Kronika trapezuncka Michała Panaretosa jest najważniejszym źródłem do dziejów Cesarstwa Trapezunckiego, w którym nieprzerwanie od 1204 roku do połowy XV wieku rządziła dynastia Wielkich Komnenów. Ukazało się już wiele przekładów Kroniki na języki nowożytne. Obecnie prezentowane wydanie jest pierwszym tłumaczeniem dzieła Panaretos na język polski. Publikowany tekst Kroniki opatrzony jest bogatym komentarzem historycznym i filologicznym.
Andrzej Libadenos ἈΝΔΡΈΑΣ ΛΙΒΑΔΗΝΌΣ, Περιήγεσις, ed. M. Paranikas, Konstantinoupole 1894.
Anna Komnena Annae Commnenae Alexias, rec. D.R. Reinsch et A. Kambylis, vol. I–II, Berolini 2001.
Anna Komnena, Aleksjada, t. I–II, z języka greckiego przełożył, przypisami opatrzył O. Jurewicz, Wrocław 1969–1972.
Arakel z Tebryzu Arakel z Tebryzu, Księga dziejów, z rosyjskiego przełożyli W. Dąbrowski i A. Mandalian, Warszawa 1981.
Arrian Flavius Arrianus, vol. II, Scripta minora e fragmenta, ed. A.G. Roos, Lipsiae 1967.
Bessarion O. Lampsides, Ὁ «εἰς Τραπεζοῦντα» Λόγος τοῦ Βησσαρίωνος, APo 39, 1984, s. 3–75.
Dokumenty Soborów Powszechnych. Tekst grecki, łaciński, polski, t. II, (869–1312), układ i opracowanie A. Baron, H. Pietras, Kraków 2004.
Epifaniusz Mnich (…) Epiphanii Monachi Hierosolymitani (…) scripta vel scriptorium fragmenta quae supersunt, ed. J.P. Migne, PG 120, Parisii 1864.
Euzebiusz Eusebi Chronicorum Canonum quae supersunt, ed. A. Schoene, vol. II, Berolini 1866.
Ibn al-Athir Ibn al-Athir, Extrai de la Chronique intitulée Kamel-Alterarykh, [in:] Recueil des Historiens des Croisades. Historiens Orientaux, t. II.1, Paris 1887.
Jan de Joinville Jean sire de Joinville, Histoire de Saint Louis, Credo et lettre a Louis X. Texte original, accompagné d’une traduction par M. Natalis de Wailly, Paris 1874.
Jan Eugenikos ἸΩΑΝΝΌΥ ΈΥΓΈΝΙΚΌΥ Ἔκφρασις Τραπεζοῦντος, ed. O. Lampsides, ΑPo 1955, t. 20, s. 3–39.
Jan Kinnamos Ioannis Cinnami Epitome rerum ab Ioanne et Alexio Comnenis gestarum, ed. A. Meineke, Bonnae 1836.
Jan Zonaras Ioannis Zonarae Epitomae Historiarum, ed. M. Pinderi, t. III, Bonnae 1897.
Jerzy Akropolites Georgii Acropolitae Opera, ed. A. Heisenberg, Lipsiae 1903.
Jerzy Amirutzes ΓΈΩΡΓΙΌΣ ἈΜΌΙΡΌΥΤΖΗΣ, Ἐπιστολὴ πρὸς Βησσαρίωνα περὶ τῆς ἁλώσεως τῆς Τραπεζοῦντος, ed. Boissonade 5, s. 389–401.
Jerzy Pachymeres Georges Pachymérès, Relation historiques, vol. III, Livres VII–IX, ed. A. Failler, Paris 1999.
Konstantyn VII Costantino Porfirogenito, De thematibus. Introduzione, testo critico, commento, a cura di A. Pertusi, Citta del Vaticano 1952.
Kronika wielkanocna Chronicon Paschale, ed. L. Dindorf, vol. I, Bonn 1832. Ksenofont Xenophon, Anabasis, books I–VII, with an English translation by C.L. Brownson, London 1980.
Ksenofont, Wyprawa Cyrusa, z języka greckiego przełożył, przedmową i przypisami opatrzył W. Madyda, Warszawa 2003.
Kurcjusz Rufus Q. Curti Rufi Historiarum Alexandri Magni Macedonis libri qui supersunt, ed. M. Vogel, Lipsiae 1900.
Laonik ChalkokonLaonici Chalcocodylae Atheniensis Historiarum libri decem, dyles ed. I. Bekker, Bonnae 1843.
Michał Krytoulos Critobuli Imbriotae Historiae, ed. D.R. Reinsch, Berlin 1983.
Michał Panaretos Ὀ. ΛΑΜΨΙΔΗΣ, Μιχαὴλ τοῦ Παναρέτου περὶ τῶν Μεγάλων Κομνηνῶν, APo 22 (1958), s. 5–128 [tekst Kroniki na s. 61–81].
Michał Panaretosang.Two Works on Trebizond. Michael Panaretos, Bessarion, ed. and transl. S. Kennedy, Washington 2019 (Dumbarton Oaks Medieval Library, 52).
Michał Panaretosros. МИХАИЛ ПАНАРЕТ, О великих Комнинах (Трапезундская хроника), изд. А.М. КРЮКОВ, пер. и коммент. С.П. КАРПОВ, Р.М. ШУКУРОВ, Санкт-Петербург 2019 (Новая Византийская библиотека. Источники).
Nicetas Choniates Nicetae Choniatae Historia, vol. I, rec. I.A. van Dieten, Berolini 1975.
Pauzaniasz Pausaniae Descriptio Graeciae, ed. F. Spiro, vol. III, Lipsiae 1903.
Pauzaniasz, Wędrówka po Helladzie. U stóp boga Apollona. Księgi VIII, IX, X, przełożyli z języka greckiego J. NiemirskaPliszczyńska (księga VIII) i H. Podbielski (księga IX, X), opracował H. Podbielski, Wrocław 1989.
Pero Tafur Pero Tafur, Andanças é viajes de Pero Tafur por diversas partes del mundo avidos (1435–1439), tr. M. Jiménez de la Espada, Madrid 1874.
Pliniusz Starszy C. Plinii Secundi Naturalis Historia Libri XXXVII, vol. 1–5, ed. C. Mayhoff, Lipsiae 1892–1909.
Pomponiusz Mela Pomponii Melae De chorographia libri tres, ed. P. Parroni, Roma 1984.
Pomponiusza Meli Chorographia czyli opis kręgu ziemi, nowa poprawiona redakcja tłumaczenia M. Goliasa K.T. Witczak, Piotrków Trybunalski 2011.
Prokopiusz, O budowlach Procopius, Buildings, with an English Translation by H.B. Dewing, London–New York 1940.
Prokopiusz, O wojnach, Prokopiusz z Cezarei, O budowlach, przełożył, wstępem, objaśnieniami i komentarzem opatrzył P.Ł. Grotowski, Warszawa 2006.
Procopius, History of the Wars, Book I and II (The Persians War), with an English Translation by A.B. Dewing, London–New York 1914.
Ruy de Clavijo Ruy de Clavijo, Narrative of the Embassy of Ruy Gonzales de Clavijo to the Court of Timur, at Samarcand, A.D. 1403–6, translated by C.R. Markham, London 1859.
Stefan z Bizancjum Stephani Byzantii Ethnica, vol. IV, Π–ϒ, ed. M. Billerbeck et A. Neumann-Hartmann, Berolini 2016.
Tacyt, Dzieje Tacitus, The Histories, with an English Translation by C.H. Moor, vol. I, books I–III, London 1962.
Tacyt, Dzieła, z języka łacińskiego przełożył S. Hammer, Warszawa 2004.
Tacyt, Roczniki Tacitus, The Annals, with an English Translation by J. Jackson, vol. IV, books XIII–XVI, London 1962.
Tacyt, Dzieła, z języka łacińskiego przełożył S. Hammer, Warszawa 2004.
Theodoro Spandugnino, De la origine deli Imperatori Ottomani, ed. C.N. Sathas, [in:] Documents inedita relatifs à l’histoire de la Grèce au Moyen Âge, t. IX, Paris 1890, s. 133–261.
Zosym Zosime, Histoire nouvelle, t. I, livres I–II, ed. F. Paschoud, Paris 2000.
Antonowicz-Bauer L., Dubiński A., Słownik turecko-polski, polsko-turecki, Warszawa 1983.
Da Somavera A., Tesoro della lingua graeca-volgare ed Italiano, cioe ricchissimo dizzionario greco-volgare et italiano, Parigi 1709.
Du Cange Ch., Glossarium ad Scriptores Mediae & Infimae Graecitatis, t. I–II, Lugduni 1688.
Du Cange Ch., Glossarium ad Scriptores Mediae & Infimae Latinitatis. Editio nova aucta pluribus verbis aliorum scritorum a Léopold Favre, t. I–X, Niort 1886.
Etymologicum Magnum seu magnum gramaticae, ed. F. Sylburgii, Lipsiae 1816.
Hesychii Alexandrini Lexicon, ed. I. Albretum, vol. II, Ε–Κ, Ienae 1860.
Ioannis Meursi Glossarium greco-barbarum, Lugduni Batuorum 1614.
Jaonnis Zonarae Lexicon, ed. J.A. Tittman, vol. II, Lipsiae 1808. Jurewicz O., Słownik grecko-polski, t. I–II, Warszawa 2000.
Kozłowska M., Słownik turecko-polski. Türkçe-Lehçe sözlük, Warszawa 2009. Lampe G.W.H., A Patristic Greek Lexicon, Oxford 2000.
Liddell H.G., Scott G., Jones H.S., A Greek-English Lexicon, 9Oxford 1996. Mirowicz A., Dulewicz I., Grek-Pabis I., Maryniak I., Wielki słownik rosyjsko-polski, t. I–II, Warszawa–Moskwa 1970.
Montanari F., The Brill Dictionary of Ancient Greek, Leiden–Boston 2015.
Negris A., A Dictionary of Modern Greek Proverbs, with an English Translation, Explanatory Remarks, and Philological Illustrations, Edinburgh 1831.
The Oxford Dictionary of Byzantium, ed. A.P. Kazhdan, vol. 1–3, New York–Oxford 1991.
Słownik grecko-polski, pod. red. Z. Abramowiczówny, t. III, Λ–Π, Warszawa 1962.
Słownik łacińsko-polski, pod red. M. Plezi, t. I–V, Warszawa 1998–1999. Słownik pisarzy antycznych, pod red. A. Świderkówny, Warszawa 1990. Sondel J., Słownik łacińsko-polski dla prawników i historyków, Kraków 2006.
Sophocles E.A., A Glossary of Later and Byzantine Greek, Cambridge and Boston 1860.
Sophocles E.A., Greek Lexicon of the Roman and Byzantine Periods, New York 1975.
Suidae Lexicon, ed. A. Adler, vol. I–V, Leipzig 1928–1938.
Trapp E., Lexicon zur Byzantinische Gräzität besonders der 9.–12. Jahrhunderts, Bd. I–II, Wien 2001–2017.
Trapp E., Beyer H.V., Walther R., Strum-Schnabl K., Kislinger E., Prospographisches Lexikon der Palaiologenzeit, fasc. I–XII, Wien 1976–1994.
Youssouf R., Dictionnaire turc-francais, t. I–II, Constantinople 1888.
Afzelius P.W., De Imperio Trapezuntino, Upsala 1824.
Babinger F., Z dziejów imperium Osmanów. Sułtan Mehmed Zdobywca i jego czasy, przeł. T. Zabłudowski, Warszawa 1977.
Balard M., Łaciński Wschód. XI–XV wiek, przekład W. Ceran, Kraków 2010.
Brendemoen B., Greek and Turkish language encounters in Anatolia, [in:] Language encounters cross time and space. Studies in language contact, ed. B. Brendemoen, E. Lanza, E. Ryen, Oslo 1999, s. 353–378.
Bryer A., David Komnenos and Saint Eleutherios, [in:] Dedicatio, Историко-филологические изыскания, red. N.Z. Vačnadze, Tbilisi 2001, s. 39–77.
Bryer A., Eclipses and Epithalamy in Fourtheenth Century Trebizond, [in:] Byzance. Hommage à A. Stratos, t. II, Athenai 1986, s. 347–352.
Bryer A., Greeks and Türkmens: The Pontic Exception, DOP 29, 1975, s. 113–148. Bryer A.A.M., Rumlar ve Türkmenler, Karadeniz istinası, çev. M.S. Dinçel, M. Keçiş, KID 8, 2014, s. 177–232.
Bryer A., The Fate of George Komnenos, Ruler of Trebizond (1266–1280), BZ 66, 1973, s. 332–350.
Bryer A., Winfield D., The Byzantine Monuments and Topography of the Pontos, Washington 1985 (Dumbarton Oaks Studies, 20).
ΧΡΥΣΑΝΘΌΣ, Μητροπ. Τραπεζούντας, Ἡ Ἐκκλησία Τραπεζοῦντος, ΑPo 4/5, 1933. Dąbrowska E., Deux notes sur la croix appartenant à Manuel Comnène, CCM 40, 1997, s. 253–259.
Dąbrowska M., From Poland to Tenedos. The Project of Using the Teutonic Order in the Fight against the Turks after the Fall of Constantinople, [in:] Byzanz und Ostmitteleuropa, 950–1453. Beitrage zu einer Table Ronde des XIX Congress of Byzantine Studies, Copenhagen 1996, ed. G. Prinzing, M. Salamon, Wiesbaden 1999, s. 165–176.
Du Cange Ch., Historia byzantina duplici commentario illustrata, prior familias ac stemmata imperatorum Constantinopolitanorum, cum eorundem Augustorum nomismatibus, & aliquot Iconbus…, Paris 1680.
Durand J., La Vraie Croix de la princesse Palatine au trésor de Notre-Dame de Paris: Observations téchniques, CA 40, 1992, s. 139–146.
Eastmond A., Art and Identity in Thirteenth-Century Byzantium. Hagia Sophia and the Empire of Trebizonde, Aldershot 2004.
Fallmerayer J.Ph., Geschichte des Kaisertums von Trapezunt, München 1827.
Fallmerayer J.Ph., Orginal Fragmente, Chroniken, Inschrifen und anderes. Materiale zur Geschichte des Kaiserthums Trapezunt, München 1846.
Finlay G., The History of Greece from its conquest by the crusaders to its conquest by the Turks and of the Empire of Trebiond 1204–1461, Edinburgh–London, 1851.
Grégoire H., Les veilleurs de nuit à Trébizonde, BZ 18, 1909, s. 490–499. Janssens E., Trèbizonde en Colchide, Bruxelles 1969.
Jurewicz O., Historia literatury biznatyńskiej. Zarys, Wrocław 1984. Jurewicz O., Miasto o pięciu nazwach, M 18.10, 1963, s. 467–473.
Kacharava D., Polis Hellenis in the Black Sea Area, [in:] Pont-Euxin et Polis. Polis Hellenis et Polis Barbaron. Actes du Xe Symposium de Vani, 23–26 septembre 2002. Hommage à Otar Lordkipanidzé et Pierre Lévêque, ed. D. Kacharava, M. Faudot, É. Geny, Besançon 2005, s. 9–31.
Karakök T., Trabzon Rum İmparatorluğu Hakkında Bir Bibliyografya Denemesi, YEEİPBD 2.1, 2017, s. 1–17.
КАРПОВ С.П., История Трапезундской Империи, Санкт-Петербург 2007. КАРПОВ С.П., Трапезундская империя в византийской исторической литературе XIII–XV вв., VV 35, 1973, s. 154–164.
King Ch., Dzieje Morza Czarnego, przełożyła Z. Piotrowska, Warszawa 2006. Kompa A., Konstantynopolitańskie zabytki w Stambule, AUL.FH 87, 2011, s. 123–214. Kuršanskis M., Autour des sources géorgiennes de la fondation de l’empire de Trébizonde, APo 30, 1970/1971, s. 107–116.
Kuršanskis M., L’Empire de Trébizonde et la Géorgie, REB 35, 1977, s. 237–256. Kuršanskis M., L’usurpation de Théodora Grande Comnène, REB 33, 1975, p. 187–210.
Kuršanskis M., Relations matrimoniales entre Grande Comnène de Trébizonde et princes Géorgiens, Résumé, BK, 34, 1976, s. 112–127.
Laiou A.E., Constantinople and the Latins. The Foreign Policy of Andronicus II 1282–1328, Cambridge Mass. 1972.
Lampros S., Τραπεζουντιακὸν ὡροσκόπιον τοῦ ἔτους 1336, NE 13, 1916, s. 33–50. Lampsidis O., Le titre ΜΕΓΑΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ (“Grand Comnène”), B, 37, 1967, s. 114–125. ΛΑΜΨΙΔΌΥ O., Μιχαὴλ Παναρέτου περὶ τῶν Μεγάλων Κομνηνῶν, APo 22, 1958, s. 5–127. Macrides R., What‘s in the Name „Megas Komnenos”?, APo 35, 1979, s. 238–245.
Masłowska-Nowak A., Amazonki – greckie źródła literackie do historii mitu, Wrocław et al. 1990 (Archiwum Filologiczne, 44), s. 5–42.
McGing B.C., The Foreign Policy of Mithridates VI Eupator, King of Pontus, Leiden 1986.
Miller W., Trebizonde. The Last Greek Empire, Amsterdam 1968.
Nicol D.M., The Byzantine Lady: Ten Portraits (1250–1500), Cambridge 1996. Nicol D.M., The Last Centuries of Byzantium 1261–1453, Cambridge 1993.
Oikonomides N., St. George of Mangana, Maria Skleraina, and the “Malyj Sion” of Novgorod, DOP 34/35, 1980/1981, s. 239–245.
Ostrogorski G., Dzieje Bizancjum, tłum. H. Evert-Kappesowa et al., Warszawa 1968. Psaltes S.B., Grammatik der Byzantinischen Chroniken, Göttingen 1913.
Rosenqvist J.O., Byzantine Trebizonde: A Provincial Literary Landscape, [in:] Byzantino-Nordica 2004. Papers presented at the International Symposium of Byzantine studies held on 7–11 May 2004 in Tartu, Estonia, ed. I. Volt, J. Päll, Tartu 2005, s. 29–51.
Rostropowicz J., Ekskursy geograficzne w „Argonautykach” Apolloniosa z Rodos. Kwestia ich wiarygodności, Sprawozdania 1993, nr 24, s. 43–51.
Zgodnie z Komunikatem Prorektora UŁ ds. nauki dotyczącym systemu ScienceON od 15.09.2023 r. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego wprowadza dane o wszystkich publikacjach wydanych przez siebie autorstwa pracowników UŁ.
Publikacja ww. danych jest możliwa po opublikowaniu pracy w wersji ostatecznej i w terminie do 30 dni od opublikowania.
