Wykluczenie bankowe w Polsce w aspekcie ekonomicznym i społecznym

Iwa Kuchciak

doi:10.18778/8220-206-9

Słowa kluczowe: wykluczenie bankowe, gospodarstwa domowe, system płatniczy, parabank, mikrokredyt, sektor bankowy, rynek finansowy, usługi finansowe

Opublikowane: 13 listopada 2020

Kategorie: Ekonomia i zarządzanie, Otwarty dostęp,

Pliki do pobrania

PDF

W monografii podjęta została polemika na temat pojęcia wykluczenia bankowego i finansowego prowadząca do konceptualizacji pojęcia wykluczenia bankowego. Zagadnienie wykluczenia bankowego rozpatrywane jest w odniesieniu do gospodarstw domowych w kontekście podmiotowym i przedmiotowym, łącząc wymiar społeczny, ekonomiczny oraz prawny. Biorąc pod uwagę przyjęty punkt widzenia, ubankowienie jest analizowane i oceniane równolegle w aspekcie dostępności, możliwości i wykorzystania systemu bankowego. W świetle przeprowadzonej diagnozy skali wykluczenia bankowego w polskim społeczeństwie, jej przyczyn, konsekwencji oraz narzędzi i metod mogących służyć ograniczeniu zjawiska ekskluzji bankowej, stwierdzić należy, iż na przestrzeni ostatnich lat nastąpił szereg zmian i przeobrażeń w postawach gospodarstw domowych, które sprawiły, iż coraz większe grono osób decyduje się na korzystanie z produktów bankowych, jednak całkowita eliminacja ekskluzji bankowej nie jest obecnie możliwa.

Zakres poruszanych w monografii zagadnień sprawia, iż może być wykorzystana zarówno przez świat nauki, jak i studentów oraz zainteresowane instytucje finansowe.

steps to teach young Hungarians to use their money in a smart way, The work of the Foundation of Financial Self-Reliance, Brussels 2007.

th Parliament, 2nd Session, Standing Committee on Finance, http://www.parl.gc.ca/HousePublications/Publication.aspx?DocId=669788&Language=E&Mode=1&Parl=37&Ses=2#Int-398272 (dostęp 15.12.2019).

Abhijit B., Dufl E.,Glennerster R., Kinnan C., Th Miracle of Microfinance? Evidence from a Randomized Evaluation, „American Economic Journal: Applied Economics” 2015, no. 7 (1), s. 22–53, https://www.povertyactionlab.org/publication/miracle-microfi ance-evidence-randomized-evaluation (dostęp 10.02.2019).

Adamek J., Idea i praktyka mikrofinansów – uwagi krytyczne, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2013, R. LXXV, z. 2, s. 151–166.

African Successes, Volume III: Modernization and Development, S. Edwards, S. Johnson, D. N. Weil (red.), University of Chicago Press, 2016.

Aghion B., Morduch J., Ekonomia mikrofinansów, Wydawnictwo Anvvero, Gdańsk 2009.

Alińska A., Instytucje mikrofinansowe w lokalnym rozwoju społeczno-gospodarczym, „Monografie i Opracowania”, SGH, t. 558, Warszawa 2008.

Allen F., Carletti E., The Roles of Banks in Financial Systems, [w:] The Oxford Handbook of Banking, N. Berger, P. Molyneux, J.O.S. Wilson, Oxford University Press, Oxford 2012.

Allgood S., Walstad W., The Effects of Perceived and Actual Financial Literacy on Financial Behaviors, „Economic Inquiry” 2016, vol. 54, issue 1, s. 675–697.

Alpha Research, Financial Literacy Survey, Report on the Key Findings of the Survey Prepared for the World Bank, June 2010, Sofia, Bulgaria.

Aluchna M., Reformy corporate governance po kryzysie finansowym, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2014, nr 358, s. 9–24.

Ampudia M., Ehrmann, M., Financial inclusion: what’s it worth?, Working Paper Series 1990, European Central Bank, 2017.

Anderloni L., Carluccio E.M, Access to Bank Account and Payment Services, [w:] New Frontiers in Banking Services. Emerging Needs and Tailored Products for Untapped Markets, L. Anderloni, M.D. Braga, E.M. Carluccio (red.), Springer– Verlag, Berlin-Heidelberg 2007.

Anderloni L., Pill O., European post offices in financial services: competitors or strategic partners, Lafferty, Dublin 1999.

Anderloni L., Ruozi R., Modernisation and privatisation of postal financial systems in Europe: new opportunities in the area of financial services, Springer–Verlag, Berlin–Heidelberg, 2002.

Anderloni L., Aro E., Righetti P., Migrants and financial services in Spain, Mimeo, 2005.

Anderloni L., Braga M.D., Carluccio E.M., Nieri L., Survey on Low-Moderate Income People and Access to Financial Services, Quaderno di Ricerca, Università della Valle d’Aosta 2006.

Anioła P., Gołaś Z., Zastosowanie wielowymiarowych metod statystycznych w typologii strategii oszczędnościowych gospodarstw domowych w Polsce, „Materiały i Studia” 2012, nr 282.

Anson J., Berthaud A., Klapper L., Singer D., Financial Inclusion and the Role of the Post Office, The World Bank Development Research Group Finance and Private Sector Development Team, Policy Research Working Paper 6630, October 2013.

Antonides G., Raaij W.F., Zachowanie konsumenta, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.

APEC, Microbanking Development, Regulation and Supervision, Chapter 2 of 2002 APEC Economic Outlook, Singapore: Asia Pacific Economic Cooperation Secretariat, 2002.

Arendt Ł., Kryńska E., Kukulak-Dolata I., Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu na Mazowszu, IPiSS, Warszawa 2011.

Argent N., A global model or a scaled-down version? Geographies of convergence and divergence in the Australian retail banking sector, „Geoforum” 2002, no. 33, s. 315–334.

Atkinson A., Young people: Avoiding banking exclusion, Personal Finance Research Centre, University of Bristol, Bristol 2004.

Atkinson A., Messy F.A., Measuring Financial Literacy: Results of the OECD / International Network on Financial Education (INFE) Pilot Study, OECD Working Papers on Finance, Insurance and Private Pensions, OECD Publishing, no. 15, 2012.

Atkinson A., McKay S., Kempson E., Collard S., Levels of financial capability in the UK. Results of a baseline survey, University of Bristol, Bristol 2006.

Avery R.B., Bostic R.W., Calem P.S., Canner G.B., Trends in Home Purchase Lending: Consolidation and the Community Reinvestment Act, „Federal Reserve Bulletin” 1999, no. 85, s. 81–102.

Bagehot W., Lombard Street: A Description of the Money Market, Henry S. King & King Co, London 1873.

Bakshi G.S., Chen Z., Baby boom, population aging, and capital markets, „Journal of Business” 1994, vol. 67, no. 2, s. 165–202.

Bańduła P., Oszczędności i wybór międzyokresowy – podejście behawioralne, „Materiały i Studia” 2006, nr 208.

Barr M., Banking the poor, „Yale Journal on Regulation” 2004, no. 21, s. 121–138.

Basel Committee on Banking Supervision, Core principles for effective banking supervision, October 2012, http://www.bis.org/publ/bcbs230 (dostęp 10.12.2019).

Basel Committee on Banking Supervision, Microfinance Activities and the Core Principles for Effective Banking Supervision, August 2010, www.bis.org/publ/bcbs175.htm (dostęp 10.12.2019).

Basel Committee on Banking Supervision, Range of practice in the regulation and supervision of institutions relevant to financial inclusion, January 2015.

Bateman M., Why Doesn’t Microfinance Work? The Destructive Rise of Local Neoliberalism, Zed Books, New York 2010.

Beck T., Demirgus-Kunt A., Levine R., Finance, inequality and the poor, „Journal of Economic Growth” 2007, vol. 12, issue 1, s. 27–49.

Beck T., Levine R., Levkov A., Big Bad Banks? The Winners and Losers from Bank Deregulation in the United States, „Journal of Finance” 2010, vol. 65 (5), s. 1637–1667.

Becker G.S., Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich, tłum. H. Hagemejerowa, K. Hagemejer, PWN, Warszawa 1990.

Bednarski M., Wykluczenie społeczne a szara strefa w gospodarce, „Polityka Społeczna” 2010, nr 9, s. 24–29.

Bencivenga V.R., Smith B.D., Financial Intermediation and Endogenous Growth, „The Review of Economic Studies” 1991, vol. 58, no. 2, s. 195–209.

Berthaud A., Davico G., Global Panorama on Postal Financial Inclusion, Universal Postal Union, Bern 2013.

Biała księga. Polityka w dziedzinie usług finansowych na lata 2005–2010, Komisja Wspólnot Europejskich, Bruksela 2005.

BIK, Perspektywy rynku kredytowo-pożyczkowego na rok 2019, https://media.bik.pl/informacje-prasowe/420017/perspektywy-rynku-kredytowo-pozyczkowego-na-rok-2019 (dostęp 12.06.2019).

BIS, IFC Report Measures of financial inclusion – a central bank perspective 2015. Survey conducted by the Irving Fisher Committee on Central Bank Statistics (IFC), Irving Fisher Committee on Central Bank Statistics, June 2016, https://www.bis.org/ifc/publ/ifc_finan_inclu.pdf (dostęp 15.11.2019).

Błędowski P., Iwanicz-Drozdowska M., Financial Services Provision and Prevention of Financial Exclusion in Poland. National survey, Warsaw, September 2007, https://ssrn.com/abstract=2351252 (dostęp 12.07.2019).

Błędowski P., Iwanicz-Drozdowska M., Społeczno-ekonomiczne aspekty nadmiernego zadłużenia, „Bezpieczny Bank” 2010, nr 3 (42), s. 45–61.

Błędowski P., Iwanicz-Drozdowska M., Wykluczenie finansowe w Polsce a możliwości przeciwdziałania, „Polityka Społeczna” 2010, nr 2, s. 5–10.

BMRB, Access to Financial Services by those on the Margins of Banking: Final Report for the Financial Inclusion Taskforce, 2006.

Bogacka-Kisiel E. (red.), Finanse osobiste. Zachowania – produkty – strategie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.

Borcuch A., Finansjalizacja gospodarstw domowych jako zewnętrzny efekt finansjalizacji gospodarki, Perpsective of Economic and Monetary Integriation in the World Economy. Where is the Eurozone Heading?, Warszawa 2013, http://coin.wne.uw.edu.pl/jgorski/eurozone/prezentacje/Dr_Borcuch.pdf (dostęp 15.01.2019).

Briefing paper compendium on financial services issue 2008–2009, European Parliamentary Financial Services, 2009.

Broda-Wysocki P., Wykluczenie i inkluzja społeczna. Paradygmaty i próby definicji, IPISS, Warszawa 2012.

Brown H., What is financial abuse?, „The Journal of Adult Protection” 2003, no. 5 (2), s. 3–10.

Buckland J., Hard Choices: Financial Exclusion, Fringe Banks and Poverty in Urban Canada, University of Toronto Press, 2012.

Burgess R., Pande R., Can Rural Banks Reduce Poverty? Evidence from the Indian social banking experiment, „American Economic Review” 2005, vol. 95 (3), s. 780–795.

Byrne N., McCarthy O., Ward M., Meeting the Credit Needs of Low-Income Groups: Credit Unions-V-Moneylenders, Working paper 05/05, Combat Poverty Agency, Dublin 2005.

Bywalec Cz., Ekonomika i finanse gospodarstw domowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.

Bywalec Cz., Ekonomika i finanse gospodarstw domowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.

Bywalec Cz., Konsumpcja a rozwój gospodarczy i społeczny, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010.

Carbó S., Gardener E.P.M., Molyneux P., Financial exclusion, Palgrave MacMillan, 2005.

The Case for Financial Literacy in Developing Countries. Promoting Access to Finance by Empowering Consumers, The International Bank for Reconstruction and Development/The World Bank, 2009.

Caskey J.P., Duran C.R., Solo T.M., The urban unbanked in Mexico and the United States, World Bank Policy Research Working Paper 3835, 2006.

CBOS, Polak na rynku finansowym, „Komunikat z badań CBOS”, nr 152, Warszawa, listopad 2012.

Celerier C., Matray A., Bank-Branch Supply, Financial Inclusion and Wealth Accumulation, „Review of Financial Studies” 2019, vol. 32, issue 12, s. 4767–4809.

Chen W., Wellman B., Charting Digital Divides: Comparing Socioeconomic, Gender, Life Stage, and Rural-Urban Internet Access and Use in Eight Countries, Centre for Urban and Community Studies, University of Toronto, 2003.

Chinowski B., Elektroniczne metody płatności. Istota, rozwój, prognozy. Poradnik klienta usług finansowych, KNF, Warszawa 2013.

Chowdhury A., Microfinance as a Poverty Reduction Tool – A Critical Assessment, DESA Working Paper no. 89, December 2009.

Coffinet J., Jadeau Ch., Household financial exclusion in the Eurozone: the contribution of the Household Finance and Consumption survey, „Data needs and statistics compilation for macroprudential analysis” 2017, vol. 46, Bank for International Settlements.

College student consumer knowledge: The results of a nationwide test, CFA, Washington 1993.

Collins D., Morduch J., Rutherford S., Ruthven O., Portfolios of the poor: how the world’s poor live on $2 a day, Princeton University Press, Princeton 2009.

Conroy J., APEC and financial exclusion: missed opportunities for collective action?, „Asia-Pacific Development Journal” 2005, vol. 12, no. 1, s. 53–79.

Consumer Federation of America, High school student consumer knowledge: A nationwide test, Washington, DC 1993.

Consumer Federation of America, U.S. consumer knowledge: The results of a nationwide test, Washington, DC 1990.

Consumer Financial Capability: Empowering European Consumers, European Credit Research Institute, Brussels 2006.

Corr C., Financial Exclusion in Ireland: An exploratory study and policy review, Combat Poverty Agency, Dublin 2006.

Crame M., Finney A., Kempson E., Financial services provision and prevention on financial exclusion. Eurobarometer report, Personal Finance Research Centre, University of Bristol, August 2007.

Czapiński J., Panek T. (red.), Diagnoza społeczna 2000. Warunki i jakość życia Polaków oraz ich doświadczenia z reformami systemowymi po 10 latach transformacji, Rada Monitoringu Społecznego i Wyższa Szkoła Pedagogiczna TWP, Warszawa 2000.

Czapiński J., Panek T. (red.), Diagnoza społeczna 2011. Warunki i jakość życia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa 2011.

Czapiński J., Panek T. (red.), Diagnoza społeczna 2013. Warunki i jakość życia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa 2013.

Czapiński J., Panek T. (red.), Diagnoza społeczna 2015. Warunki i jakość życia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa 2015.

Czechowska I.D., Działania zapewniające ochronę konsumenta usług bankowych jako nowe wyzwanie teorii i praktyki finansów, [w:] Finanse – nowe wyzwania teorii i praktyki. Bankowość, A. Gospodarowicz (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2011, s. 160–167.

Czechowska I.D., Społeczne aspekty działań na rynku bankowym w kontekście zagrożeń interesów konsumentów, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica” 2013, nr 284, s. 37–48.

Czekaj J. (red.), Rynki, instrumenty i instytucje finansowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.

Deloitte, Newsletter prawny, wydawany przez zespoły Finansów i Bankowości oraz Nieruchomości Kancelarii Prawniczej Deloitte Legal, grudzień 2014.

De Meijer C., The Single European Cash Area: Towards a more efficient European cash society, „Journal of Payments Strategy & Systems” 2010, vol. 4, no. 3, s. 289–300.

Demirguc-Kunt A., Klapper L., Measuring Financial Inclusion: The Global Findex, World Bank Policy Research WP 6025, 2012.

Demirguc-Kunt A., Klapper L., Singer D., van Oudheusden P., Measuring Financial Inclusion: The Global Findex, Development Research Group, Finance and Private Sector Development Team, Policy Research WP 7255, April 2015.

Demirguc-Kunt A., Klapper L., Singer D., Answar S., Hess J., The Global Findex Database 2017: Measuring Financial Inclusion and the Fintech Revolution, World Bank, Washington, DC 2018.

Desjardins S., Halseth G., Leblanc P., Ryser L., Services, Social Cohesion, and Social Capital: A Literature Review, Concordia University, New Rural Economy Project, Montreal 2002.

Devlin J.F., A detailed study of financial exclusion in the UK, „Journal of Consumer Policy”, 2005, vol. 28, no. 1, s. 75–108.

DeYoung R., The performance of internet-based business models: evidence from the banking industry, „Journal of Business” 2005, vol. 78, issue 3, s. 893–948.

Diagnoza stanu rozwoju obrotu bezgotówkowego w Polsce, NBP Departament Systemu Płatniczego, Warszawa 2013, http://www.nbp.pl/systemplatniczy/obrot_bezgotowkowy/diagnoza-rozwoju-obrotu-bezgotowkowego.pdf (dostęp 02.03.2019).

Dichter T., Hype and Hope: The Worrisome State of the Microcredit Movement, The Microfinance Gateway, 2006, http://www.microfinancegateway.org/content/article/detail/31747?print=1 (dostęp 10.02.2019).

Dichter T., Harper M., What’s wrong with microfinance, Practical Action Publishing, 2007.

Dixon M., Rethinking financial capability: Lessons from economic psychology and behavioural finance, London 2006.

Domańska-Szaruga B., Rak A.M., Wykluczenie kredytowe jako istotny czynnik rozwoju instytucji parabankowych, „Zarządzanie i Finanse” 2013, nr 2 (1), s. 85–95.

Dom Badawczy Maison, Stan wiedzy finansowej Polaków, Raport Fundacji Kronenberga przy Citi Handlowy, wrzesień 2009.

Duesenberry J.S., Income, Saving and the Theory of Consumer Behavior, Harvard University Press, Cambridge 1949.

Dupas P., Robinson J., Savings Constraints and Microenterprise Development: Evidence from a Field Experiment in Kenya, „American Economic Journal: Applied Economics” 2013, no. 5 (1), s. 163–192.

Dupas P., Karlan D., Robinson J., Ubfal D., Banking the Unbanked? Evidence from three countries, „American Economic Journal: Applied Economics” 2018, no. 10 (2), s. 257–297.

Duvendack M., Palmer-Jones R., Copestake J.G., Hooper L., Loke Y., Rao N., What is the Evidence of the Impact of Microfinance on the Well-Being of Poor People?, EPPI-Centre, Social, Science Research Unit, Institute of Education, University of London, London 2011.

Dymski G.A., Veitch J.M., Financial Transformation and the Metropolis: Booms, Busts, and Banking in Los Angeles, „Environment and Planning A: Economy and Space” 1996, vol. 28, issue 7, s. 1233–1260.

Dyrektywa Komisji 2006/73/WE z dnia 10 sierpnia 2006 r. wprowadzająca środki wykonawcze do dyrektywy 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów organizacyjnych i warunków prowadzenia działalności przez przedsiębiorstwa inwestycyjne oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tejże dyrektywy (Tekst mający znaczenie dla EOG), Dz. Urz. UE L 241 z 2.09.2006, s. 26–58.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/39/WE (tzw. MiFID I) z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych, Dz. Urz. UE L 145 z 30.04.2004, s. 263.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/17/UE z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie konsumenckich umów o kredyt związanych z nieruchomościami mieszkalnymi i zmieniająca dyrektywy 2008/48/WE i 2013/36/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 1093/2010, Dz. Urz. UE L 60 z 28.02.2014.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/92/UE z dnia 23 lipca 2014 r. w sprawie porównywalności opłat związanych z rachunkami płatniczymi, przenoszenia rachunku płatniczego oraz dostępu do podstawowego rachunku płatniczego (Tekst mający znaczenie dla EOG), Dz. Urz. UE L 257/214 z 28.08.2014.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, zmieniająca rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 i uchylająca dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/60/WE oraz dyrektywę Komisji 2006/70/WE (Tekst mający znaczenie dla EOG), Dz. Urz. UE L 141 z 5.06.2015, s. 73–117.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2366 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego, zmieniająca dyrektywy 2002/65/WE, 2009/110/WE, 2013/36/UE i rozporządzenie (UE) nr 1093/2010 oraz uchylająca dyrektywę 2007/64/WE (Tekst mający znaczenie dla EOG), Dz. Urz. UE L 337 z 23.12.2015, s. 35–127.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/882 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie wymogów dostępności produktów i usług (Tekst mający znaczenie dla EOG), Dz. Urz. UE L 151, 7.06.2019, s. 70–115.

Dziawgo L., Bank jako „instytucja BRAKU zaufania publicznego”, [w:] Globalny kryzys finansowy i jego konsekwencje w opiniach ekonomistów polskich, J. Szambelańczyk (red.), ZBP–Ernst & Young, Warszawa 2009.

Dziawgo L., Private banking. Istota–koncepcja–funkcjonowanie, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2005.

Dziawgo L. (red.), Współczesne finanse. Stan i perspektywy rozwoju bankowości, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2009.

Dziawgo L., Współczesny biznes bankowy – patologiczne otoczenie „Ekonomia polityczna” oraz ład monetarno-instytucjonalny rynku finansowego jako zagrożenie dla bankowości, „Bezpieczny Bank” 2011, nr 3 (45), s. 7–21.

Engel J.F., Blackwell R.D., Miniard P.W., Consumer Behavior, The Dryden Press Edition, 8th, 1995.

EPFSF, Briefing Financial Education and Financial Capability, European Parliamentary Financial Services, 14 March 2008.

Epstein G.A., Introduction. Financialization and the World Economy, [w]: Financialization and the World Economy, G.A. Epstein (red.), Edward Elgar Publishing, Cheltenham–Northampton 2005.

ESRB, EU Shadow Banking Monitor, no. 3, September 2018, https://www.esrb.europa.eu/pub/pdf/reports/esrb.report180910_shadow_banking.en.pdf (dostęp 12.06.2019).

European Commission, Eurobarometer 60.2: Employment and Social Policies, Financial Services, Harmful Internet Content, and Product Safety, November– December 2003.

European Commission, Eurobarometer 2003.5. Financial Services and Consumer Protection. Summary Report, May 2004.

European Commission, Financial Services Provision and Prevention of Financial Exclusion Study, Brussels 2008.

European Commission, National Strategies for Financial Education. Report, Brussels 2008.

European Commission, Special Eurobarometer 373. Retail Financial Services Report, Directorate-General Internal Market and Services, Brussels 2012.

European Year For Combating Poverty and Social Exclusion, http://ec.europa.eu/employment_social /2010againstpoverty/?langid=pl (dostęp 10.01.2019).

Eurostat, Combating poverty and social exclusion, A statistical portrait of the European Union, 2010, http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_OFFPUB/KS-EP-09-001/EN/KS-EP-09-001-EN.PDF (dostęp 29.01.2019).

Eurostat, Households – level of internet access, https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/setupDownloads.do (dostęp 12.08.2019).

EY, Reducing the Shadow Economy through Electronic Payments. Poland, s. 17, https://www.ey.com/Publication/vwLUAssets/EY_-_Shadow_Economy_-_Poland/$FILE/REPORT_ShadowEconomy_POLAND_17.pdf (dostęp 10.12.2019).

FDIC National Survey of Unbanked and Underbanked Households, December 2009.

Fila J., Instytucjonalno-instrumentalne aspekty mikrofinansów na przykładzie mikrofinansowania Progress, „Zarządzanie i Finanse” 2013, nr 11(2/1), s. 96–107.

Filipiak U., Trusting Financial Institutions: Out of Reach, out of Trust?, Schumpeter Discussion Papers 2013.

Financial Inclusion Taskforce, Access to Financial Services by those on the Margins of Banking. Final Report, November 2006.

Finansowy barometr ING: Wiedza finansowa, maj 2012.

FINRA Investor Education Foundation, FINRA Foundation Releases Nation’s First State-by-State Financial Capability Survey, December 8, 2010, http://www.finra.org/Newsroom/NewsReleases/2010/P122538 (dostęp 30.10.2018).

Fischer I., The Theory of Interest, Macmillan, London 1930.

Fitchen, J.M., Endangered Spaces, Enduring Places: Change, Identity and Survival in Rural America, Westview Press, Boulder, Colorado 1991.

Flejterski, S., Metodologia finansów. Podręcznik akademicki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.

Flejterski S., Różnicowanie struktur we współczesnej bankowości, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2002.

Flejterski S., Świadomość i kultura ekonomiczna gospodarstw domowych w ujęciu teoretycznym, [w:] Bankructwa gospodarstw domowych. Perspektywy ekonomiczna i społeczna, B. Świecka (red.), Difin, Warszawa 2008.

Ford J., Rowlingson K., Low-income households and credit: exclusion, preference and inclusion, „Environment and Planning” 1996, vol. 28, issue 8, s. 1345–1360.

French S., Leyshon A., Signoretta P., All gone now: The material, discursive and political erasure of bank and building society branches in Britain, „Antipode” 2008, vol. 40 (1), s. 79–101.

Friedman M., A Theory of the Consumption Function, Princeton University Press, Princeton 1957.

From Exclusion to Inclusion through Microfinance. Report 1 – Social and Financial Exclusion Map, European Commission 2007.

Fundacja Republikańska, Problem regulacji rynku firm pożyczkowych w Polsce, Warszawa 2013.

Fundowicz, J. Łapiński K., Wyżnikiewicz B., Szara strefa 2018, Instytut Prognoz i Analiz Gospodarczych Fundacja Naukowa, Warszawa 2018.

Furuseth O., Service Provision and Social Deprivation, [w:] The Geography of Rural Change, B. Ilbery (red.), Longman Ltd, Essex 1998.

The Gallup Organization, Consumers’ views on switching service providers. Analytical Report, Flash Eurobarometer 243, January 2009.

Garbarski L., Zachowania nabywców, PWE, Warszawa 2001.

Geach N., The Digital Divide, Financial Exclusion and Mobile Phone Technology: Two Problems, One Solution?, „Journal of International Trade Law and Policy” 2007, vol. 6, issue 1, s. 21–29.

Gemius, E-commerce w Polsce, 2019.

Gigerenzer G., Gaissmaie W., Heuristic Decision Making, „Annual Review Psychology” 2011, no. 62, s. 451–462.

Gloukoviezoff G., From Financial Exclusion to Overindebtedness: The Paradox of Diffi lties for People on Low Income?, [w:] New frontiers in banking services. Emerging needs and tailored products for untapped markets, L. Anderloni, M.D. Braga, E. Carluccio (red.), Springer-Verlag, Berlin 2006.

Glukoviezoff G., Understanding and combating financial exclusion and over indebtedness in Ireland: a European perspective. What could Ireland learn from Belgium, France and the United Kingdom?, „Studies in Public Policy”, The University of Dublin, Dublin 2011.

Goldsmith R.W., Financial structure and development, Yale University Press, New Haven, CT 1969.

Goliński M., Społeczeństwo informacyjne – geneza koncepcji i problematyka pomiaru, Szkoła Główna Handlowa – Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2011.

Gołębiowski T., Zarządzanie strategiczne. Planowanie i kontrola, Difi Warszawa 2001.

Good Practices for Financial Consumer Protection, International Bank for Reconstruction and Development/The World Bank, Washington 2012.

Gordon G.M., The Life Cycle of Financial Planning, University of Wyoming Cooperative Extension Service, Laramie, WY 2001.

Gospodarowicz A., Nosowski A. (red.), Zarządzanie instytucjami kredytowymi, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2012.

Górka J., Efektywność instrumentów płatniczych w Polsce, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2013.

Graafland J.J., Economics, Ethics and Market. Introduction and applications, Routledge, London, New York 2007.

Greenwood J., Jovanovic B., Financial Development, Growth, and the Distribution of Income, „The Journal of Political Economy” 1990, vol. 98, no. 5, part 1, 1990, s. 1076–1107.

Grifoni A., Messy F.A., Current Status of National Strategies for Financial Education. A comparative analysis and relevant practices, OECD Working Papers on Finance, Insurance and Private Pensions no. 16, OECD Publishing, 2012.

Grotowska-Leder J., Zaradny czy bezradny? Strategie życiowe współczesnych Polaków w świetle wybranych wyników badań ogólnopolskich, „Zeszyty Naukowe”, PTE 2011, nr 9, s. 179–199.

Grotowska-Leder J., Faliszak K. (red.), Ekskluzja i inkluzja społeczna. Diagnoza – uwarunkowania – kierunki działań, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń 2005.

Gryber M., Sowińska-Kobelak D., Przewodnik po kredycie konsumenckim, KNF, Warszawa 2014.

Gurley J.G., Shaw E.S., Financial Aspects of Economic Development, „The American Economic Review” 1955, no. 45 (4), s. 515–538.

GUS, Społeczeństwo informacyjne w Polsce. Wyniki badań statystycznych z lat 2014–2018, Warszawa–Szczecin 2018.

Habschick M., Seidl B., Evers J., Survey of financial literacy schemes in the EU 27, VT Markt/2006/26H – Final Report, Hamburg 2007.

Hajaj K., Illiteracy, financial services and social exclusion, Adult Literacy and Numeracy Australian Research Consortium, Nathan 2002.

Harasim J., Płatności zbliżeniowe jako przykład innowacji płatniczej – determinanty upowszechnienia, „Studia Ekonomiczne / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach” 2013, nr 173, Innowacje w bankowości i finansach, t. 1, s. 240–252.

Harasim J., Frączek B., Szustak G., Klimontowicz M., Europejski rynek płatności detalicznych, CeDeWu, Warszawa 2011.

Heffernan S., Nowoczesna bankowość, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.

Hey J.D., Rationality is as rationality does, [w:] The Economics of Rationality, B. Gerrard (red.), Routledge, London–New York 1993.

Hilgert M.A., Hogarth J.M., Household Financial Management: The Connection between Knowledge and Behavior, „Federal Reserve Bulletin” July 2003, s. 309–322.

HM Treasury, Access to financial services: PAT 14, London, HM Treasury, 1999, http://archive.treasury.gov.uk/pdf/1999/pat14.pdf (dostęp 14.03.2019).

HM Treasury, Promoting fi ancial inclusion, December 2004.

Hogarth J.M., O’Donnell K.H., Banking relationships of lower-income families and the governmental trend toward electronic payment, „The Federal Reserve Bulletin” July 1999, s. 459–473.

Hogarth J.M., Anguelov C.E., Lee J., Who Has a Bank Account? Exploring Changes Over Time, 1989–2001, „Journal of Family and Economic Issues” 2005, no. 26, s. 7–30.

Hogarth J.M., Anguelov C.E., Lee J., Why Don’t Households Have a Checking Account?, „Journal of Consumer Affairs” 2004, no. 38 (1), s. 1–34.

Hornowski J., Janiszewski A., Karkowska E., Rudolf P., Seweryniak K., Krajowe instytucje płatnicze – prawa i obowiązki, KNF, Warszawa 2014.

Humphrey D.B., Willesson M., Bergendahl G., Lindblom T., Benefits from a changing payment technology in European banking, „Journal of Banking & Finance” 2006, vol. 30, issue 6, s. 1631–1652.

Idzik M., Identification of the causative structure of the public trust in the banks in Poland among the different age groups using the structural SEM models, http://konferencja1.home.pl/kreator/data/documents/Idzik.pdf (dostęp 20.12.2017).

Indicators of Financial Access – Household – Level Surveys, World Bank, 2005.

Instytucje parabankowe, Departament Rozwoju Rynku Finansowego, http://www.mf.gov.pl/ministerstwo-finansow/dzialalnosc/rynek-finansowy-w-polsce/instytucje-parabankowe;jsessionid=9AF12B78A86036DC58696BAF5076C8D0 (dostęp 10.01.2019).

Iwanicz-Drozdowska M., Bezpieczeństwo usług finansowych. Perspektywa Unii Europejskiej, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2008.

Iwanicz-Drozdowska M., Wykluczenie finansowe – poważny problem społeczny, „MBA” 2008, nr 1, Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania, Warszawa, s. 3–11.

Iwanicz-Drozdowska M. (red.), Edukacja i świadomość finansowa. Doświadczenia i perspektywy, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2011.

Iwanicz-Drozdowska M. (red.), Polski rynek finansowy wobec zmian społeczno-demograficznych, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk 2009.

Iwanicz-Drozdowska M., Nowak A.K., Lewandowski A., Preferencje polskich gospodarstw domowych w zakresie korzystania z usług finansowych. Wyniki badania ankietowego, „Bank i Kredyt” 2008, nr 10, s. 36–47.

Jain A., Hall G., A New Perspective on Bill Payment – A Demand-Based Path to Financial Inclusion, Master Card Advisors, September 2012.

Jajuga K., W poszukiwaniu miar ryzyka finansowego [w:] Finanse w rozwoju gospodarczym i społecznym, J. Czekaj, S. Owsiak (red.), PWE, Warszawa 2014.

Janc A., Marszałek P., Konkurencja banków i niebankowych pośredników na zintegrowanym rynku usług finansowych – wprowadzenie, [w:] Finanse w dobie integracji europejskiej, R.N. Hanisz, K. Znaniecka (red.), Prace Naukowe / Akademia Ekonomiczna im. Karola Adamieckiego, Katowice 2004.

Jappelli T., Padula M., Investment in Financial Literacy and Saving Decisions, „Journal of Banking and Finance” 2013, no. 37, issue 8, s. 2779–2792.

Jappelli T., Pagano M., Saving, Growth, and Liquidity Constraints, „The Quarterly Journal of Economics” 1994, vol. 109, no. 1, s. 83–109.

Jayaratne J., Strahan P., The finance-growth nexus: Evidence from bank branch deregulation, „The Quarterly Journal of Economics” 1996, vol. 111, issue 3, s. 639–690.

Jayaratne J., Wolken J.D., How Important are Small Banks to Small Business Lending? New Evidence from a Survey to Small Businesses, „Journal of Banking and Finance” 1999, no. 23 (2–4), s. 427–458.

Jones P., Barnes T., Would You Credit It?: People Telling Stories About Credit, The Co-operative Bank in association with Liverpool JMU and Citizen Advice Bureau, 2005.

Jurkowska-Zaidler A., Bezpieczeństwo rynku finansowego. Ujęcie prawne, [w:] Współczesne finanse. Stan i perspektywy rozwoju rynku finansowego, D. Dziawgo (red.), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2008.

Kaczmar K., Kompetencje finansowe Polaków w gospodarce rynkowej, „Infos” 2013, nr 5 (142), 7 marca 2013.

Kahneman D., Frederick S., Representativeness revisited: Attribute substitution in intuitive judgment, [w:] Heuristics and Biases: The Psychology of Intuitive Judgment, T. Gilovich, D. Griffin, D. Kahneman (red.), Cambridge University Press, Cambridge 2002.

Kahneman D., Tversky A., Choices, Values and Frames, „American Psychological Association” 1984, vol. 39, no. 4, s. 341–350.

Kahneman D., Tversky A., Prospect Theory: An Analysis of Decision under Risk, „Econometrica” 1979, vol. 47, no. 2, s. 263–291.

Karwowski J., Czy należy zlikwidować parabanki?, „Zarządzanie i Finanse” 2013, vol. 11, nr 2, cz. 1, Uniwersytet Gdański, s. 243–256.

Kelmanson B., Kirabaeva K., Medina L., Mircheva B., Weiss J., Explaining the Shadow Economy in Europe: Size, Causes and Policy Options, IMF, 2019.

Kempson E., Over-indebtedness in Britain, Department of Trade and Industry, London 2002.

Kempson E., Policy level response to financial exclusion in developed economies: lessons for developing countries, Paper for „Access to Finance: Building Inclusive Financial Systems” May 30–31 2006, World Bank, Washington, DC 2006.

Kempson E., Whyley C., Access to current accounts, British Bankers Association, London 1998.

Kempson E., Whyley C., Kept Out or Opted Out? Understanding and Combating Financial Exclusion, Policy Press, Bristol 1999.

Kempson E., Collard S., Moore N., Measuring financial capability: An exploratory study, Financial Services Authority, Consumer Research Report 37, 2005.

Kempson E., Whyley C., Caskey J., Collard S., In or Out? Financial Exclusion: a literature and research review, FSA, UK, 2000.

Keynes J.M., The General Theory of Employment, Interest and Money, Macmillan, London 1936.

Kieżel E. (red.), Konsument i jego zachowania na rynku europejskim, PWE, Warszawa 2010.

King R.G., Levine R., Finance and Growth: Schumpeter Might be Right, „The Quarterly Journal of Economics” 1993, vol. 108, no. 3, s. 717–737.

Klapper L., Lusardi A., Panos G., Financial Literacy and the Financial Crisis, World Bank, Working Paper No. 5980, 2012.

KNF, Informacja o sytuacji krajowych instytucji płatniczych, małych instytucji płatniczych oraz biur usług płatniczych w I kwartale 2019 r. stan na dzień 31 lipca 2019 roku, Urząd Komisji Nadzoru Finansowego Departament Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych i Instytucji Płatniczych, Warszawa 2019.

KNF, Informacja o sytuacji spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w I kwartale 2019 r., Urząd Komisji Nadzoru Finansowego Departament Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych i Instytucji Płatniczych, Warszawa 2019.

KNF, Rekomendacja dotycząca bezpieczeństwa transakcji płatniczych wykonywanych w internecie przez banki, krajowe instytucje płatnicze, krajowe instytucje pieniądza elektronicznego i Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe, Warszawa 2015.

Koalicja na Rzecz Obrotu Bezgotówkowego i Mikropłatności, Program rozwoju obrotu bezgotówkowego w Polsce na lata 2014–2020. Część 1. Dokument strategiczny, Warszawa 2013, http://zbp.pl/public/repozytorium/dla_bankow/rady_i_komitety/obrot_bezgotowkowy/dokumenty_dla_czlonkow/Cz_I_Dokument_strategiczny.pdf (dostęp 15.03.2019).

Koalicja na Rzecz Obrotu Bezgotówkowego i Mikropłatności, Program rozwoju obrotu bezgotówkowego w Polsce na lata 2014–2020. Część 2. Plan operacyjny na lata 2014–2016, Warszawa 2013, http://zbp.pl/public/repozytorium/dla_bankow/rady_i_komitety/obrot_bezgotowkowy/dokumenty_dla_czlonkow/Cz_II_Plan_operacyjny_na_lata_2014-2016.pdf (dostęp 15.03.2019).

Koalicja na Rzecz Obrotu Bezgotówkowego i Mikropłatności, Program rozwoju obrotu bezgotówkowego w Polsce na lata 2014–2020. Część 3. Rekomendacje dla Rządu, Warszawa 2013, http://zbp.pl/public/repozytorium/dla_bankow/rady_i_komitety/obrot_bezgotowkowy/dokumenty_dla_czlonkow/Cz_III_Rekomendacje_dla_Rzadu.pdf (dostęp 15.03.2019).

Komisja Europejska, Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu Społecznemu, Bruksela 2010.

Komisja Europejska, Komisja propaguje dostęp do podstawowych i tanich kont bankowych dla wszystkich obywateli, Komunikat prasowy, http://europa.eu/rapid/press-release_IP-11-897_pl.htm (dostęp 02.02.2019).

Komisja Europejska, Tańsze i dostępne dla wszystkich rachunki bankowe dzięki nowej inicjatywie Komisji, komunikat prasowy, http://europa.eu/rapid/press-release_IP-13-415_pl.htm, (dostęp 02.02.2019).

Komisja Wspólnot Europejskich, Komunikat Komisji. Edukacja finansowa, KOM(2007) 808, Bruksela 2007.

Komisja Wspólnot Europejskich, Zielona księga w sprawie detalicznych usług finansowych na jednolitym rynku, Bruksela 2007.

Konkluzje Rady ECOFIN z dnia 8 maja 2007, 9171/07 (Presse 97).

Korenik D., O służebnej roli banków komercyjnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Wrocław 2009.

Korniotis G.M., Kumar A., Do older investors make better investment decisions?, „The Review of Economics and Statistics” 2011, no. 93 (1), s. 244–265.

Kotler P., Marketing, Rebis, Poznań 2005.

Kotler P., Keller K.L., Marketing, Dom Wydawniczy REBIS Sp. z o.o., Poznań 2013.

Kotliński G., Waliszewski K., Instytucje parabankowe na rynku usług bankowych w Polsce, Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa 2012.

Koźliński T., Porównanie wyników badań na temat ubankowienia Polaków przeprowadzonych przez Narodowy Bank Polski w 2006 i 2009 roku, Narodowy Bank Polski Departament Systemu Płatniczego, Warszawa 2009, http://www.nbp.pl/system-platniczy/obrot_bezgotowkowy/ubankowienie_polakow.pdf (dostęp 12.04.2019).

Koźliński T., Raport z ogólnopolskiego badania reprezentatywnego nt. ubankowienia Polaków, form otrzymywania dochodów i zasiłków oraz sposobów płatności za podatki i opłaty w 2009 roku, Narodowy Bank Polski, Departament Systemu Płatniczego, Warszawa 2009.

Koźliński T., Wybrane wyniki badania Polaków nt. korzystania z usług bankowych i płatności 2016; Warszawa 2017, https://www.nbp.pl/systemplatniczy/obrot_bezgotowkowy/Polacy-na-temat-uslug-bankowych_2016.pdf (dostęp 07.07.2019).

Koźliński T., Zwyczaje płatnicze Polaków, Narodowy Bank Polski Departament Systemu Płatniczego, Warszawa 2013, http://www.nbp.pl/systemplatniczy/zwyczaje_platnicze/zwyczaje_platnicze_Polakow.pdf (dostęp 12.02.2019).

Koźmiński A., Latusek-Jurczak D., Zaufanie i nieufność w podejmowaniu decyzji, „Decyzje” 2011, nr 16, s. 29–42.

Kramer J., Konsumpcja w gospodarce rynkowej, PWE, Warszawa 1997.

Kramer R.M., Trust as situated cognition: An ecological perspective on trust decisions, [w:] Handbook of trust research, R. Bachmann, A. Zaheer (red.), Edward Elgar, Chichester 2006.

Kuchciak I., Financial literacy in Poland, [w:] L. Kantnerová, I. Kuchciak, I. Zentková, M. Tóth, V. Petrášková, Finanční gramotnost v České, Polské A Slovenské Republice, Jihočeská Univerzita V Českých Budějovicích, Pedagogická fakulta, České Budějovice 2013.

Kuchciak I., Knowledge management in the area of financial literacy in Poland, Knowledge and Learning (MakeLearn) International Conference 2013.

Kuchciak I., Kreowanie świadomości finansowej wyzwaniem konkurencyjności w niesprzyjającym otoczeniu, „Zarządzanie i Finanse” 2013, vol. 11, no. 4, part 4, s. 65–82.

Kuchciak I., Świadomość finansowa osób w wieku 50+ a korzystanie z produktów bankowych, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H. Oeconomia” 2014, vol. 48/4 (XLVIII), s. 83–92.

Kuchciak I., Świeszczak M., Świeszczak K., Marcinkowska M., Edukacja finansowa i inkluzja bankowa w realizacji koncepcji silver economy, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2014.

Ledgerwood J., Microfinance Handbook: An Institutional and Financial Perspective, World Bank Publications, 1998.

Ledgerwood J., The New Microfinance Handbook. A Financial Market System Perspective, World Bank Publications, 2013.

Levine R., Financial development and economic growth: views and agenda, „Journal of Economic Literature” 1997, no. 35, s. 688–726.

Leyshon A., Financial Exclusion, [w:] International Encyclopaedia of Human Geography vol. 4, R. Kitchen, N. Thrift (red.), Elsevier, Oxford 2009.

Leyshon, A., Thrift, N., Geographies of financial exclusion: financial abandonment in Britain and the United States, „Transactions of the Institute of British Geographers” 1995, vol. 20, no. 3, s. 312–341.

Leyshon A., French S., Signoretta P., Financial exclusion and the geography of bank and building society branch closure in Britain, „Transactions of the Institute of British Geographers” 2008, vol. 33, issue 4, s. 447–465.

Life Cycle of Financial Planning, Family Economics & Financial Education, University of Arizona, May 2010.

Lista ostrzeżeń publicznych Komisji Nadzoru Finansowego, https://www.knf.gov.pl/o_nas/ostrzezenia_publiczne/lista_ostrzezenia.html (dostęp 15.03.2019).

Londqvist A., A Note on the Determinants of Household Saving Behavior, „Journal of Economic Psychology” 1981, vol. 1, issue 1, s. 39–57.

Lucas R.E., On the mechanics of economic development, „Journal of Monetary Economics” 1988, no. 22, s. 3–42.

Lusardi A., Financial Literacy: An Essential Tool for Informed Consumer Choice?, NBER Working Paper 14084, 2008.

Lusardi A., Household Saving Behavior: The Role of Financial Literacy, Information, and Financial Education Programs, NBER Working Paper 12824, 2008.

Lusardi A., Preparing for Retirement: The Importance of Planning Costs, National Tax Association Proceedings, 2002.

Lusardi A., Mitchell O.S., Financial literacy and planning: Implications for retirement wellbeing, National Bureau of Economic Research, Cambridge, Mass 2011.

Lusardi A., Mitchell O.S., Financial literacy around the world: an overview, „Journal of Pension Economics and Finance” 2011, no. 10, s. 497–508.

Lusardi A., Mitchell O.S., The Economic Importance of Financial Literacy: Theory and Evidence, „Journal of Economic Literature” 2014, no. 52 (1), s. 5–44.

Maciejasz-Świątkiewicz M., Wykluczenie finansowe i narzędzia jego ograniczania, „Studia i Monografie” nr 488, Uniwersytet Opolski, Opole 2013.

Main Conclusions of the Lisbon Summit by the Portuguese Presidency of the EU, Lisbon 2000.

Maison D., Analiza barier dotyczących korzystania z obrotu bezgotówkowego oraz wskazanie działań ograniczających te bariery, Warszawa 2010, http://www.nbp.pl/systemplatniczy/obrot_bezgotowkowy/analiza_barier.pdf (dostęp 14.0.2019).

Maison D., Badanie postaw i zachowań finansowych Polaków powyżej 55 roku życia, Warszawa 2012, http://www.nbp.pl/systemplatniczy/obrot_bezgotowkowy/raport_55_plus.pdf (dostęp 12.02.2019).

Maison D., Badanie postaw Polaków powyżej 60 roku życia wobec obrotu bezgotówkowego, Warszawa 2012, http://www.nbp.pl/systemplatniczy/obrot_bezgotowkowy/raport_60_plus.pdf (dostęp 12.02.2019).

Maison D., Polak w świecie finansów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014.

Maison D., Postawy Polaków wobec obrotu bezgotówkowego, Warszawa 2010, http://www.nbp.pl/systemplatniczy/obrot_bezgotowkowy/postawy_polak%C3%B3w_wobec_obrotu_bezgotowkowego_raport.pdf (dostęp 12.02.2017).

Maison D., Postawy Polaków wobec obrotu bezgotówkowego. Raport z badania 2013 i analiza porównawcza z danymi z 2009 roku, Warszawa 2013, http://www.nbp.pl/systemplatniczy/obrot_bezgotowkowy/Postawy-Polakow-wobec-obrotu-bezgotowkowego-2013-Raport.pdf (dostęp 12.03.2019).

Maison D., Postawy Polaków wobec obrotu bezgotówkowego. Raport z badania 2016 i analiza porównawcza z danymi z 2013 roku, Warszawa 2017, https://www.nbp.pl/badania/seminaria/8v2017.pdf (dostęp 12.03.2019).

Marcinkowska M., Ochrona klientów banków poprzez informację, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica” 2011, nr 247, s. 5–19.

Marcinkowska M., Prawne ograniczenia ujawniania informacji przez banki, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H” 2011, vol. XLV, nr 2, s. 173–181.

Marcinkowska M., Regulation and self-regulation in banking: in search of optimum, „Bank i Kredyt” 2013, vol. 44, no. 2, s. 119–158.

Marcinkowska M., Restrykcyjność polityki kredytowej banków, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2010, nr 124, s. 97–121.

Masiukiewicz P., Parabanki: zbyt wiele by upaść, Warszawski Instytut Bankowości, Warszawa 2013.

Masiukiewicz P., Regulacje a ryzyko shadow banking w Polsce, „Zarządzanie i Finanse” 2012, nr 4, cz. 2, s. 5–22.

Maslow A.H., Motywacja i osobowość, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.

Mazurek-Łopacińska K., Zachowania nabywców i ich konsekwencje marketingowe, PWE, Warszawa 2005.

McKinnon R.I., Money and Capital in Economic Development, Brookings Institution Press, Washington, DC 1973.

Measuring financial exclusion in Australia, The Centre for Social Impact for National Australia Bank, May 2011.

Measuring Financial Literacy: Questionnaire and Guidance Notes for Conducting an Internationally Comparable Survey of Financial Literacy, OECD/INFE, 2011.

Mianowska-Kubiak, Bankowy rachunek wspólny dla osób fizycznych, CeDeWu, Warszawa 2015.

Mikołajczyk B., Mikrofinanse nowym wyzwaniem Unii Europejskiej (aspekt humanistyczny), „Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym” 2009, vol. 12, nr 1, s. 91–98.

Mikołajczyk B., Kurczewska A., (red.), Mikrokredyty w Europie sposobem na pobudzenie przedsiębiorczości i walkę z wykluczeniem społecznym, Difi Warszawa 2011.

Miller M.H., Financial markets and economic growth, „Journal of Applied Corporate Finance” 1998, no. 11, s. 8–15.

Ministerstwo Finansów, Program rozwoju obrotu bezgotówkowego w Polsce na lata 2010–2013 (projekt), 2010.

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Strategia Rozwoju Kraju, listopad 2006.

Modigliani F., Brumberg R., Utility Analysis and the Consumption Function: An Interpretation of Cross-Section Data, [w:] Post-Keynesian Economics, K. Kurihara (red.), Rutgers University Press, New Brunswick 1954.

Monitor Bankowy, wrzesień 2013, https://zbp.pl/public/repozytorium/wydarzenia/images/wrzesien_2013/konferencja_prasowa/mb0913.pdf (dostęp 23.12.2018).

Monitor Bankowy, listopad 2014, https://zbp.pl/public/repozytorium/wydarzenia/images/listopad_2014/konferencja_prasowa/mb_1114.pdf (dostęp 20.12.2019).

Monitor Bankowy, październik 2017, s. 9; https://zbp.pl/getmedia/5bca04593776-4843-854d-11bf0feab64b/mb_1017_1 (dostęp 05.07.2019).

Monitor Bankowy, marzec 2018, https://zbp.pl/getmedia/bc23117a-926a-43c0-87d3-8a6a53b60d15/mb_0318v2 (dostęp 05.07.2019).

Monitor Bankowy, marzec 2019, https://zbp.pl/getmedia/48fa332c-6d0d-43f8-9a4e-ebd5676ed0b3/mb_marzec_2019_01 (dostęp 05.07.2019).

Mowen J.C., Minor M., Consumer behavior (5th Edition), Prentice-Hall, 1998.

Narodowa Strategia Integracji Społecznej dla Polski, www.funduszestrukturalne.gov.pl/informator/npr2/dokumenty%20strategiczne/Narodowa%20Strategia%20 Integracji%20Spolecznej.pdf (dostęp 15.01. 2018).

Narodowy Plan Rozwoju 2007–2013, www.funduszestrukturalne.gov.pl/informator/npr2/npr.htm (dostęp 15.01.2019).

National Foundation for Credit Counseling, Inc., Financial Literacy Survey Exposes Significant Gaps In Grasp Of Personal Finance Skills, April 2012, http://www.nfcc.org/newsroom/newsreleases/SIGNIFICANT_GAPS.cfm (dostęp 30.10.2018).

NBP, Analiza opłat na rynku usług bankomatowych w Polsce. Raport analityczno-badawczy, Departament Systemu Płatniczego, Warszawa 2014.

NBP, Analiza skutków obniżenia opłaty interchange w Polsce, Departament Systemu Płatniczego, Warszawa 2015.

NBP, Diagnoza stanu rozwoju obrotu bezgotówkowego w Polsce, Departament Systemu Płatniczego, Warszawa 2013.

NBP, Obrót bezgotówkowy – zalety i korzyści wynikające z jego upowszechnienia, Departament Systemu Płatniczego, Grupa Robocza ds. Programu Obrotu Bezgotówkowego przy Koalicji na Rzecz Obrotu Bezgotówkowego i Mikropłatności, Warszawa 2008.

NBP, Ocena funkcjonowania polskiego systemu płatniczego w I półroczu 2011 roku, Departament Systemu Płatniczego, Warszawa 2011.

NBP, Ocena funkcjonowania polskiego systemu płatniczego w I półroczu 2012 roku, Departament Systemu Płatniczego, Warszawa 2012.

NBP, Ocena funkcjonowania polskiego systemu płatniczego w I półroczu 2013 roku, Departament Systemu Płatniczego, Warszawa, 2013.

NBP, Ocena funkcjonowania polskiego systemu płatniczego w I półroczu 2014 roku, Departament Systemu Płatniczego, Warszawa 2014.

NBP, Ocena funkcjonowania polskiego systemu płatniczego w I półroczu 2015 roku, Departament Systemu Płatniczego, Warszawa 2015.

NBP, Ocena funkcjonowania polskiego systemu płatniczego w II półroczu 2015 r., Departament Systemu Płatniczego, Warszawa 2016.

NBP, Ocena funkcjonowania polskiego systemu płatniczego w II półroczu 2016 r., Departament Systemu Płatniczego, Warszawa 2017.

NBP, Ocena funkcjonowania polskiego systemu płatniczego w II półroczu 2017 r., Departament Systemu Płatniczego, Warszawa 2018.

NBP, Ocena funkcjonowania polskiego systemu płatniczego w II półroczu 2018 r., Departament Systemu Płatniczego, Warszawa 2019.

NBP, Ocena funkcjonowania polskiego systemu płatniczego w I półroczu 2019 r., Departament Systemu Płatniczego, Warszawa 2019.

NBP, Porównanie wysokości prowizji i opłat związanych z rozliczeniami pieniężnymi w złotych w polskim sektorze bankowym w obszarze klientów indywidualnych (wg danych na 31 grudnia 2018 r.), Departament Systemu Płatniczego, Warszawa 2019.

NBP, Rozwój systemu finansowego w Polsce w 2014 r., Warszawa 2015.

NBP, Strategia edukacji ekonomicznej Narodowego Banku Polskiego na lata 2010–2012, Departament Edukacji i Wydawnictw, Warszawa 2009.

NIK, Funkcjonowanie systemu ochrony praw klientów podmiotów rynku finansowego. Informacja o wynikach kontroli, KBF-4101-04-00/2013, https://www.nik.gov.pl/plik/id,6423,vp,8193.pdf (dostęp 10.05.2019).

Noctor M., Stoney S. Stradling R., Financial Literacy: A Discussion of Concepts and Competences of Financial Literacy and Opportunities for its Introduction into Young People’s Learning, Report prepared for the National Westminster Bank, National Foundation for Education Research, London 1992.

Obłój K., Strategia organizacji, PWE, Warszawa 2014.

OECD, Recommendation on Principles and Good Practices for Financial Education and Awareness, Recommendation of the Council, 2005.

OECD/INFE, Financial Literacy and Inclusion. Results of OECD/INFE Survey across Countries and by Gender, Financial Literacy & Education Russia Trust Fund, 2013, https://www.oecd.org/daf/fin/financial-education/TrustFund2013_OECD_INFE_Fin_Lit_and_Incl_SurveyResults_by_Country_and_Gender.pdf (dostęp 30.10.2018).

OECD/INFE, International Survey of Adult Financial Literacy Competencies, OECD, Paris 2016, www.oecd.org/finance/OECD-INFE-International-Survey-of-Adult-Financial-Literacy-Competencies.pdf (dostęp 30.10.2019).

OECD/INFE, OECD/INFE toolkit to measure financial literacy and inclusion. Guidance, core questionnaire and supplementary questions, Paris 2013.

OECD, Measuring the Non-Observed Economy: A Handbook, Paris 2002.

Opolski K., Potocki T., Świst T., Wealth Management. Bankowość dla bogatych, CeDeWu, Warszawa 2010.

Parkin F., Marxism and class theory: A bourgeois critique, [w:] Social class and stratification. Classic statements and theoretical debates, R.F. Levine (red.), Rowman & Little-field Publishers Inc., Lanham, MD 2006.

Parlament Europejski, Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie polityki w dziedzinie usług finansowych, P6_TA-PROV(2007)0338/A6-0248/2007.

Parlament Europejski, Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 20 listopada 2012 r. w sprawie równoległego systemu bankowego, (2012/2115(INI)).

Parlament Europejski, Sprawozdanie w sprawie ochrony konsumenta: poprawa edukacji konsumenckiej i wiedzy na temat kredytów i finansów, 2007/2288(INI), Komisja Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów, http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+REPORT+A62008-0393+0+DOC+XML+V0//PL (dostęp 10.05.2019).

Pawłowicz L., Wierzba R., Sieć bezpieczeństwa a integracja rynków finansowych w Unii Europejskiej, „Bank i Kredyt” 2007, nr 8–9.

Penc J., Strategie zarządzania, Agencja Wydawnicza „Placet”, Warszawa 1997.

Penczar M., Ocena poziomu edukacji finansowej w Polsce na tle krajów UE, [w:] Rola edukacji finansowej w ograniczaniu wykluczenia finansowego, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk 2014.

Perry V.G., Morris M.D., Who Is in control? The Role of Self-Perception, Knowledge, and Income in Explaining Consumer Financial Behavior, „Journal of Consumer Affairs” 2005, vol. 39, issue 2, s. 299–313.

Pierścionek Z., Zarządzanie strategiczne w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2018.

Piotrowicz H., Machała P., Najtrudniejszy pierwszy krok, TNS, 2015.

Postawy Polaków wobec finansów, badanie Fundacji Kronenberga przy Citi Handlowy i Fundacji Think!, październik 2018 r., http://www.citibank.pl/poland/kronenberg/polish/files/raport_postawy_2018.pdf (dostęp 10.09.2019).

Postawy Polaków wobec oszczędzania, raport Fundacji Kronenberga przy Citi Handlowy, TNS Polska, wrzesień 2012.

Postawy Polaków wobec oszczędzania, raport Fundacji Kronenberga przy Citi Handlowy, TNS Polska, październik 2013.

Postawy Polaków wobec oszczędzania, raport Fundacji Kronenberga przy Citi Handlowy, PBS, październik 2014.

Postawy Polaków wobec pieniędzy oraz instytucji i instrumentów finansowych, MoneyTrack 2010.

Postawy Polaków wobec pieniędzy oraz instytucji i instrumentów finansowych, MoneyTrack 2011.

Potocki T., Skumulowana teoria perspektywy jako model pomiaru racjonalności ekonomicznej, „Ekonomia. Rynek, Gospodarka, Społeczeństwo” 2012, nr 31, s. 71–95.

Potocki T., Opolski K., Decyzje w obliczu „niepewnych ryzyk” – rola heurystyk i nurtu racjonalności adaptacyjnej, „Finanse” 2015, nr 1 (8), s. 43–70.

Potocki T., Opolski K., Zastosowanie finansów behawioralnych w procesie Wealth Management, „Finansowy Kwartalnik Internetowy e-Finanse” 2011, vol. 7, nr 4, s. 56–67.

Prina S., Banking the Poor via Savings Accounts: Evidence from a Field Experiment, „Journal of Development Economics” 2015, vol. 115, s. 16–31.

PRNews.pl, Polska bankowość w liczbach – raporty kwartalne, https://prnews.pl/raporty/polska-bankowosc-w-liczbach (dostęp 07.07.2019).

PRNews.pl, Rynek kont osobistych, https://prnews.pl/raporty/konta (dostęp 07.07.2019).

Questus, Poczta Polska. Nowe oblicze marki. Repozycjonowanie i rebranding – wyzwania i bariery, 2014.

Ramsay I., Consumer Credit Society and Consumer Bankruptcy: Reflections on Credit Cards and Bankruptcy in the Informational Economy, [w:] Consumer Bankruptcy in Global Perspective, J. Niemi-Kiesiläinen, I. Ramsay, W. Whitford (red.), Hart Publishing, Portland 2003.

Rangarajan C., Report of the Committee on Financial Inclusion, National Bank for Agriculture and Rural Development (NABARD), Mumbai 2008.

Rao B., The Internet and the revolution in distribution: a cross-industry examination, „Technology in Society” 1999, no. 21, s. 287–306.

Ratajczak, M., Ekonomia w dobie finansyzacji gospodarki, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2014, nr 2, s. 259–270.

Robinson J., The generalization of the general theory, [w:] eadem, The Rate of Interest and Other Essays, Palgrave Macmillan UK, London 1952.

Rooij M., Lusardi A., Alessie R., Financial Literacy and Stock Market Participation, NBER Working Paper 13565, 2007.

Rosenberg R., Gonzalez A., Narain S., The New Moneylenders: Are the Poor Being Exploited by High Microcredit Interest Rates?, Occasional Paper no. 15. CGAP, Washington, DC 2009.

Roy Morgan Research, ANZ Survey of adult financial literacy in Australia, Final report, May 2003, ANZ Banking Group, Melbourne 2003.

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1287/2006 z 10 sierpnia 2006 r. wprowadzające środki wykonawcze do dyrektywy 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do zobowiązań przedsiębiorstw inwestycyjnych w zakresie prowadzenia rejestrów, sprawozdań z transakcji, przejrzystości rynkowej, dopuszczenia instrumentów finansowych do obrotu oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tejże dyrektywy (akt wykonawczy), Dz. Urz. UE L 241 z 2.09.2006, s. 1.

Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 18 maja 2010 r. w sprawie szczegółowych zasad, trybu i kryteriów udzielania, spłacania oraz umarzania kredytów i pożyczek studenckich, Dz.U. 2010, nr 87, poz. 5600 z późn. zm.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/751 z dnia 29 kwietnia 2015 r. w sprawie opłat interchange w odniesieniu do transakcji płatniczych realizowanych w oparciu o kartę, Dz. Urz. UE L 123 z 19.05.2015.

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2018/34 z dnia 28 września 2017 r. ustanawiające wykonawcze standardy techniczne w odniesieniu do ujednoliconego formatu dokumentu dotyczącego opłat i jego wspólnego symbolu zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/92/UE (Tekst mający znaczenie dla EOG), Dz. Urz. UE, L 6 z 11.01.2018 r.

Rudnicki L., Zachowania konsumentów na rynku, PWE, Warszawa 2012.

Rutherford S., The Poor and Their Money. An Essay about Financial Services for Poor People, Oxford University Press, Delhi 2000.

Ryć K., Nowak A.Z., Polityka gospodarcza po kryzysie, [w:] Aktualne problemy zarządzania – teoria i praktyka, A.P. Wiatrak (red.), Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2012, s. 39–50.

Rytelewska G., (red.), Bankowość detaliczna. Potrzeby, szanse i zagrożenia, PWE, Warszawa 2005.

Rytelewska G., Kłopocka A., Wpływ czynników demograficznych na poziom i strukturę oszczędności gospodarstw domowych w Polsce, „Bank i Kredyt” 2010, nr 41 (1), s. 57–80.

Sarma M., Index of Financial Inclusion, Indian Council for Research on International Economic Relations, Working Paper No. 215, June 2008.

Schaner S., The persistent power of behavioral change: Long-run impacts of temporary savings subsidies for the poor, „American Economic Journal: Applied Economics” 2018, no. 10 (3), s. 67–100.

Scher M.J., Postal Savings and the Provision of Financial Services: Policy Issues and Asian Experiences in the Use of the Postal Infrastructure for Savings Mobilization, „Discussion Paper of the United Nations Department of Economic and Social Affairs”, December 2001, no. 22.

Schiffman L.G., Kanuk L.L., Consumer Behaviour. Global Edition, Pearson Higher Education, London 2010.

Schiffman L.G., Wisenblit J., Consumer behavior (11th Edition), Pearson, Boston 2015.

Schneider F., The Shadow Economy in Europe, 2013, A.T. Kearney, 2013, http://www.atkearney.com/documents/10192/1743816/The+Shadow+Economy+in+Europe+2013.pdf/42062924-fac2-4c2c-ad8b-0c02e117e428 (dostęp 08.02.2019).

Schneider F., Enste D.H., Shadow Economies: Size, Causes, and Consequences, „Journal of Economic Literature” 2000, vol. 38, no. 1, s. 77–114.

Schumpeter J.A., Theorie der wirtschaftlichen Entwicklung, Duncker und Humblot, Berlin 1912.

Seidman E., Hababou M., Kramer J., AFinancial Services Surveyof Lowand ModerateIncomeHousheolds,2005,https://www.researchgate.net/publication/5042576_A_financial_services_survey_of_low_income_households (dostęp 14.08.2019).

Sharma P., Reddy M., Empirical modelling of bank market exclusion, „International Journal of Bank Marketing” 2003, vol. 21, issue 6/7, s. 293–303.

Shefrin H., Thaler R., The Behavioural Life-Cycle Hypothesis, „Economic Inquiry” 1988, vol. 26, issue 4, s. 609–643.

Simon H.A., Działanie administracji: proces podejmowania decyzji w organizacjach administracyjnych, PWN, Warszawa 1976.

Sinclair H., Confessions of at Microfinance Heretic: How Microlending Lost Its Way and Betrayed the Poor, Berrett-Koehler Publishers, San Francisco 2012.

Sinclair S.P., Financial Exclusion: an introductory survey, Heriot Watt University/Centre for Research into Socially Inclusive Services (CRSIS), Edinburgh 2001.

Sloman S.A., The empirical case for two systems of reasoning, „Psychological Bulletin” 1996, no. 119, s. 3–22.

Sloman S.A., Two systems of reasoning, [w:] Heuristics and Biases: The Psychology of Intuitive Judgment, T. Gilovich, D. Griffin, D. Kahneman (red.), Cambridge University Press, Cambridge 2002.

Smith A., Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, t. 2, Warszawa 1954.

Smyczek S., Modele zachowań konsumentów na rynku usług finansowych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2007.

Smyczek S., Uwarunkowania zachowań konsumentów na rynku usług finansowych, [w:] Uwarunkowania zachowań podmiotów rynkowych – szanse i zagrożenia, „Zeszyty Naukowe Wydziału Zamiejscowego w Chorzowie Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu” 2012, nr 14, s. 13–31.

Sobczyk M., Statystyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.

Solarz J.K., Nowi wykluczeni. Ryzyko finansowe codzienności, „Studia i Monografie” nr 37, Społeczna Akademia Nauk w Łodzi, Łódź–Warszawa 2012.

Solomon, M.R. Consumer Behavior: Buying, Having, and Being (11th Edition), Pearson Education, Inc., 2014.

Squire B., Cousins, P.D., Brown S., Cooperation and Knowledge Transfer within Buyer-Supplier Relationships: The Moderating Properties of Trust, Relationship Duration and Supplier Performance, „British Journal of Management” 2009, no. 20, s. 461–477.

Stabryła A., Zarządzanie strategiczne w teorii i praktyce firmy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Kraków, 2000.

Stanovich K.E., Who is rational? Studies of individual differences in reasoning, Lawrence Erlbaum, Mahwah 1999.

Stanovich K.E., West, R.F., Individual differences in reasoning: Implications for the rationality debate, [w:] Heuristics and biases: The Psychology of Intuitive Judgment, T. Gilovich, D. Griffin, D. Kahneman (red.), Cambridge University Press, Cambridge 2002.

Stawicka A., Wykluczenie cyfrowe w Polsce, Kancelaria Senatu. Biuro Analiz i Dokumentacji, Warszawa 2015.

Strużycki M., Zarządzanie przedsiębiorstwem, Difin, Warszawa 2004.

Strzelecka A., Zawadzka D., Kurdyś-Kujawska A., Potencjał produkcyjny a zadłużenie przedsiębiorstw rolniczych – ujęcie modelowe, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2018, nr 533, s. 206–218.

System of National Accounts 2008, European Commission, International Monetary Fund, Organisation for Economic Co-operation and Development, United Nations, World Bank, New York 2009.

Szambelańczyk J., Stabilność systemu bankowego a paradygmat bankowości, „Finanse” 2010, nr 1 (2), s. 39–65.

Szambelańczyk J. (red.), Wyzwania regulacyjne wobec doświadczeń globalnego kryzysu finansowego, Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa 2011.

Szarfenberg R., Żołędowski C., Theiss M. (red.), Ubóstwo i wykluczenie społeczne, perspektywa poznawcza, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2010.

Szpringer W., Szpringer M., Nowe zjawiska w regulacji rynku usług płatniczych (wybrane problemy na tle projektu noweli do dyrektywy PSD), „e-mentor” 2014, nr 4 (56), s. 73–83.

Sztompka P., Zaufanie. Fundament społeczeństwa, Znak, Kraków, 2007. Światowy G., Zachowania konsumentów, PWE, Warszawa 2006.

Świecka B., Niewypłacalność gospodarstw domowych. Przyczyny–skutki–przeciwdziałanie, Difin, Warszawa 2009.

Taking Financial Literacy to the Next Level: Important Challenges and Promising Solutions, OECD-US Treasury International Conference on Financial Education, Washington, DC, May 7–8, 2008.

TNS OBOP, Jak płacą Polacy, wrzesień 2015.

TNS Polska, Konsument na rynku usług finansowych, Raport dla Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, 2012.

Traktat o Unii Europejskiej i Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, wersje skonsolidowane, Dz. Urz. UE C 326/01 z 26.10.2012, ze zm.

UOKiK, Gdzie Polacy najchętniej opłacają rachunki? Stan obecny i kierunki rozwoju – raport z badań, Warszawa 2008.

UOKiK, Konsumenci na rynku usług bankowych – raport z badań, Warszawa 2009. UOKiK, Ocena skutków regulacji projektowanej ustawy o kredycie konsumenckim, Warszawa 2009.

UOKiK, Opłaty stosowane przez instytucje parabankowe. Raport, Warszawa 2013.

UOKiK, Raport z badania konkurencji na rynku pośredników opłat gotówkowych, Departament Analiz Rynku, Warszawa 2010.

UOKiK, Raport z kontroli przedsiębiorców udzielających kredytów konsumenckich w 2012 roku, Warszawa 2012.

Urząd Komisji Nadzoru Finansowego, Informacja o sytuacji KIP i BUP w III kwartale 2015 r., Departament Bankowości Komercyjnej i Specjalistycznej oraz Instytucji Płatniczych, Warszawa 2015.

Urząd Komisji Nadzoru Finansowego, Sytuacja sektora bankowego w 2018 r., Warszawa 2019.

Ustawa Prawo pocztowe z dnia 23 listopada 2012 r., Dz.U. 2012, poz. 1529.

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, t.j., Dz.U. 2019, poz. 1145.

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, Dz.U. 2018, poz. 108.

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo Bankowe, t.j., Dz.U. 2019, poz. 2357.

Ustawa z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim, Dz.U. 2001, nr 100, poz. 1081 ze zm.

Ustawa z 22 maja 2003 r. o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczonych, Dz.U. 2003, nr 124, poz. 1153.

Ustawa z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym, t.j., Dz.U. 2019, poz. 298.

Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, t.j., Dz.U. 2019, poz. 369.

Ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, Dz.U. 2007, nr 171, poz. 1206 z późn. zm.

Ustawa z dnia 4 września 2008 r. o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2009, nr 165, poz. 1316.

Ustawa z dnia 7 listopada 2008 r. o Komitecie Stabilności Finansowej, Dz.U. 2008, nr 209, poz. 1317.

Ustawa z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych, Dz.U. 2012, poz. 855 ze zm.

Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, t.j., Dz.U. 2019, poz. 1083.

Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych, t.j., Dz.U. 2019, poz. 659.

Ustawa z dnia 12 lipca 2013 r. o zmianie ustawy o usługach płatniczych (UUP) – uchylająca Ustawę o elektronicznych instrumentach płatniczych z dnia 12 września 2002 r., Dz.U. 2002, nr 169, poz. 1385, ze zm.

Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta, Dz.U. 2014, poz. 827.

Ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. o zmianie ustawy o usługach płatniczych, Dz.U. 2014, poz. 1916.

Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym, Dz.U. 2015, poz. 1348.

Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2015, poz. 1357.

Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2015, poz. 1634.

Ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, Dz.U. 2016, poz. 195.

Ustawa z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji, Dz.U. 2016, poz. 996.

Ustawa z dnia 10 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2016, poz. 1177.

Ustawa z dnia 10 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze skróceniem okresu przechowywania akt pracowniczych oraz ich elektronizacją, Dz.U. 2018, poz. 357.

Ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2018, poz. 1075.

Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, Dz.U. 2018, poz. 646.

Van Dijk J., Hacker K., The Digital Divide as a Complex and Dynamic Phenomenon, „The Information Society” 2003, vol. 19, s. 315–326.

Weber M., Economy and society: An outline of interpretive sociology, University of California Press, Berkeley 1978.

Welch P., Worthington S., Are Financial Services a core competence for retailers?, The ACRS Thought Leadership Series, April 2008.

Welch P., Worthington S., Banking at the Checkout: Are financial services a core competence for retailers?, „European Retail Digest” 2007, issue 56, s. 243–254.

Węcławski J., Etyczne i społeczne aspekty kryzysu finansowego, [w:] Bankowość a kryzys na rynkach finansowych, J. Janc (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań 2010.

Węcławski J., Konglomeraty finansowe: Nowa tendencja w rozwoju banków, „Bank i Kredyt” 1994, nr 9, s. 20–28.

Węcławski J., Przekształcenia polskiego systemu bankowego w latach 1989–2014, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H. Oeconomia” 2015, nr 1, s. 189–199.

Węcławski J., Tendencje rozwoju systemów bankowych na przełomie XX i XXI wieku, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H. Oeconomia” 2003, nr 37, s. 499–516.

Węcławski J., Wielkie banki i ich rola w kryzysie finansowym, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H. Oeconomia” 2013, nr 1, s. 219–228.

Why Financial Capability Matters. Synthesis Report on Canadians and Their Money, A National Symposium on Financial Capability held on June 9–10, 2005 in Ottawa.

Wiśniewski P., Nowe miary finansjalizacji, [w]: Rozwój nauki o finansach. Stan obecny i pożądane kierunki jej ewolucji, J. Ostaszewski, E. Kosycarz (red.), Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2014.

World Bank, Finance for All? Policies and Pitfalls in Expanding Access, World Bank Policy Research Report, Washington, DC 2008.

World Bank, Global Findex Database Survey Methodology, http://siteresources.worldbank.org/EXTGLOBALFIN/Resources/8519638-1332259343991/Methodology7.pdf (dostęp 12.02.2019).

Wrzesiński M., Finansjalizacja gospodarki – fakty czy mity?, [w]: Rozwój nauki o finansach. Stan obecny i pożądane kierunki jej ewolucji, J. Ostaszewski, E. Kosycarz (red.), Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2014.

Wytyczne EUNB dotyczące krajowych wstępnych wykazów najbardziej reprezentatywnych usług powiązanych z rachunkiem płatniczym i podlegających opłacie, EBA/ GL/2015/01, https://www.eba.europa.eu/documents/10180/1068458/EBA+GL+2015+01+GL+on+Payments+Account+Directive+_PL.pdf/96ab7619-30a2455a-ae62-e3a09e2b8256 (dostęp 02.02.2019).

Xiao J.J., Chen C., Chen F., Consumer financial capability and financial satisfaction, „Social indicators research” 2014, no. 118 (1), s. 415–432.

Yunus M., Przedsiębiorstwo społeczne. Kapitalizm dla ludzi, ConCorda, Warszawa 2011.

Zalcewicz A., Analiza prawna funkcjonowania opłaty surcharge (od transakcji bezgotówkowych w POSach i od transakcji gotówkowych w bankomatach) na rynku kart płatniczych w Polsce w porównaniu do wybranych krajów Unii Europejskiej, https://www.nbp.pl/systemplatniczy/obrot_bezgotowkowy/surcharge.pdf (dostęp 20.11.2019).

Zalecenie Komisji 2011/442/UE z dnia 18 lipca 2011 r. w sprawie dostępu do zwykłego rachunku płatniczego (Tekst mający znaczenie dla EOG), Dz. Urz. UE L 190 z 21.07.2011.

Zaleska M., Arterioskleroza systemu bankowego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse. Rynki finansowe. Ubezpieczenia” 2013, nr 62, s. 475–483.

Zaleska M., Konsekwencje wprowadzenia maksymalnych limitów odsetek od kredytów w kontekście stopnia ubankowienia polskiego społeczeństwa i doświadczeń niektórych krajów UE, „Bank i Kredyt” 2005, nr 10, s. 20–26.

Zawadzka D., Przedsiębiorczość na terenach wiejskich na przykładzie wybranych gmin Pomorza Środkowego, [w:] Potencjał rozwojowy obszarów wiejskich w aspekcie wstąpienia Polski do UE, L. Pałasz (red.), t. II., Szczecin 2006.

Zawadzka D. (red.), Pomorze Środkowe – społeczeństwo, wieś, gospodarka. Wybrane problemy, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Koszalin 2008.

ZBP, Dobre praktyki obsługi osób z niepełnosprawnościami przez banki, Warszawa 2012, http://zbp.pl/public/repozytorium/dla_bankow/rady_i_komitety/komitet_ds_juf/Dobre_Praktyki_obsuga_osob_z_niepenosprawnociami.pdf (dostęp 10.11.2019).

ZBP, Info Senior 2019, styczeń 2019, https://www.zbp.pl/getmedia/af0d53f7-48da-43ec-af46-d901821b6dd0/ZBP_InfoSenior_2019_FINAL (dostęp 07.07.2019).

ZBP, Reputacja sektora bankowego 2019, https://fintek.pl/wp-content/uploads/2019/05/badania_reputacyjnego_2019_25_04_2019_v1.pdf (dostęp 10.07.2019).

http://ec.europa.eu/internal_market/finservices-retail/docs/capability/report_survey_en.pdf (dostęp 12.05.2019).

https://porownywarka.knf.gov.pl/ (dostęp 21.12.2019).

http://www.ikanobank.pl/witaj-w-ikano (dostęp 10.10.2019).

http://www.nbportal.pl/edukacja-w-nbp/projekty-w-realizacji (dostęp 12.12.2019).

http://www.nbportal.pl/edukacja-w-nbp/projekty-zakonczone (dostęp 12.12.2019).

https://orangefinanse.com.pl/or/Login (dostęp 03.01.2019).

https://plusbank.pl/ (dostęp 03.01.2019).

https://uokik.gov.pl/rejestr_klauzul_niedozwolonych2.php (dostęp 12.06.2019).