Rodzice więźniów: Studium doświadczeń

Angelika Cieślikowska-Ryczko

doi:10.18778/8220-806-1

Rodzice więźniów

Studium doświadczeń

Angelika Cieślikowska-Ryczko

Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk o Wychowaniu, Katedra Pedagogiki Społecznej i Resocjalizacji

https://orcid.org/0000-0002-5270-2739

ISBN

ISBN-13 (15): 978-83-8220-805-4

ISBN (e-book)

ISBN-13 (15): 978-83-8220-806-1

DOI: https://doi.org/10.18778/8220-806-1

Słowa kluczowe: badania biograficzne, rodziny więźniów, kryzys rodzicielstwa, resocjalizacja i readaptacja społeczna

Opublikowane: 3 czerwca 2022

Kategorie: Pedagogika, Otwarty dostęp,

Pliki do pobrania

PDF

Monografia stanowi socjopedagogiczne studium nad doświadczeniem rodziców osób pozbawionych wolności. Analizując problematykę kryzysu penitencjarnego rodzin przyjrzałam się perspektywie ojców i matek inkarcerowanych synów. W analizach posłużyłam się metodą biograficzną wykorzystując propozycję opisaną przez takich badaczy jak Fritz Schütze oraz Tom Wengraf. Zasadniczym celem pracy uczyniłam rozpoznanie sposobów definiowania własnych doświadczeń życiowych przez osoby badane. Interesował mnie proces przypisywania znaczeń rozmaitym wydarzeniom życiowym. W obrębie pozyskanych narracji rozpoznałam strategie zaradcze i adaptacyjne podejmowane przez rodziców więźniów. Całość wyników prowadzonych analiz sprowadza się do nadrzędnego pytania o to jak członkowie rodzin radzą sobie z doświadczeniem uwięzienia osoby bliskiej oraz w jaki sposób konstruują własną tożsamość w obliczu tego wydarzenia? Całość pracy składa się z trzech zasadniczych części. Cześć I to teoretyczno-metodologiczne wprowadzenie w kontekst badań. Część II opracowania to autorskie studium nad problemem (opis wyników analiz poświęconych bezpośrednio doświadczeniom rodziców więźniów). Pewnym rodzajem podsumowania dylematów metodologicznych oraz procesu realizacji wywiadów jest zwieńczająca monografię część III.

Praca powstała w wyniku realizacji projektu badawczego pt. „Stawanie się rodzicem więźnia. Proces radzenia sobie z doświadczeniem uwięzienia dorosłego dziecka w perspektywie badań biograficznych”, finansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki Grant numer: 2017/27/N/HS6/00501. Opieka merytoryczna: dr hab. prof. UŁ Renata Szczepanik.

Angelika Cieślikowska-Ryczko - Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk o Wychowaniu, Katedra Pedagogiki Społecznej i Resocjalizacji

Angelika Cieślikowska-Ryczko – magister pedagogiki resocjalizacyjnej oraz polonistyki, asystent naukowy w Katedrze Pedagogiki Społecznej i Resocjalizacji Wydziału Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego. Ostatnie lata pracy poświęciła problematyce kryzysu penitencjarnego, podejmując się badań nad doświadczeniami rodzin osób osadzonych w zakładach karnych. Główne zainteresowania naukowe to: badania terenowe i metody interpretacyjne w naukach społecznych, metoda biograficzna, badania narracyjne, procesy readaptacji społecznej, kryzys penitencjarny rodziny, a także konteksty socjologii literatury, biograficzne wymiary edukacji literackiej oraz edukacji polonistycznej w placówkach resocjalizacyjnych i wychowawczych.

Adamski F. (1982) Socjologia małżeństwa i rodziny, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Aksamit D. (2019) Kobiety – matki o macierzyństwie. Socjopedagogiczne studium matek dorosłych osób z głęboką niepełnosprawnością intelektualną, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej.

Ambrozik W. (2001) Więzi społeczne skazanych i ich rola w procesie resocjalizacji, [w:] Więziennictwo. Nowe wyzwania, red. B. Hołyst, W. Ambrozik, P. Stępniak, Warszawa–Poznań–Kalisz: Centralny Ośrodek Szkolenia Służby Więziennej, s. 511–519.

Ambrozik W. (2013) Totalny, stygmatyzujący i wykluczający charakter oddziaływań resocjalizacyjnych, „Resocjalizacja Polska” 5, s. 13–21.

Arditti J. (2003) Locked doors and glass walls: Family visiting at a local jail, „Journal of Loss and Trauma” 8(2), s. 115–138. DOI: 10.1080/15325020305864

Arditti J. (2005) Families and incarceration: An ecological approach, „Families in Society: The Journal of Contemporary Social Services” 86(2), s. 251–260. DOI: 10.1606/1044-3894.2460

Arditti J. (2012) Child trauma within the context of parental incarceration: A family process perspective, „Journal of Family Theory & Review” 4(3), s. 181–219. DOI: 10.1111/j.1756-2589.2012.00128.x

Arditti J., Savla J. (2013) Parental incarceration and child trauma symptoms in single caregiver homes, „Journal of Child and Family Studies” 24(3), s. 551–561.

Arditti J., Lambert-Shute J., Joest K. (2003) Saturday morning at the jail: Implications of incarceration for families and children, „Family Relations” 52(3), s. 195–204. DOI: 10.1111/j.1741-3729.2003.00195.x

Arnett J. (2000) Emerging adulthood: A theory of development from the late teens through the twenties, „American Psychologist” 55(5), s. 496–480.

Arnett J. (2001) Conceptions of the transition to adulthood: Perspectives from adolescence through midlife, „Journal of Adult Development” 8(2), s. 133–143.

Badura-Madej W., Dobrzyńska-Mesterhazy A. (2000) Przemoc w rodzinie. Interwencja kryzysowa i psychoterapia, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Baker J., McHale J., Strozier A., Cecil D. (2010) Mother – Grandmother coparenting relationships in families with incarcerated mothers: A pilot investigation, „Family Process” 49(2), s. 165–184. DOI: 10.1111/j.1545-5300.2010.01316.x

Barczykowska A. (2021) Od izolacji ku partnerstwu resocjalizacyjnemu – w poszukiwaniu optymalnego modelu współpracy z rodzinami w procesie resocjalizacji nieletnich, „Resocjalizacja Polska” 21, s. 51–68.

Becker H. (2009) Outisderzy. Studia z socjologii dewiacji, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Benisty M., Bensimon M., Ronel N. (2020) Familial pains of imprisonment: The experience of parents and siblings of incarcerated men, „Victims & Offenders” 16(2), s. 1–19. DOI: 10.1080/15564886.2020.1810187

Berg M.T., Huebner M.T. (2011) Reentry and the ties that bind: An examination of social ties, employment, and recidivism, „Justice Quarterly” 28(2), s. 382–410. DOI: 10.1080/ 07418825.2010.498383

Biel K. (2018) Determinanty readaptacji społecznej narracjach byłych skazanych z Centrum Integracji „Pro Domo” w Krakowie, „Studia Paedagogica Ignatiana” 21(1), s. 159–174. DOI: 10.12775/ SPI.2018.1.007

Bieńko M. (2020) Wyrafinowane projekty, dawniej znane pod nazwą dzieci, [w:] Obrazy życia rodzinnego i intymności. Książka dedykowana Profesor Annie Kwak, red. M. Bieńko, M. Rosochacka-Gmitrzak, E. Wideł, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 167–182.

Biggart A., Andreas W. (2006) Coping with yo-yo-transitions. Young adults’ struggle for support, between family and state in comparative perspective, [w:] A New Youth? Young People, Generations and Family Life, red. C. Leccardi, E. Ruspini, London: Routledge, s. 41–62.

Blumer H. (2007) Interakcjonizm symboliczny, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.

Budrowa B. (2000) Macierzyństwo jako punkt zwrotny w życiu kobiet, Wrocław: Funna.

Burkacka I. (2017) Monoparentalność, wielorodzina i rodzina zrekonstruowana. Współczesne nazwy modeli życia rodzinnego, „Artes Humanae” 2, s. 61–94. DOI: 10.17951/arte.2017.2.61

Burke P. (1995) Abolishing Parole: Why the Emperor Has No Clothes. Lexington, KY: American Parole and Probation Association.

Butler T., Kariminia A., Levy M., Murphy M. (2004) The self-reported health status of prisoners in New South Wales, „Australian and New Zealand Journal of Public Health” 28(4), s. 344–350. DOI: 10.1111/j.1467-842x.2004.tb00442.x

Christian J. (2005) Riding the bus. Barriers to prison visitation and family management strategies, „Journal of Contemporary Criminal Justice” 21(1), s. 31–48. DOI: 10.1177/1043986204271618

Cieślikowska-Ryczko A. (2021) Badania biograficzne rodzin więźniów. Refleksja metodologiczna, „Kwartalnik Pedagogiczny” 66(2), s. 135–162. DOI: 10.31338/2657-6007.kp.2021-2.7

Cieślikowska-Ryczko A. (2021a) Homecomer: Reconstruction of relations in families of former prisoners, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica” 78, s. 59–77. DOI: 10.18778/0208-600X.78.04

Cieślikowska-Ryczko A. (2021b) Wartość poznawcza preambuły. Wykorzystanie autobiograficznego wywiadu narracyjnego w badaniu kryzysu penitencjarnego rodzin, „Biografistyka Pedagogiczna” 6(1), s. 337–359. DOI: 10.36578/bp.2021.06.34

Cieślikowska-Ryczko A. (praca w druku) Rola dziadków w doświadczeniu kryzysu penitencjarnego rodziny: badania biograficzne.

Cieślikowska-Ryczko A., Dobińska G. (2019) Wspieranie procesu usamodzielniania byłych wychowanków instytucji wychowawczych i resocjalizacyjnych. Doświadczenia uczestników projektu mieszkań treningowych, „Nauki o Wychowaniu Studia Interdyscyplinarne” 2(9), s. 109–126.

Clemmer D. (1940) The Prison Community, Boston: Christopher.

Codd H. (2000) Age, role changes and gender power in family relationships: The experiences of older female partners of male prisoners, „Women & Criminal Justice” 12(2–3), s. 63–93.

Codd H. (2002) ‘The ties that bind’: Feminist perspectives on self-help groups for prisoners’ partners, „The Howard Journal of Criminal Justice” 41(4), s. 334–347.

Codd H. (2003) Women inside and out: Prisoners’ partners, women in prison and the struggle for identity, „Internet Journal of Criminology”, s. 1–24.

Codd H. (2007) Prisoners’ families and resettlement: A critical analysis, „The Howard Journal of Criminal Justice” 46(3), s. 255–263. DOI: 10.1111/j.1468-2311.2007.00472.x

Cohran J., Siennick S., Mears D. (2018) Social exclusion and parental incarceration impacts on adolescents’ networks and school engagement, „Journal of Marriage and Family” 80(2), s. 478–498. DOI: 10.1111/jomf.12464

Comfort M. (2003) In the tube at San Quentin: The „secondary prisonization” of women visiting immates, „Journal of Contemporary Ethnography” 32(1), s. 77–107. DOI: 10.1177 /0891241602238939

Comfort M. (2009) Doing Time Together. Love and Family in the Shadow of the Prison, Chicago: University of Chicago Press.

Condry R. (2006) Stigmatised women: Relatives of serious offenders and the broader impact of crime, [w:] Gender and Justice New Concepts and Approaches, red. F. Heidensohn, London: Willan Publishing, s. 96–120.

Condry R. (2013) Families Shamed: The Consequences of Crime for Relatives of Serious Offenders, London–New York: Routledge.

Cramer B. (2003) Pierwsze dwa lata. Co się dzieje pomiędzy matką, ojcem a dzieckiem, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne.

Czyżewski M. (2006) Dyskursy pro- i antyeuropejskie. Polaryzacja i „praca pośrednicząca”. Zarys problematyki badawczej, [w:] Europa w polskich dyskursach, red. A. Horolets, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 117–135.

Czyżewski M. (2014) Praca pośrednicząca w debatach publicznych, [w:] Dyskurs elit symbolicznych. Próba diagnozy, red. M. Czyżewski, Warszawa: Wydawnictwo Sedno, s. 380–409.

Denzin N. (1990) Reinterpretacja metody biograficznej w socjologii: znaczenie a metoda w analizie biografii, [w:] Metoda biograficzna w socjologii, red. J. Włodarek, M. Ziółkowski, Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 55–69.

Dudak A. (2017) Obraz ojca w zmieniającej się rzeczywistości społecznej, „Pedagogika Społeczna” 2(64), s. 117–134.

Dzierzyńska-Breś S. (2011) Rola rodziny w systemie wsparcia skazanych, [w:] Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna, red. A. Kieszkowska, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 403–409.

Dzierzyńska-Breś S. (2016) Sytuacja społeczna rodzin osób pozbawionych wolności, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.

Dzwonkowska-Godula K. (2015) Tradycyjnie czy nowocześnie? Wzory macierzyństwa i ojcostwa w Polsce, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Enroos R. (2011) Mothers in prison: Between the public institution and private family relationscfs, „Child and Family Social Work” 16(1), s. 12–21. DOI: 10.1111/j.1365-2206.2010.00700.x

Eshareturi C., Serrant-Green L., Bayliss-Pratt L., Galbraith V. (2013) The case for nurses as central providers of health and social care services for ex-offenders: A discussion paper, „Journal of Advanced Nursing” 70(5), s. 1030–1039. DOI: 10.1111/jan.12270

Farrall S., Calverley A. (2006) Understanding Desistance from Crime. Theoretical Directions in Resettlement and Rehabilitation, New York: Open University Press.

Fidelus A. (2012) Determinanty readaptacji społecznej skazanych, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Giza-Poleszczuk A. (2000) Zasoby ludzkie a transformacja systemowa, [w:] Strategie i system. Polacy w obliczu zmiany społecznej, red. A. Giza-Poleszczuk, M. Marody, A. Rychard, Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN.

Glaser B., Strauss A.L. (2009) Odkrywanie teorii ugruntowanej, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.

Glaser B., Strauss A.L. (2016) Świadomość umierania, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.

Goffman E. (2007) Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Goffman E. (2011) Instytucje totalne. O pacjentach szpitali psychiatrycznych i mieszkańcach innych instytucji totalnych, Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Goldfarb S.F. (2014) Who pays for the boomerang generation: A legal perspective on financial support for young adults, „Harvard Journal of Law & Gender” 37, s. 45–105.

Gordon L. (2009) Invisible Children – A Study of the Children of Prisoners, New Zealand: Pillars.

Gueta K. (2017) The experience of prisoners’ parents: A meta-synthesis of qualitative studies, „Family Process” 57(3), s. 767–782. DOI: 10.1111/famp.12312

Hairston C. (2003) Prisoners and their families: Parenting issues during incarceration, [w:] Prisoners Once Removed: The Impact of Incarceration and Reentry on Children, Families and Communities, red. J. Travis, M. Waul, Washington: Urban Institute Press, s. 42–54.

Hałas E. (2007) Symbole i społeczeństwo. Szkice z socjologii interpretacyjnej, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Hałas E. (2012) Interakcjonizm symboliczny. Społeczny kontekst znaczeń, Warszawa: Wydawnictwo „Znak”.

Hissel S., Bijleveld C. (2011) The well-being of children of incarcerated mothers: An exploratory study for the Netherlands, „European Journal of Criminology” 8(5), s. 346–360. DOI: 10.1177/1477370811415755

Holligan Ch. (2016) An absent presence: Visitor narratives of journeys and support for prisoners during imprisonment, „The Howard Journal of Crime and Justice” 55(1–2), s. 94–110.

Holzer H.J., Raphael S., Stoll M.A. (2003) Employment barriers facing ex-offenders, [w:] Employment Dimensions of Reentry: Understanding the Nexus between Prisoner Reentry and Work, New York: University Law School, s. 1–23. DOI: 10.1037/e717782011-001

Imbierowicz A. (2012) Matka Polka w defensywie? Przemiany mitu i jego wpływ na sytuację kobiet w polskim społeczeństwie „Ogrody Nauk i Sztuk” (2), s. 430–442.

Jackson D., Mannix J. (2004) Giving voice to the burden of blame: A feminist study of mothers’ experiences of mother blaming, „International Journal of Nursing Practice” 10(4), s. 150–158.

Jaworowska A. (1985) Mężczyzna jako ojciec: predyspozycje do rodzicielstwa i uwarunkowania funkcjonowania w tej roli (przegląd badań), „Psychologia Wychowawcza” 5, s. 547–559.

Johnston E., Easerling B. (2012) Understanding unique effects of parental incarceration on children: Challenges, progress, and recommendations, „Journal of Marriage and Family” 74(2), s. 342–356. DOI: 10.1111/j.1741-3737.2012.00957.x

Johnson E., Waldfogel J. (2002) Parental incarceration: Recent trends and implications for child welfare, „Social Service Review” 76(3), s. 460–479. DOI: 10.1086/341184

Johnson E., Arditti J., McGregor C.M. (2018) Risk, protection, and adjustment among youth with incarcerated and non-resident parents: A mixed-methods study, „Journal of Child and Family Studies” 27(6), s. 1914–1928. DOI: 10.1007/s10826-018-1045-0

Johnson M.K. (2013) Parental financial assistance and young adults’ relationships with parents and well-being, „Journal of Marriage and the Family” 75, s. 713–733.

Johnston D. (1995) Effect of parental incarceration, [w:] Children of Incarcerated Parents, red. D. Johnston, K. Gabel, New York: Lexington Books, s. 59–88.

Kacprzak A. (2019) Nieformalne kręgi wsparcia w procesie reintegracji społecznej byłych więźniów w perspektywie biograficznej, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Sociologica” 11(2), s. 139–163. DOI: 10.24917/20816642.11.2.10

Kacprzak A., Kudlińska I. (2014) Praca socjalna z osobami opuszczającymi placówki resocjalizacyjne i ich rodzinami, Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.

Kawula S., Brągiel J., Janke A.W. (red.) (1998) Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Kaźmierska K. (2016) Wywiad narracyjny – technika i pojęcia analityczne, [w:] Biografia i wojna. Metoda biograficzna w badaniu procesów społecznych. Wybór tekstów, red. R. Dobierała, K. Waniek, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 61–72.

Kaźmierska K., Waniek K. (2020) Autobiograficzny wywiad narracyjny. Metoda – technika – analiza, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Kieszkowska A. (2012) Inkluzyjno-katalaktyczny model reintegracji społecznej skazanych. Konteksty resocjalizacyjne, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Kohli M. (2007) The institutionalization of the life course: Looking back to look ahead, „Research in Human Development” 4, s. 253–271.

Kojder A. (1980) Co to jest teoria naznaczania społecznego?, „Studia Socjologiczne” 3(78), s. 45–65.

Kołodziej Ł. (2019) Grupy rodzinne Anonimowych Alkoholików jako element systemu wzmocnienia społecznego dla osób osadzonych – uzależnionych od alkoholu oraz ich rodzin, „The Prison Systems Review” 102, s. 57–78.

Konecki K. (2009) Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Konieczna-Sałamatin J. (2009) Czy dzieci są radością ojców i utrapieniem matek?, [w:] Być rodzicem we współczesnej Polsce. Nowe wzory w konfrontacji z rzeczywistością, red. M. Sikorska, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 179–187.

Kubicki P. (2009) Przemiany ojcostwa we współczesnej Polsce, [w:] Być rodzicem we współczesnej Polsce. Nowe wzory w konfrontacji z rzeczywistością, red. M. Sikorska, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 77–105.

Kupczyk J. (1989) Procesy socjalizacji dzieci ojców wielokrotnie pozbawionych wolności, Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Adama Mickiewicza.

Kwak A. (2005) Rodzina w dobie przemian. Małżeństwo i kohabitacja, Warszawa: Wydawnictwo Żak.

Leśniak E., Dobrzyńska-Mesterhazy A. (1999) Rodziny w kryzysie: diagnoza i interwencja kryzysowa, [w:] Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej. Poradnik dla pracowników socjalnych, red. W. Badura-Madej, Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, s. 83–102.

Lewicka M. (2020) Przemiany roli ojca we współczesnej kulturze. Implikacje pedagogiczne, „Teologia i Moralność” 1(27), s. 200–212. DOI: 10.14746/tim.2020.27.1.13

Lowenstein A. (1984) Coping with stress: The case of prisoner’s wives, „Journal of Marriage and the Family” 46(2), s. 699–708. DOI: 10.2307/352611

Lynch J.P., Sabol W.J. (2001) Prisoner reentry in perspective, „Crime Policy Report” 3, The Urban Institute Justice Policy Center, Washington, DC.

Łukaszek M. (2018) Pełnienie roli męża/partnera życiowego przez mężczyzn odbywających karę pozbawienia wolności jako wyzwanie dla poradnictwa rodzinnego włączonego w proces resocjalizacji, „Dyskurs Młodych Andragogów” 19, s. 255–270.

Machel H. (2014) Rodzina skazanego jako współuczestnik jego resocjalizacji penitencjarnej, readaptacji i reintegracji społecznej, „Resocjalizacja Polska” 7, s. 45–57.

Maciąg-Budkowska M., Rzepa T. (2017) Jaka jest „idealna matka”? Rozumienie roli matki przez współczesne kobiety, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio Paedagogia Psychologia” 3(30), s. 93–109. DOI: 10.17951/j.2017.30.3.93

Maruna S. (2001) Making Good. How Ex-convicts Reform Their and Rebuild Their Lives, Washington D.C.: American Psychological Asso.

Matysiak-Błaszczyk A. (2016) Więzienne macierzyństwo. Studium socjopedagogiczne, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.

Matza D., Sykes G. (1957) Techniques of neutralization: A theory of delinquency, „American Sociological Review” 22, s. 664–670.

Mazur J. (2005) Wpływ kontaktu z rodziną na funkcjonowanie osadzonego w warunkach izolacji. Realizacja funkcji rodzinnych – próba opisu, [w:] Osobowość przestępcy a proces resocjalizacji, red. J. Świtka, M. Kuć, I. Niewiadomska, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, s. 189–201.

McCarthy D., Adams M. (2019) „Yes, I can still parent. Until I die, he will always be my son”: Parental responsibility in the wake of child incarceration, „Punishment & Society” 21(1), s. 89–106. DOI: 10.1177/1462474517745892

Mellibruda J. (2009) Przeciwdziałanie przemocy domowej, Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia PTP.

Miszewski K. (2016) Zabójcy w więzieniu. Adaptacja więźniów długoterminowych do warunków izolacji, Warszawa: Oficyna Naukowa.

Mitręga A. (2011) Od rodziny posttradycyjnej do postmodernistycznej – współczesne modele relacji rodzinnych, „Wychowanie w Rodzinie” 3, s. 55–84.

Motow I., Motow-Czyż M. (2015) Proces usamodzielnienia wychowanków z zakładów resocjalizacyjnych, „Pedagogika Rodziny” 5(4), s. 29–40.

Murray J. (2003) Visits and Family Ties Amongst Men at HMP at Camp Hill, London: Action for Prisoner’s families.

Murray J., Rakt M., Nieuwbeerta P. (2012) The long-term effects of paternal imprisonment on criminal trajectories of children, „Journal of Research in Crime and Delinquency” 49(1), s. 81–108. DOI: 10.1177/0022427810393018

Muskała M. (2006) Więź osadzonych recydywistów ze środowiskiem, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego.

Muskała M. (2016) „Odstąpienie od przestępczości” w teorii i praktyce resocjalizacyjnej, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Nagórny J. (2001) Posłannictwo ojca w kontekście współczesności, [w:] Oblicza ojcostwa, red. D. Kornas-Biela, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, s. 59–81.

Namysłowska I., Gawryś C., Jabłoński K. (2020) Od rodziny nie można uciec, Warszawa: Biblioteka „Więź”.

Nelson M., Deess P., Allen C. (1999) The First Month Out. Post-incarceration Experiences, New York: Vara Institute of Justice.

Olcoń-Kubicka M. (2009) Rola internetu w powstawaniu nowego modelu macierzyństwa, [w:] Być rodzicem we współczesnej Polsce. Nowe wzory w konfrontacji z rzeczywistością, red. M. Sikorska, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 34–61.

Parke R., Clarke-Stewart K. (2001) Effects of parental incarceration on young children, [w:] The Effect of Incarceration and Reentry on Children, Families and Communities, National Policy Conference, s. 1–19.

Petersilia J. (2003) How we hinder: Legal and practical barriers to reintegration, [w:] When Prisoners Come Home: Parole and Prisoner Reentry, red. J. Petersilia, New York: Oxford University Press, s. 99–132. DOI: 10.1093/acprof:oso/9780195160864.003.0006

Petersilia J. (2004) What works in prisoner reentry? Reviewing and questioning the evidence, „Federal Probation. A Journal of Correctional Philosophy and Practice” 68(2), s. 4–7.

Piekarski J. (1987) Diagnoza typologiczna rodziny jako środowiska wychowawczego, [w:] Elementy diagnostyki pedagogicznej, red. I. Lepalczyk, J. Badura, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 105–106.

Piotrowska M. (2012) Rodzice i dzieci w trakcie i po rozwodzie: źródła wsparcia i pomocy, „Studia Pedagogiczne. Problemy Społeczne, Edukacyjne i Artystyczne” 21, s. 73–87.

Piszczakowska-Oleksiewicz M. (2014) Polscy gniazdownicy. O powodach, dla których dorosłe dzieci mieszkają z rodzicami, „Pogranicze. Studia Społeczne” 24, s. 181–121.

Pujer K. (red.) (2016) Współczesna rodzina. Szanse – Zagrożenia – Kierunki przemian, Wrocław: Exante.

Radziszewska J. (2007) Matka Polka – ideał wiecznie żywy?, [w:] Oczekiwania kobiet i wobec kobiet. Stereotypy i wzorce kobiecości w kulturze europejskiej i amerykańskiej, red. B. Płonka-Syroka, J. Radziszewska, A. Szlagowska, Warszawa: Wydawnictwo DiG, s. 465–488.

Rek-Woźniak M. (2016) Młodzi dorośli. Wzory ruchliwości społecznej w okresie transformacji systemowej, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Riemann G., Schütze F. (2012) „Trajektoria” jako podstawowa koncepcja teoretyczna w analizach cierpienia i bezładnych procesach społecznych, [w:] Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów, red. K. Kaźmierska, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS, s. 389–414.

Rokuszewska-Pawełek A. (1996) Miejsce biografii w socjologii interpretatywnej. Program socjologii biografistycznej Fritza Schützego, „ASK” 1, s. 37–54.

Rosenthal G. (2012) Badania biograficzne, [w:] Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów, red. K. Kaźmierska, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS, s. 279–307.

Rzepliński A. (1981) Rodziny więźniów długoterminowych (z badań nad społecznymi skutkami skazania), Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Sakowicz T. (2006) Dysfunkcjonalność rodzin a resocjalizacja (Wybrane teksty z socjologii rodziny i resocjalizacji), Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Schier K. (2016) Dorosłe dzieci. Psychologiczna problematyka odwrócenia ról w rodzinie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.

Schütz A. (2012) O wielości światów. Szkice z socjologii fenomenologicznej, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.

Schütze F. (2012a) Analiza biograficzna ugruntowana empirycznie w autobiograficznym wywiadzie narracyjnym. Jak analizować autobiograficzne wywiady narracyjne, [w:] Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów, red. K. Kaźmierska, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS, s. 141–278.

Schütze F. (2012b) Trajektorie cierpienia jako przedmiot badań socjologii interpretatywnej, [w:] Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów, red. K. Kaźmierska, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS, s. 415–458.

Siemaszko A. (1993) Granice tolerancji. O teoriach zachowań dewiacyjnych, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Sikorska M. (2009a) Nowa matka, nowy ojciec, nowe dziecko. O nowym układzie sił w polskich rodzinach, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

Sikorska M. (2009b) Matka „chora” zamiast „złej” – o nowych wzorach macierzyństwa, [w:] Być rodzicem we współczesnej Polsce. Nowe wzory w konfrontacji z rzeczywistością, red. M. Sikorska, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 13–33.

Sikorska M. (2012) Ile matki Polki, a ile „nowej matki”? O wzorach macierzyństwa we współczesnej Polsce, [w:] Między rutyną a refleksyjnością. Praktyki kulturowe i strategie życia codziennego, red. T. Maślanka, K. Strzyczkowski, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 237–250.

Sikorska M. (2019) Praktyki rodzinne i rodzicielskie we współczesnej Polsce – rekonstrukcja codzienności, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.

Sikorska M. (2020) Rodzina, co to takiego? – teoretyczne wymiary zróżnicowania w definiowaniu oraz badaniu rodzin, [w:] Obrazy życia rodzinnego i intymności. Książka dedykowana Profesor Annie Kwak, red. M. Bieńko, M. Rosochacka-Gmitrzak, E. Wideł, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 43–55.

Slany K. (2002) Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie, Kraków: NOMOS.

Slany K. (2013) Ponowoczesne rodziny – konstruowanie więzi i pokrewieństwa, [w:] Zagadnienia małżeństwa i rodzin w perspektywie feministyczno-genderowej, red. K. Slany, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 45–64.

Slany K. (2020) Różnorodność typów rodzin, różnorodność praktyk w rodzinach, [w:] Obrazy życia rodzinnego i intymności. Książka dedykowana Profesor Annie Kwak, red. M. Bieńko, M. Rosochacka-Gmitrzak, E. Wideł, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 19–29.

Strauss A.L. (1975) Chronic Illness and the Quality of Life, St. Louis: The C.V. Mosby Co.

Suitor J.J., Pillemer K., Sechrist J. (2006) Within-family differences in mothers’ support to adult children, „The Journals of Gerontology Series B: Psychological Sciences and Social Sciences” 61(1), s. 10–17.

Swisher R., Roettger M. (2012) Father’s incarceration and youth delinquency and depression: Examining differences by race and ethnicity, „Journal of Research on Adolescence” 22(4), s. 597–603. DOI: 10.1111/j.1532-7795.2012.00810.x

Szafrańska K. (2016) Usamodzielnianie wychowanków Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych, „Resocjalizacja Polska” 12, s. 59–75.

Szczepanik R. (2015) Stawanie się recydywistą. Kariery instytucjonalne osób powracających do przestępczości, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Szczepanik R. (2017) Komu opłaca się ta miłość? Małżeństwa zawierane przez mężczyzn podejmujących próby zerwania z przestępczym stylem życia, [w:] Horyzonty pedagogiki resocjalizacyjnej. Księga Jubileuszowa Profesora Wiesława Ambrozika, red. A. Barczykowska, M. Muskała, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, s. 455–472.

Szczepanik R. (2019) Legitymizowanie etykiety demoralizacji ucznia. Doświadczenia biograficzne dorosłych przestępców powrotnych, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja” 1(85), s. 65–87.

Szczepanik R. (2020) Rodzice osób pijących problemowo. O ambiwalencji pomocy, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Szczepanik R. (2021) Na mapie rodzicielskich doświadczeń: matki i ojcowie osób z etykietą dewianta, „Resocjalizacja Polska” (21), s. 79–97.

Szczepanik R., Miszewski K. (2016) Wpływ długoterminowego uwięzienia na rodziny więźniów – stan wiedzy i zaniedbane kierunki badań, „Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja” 30, s. 53–95. DOI: 10.19203/psir.2016.030.03

Szlendak T. (2009) O naskórkowej (lub kosmetycznej) przemianie męskości, [w:] Być rodzicem we współczesnej Polsce. Nowe wzory w konfrontacji z rzeczywistością, red. M. Sikorska, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 62–76.

Szymanowska A. (2003) Więzienie i co dalej, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Tarnowicz I. (2020) O rodzinie współczesnej i jej kształtowaniu słów kilka, [w:] Obrazy życia rodzinnego i intymności. Książka dedykowana Profesor Annie Kwak, red. M. Bieńko, M. Rosochacka-Gmitrzak, E. Wideł, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego s. 31–41.

Titkow A. (2012). Figura Matki Polki. Próba demitologizacji, [w:] Pożegnanie z Matką Polką? Dyskursy, praktyki i reprezentacje macierzyństwa we współczesnej Polsce, red. R. Hryciuk, E. Korolczuk, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 27–49.

Travis J. (2005) But They All Come Back: Facing the Challenges of Prisoner Reentry, Washington: Urban Istitute Press Washington D.C.

Turanovic J.J., Tasca M. (2019) Inmates’ experiences with prison visitation, „Justice Quarterly” 36(2), s. 287–322. DOI: 10.1080/07418825.2017.1385826

Turney K. (2014) The intergenerational consequences of mass incarceration: Implications for children’s co-residence and contact with grandparents, „Social Forces” (93)1, s. 299–327. DOI: 10.1093/sf/sou062

Tyszka Z. (1990) Socjologia rodziny w Polsce, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 52(3–4), s. 233–248.

Tyszka Z. (1998) Socjologia rodziny, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Tyszka Z., Wachowiak A. (1997) Podstawowe pojęcia i zagadnienia socjologii rodziny, Poznań: Wydawnictwo Akademii Rolniczej.

Umamaheswar J. (2021) „When my mother died, I think a part of me died:” Maternal fusion and the relationship between incarcerated men and their mothers, „Journal of Family Issues” 42(2), s. 253–275. DOI: 10.1177/0192513X20949909

Urbaniak-Zając D., Kos E. (2013) Badania jakościowe w pedagogice, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Visher C., Debus S., Yahner J. (2008) Employment after Prison: A Longitudinal Study of Releases in Three States, Research Brief, Urban Institute, Justice Policy Center.

Walczak A. (2019) Matka w roli strażniczki: współczesne wielkomiejskie ojcostwo wobec zjawiska maternal gatekeeping, „Pedagogika Społeczna” 4(74), s. 175–197. DOI: 10.35464/1642-672X.PS.2019.4.10

Waniek K. (2016) Paradoxes of liaison work in individual experiences and their sociobiographical implications, „Przegląd Socjologiczny” 65, s. 9–32.

Wengraf T. (2012) Interpretacja historii życiowych, sytuacji życiowych i doświadczeń osobistych: biograficzno-narracyjna metoda interpretacyjna, [w:] Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów, red. K. Kaźmierska, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS, s. 351–362.

Widerski J. (2018) Modele rodziny w reklamach telewizyjnych. Analiza semiotyczna, „Opuscula Sociologica” 1(23), s. 83–94. DOI: 10.18276/os.2018.1-07

Więcławska A. (2020) Panorama problematyki współczesnego ojcostwa, Toruń: AKAPIT.

Winogrodzka D., Sarnowska J. (2019) Tranzycyjny efekt jojo w sekwencjach społecznych młodych migrantów, „Przegląd Socjologii Jakościowej” 15(4) s. 130–152. DOI: 10.18778/1733-8069.15.4.07

Wiszejko-Wiebicka D., Kwiatkowska A. (2018) Wchodzenie w dorosłość. Ogólnopolskie badania młodych Polaków w wieku 18–29 lat, „Studia Socjologiczne” 2(229), s. 147–176. DOI: 10.24425/122467

Włodarek J., Ziółkowski M. (1990) Teoretyczny i empiryczny status metody biograficznej we współczesnej socjologii, [w:] Metoda biograficzna w socjologii, red. J. Włodarek, M. Ziółkowski, Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 3–9.

Ziemska M. (1973) Postawy rodzicielskie, Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna.

Ziemska M. (1975) Rodzina a osobowość, Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna.

Ziółkowski M. (1981) Znaczenie, interakcja, rozumienie. Studium z symbolicznego interakcjonizmu i socjologii fenomenologicznej jako wersji socjologii humanistycznej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.