirer. The Last Philosopher of Culture, Princeton University Press, Princeton–Oxford.

Sloterdijk P., 2014, Musisz życie swe odmienić. O antropotechnice, przeł. J. Janiszewski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Słownik języka polskiego, t. I–XI, 1958–1969, (red.) W. Doroszewski, Wiedza Powszechna, Warszawa.

Smith P., 1914, Life and Letters of Martin Luther, Houghton Mifflin Company, Boston–New York.

Smith P., 1923, Erasmus. A Study of His Life, Ideals and Place in History, Harper & Brothers, Publishers, New York–London.

Soszyński J., 2008, Marcin Polak i jego kronika, [w:] Marcin Polak, Kronika papieży i cesarzy, przeł. A. Fabiańska, J. Soszyński, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty, s. 11–84.

Southern R. W., 2002, Scholastic Humanism and the Unification of Europe, Blackwell Publishing, Oxford, t. 1–2.

Sowa J., 2009, Między erosem i arete. Przyjaźń w etyce Platona i Arystotelesa, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.

Sowards J. K., 1962, The Two Lost Years of Erasmus: Summary, Review, and Speculation, „Studies in the Renaissance” Vol. 9, s. 161–186.

Sowards J. K., 1993, Introduction: Erasmus and the Louvain Circle, [w:] CWE, t. 71, University of Toronto Press, Toronto, s. IX–LI (1993).

Spade P. V., 1988, The Semantics of Terms, [w:] The Cambridge History of Later Medieval Philosophy, (red.) N. Kretzmann, A. Kenny, J. Pinborg, Cambridge University Press, New York, s. 188–196.

Spinka M., 1962, Christian Thought from Erasmus to Berdyaev, Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs, New Jersey.

Spinoza B., de, 1969, Zasady filozofii Kartezjusza, [w:] idem, Pisma wczesne, przeł. L. Kołakowski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Spitz L. W., 1977, Luthers’ Impact on Modern Views of Man, „Concordia Theological Quarterly” Vol. 41, No. 1, s. 26–43.

Stanula E., 1983, Wstęp, [w:] Orygenes, Homilie o Księdze Jeremiasza; Komentarz do Lamentacji Jeremiasza; Homilie o Księgach Samuela i Księgach Królewskich, Wydawnictwo ATK, Warszawa.

Stinger C. L., 1977, Humanism and the Church Fathers: Ambrogio Traversari (1386–1439) and Christian Antiquity in the Italian Renaissance, State University of New York, New York.

Stuckrad K., von, 2010, Locations of Knowledge in Medieval and Early Modern Europe. Esoteric Discourse and Western Identities, Brill, Leiden–Boston.

Sumillera R. G., 2014, Invention and Imagination in Sixteenth-Century English Literature, „Journal of Language, Literature and Culture” Vol. 61, No. 1, s. 21–32.

Surzyn J., 2011, Rozważania nad statusem teologii. Analiza Prologu z Reportatio Parisiensis Jana Dunsa Szkota, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.

Swieżawski S., 1974, Dzieje filozofii europejskiej w XV wieku, t. I: Poznanie, ATK, Warszawa.

Swieżawski S., 1974, Dzieje filozofii europejskiej w XV wieku, t. II: Wiedza, ATK, Warszawa.

Swieżawski S., 1978, Dzieje filozofii europejskiej w XV wieku, t. III: Byt, ATK, Warszawa.

Swieżawski S., 1979, Dzieje filozofii europejskiej w XV wieku, tom IV: Bóg, ATK, Warszawa.

Swieżawski S., 1983, Dzieje filozofii europejskiej w XV wieku, t. VI: Człowiek, ATK, Warszawa.

Swieżawski S., 1987, U źródeł nowożytnej etyki. Filozofia moralna w Europie XV wieku, Wydawnictwo Znak, Kraków.

Szacki J., 2011, Tradycja, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Szubka T., 2005, Pojęcie filozofii analitycznej, indywidualności filozoficzne i kilka innych spraw. W odpowiedzi niektórym dyskutantom, „Diametros” nr 6, s. 209–213.

Szyjewski A., 2001, Etnologia religii, Zakład Wydawniczy „Nomos”, Kraków.

Śliwiński T., 2011, Źródła filozofii Descartes’a w myśli św. Augustyna, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica” nr 24, s. 45–72.

Tataretus Petrus, 1571, In triplicem Aristotelis philosophiam: Physicam, Metaphysicam, et Ethicam, castigatissimae lucubrationes, apud haeredes Melchioris Sessae, Venetiis.

Tataretus Petrus, 1579, In Quartum librum sententiarum opus, t. 2, apud Horatium Salvianum, b.m.w.

Tataretus Petrus, 1579, Quastiones quolibetales subtilissimi doctoris Ioan. Duns Scoti, apud Horatium Salvianum, b.m.w.

Tataretus Petrus, 1591, Porphyrii Isagogen, ac universos logicorum Aristotelis libros eruditissimae explanationes, apud Haeredes Melchioris Sessae, Venetiis.

Tataretus Petrus, 1621, In Summulas Petri Hispani expositio, [w:] idem, Opera omnia, apud Iacobum Sarzinam, Venetiis.

Tatarkiewicz W., 1970, O szczęściu, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Taylor C., 2012, Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, przeł. M. Gruszczyński, O. Latek, A. Lipszyc, A. Michalak, A. Rostkowska, M. Rychter, Ł. Sommer, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Teigen E. T., The Clarity of Scripture and Hermeneutical Principles in the Lutheran Confessions, „Concordia Theological Quarterly” 1982, Vol. 46, No. 2–3, s. 147–166.

Thomson D., 2002, Erasmus and Paris, [w:] The Classical Heritage in France, (red.) G. Sandy, Brill, Leiden–Boston–Köln, s. 109–136.

Tichy R., 2014, Od hermeneutyki do historiozofii, „Kronos” nr 2, s. 5–35.

Tilley A., 1918, The Dawn of the French Renaissance, Cambridge University Press, Cambridge. Tomasz z Akwinu, De fallaciis [auth. dubium], http://www.corpusthomisticum.org/dp3.html (dostęp: 30.06.2018 r.)

Tomasz z Kempis, 1989, O naśladowaniu Chrystusa, przeł. A. Kamieńska, Wydawnictwo PAX, Warszawa.

Tomasz z Kempis, 2014, Pasja, przeł. W. Szymona, Wydawnictwo M, Kraków.

Torrell J.-P., 2008, Tomasz z Akwinu – człowiek i dzieło, przeł. A. Kuryś, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty.

Toulmin S., 2005, Kosmopolis. Ukryty projekt nowoczesności, przeł. T. Zarębski, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu, Wrocław.

Toynbee A., 1955, A Study of History, t. IX, Oxford University Press, London–New York–Toronto.

Tracy J. D., 1972, Erasmus: The Growth of a Mind, Librairie Droz, Genève.

Tracy J. D., 1980, Against the ‘Barbarians’: The Young Erasmus and His Humanist Contemporaries, „The Sixteenth Century Journal” Vol. 11, s. 3–22.

Tracy J. D., 1981, Erasmus and the Arians: Remarks on the „Consensus Ecclesiae”, „The Catholic Historical Review” Vol. 67, s. 1–10.

Tracy J. D., 1995, Erasmus among the Postmodernists, [w:] Erasmus’ Vision of Church, (red.) H. M. Pabel, Sixteenth Century Journal Publishers, Kirksville, Missouri, s. 1–40.

Tracy J. D., 1997, Erasmus of the Low Countries, University of California Press, Berkeley, Los Angeles–London.

Tracy J. D., 2011, General Introduction, CWE, University of Toronto Press, Toronto, s. IX–XXII.

Trapp J. B., 1976, John Colet, his manuscripts and the Ps.-Dionysius, [w:] Classical Influences on European Culture, A.D. 500–1500. Proceedings of an International Conference Held at King’s College, Cambridge, April 1969, (red.) R. R. Bolgar, Cambridge University Press, London.

Trinkaus C., 1987, Antiquitas versus Modernitas: An Italian Humanist Polemic and its Resonance, „Journal of the History of Ideas” Vol. 48, s. 11–21.

Trinkaus C., 2009, In Our Image and Likenes. Humanity and Divinity in Italian Humanist Thought, University of Notre Dame Press, Notre Dame (Indiana).

Troeltsch E., 2006, Istota nowożytnego ducha, [w:] idem, Religia, kultura, filozofia, przeł. A. Przyłębski, Poznańska Biblioteka Niemiecka, Poznań, s. 122–156.

Valla L., 2012, Dialectical Disputations [Retractatio totius dialecticae cum fundamentis universae philosophiae], t. 1–2, przeł. B. P. Copenhaver, L. Nauta, Harvard University Press, Cambridge (Massachusetts).

Van Engen J., 1988, Introduction, [w:] Devotio Moderna. Basic Writings, (red.) J. Van Engen, Paulist Press, New York–Mahwah, s. 7–61.

Van Engen J., 2008, Multiple Options: The World of the Fifteenth-Century Church, „Church History” Vol. 77, s. 257–284.

Van Herwaarden J., 2003, Between Saint James and Erasmus: Studies in Late-Medieval Religious Life: Devotions and Pilgrimages in the Netherlands, Brill, Leiden.

Vattimo G., 2007, Koniec nowoczesności, przeł. M. Surma-Gawłowska, Wydawnictwo Universitas, Kraków.

Vattimo G., 2011, Poza interpretacją. Znaczenie hermeneutyki dla filozofii, przeł. K. Kasia, Wydawnictwo Universitas, Kraków.

Vergerio P. P., 2002, De ingenuis moribus et liberalibus adulescentiae studiis liber, [w:] Humanist Educational Treatises, (red.) C. W. Kallendorf, Harvard University Press, Cambridge (Massachusetts), London, s. 2–91.

Vida M., 1973, Egy humanista könyvtára – a könyvgyűjtő Erasmus, „Magyar Konyuszemle”, s. 41–52.

Vives L. J., 1782, De instrumento probabilitatis, [w:] idem, Opera omnia, t. III, Officina Benedicti Monfort, Valentiae Edetanorum, s. 82–120.

Vives L. J., 1968, O podawaniu umiejętności, przeł. A. Kempfi, Ossolineum, Wrocław.

Voise W., 1962, Początki nowożytnych nauk społecznych (epoka Renesansu, jej narodziny i schyłek), Książka i Wiedza, Warszawa.

Volpi F., 1999, The Rehabilitation of Practical Philosophy and Neo-Aristotelianism, przeł. E. Buzzetti, [w:] Action and Contemplation. Studies in the Moral and Political Thought of Aristotle, (red.) R. C. Bartlett, S. D. Collins, State University of New York Press, New York, s. 3–25.

Waswo R., 1987, Language and Meaning in the Renaissance, Princeton University Press, Princeton.

Waswo R., 2008, Theories of Language, [w:] The Cambridge History of Literary Criticism, t. III: The Renaissance, (red.) G. P. Norton, Cambridge University Press, New York, s. 25–35.

Weber M., 2002, Gospodarka i społeczeństwo, przekł. zbiorowy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Weber M., 2010, Etyka protestancka i duch kapitalizmu, przeł. B. Baran, P. Miziński, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa.

Weijers O., 2007, The Medieval Disputatio, [w:] Traditions of Controversy, (red.) M. Dascal, Han-liang Chang, John Benjamins Publishing Company, Amsterdam–Philadelphia 2007, s. 141–150

Weisinger H., 1945, Ideas of History during the Renaissance, „Ideas of the History” Vol. VI, s. 415–435.

Whitman J., 2000, A Retrospective, Forward: Interpretation, Allegory, and Historical Change, [w:] Interpretation and Allegory. Antiquity to the Modern Period, (red.) J. Whitman, Brill, Leiden–Boston–Köln, s. 3–29.

Wilcox A., 2012, The Gift of Correspondence in Classical Rome. Friendship in Cicero’s Ad familiars and Seneca’s Moral Epistles, The University of Wisconsin Press, Madison, Wisconsin.

Williams M. H., 2006, The Monk and the Book. Jerome and the Making of Christian Scholarship, The University of Chicago Press, Chicago–London.

Wind E., 1937, Aenigma Termini, „Journal of the Warburg Institute” Vol. 1, No. 1, s. 66–69.

Wind E., 1958, Pagan Mysteries in the Renaissance, Yale University Press, New Haven.

Wiśniowski E., 1971, Przemiany w życiu religijnym społeczeństwa zachodnioeuropejskiego w XIV‒XVI wieku, „Znak” nr 205/206, s. 864–891.

Witte J. jr., 1998, Law, Religion, and Human Rights. A Historical Protestant Perspective, „The Journal of Religious Ethics” Vol. 26, No. 2, s. 257–262.

Woodman A. J., 2004, Rhetoric in Classical Historiography. Four Studies, Routledge, London–New York.

Woodward W. H., 1906, Studies in Education during the Age of Renaissance 1400–1600, Cambridge University Press, Cambridge.

Wozniak J. T., 1996, A Time for Peace. The Ecclesiastes of Erasmus, University Press of the South, New Orleans (Los Angeles).

Yoran H., 2010. Between Utopia and Dystopia. Erasmus, Thomas More, and the Humanist Republic of Letters, Lexington Books, Plymouth.

Żantuan K., 1965, Erasmus and the Cracow Humanists: The Purchase of His Library by Łaski, „The Polish Review” Vol. 10, No. 2, s. 3–36.

Pobrania

Licencja

W obronie tradycji

Znaczenie tradycji w filozofii Erazma z Rotterdamu i jej obrona przed krytyką Reformacji

Pobrania

Licencja

Inne prace tego samego autora

Aktualności

Konferencja Redakcji Czasopism Naukowych Uniwersytetu Łódzkiego 2025

Webinar: jak zadbać o odporność psychiczną dziecka?

Premiera książki „Łódź. Historia wielokulturowego miasta przemysłowego w XX wieku”

Dyscypliny

Serie

Nowa zawartość