Polska literatura obozowa. Rekonesans

Antologia tematyczna polskiej i niemieckiej liryki obozu koncentracyjnego Buchenwald i pod­obozu HASAG-Leipzig, w: Sacha Magdalena Izabella, „Gdyście w obóz przybyć już raczyli…”. Obraz kultury lagrowej w świadectwach więźniów Buchenwaldu 1937–1945, Instytut Pamięci Narodowej, Bydgoszcz–Gdańsk 2014, s. 347–480.

b.r., W niemieckich obozach koncentracyjnych, „Przewodnik Katolicki” 1939, nr 27, s. 439–440.

Bartz Maksymilian, Przeżycia Bereziaka Nr. 793, Bogdan Sobiesiński, Bruxelles 1945.

[B. nazw.], Biegiem marsz, w: Polskie pieśni rewolucyjne z lat 1918–1939, zebr. i przypisami opatrzyła Felicja Kalicka, Książka i Wiedza, Warszawa 1950, s. 241–244.

Bielicki Marian, Bakteria 0,78. Powieść, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1951.

Bielicki Marian, Dżuma rusza do ataku, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1955.

Borkowicz Leonard, Bereza szkołą walki, „Za wolność i lud” 1952, nr 6, s. 8–9.

Borkowicz Leonard, Okruchy wspomnień, w: Bereziacy, red. Leon Pasternak, Książka i Wiedza, Warszawa 1965, s. 274–279.

[Borowski Tadeusz], Dzień na Harmenzach, w: Nel-Siedlecki Janusz, Olszewski Krystyn, Borowski Tadeusz, Byliśmy w Oświęcimiu, Oficyna Warszawska na Obczyźnie, München 1946, s. 68–93.

Borowski Tadeusz, Rekord, w: tenże, Opowiadania z książek i z gazet, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1949, s. 83–87.

[Borowski Tadeusz], U nas, w Auschwitzu…, w: Nel-Siedlecki Janusz, Olszewski Krystyn, Borowski Tadeusz, Byliśmy w Oświęcimiu, Oficyna Warszawska na Obczyźnie, München 1946, s. 130–164.

Brandstaetter Roman, Milczenie. Dramat w trzech aktach, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1957.

Braun Andrzej, Blask ciemności, Iskry, Warszawa 1956.

Broniarek Zygmunt, Amerykańska zaraza nad Koreą, Książka i Wiedza, Warszawa 1952.

Broniewski Władysław, Rozmowa z Historią, w: tenże, Bagnet na broń. Poezje 1939–1943, W drodze, Jerozolima 1943, s. 11–12.

Campo de concentración. Z Lluísem-Antonem Baulenasem, pisarzem katalońskim, rozmawia Jan Strzałka, „Tygodnik Powszechny” 2008, nr 27, dod. „Książki w Tygodniku”, s. X–XI.

Cat-Mackiewicz Stanisław, Cat w Berezie, podał do dr. Andrzej Garlicki, „Polityka” 1986, nr 46, s. 1, 14.

Cat-Mackiewicz Stanisław, Cat w Berezie, „Puls”, nr 32 (1986/1987), s. 96–99.

Cat [Mackiewicz Stanisław], Na marginesie polemiki o „Przodownicę”, „Słowo” 1938, nr 67, s. 1.

Cybulski [właśc. Lenardowicz] Mieczysław, Wspomnienia więźnia z Wysp Sołowieckich, „Dzwon Niedzielny” 1934, nr 12, s. 181–182; nr 13, s. 198–199; nr 14, s. 218–219; nr 15, s. 246–247; nr 16, s. 261–262; nr 17, s. 279–280; nr 18, s. 295–296; nr 19, s. 309–310; nr 20, s. 326–327; nr 21, s. 341–342; nr 22, s. 359–360; nr 23, s. 373–374; nr 24, s. 391–392; nr 25, s. 405–406; nr 26, s. 423–424; nr 27, s. 437–438; nr 28, s. 455–456; nr 29, s. 469–470.

Czapski Józef, Na nieludzkiej ziemi, Instytut Literacki, Paris 1949.

Czapski Józef, Wspomnienia starobielskie, Oddział Kultury i Prasy 2. Korpusu, [b. m. wyd.] 1944.

Czarnecki Wacław, Bereza Kartuska, „Robotnik” 1934, nr 251, s. 3.

Czarnecki Wacław, W Berezie Kartuskiej. To, co widział nasz sprawozdawca, „Robotnik” 1934, nr 252, s. 3.

Czarnecki Wacław, W Berezie Kartuskiej. W „sztabie” obozu u „komendanta” Greffnera, „Robotnik” 1934, nr 253, s. 3.

Czuchnowski Marian, Czarna koronka. Powieść, Polska Fundacja Kulturalna, London 1966.

Czuchnowski Marian, Tyfus, teraz słowiki. Powieść, Modern Writing, London 1951.

Dąbrowska Maria, Dzienniki 1914–1965, pierwsze pełne wyd. w 13 tomach (bez oprac. edytorskiego) pod kier. Tadeusza Drewnowskiego, Polska Akademia Nauk, Warszawa 2009, t. 2: 1926–1934.

Dąbrowska Maria, Szkice z podróży, Czytelnik, Warszawa 1956.

Dehnel Jacek, Dąb Goethego, „Odra” 2007, nr 9, s. 53–57.

Dobraczyński Jan, Doścignięty, Pax, Warszawa 1967.

[Domagała Czesław], Naszym celem – rozkwit ojczyzny, budowa socjalizmu i pokój. Przemówienie I sekretarza KW PZPR w Krakowie tow. Czesława Domagały, „Gazeta Krakowska” 1968, nr 72, s. 2–3.

[Domagała Czesław], Tow. pos. Czesław Domagała [wypowiedź w debacie sejmowej z 11 kwietnia 1968 roku], „Trybuna Ludu” 1968, nr 102, s. 6.

Domagała Czesław, Wzbierająca fala, Książka i Wiedza, Warszawa 1976.

Domarańczyk Zbigniew, Kampucza, godzina zero, Wydawnictwa Radia i Telewizji, Warszawa 1981.

Drut opasał w krąg. Antologia poezji jenieckiej z lat 1939–1945, wybór, oprac. i wstęp Róża Bednorz, Muzeum Martyrologii i Walki Jeńców Wojennych, Łambinowice 1984.

Dybowski Janusz Teodor, „Siedem lat w szponach GPU”. Rozmowa z [Franciszkiem] Olechnowiczem, „Kultura” 1936, nr 16, s. 4.

Dygat Stanisław, Jezioro Bodeńskie, Wiedza, Warszawa 1946.

Dziasek Franciszek, Pamiętnik czasu pogardy, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza – Wydział Teologiczny, Poznań 2005.

Dzięcioł Władysław, Głodówka w Miranda del [!] Ebro, „Polityka” 1961, nr 23, s. 4–5.

Feliksiak Jerzy S., Karta z Buchenwaldu, w: tenże, Lenno, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1980, s. 56.

Filipowicz Kornel, Krajobraz, który przeżył śmierć, w: tenże, Krajobraz niewzruszony. Opowiadania, Czytelnik, Warszawa 1947, s. 91–117.

Gaudasiński Zygmunt, Mimo wszystko z uśmiechem, Ajaks, Pruszków 1998.

Gawalewicz Adolf, Refleksje z poczekalni do gazu. Ze wspomnień muzułmana, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1968.

Gazdajka Piotr, Za drutami Berezy, „Za wolność i lud” 1951, nr 6, s. 14–15.

[B. nazw.], *** [Gdy wróciłeś z tej Berezy…], „Świat” 1957, nr 33, s. 5.

Gębala Stanisław, 1 maja i Bereza Kartuska, „Życie Literackie” 1965, nr 18, s. 8–9.

Gisges Jan Maria, Brudne śniegi, w: tenże, Brudne śniegi, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1964, s. 131–180.

Gisges Jan Maria, Więzień i chłop. Poezje, Kielecki Klub Literacki, Kielce 1946.

Goetel Ferdynand, Wypowiedź w ankiecie Pisarze polscy a Rosja sowiecka. Literatura sowiecka – eksperyment komunistyczny – zbliżenie polsko-rosyjskie, „Wiadomości Literackie” 1933, nr 44, s. 3.

Gogołowska Stanisława, Z pamiętnika więźniarki Buchenwaldu. Aussenkommando Altenburg numer 27568, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1975.

Gozdawa, Dzień szarego Mirandczyka (Miranda nad Ebro), „Wrócimy” 1942, nr 9, s. 306–313.

Grubiński Wacław, Między młotem a sierpem, Stowarzyszenie Pisarzy Polskich, London 1948.

Grzebałkowska Magdalena, 1945. Wojna i pokój, Agora, Warszawa 2015.

Grzymała-Siedlecki Adam, Sto jedenaście dni letargu (Wspomnienia z Pawiaka z lat 1942/1943), Wydawnictwo Literackie, Kraków 1965.

Gubała Bronisław, Za falochronem kończą się marzenia, Miniatura, Gdynia 2006.

Herling-Grudziński Gustaw, Inny świat. Zapiski sowieckie, przedm. Bertrand Russell, Gryf, London 1953.

Hołuj Tadeusz, Dom pod Oświęcimiem. Sztuka w 4 aktach, Sztuka, Warszawa 1948.

Ilgin Wincenty, Wspomnienia kapłana z Sołówek. Jak to było w raju bolszewickim. Charków – Sołówki – Piniega – Moskwa – Warszawa (1917–1933), słowo wstępne, oprac. przypisów, wybór aneksów i fot. Roman Dzwonkowski, Norbertinum, Lublin 2006.

Iwaniuk Wacław, Byłem…, „Fraza” 1994, nr 5/6, s. 5.

Iwaniuk Wacław, Każdy z nas nosi w sobie zalążki wielkości (wiersz dla Miłosza), w: tenże, Moje strony świata. Poezje, Instytut Literacki, Paris 1994, s. 12–15.

Iwaniuk Wacław, List do Mieczysława Grydzewskiego z 25 czerwca 1962 roku, w: tenże, Ostatni romantyk. Wspomnienie o Józefie Łobodowskim, oprac., wstępem, notą i przypisami opatrzył Janusz Kryszak, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń 1998, s. 69–71.

Iwaniuk Wacław, Miranda (fragmenty wspomnień), oprac. i posł. Jan Wolski, Polski Fundusz Wydawniczy w Kanadzie, Mordellus, Toronto–Berlin 2001.

Iwaniuk Wacław, Moje życie rodzinne, „Kwartalnik Artystyczny” 1998, nr 2, s. 10.

Iwaniuk Wacław, Pro domo sua, w: tenże, Moje strony świata. Poezje, Instytut Literacki, Paris 1994, s. 45.

Iwaniuk Wacław, Sceny wojenne, w: tenże, Moje strony świata. Poezje, Instytut Literacki, Paris 1994, s. 61–73.

Iwaniuk Wacław, Trzy spotkania, Polski Fundusz Wydawniczy w Kanadzie, Toronto 1988.

Iwaszkiewicz Jarosław, Książka o Sycylii, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1956.

Jacewicz Alfons, Jurij Dąbski (Opowiadania z wojny i pokoju), B. Świderski, London 1964.

Jacewicz Alfons, Na obczyźnie. Dziejów Jurija Dąbskiego część trzecia, nakł. autora, London 1965.

Jacewicz Alfons, Santa Rosa. Osiedle polskie w Meksyku, nakł. autora, London 1965.

Jacewicz Alfons, „Turyści Sikorskiego” (Dalsze dzieje Jurija Dąbskiego), nakł. autora, London 1965.

Járosy Fryderyk, Okoliczności łagodzące, Archiwum Emigracji, Toruń 2004.

Jasienica Paweł, Rozważania o wojnie domowej, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1985.

Jastrun Mieczysław, Mit śródziemnomorski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1962.

Jaworski Jan Bolesław, W obozie Buchenwald zginął pies, w: tenże, Kolor urodzenia, Iskry, Warszawa 1979, s. 39.

(K.), W greckim Dachau, „Za wolność i lud” 1950, nr 4, s. 9.

[B. nazw.], Karcer, w: Bereziacy, red. Leon Pasternak, Książka i Wiedza, Warszawa 1965, s. 221.

[B. nazw.], Karna sala, w: Bereziacy, red. Leon Pasternak, Książka i Wiedza, Warszawa 1965, s. 147.

Katz-Suchy Juliusz, Moje pierwsze dni w Berezie, w: Bereziacy, red. Leon Pasternak, Książka i Wiedza, Warszawa 1965, s. 341–345.

Keksztas Józef, Stałem się numerem, w: Bereziacy, red. Leon Pasternak, Książka i Wiedza, Warszawa 1965, s. 194–195.

Kępiński Antoni, List z obozu Miranda do rodziców z 23 marca 1942 roku, w: Jakubik Andrzej, Masłowski Jan, Antoni Kępiński – człowiek i dzieło, Państwowe Zakłady Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1981, s. 72.

Kępiński Antoni, Listy z obozu Miranda do rodziców, w: tenże, Refleksje oświęcimskie, wybór i wstęp Zdzisław Jan Ryn, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, s. 245–274.

Kiedrowski Witold, Na drogach życia, Bernardinum, Pelplin 2004.

Kielar Wiesław, Anus mundi. Wspomnienia oświęcimskie, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1972.

Kiersnowski Zygmunt, Prawda o Mirandzie, „Wiadomości Polskie Polityczne i Literackie” 1943, nr 38, s. 4.

Kisiel Stach [właśc. Stanisław], Wiosna wolności, „Kwartalnik Nauczyciela Opolskiego” 1971, nr 3/4, s. 66.

Klinga Rafał, Etap w pół drogi: Miranda, „Wiadomości Polskie Polityczne i Literackie” 1942, nr 50, s. 4.

[B. nazw.], Kolczaste druty, w: Polit Ireneusz, Miejsce odosobnienia w Berezie Kartuskiej w latach 1934–1939, Adam Marszałek, Toruń 2003, s. 234.

Kolski Witold, Walec (Wspomnienia z Berezy), „Czerwony Sztandar” 1939, nr 53, s. 2.

Koniusz Janusz, Wycieczka. Opowiadanie, „Życie Literackie” 1967, nr 3, s. 8–9.

Koreywo Marek, Siewcy czarnej śmierci, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1965.

Korotyński Henryk, Dwie wojny w Korei, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1952.

Korotyński Henryk, 10 tygodni w Korei, Książka i Wiedza, Warszawa 1952.

[B. nazw.], *** [Kostki twarde muszą być…], w: Bereziacy, red. Leon Pasternak, Książka i Wiedza, Warszawa 1965, s. 59.

Kowalski Stanisław, Buchenwaldzkie Krankenbaum, „Za wolność i lud” 1949, nr 3, s. 13–14.

Kowalski Stanisław, Dzień Schonungu. Z buchenwaldzkiego pamiętnika, „Za wolność i lud” 1949, nr 4, s. 8–9.

Koźniewski Kazimierz, Bunt w więzieniu, Czytelnik, Warszawa 1968.

Koźniewski Kazimierz, Słownik swoich i obcych, Iskry, Warszawa 1994.

Koźniewski Kazimierz, Zimowe kwiaty. Powieść współczesna, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1959.

Krajobraz poezji polskiej. Antologia, wybór i wstęp Barbara Kryda, wyd. 3 zm., Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1992.

Krakowiecki Anatol, Książka o Kołymie, Veritas, London 1950.

Krzyżanowski K[azimierz], Poznaj godność twoją (Parafraza Psalmu 8 – napisana w obozie koncentracyjnym w Buchenwaldzie w roku 1941), „Gazeta Niedzielna” 1976, nr 49, s. 1.

Kubicki Marian, Nokturn, w: Poezja Polski Walczącej 1939–1945. Antologia, oprac. Jan Szczawiej, przedm. Kazimierz Rusinek, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1974, t. 1, s. 500–502.

Kubicki Marian, Towarzyszom, w: Poezja Polski Walczącej 1939–1945. Antologia, oprac. Jan Szczawiej, przedm. Kazimierz Rusinek, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1974, t. 1, s. 503–504.

Leblang Leon, Transport z „Brygidek”, w: Bereziacy, red. Leon Pasternak, Książka i Wiedza, Warszawa 1965, s. 52–54.

Lem Stanisław, Wypowiedź w audycji Polskiego Radia Zapiski ze współczesności [on­line], http://ninateka.pl/film/stanislaw-lem-zapiski-ze-wspolczesnosci-3-5 [dostęp 12.11.2016].

Lenardowicz Mieczysław, Na wyspach tortur i śmierci. Pamiętnik z Sołówek, Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, Warszawa 1930. Przekł. rosyjski: Ленардович М[ечислав], На островах пыток и смерти (воспоминания с Соловков), przeł. М. Горбунова, w: Каторга и ссылка на Севере России, t. 3: Воспоминания поляков, wybór i red. М[ихаил] Супрун, Издательство Поморского университета, Архангельск 2008, s. 50–91; Леонардович М[ечислав], На островах пыток и смерти. Bоспоминания с Соловков, przeł. М. Горбунова, w: Воспоминания соловецких узников 1923–1939 гг., t. 1: 1923–1927, red. Вячеслав Умнягин, Издательство Спасо-Преображенского Соловецкого мужского монастыря, Соловки 2013, s. 596–632. Przekł. ukraiński: [Lenardowicz Mieczysław], Соловки, острови мук і смерти. На підставі споминів соловецького в’язня M. Цибульського, Meta, Lwów 1937.

Lenardowicz Mieczysław, Za czerwonym kordonem. Wspomnienia z pobytu w Rosji sowieckiej, Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, Warszawa 1931.

Lenartowicz [właśc. Lenardowicz] M[ieczysław], Pamiętnik z Sołówek, Towarzystwo Wydawnicze „Rój”, Warszawa [1930].

Leonhardowa Anna, Urzędowe zawiadomienie, „Życie Literackie” 1976, nr 18, s. 6.

Leonhardowa Anna, „Zdrów i rześki” – kartka z Buchenwaldu, „Życie Literackie” 1976, nr 18, s. 6.

Liedtke Antoni, Gwiazdka w Miranda de Ebro, „Tygodnik Powszechny” 1966, nr 52, s. 10.

Lipski Leo, Dzień i noc (na otwarcie kanału Wołga–Don), w: tenże, Dzień i noc (Opowiadania), Instytut Literacki, Paris 1957, s. 7–40.

Lubicz[-Zaleski] Z[ygmunt], Le Chêne de Buchenwald, [tł. autor], w: Anthologie des poèmes de Buchenwald, zebr. André Verdet, Robert Laffont, Paris 1946, s. 77–78.

Lubicz-Zaleski Zygmunt, Pamiętnik. Od Grotowic do Buchenwaldu (1939–1945), oprac. i przypisami opatrzyła Małgorzata Willaume, Polskie Towarzystwo Historyczno-Literackie, Lodart, Paris–Łódź 1998.

L[ubicz-]Zaleski Zygmunt, Z relikwiarza poetyckiego: Po wyzwoleniu, Dąb buchenwaldzki, Osiołek, *** [Bracie-Chryste – gdzie jesteś…], Sen majowy w Buchenwaldzie, 13 kwietnia 1945, Compiegne – styczeń 1944 – przed wymarszem na transport Meer Schaum…, „Wiadomości” 1966, nr 44, s. 1.

Lurczyński Mieczysław, Caracho-Weg, Polski Związek Wychodźctwa Przymusowego, Hanower 1945.

Lurczyński Mieczysław, Caracho-Weg, w: tenże, Caracho-Weg, Polski Związek Wychodź­ctwa Przymusowego, Hanower 1945, s. 18–21.

Lurczyński Mieczysław, Janka, Polski Związek Wychodźctwa Przymusowego, Hanower 1945.

Lurczyński Mieczysław, Księżniczka Buchenwaldu, „Wiadomości” 1961, nr 52/53, s. 18–19.

Lurczyński Mieczysław, Łuski Syreny, Polski Związek Wychodźctwa Przymusowego, Hanower 1945.

Lurczyński Mieczysław, Nie móc…, w: tenże, Caracho-Weg, Polski Związek Wychodź­ctwa Przymusowego, Hanower 1945, s. 31.

Lurczyński Mieczysław, Niedokończony poemat, Polski Związek Wychodźctwa Przymusowego, Hanower 1945.

Lurczyński [Mieczysław], Répondant au salut de Saint Jean, [tł. Zygmunt Lubicz-Zaleski], w: Anthologie des poèmes de Buchenwald, zebr. André Verdet, Robert Laffont, Paris 1946, s. 79–80.

Lurczyński Mieczysław, Reszta jest milczeniem, Polska Fundacja Kulturalna, London 1988.

Lurczyński Mieczysław, Rozmowy, w: tenże, Czas poległy, Polski Związek Wychodźctwa Przymusowego, Hanower 1945, s. 31–39.

Lurczyński Mieczysław, Stara Gwardia, Polski Związek Wychodźctwa Przymusowego, Hanower 1946.

Lustig Tadeusz, Orlęta w Jaworznie. Kartki z pamiętnika, Księgarnia Akademicka, Kraków 1997.

Łępkowski Andrzej, Tak było… Birkenau, Buchenwald, Ohrdruf, Crawinkel, Leitmeritz, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Oświęcim 2006.

Macek Zofia, Jeńcom głodem i zimnem uśpionym, w: taż, Hitlerowski obóz pracy przymusowej w Szebniach, Gminna Biblioteka Publiczna w Jaśle z/s w Szebniach, Jasło 2013, s. 30.

Macierzyński Piotr, Antologia wierszy ssmańskich, Korporacja Ha!art, Kraków 2011.

Mackiewicz Józef, Kontra, Instytut Literacki, Paris 1957.

Mackiewicz Józef, Nie trzeba głośno mówić. Powieść, Instytut Literacki, Paris 1969.

Mackiewicz Stanisław, Dlaczego osadzono mnie w Berezie. Do redaktora „Wiadomości”, „Wiadomości” 1951, nr 42, s. 4.

Mandalian Andrzej, Wieczór w Jaworznie, w: Braun Andrzej, Mandalian Andrzej, Woroszylski Wiktor, Wiosna sześciolatki. Wiersze, Książka i Wiedza, Warszawa 1951, s. 39–42.

Marcinkowski Karol, Po polską broń, Sokół Polski, Pittsburgh [1949].

Marjańska Ludmiła, Krzak gorejący, w: taż, Rzeki, Czytelnik, Warszawa 1969, s. 42.

Marjańska Ludmiła, Z Turyngii, w: taż, Rzeki, Czytelnik, Warszawa 1969, s. 43.

[B. nazw.], Maszerują nasze bataliony, w: Polit Ireneusz, Miejsce odosobnienia w Berezie Kartuskiej w latach 1934–1939, Adam Marszałek, Toruń 2003, s. 233.

Matywiecki Piotr, *** [Wywleczeni na słońce…], w: tenże, Ta chmura powraca, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, s. 61–62.

Meissner Janusz, Pióro ze skrzydeł, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1985.

Melcer Wanda, Statek 1092, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1952. Wyd. 1 masowe: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1953.

Miłosz Czesław, Rodzinna Europa, Instytut Literacki, Paris 1959.

Miłosz Czesław, Rok myśliwego, Instytut Literacki, Paris 1990.

Miłosz Czesław, Rzeka, w: tenże, Ocalenie, Czytelnik, Warszawa 1945, s. 74–75.

Miłosz Czesław, Zniewolony umysł, Instytut Literacki, Paris 1953.

Mirski Michał, …biegiem marsz!, Książka i Wiedza, Warszawa 1958.

Mrożek Sławomir, Baltazar. Autobiografia, Noir sur Blanc, Warszawa 2006.

Mrożek Sławomir, Jaworzno, „Kultura” 1985, nr 1/2, s. 31–39.

Mrożek Sławomir, Młode miasto, „Przekrój”, nr 276 (1950), s. 8–9.

Mrożek Sławomir, Popiół? Diament?, „Kultura” 1983, nr 1/2, s. 33–41.

Mrożek Sławomir, Rozmowa, „Dialog” 1981, nr 2, s. 140–141.

Mrożek Sławomir, Szyny, „Gazeta Wyborcza” 1997, nr 202, s. 15.

Muszyńska Felicja, Z relacji żony więźnia Libera Muszyńskiego, w: Bereziacy, red. Leon Pasternak, Książka i Wiedza, Warszawa 1965, s. 238–245.

Nałkowska Zofia, Dorośli i dzieci w Oświęcimiu, w: taż, Medaliony, Czytelnik, Warszawa 1946, s. 79–88.

Nałkowska Zofia, Ludzie w Oświęcimiu, „Głos Ludu” 1945, nr 157, s. 5.

Natanson Wojciech, „Śpiewające konie” Buchenwaldu. Notatki z NRD, „Życie Literackie” 1962, nr 45, s. 1–2.

Nawrocki Roman, Od agenta „ochrany” do komendanta Berezy, „Za wolność i lud” 1949, nr 6, s. 10.

Nel-Siedlecki Janusz, Olszewski Krystyn, Borowski Tadeusz, Byliśmy w Oświęcimiu, Oficyna Warszawska na Obczyźnie, München 1946.

Newerly Igor, Broń Sekcji Tanaki [scenariusz filmowy], 1961, maszynopis w Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie.

Newerly Igor, Chłopiec z Salskich Stepów, Czytelnik, Warszawa 1948.

Newerly Igor, Leśne Morze. Powieść, Czytelnik, Warszawa 1960. Wyd. 6 [uzup.], Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1989.

Newerly Igor, Prawdziwe przygody autora i bohaterów tej powieści, w: tenże, Chłopiec z Salskich Stepów, wyd. 19, Czytelnik, Warszawa 1974, s. 187–201.

Newerly Igor, Szu-Hai, „Żołnierz Polski” 1956, nr 1, s. 25–28; nr 2, s. 25–28; nr 3, s. 25–28; nr 4, s. 25–28; nr 5, s. 25–29; nr 6, s. 25–28; nr 7, s. 25–28; nr 8, s. 25–28; nr 9, s. 25–28; nr 10, s. 25–28; nr 11, s. 25–29; nr 12, s. 25–28; nr 13, s. 25–28; nr 14, s. 25–28; nr 15, s. 25–28; nr 16, s. 25–28; nr 17, s. 25–28; nr 18, s. 25–28; nr 19, s. 25–28; nr 20, s. 25–27; 1957, nr 1, s. 21–22; nr 2, s. 21–22; nr 3, s. 19–20; nr 4, s. 21–22; nr 5, s. 21–22; nr 6, s. 21–22; nr 7, s. 21–22; nr 8, s. 21–22; nr 9, s. 21–22; nr 10, s. 21–22; nr 11, s. 21–22; nr 12, s. 21–22; nr 13, s. 21–22.

Newerly Igor, Zostało z uczty bogów, Instytut Literacki, Paris 1986.

Nieścior Leon, Więzień oświęcimski numer 16087, nakł. autora, New York 1953.

Nogaj Stanisław, Gusen. Pamiętnik dziennikarza, cz. 1, Komitet b. więźniów obozu koncentracyjnego Gusen, Katowice 1945.

Nogaj Stanisław, Za drutami i kratami Trzeciej Rzeszy. Reportaże, t. 2, nakł. Stanisław Szarłata, Katowice 1939.

Nogaj Stanisław, Za kratami i drutami Trzeciej Rzeszy (Reportaże), Polonia, Katowice 1937. Wyd. 2, t. 1, Polonia, Katowice 1939.

Nowakowski Tadeusz, Obóz Wszystkich Świętych, Libella, Paris 1957.

Nowakowski Zbigniew, II wojna światowa 1939–1945. Fakty, zdarzenia, okoliczności, przeżycia, Wydawnictwo Zakonu Pijarów, Kraków 1996.

Nowakowski Zygmunt, Alpuhara, „Wiadomości Polskie Polityczne i Literackie” 1941, nr 48, s. 1.

Nowicki Donat, Wśród tortur ducha i ciała (Z przeżyć kapłana w więzieniu sowieckim), „Przewodnik Katolicki” 1936, nr 34, s. 553–554; nr 35, s. 569–570, 577.

Nowicki Wacław, Żywe echa, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1978.

Obidniak Karol, Jak zostać generałem. Wspomnienia szeregowca, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1970.

[B. nazw.], Odmieniły się role, ale tylko częściowo. Odwiedzamy obóz pracy dla „foksów” w Jaworznie, „Kurier Popularny” 1946, nr 210, s. 4.

Odrowąż Bolesław, Kolęda za drutami. Z pamiętnika pisanego w Mirandzie, „Dziennik Żołnierza” 1943, nr 299, s. 3.

Olcha [właśc. Mirek] Antoni, Kamień buchenwaldzki, w: tenże, Oko delfina, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1968, s. 59.

Olechnowicz Franciszek, Prawda o Sowietach (wrażenia z 7-letniego pobytu w więzieniach sowieckich r. 1927–1933), nakł. autora, Warszawa 1937.

Olechnowicz Franciszek, Siedem lat w szponach GPU, nakł. autora, Wilno 1935.

Omiljanowicz Aleksander, Koniec kommanda śmierci, w: tenże, Sens życia, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1971, s. 68–80.

Orzechowski Wacław, Żołnierskie bezdroża, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1980.

Ostałowska Lidia, Farby wodne, Czarne, Wołowiec 2011.

Ostańkowicz Czesław, Bagaże pełne niepokoju, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1966.

Ostańkowicz Czesław, Czarna z komanda Bayer, Pax, Warszawa 1958.

Ostańkowicz Czesław, Dziwny normalny świat. Opowiadania, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1962.

Ostańkowicz Czesław, Listy, w: tenże, Dziwny normalny świat. Opowiadania, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1962, s. 69–74.

Ostańkowicz Czesław, My, w: tenże, Strofy pawiackie, [b. wydaw.], Wrocław 1980, s. 24 nlb.

Ostańkowicz Czesław, Straszna Góra Ettersberg, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1968.

Ostańkowicz Czesław, Strofy pawiackie, [b. wydaw.], Wrocław 1980.

Osuchowski Jerzy, Zapomnieć nie mogę. Wspomnienia więźnia małego obozu w Buchenwaldzie, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1975.

Otwinowski Stefan, Weimar i okolica…, „Życie Literackie” 1958, nr 48, s. 7.

Ozimek Józefa, Kobieta-więzień, w: Bereziacy, red. Leon Pasternak, Książka i Wiedza, Warszawa 1965, s. 445–446.

Pankowski Marian, Wina, w: tenże, Pieśni pompejańskie, R.-J. Stenuit, Bruxelles 1946, s. 43–45.

Pankowski Marian, Z Auszwicu do Belsen. Przygody, Czytelnik, Warszawa 2000.

Pasternak Leon, Album, „Dialog” 1965, nr 1, s. 5–32.

Pasternak Leon, Bereza, „Sztandar Wolności” 1940, nr 23, s. 4.

Pasternak Leon, Do wizji, w: tenże, Słowa z daleka, Związek Patriotów Polskich w ZSRR, Moskva 1944, s. 3.

Pasternak Leon, „Droga Stalina”, w: tenże, Lira i satyra. Wybór wierszy 1931–1951, Czytelnik, Kraków 1952, s. 91–92.

Pasternak Leon, Dzień pochmurny. Poezje, Dom Książki Polskiej, Warszawa 1936.

Pasternak Leon, Dzień zapłaty, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1956.

Pasternak Leon, Jestem, w: tenże, Dzień zapłaty, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1956, s. 66–77. Przedr. w: Bereziacy, red. Leon Pasternak, Książka i Wiedza, Warszawa 1965, s. 176–183.

Pasternak Leon, Lenin, w: tenże, Linia życia, Związek Zawodowy Literatów Polskich, Łódź 1948, s. 45.

Pasternak Leon, Nareszcie książka o Berezie, „Nowe Drogi” 1958, nr 11, s. 161–163.

Pasternak Leon, Pieśń o hańbieniu rasy, „Chochoł” 1938, nr 2, s. 3.

Pasternak Leon, Tak było, w: tenże, Rzeź niewiniątek, Czytelnik, Warszawa 1946, s. 86–88.

Pasternak Leon, Warszawskoje szosse, w: tenże, Słowa z daleka, Związek Patriotów Polskich w ZSRR, Moskva 1944, s. 18–19.

[Piotrowski Edward], Spowiedź publiczna młodego narodowca. Edward Piotrowski były więzień Berezy w liście do przyjaciela opowiada nam o swoich przeżyciach, „Łódzki Głos Narodowy” 1935, nr 1. Przedr. w: Polit Ireneusz, Miejsce odosobnienia w Berezie Kartuskiej w latach 1934–1939, Adam Marszałek, Toruń 2003, s. 235–237.

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, w przekł. z języków oryginalnych, oprac. zespół biblistów polskich z inicjatywy Benedyktynów Tynieckich, wyd. 3 popr., Pallottinum, Poznań–Warszawa 1990.

[B. nazw.], Po pięciu latach strasznej katorgi powrócił z niewoli sowieckiej polski policjant, „Hasło Łódzkie” 1929, nr 104, s. 2.

Podhajecki Samuel, Wspomnienia z Berezy, w: Kartki z Dziejów KPP, red. M. Zwolak, Książka i Wiedza, Warszawa 1958, s. 413–460.

Podlodowska Janina, W Buchenwaldzie, w: taż, Żeby była miłość, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1984, s. 13.

Podoski Julian, Człowiek z trzech obozów, „Dziennik Polski” 1945, nr 78, s. 2–3.

Poezja stanu wojennego. Antologia wierszy, piosenek, kontrafaktur, parafraz i fraszek, red. Anna Skoczek, Instytut Pamięci Narodowej, Dante, Kraków 2014.

Pogan Józef, Wicek z Berezy nie wrócił, „Orka” 1946, nr 10, s. 4–5; nr 11, s. 4–5; nr 12, s. 4–7.

Polak Edmund, Czcicielowi Wandy na przestrogę, w: Sacha Magdalena Izabella, „Gdyście w obóz przybyć już raczyli…”. Obraz kultury lagrowej w świadectwach więźniów Buchenwaldu 1937–1945, Instytut Pamięci Narodowej, Bydgoszcz–Gdańsk 2014, s. 388–389.

Polak Edmund, Czekam, w: Czarnecki Wacław, Zonik Zygmunt, Walczący obóz Buchenwald, przedm. Franciszek Ryszka, Książka i Wiedza, Warszawa 1969, s. 395–396; Poezja Polski Walczącej 1939–1945. Antologia, oprac. Jan Szczawiej, przedm. Kazimierz Rusinek, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1974, t. 1, s. 880–881.

Polak Edmund, Dziennik buchenwaldzki, przedm. Czesław Pilichowski, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1983.

Polak Edmund, Fraszka o pracy w KL Bu., w: Sacha Magdalena Izabella, „Gdyście w obóz przybyć już raczyli…”. Obraz kultury lagrowej w świadectwach więźniów Buchenwaldu 1937–1945, Instytut Pamięci Narodowej, Bydgoszcz–Gdańsk 2014, s. 385.

Polak Edmund, Goethe …Über allen Gipfeln herrscht Ruh’…, w: Sacha Magdalena Izabella, „Gdyście w obóz przybyć już raczyli…”. Obraz kultury lagrowej w świadectwach więźniów Buchenwaldu 1937–1945, Instytut Pamięci Narodowej, Bydgoszcz–Gdańsk 2014, s. 438.

Polak Edmund, Kromka chleba, w: Sacha Magdalena Izabella, „Gdyście w obóz przybyć już raczyli…”. Obraz kultury lagrowej w świadectwach więźniów Buchenwaldu 1937–1945, Instytut Pamięci Narodowej, Bydgoszcz–Gdańsk 2014, s. 420.

Polak Edmund, Krowia dola, „Wolni Ludzie” 1947, nr 2, s. 3.

Polak Edmund, Marsz, w: Poezja Polski Walczącej 1939–1945. Antologia, oprac. Jan Szczawiej, przedm. Kazimierz Rusinek, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1974, t. 1, s. 812.

Polak Edmund, Morituri, Czytelnik, Warszawa 1968.

Polak Edmund, Niedziela palmowa w KL Buchenwald, w: Poezja Polski Walczącej 1939–1945. Antologia, oprac. Jan Szczawiej, przedm. Kazimierz Rusinek, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1974, t. 1, s. 829.

Polak Edmund, Szron na drutach, „Nowy Wyraz” 1976, nr 9, s. 49.

Polak Edmund, Wiosna, mówią…, w: Poezja Polski Walczącej 1939–1945. Antologia, oprac. Jan Szczawiej, przedm. Kazimierz Rusinek, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1974, t. 1, s. 504–505.

Polak Edmund, *** [Za tobą wykopany rów…], w: Poezja Polski Walczącej 1939–1945. Antologia, oprac. Jan Szczawiej, przedm. Kazimierz Rusinek, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1974, t. 1, s. 914–915.

Polak Edmund, Zamiast elegii. Robertowi Blanc zm. 25 V 1944 w KL Bu., w: Sacha Magdalena Izabella, „Gdyście w obóz przybyć już raczyli…”. Obraz kultury lagrowej w świadectwach więźniów Buchenwaldu 1937–1945, Instytut Pamięci Narodowej, Bydgoszcz–Gdańsk 2014, s. 422–423.

Polanowski [właśc. Neufeld] Tadeusz, Buchenwald, w: tenże, Taniec wśród łuków, Czytelnik, Warszawa 1957, s. 113.

Polanowski [właśc. Neufeld] Tadeusz, Dąb Goethego, w: tenże, Taniec wśród łuków, Czytelnik, Warszawa 1957, s. 110.

Popiel Mieczysław, Gaudeamus igitur…, w: Bereziacy, red. Leon Pasternak, Książka i Wiedza, Warszawa 1965, s. 114–119.

Poraj Krzysztof, Koszary i koszmary, Księgarnia Polska Bernard Połoniecki, Lwów 1939.

Pracki Lucjan, Korespondent wojenny z Korei donosi…, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1953.

[B. nazw.], Prawda o hitlerowskich obozach koncentracyjnych. Rozmowa z więźniem z Gusen i Dachau, „Dziennik Polski” 1945, nr 1, s. 6.

[B. nazw.], Prezes Akademii Literatury [Wacław Sieroszewski] o więźniach brzeskich, skazańcach prasowych i Berezie Kartuskiej, „Prosto z mostu” 1935, nr 54, s. 8.

Pribula Józef, Tylko raz w życiu, Profil, Ostrava 1977.

[B. nazw.], Przez błota poleskie, w: Polskie pieśni rewolucyjne z lat 1918–1939, zebr. i przypisami opatrzyła Felicja Kalicka, Książka i Wiedza, Warszawa 1950, s. 245–247.

Przymanowski Janusz, Czterej pancerni i pies, t. 1–3, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1964–1970.

Rogowicz Jerzy, W obozie koncentracyjnym, „Kurier Warszawski” 1936, nr 255 (wyd. wieczorne), s. 2–3; Za co? Od jak dawna?, nr 256 (wyd. wieczorne), s. 2–3; „Wychowanie” przez obóz, nr 258, s. 6; Wszerz i wzdłuż obozu, nr 260 (wyd. wieczorne), s. 2–3; „Korytarz” polski w obozie, nr 308 (wyd. wieczorne), s. 2; Jak ich żywią?, nr 314, s. 5; Przyszłość obozu, nr 321, s. 7–8.

Romanowiczowa Zofia, Przejście przez Morze Czerwone, Libella, Paris 1960.

Romek, Jak tylu innych… (garść wspomnień harcerza-żołnierza), „Ognisko Harcerskie” 1944, nr ze stycznia–lutego, s. 8–10.

Roniarski Zygmunt, Bez wiz i dewiz, Pojezierze, Olsztyn 1983.

Różewicz Tadeusz, Warkoczyk, w: tenże, Pięć poematów, Czytelnik, Warszawa 1950, s. 11.

Różewicz Tadeusz, Wycieczka do muzeum, w: tenże, Wycieczka do muzeum, Czytelnik, Warszawa 1966, s. 11–22.

Rudnicki Janusz, Dwa (obóz), w: tenże, Chodźcie, idziemy, W.A.B., Warszawa 2007, s. 173–183.

Sadkowski Wacław, Oświęcim z perspektywy Buchenwaldu. Notatki z podróży, „Akcent” 2005, nr 1, s. 43–48.

Sandułowicz Nikola, Goli Otok. Wyspa śmierci, „Za wolność i lud” 1953, nr 4, s. 21.

Sawicki Jan Kazimierz, Sobiś Stanisław Andrzej, Na alianckich szlakach 1939–1946, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1985.

Skrobek Mendel, Nie wierzymy w bogów, w: Bereziacy, red. Leon Pasternak, Książka i Wiedza, Warszawa 1965, s. 120–122.

Słomczyński Michał, Turbiny imienia Stalina, „Życie Literackie” 1953, nr 12, s. 2.

Słonimski Antoni, Moja podróż do Rosji, [cz. 3:] Młodzież w Sowietach, „Wiadomości Literackie” 1932, nr 29, s. 1.

Słonimski Antoni, Moja podróż do Rosji, [cz. 7:] Sędziowie i sądzeni, „Wiadomości Literackie” 1932, nr 33, s. 1.

Słonimski Antoni, Moja podróż do Rosji, Towarzystwo Wydawnicze „Rój”, Warszawa 1932.

Sobański Antoni, Cywil w Berlinie, Towarzystwo Wydawnicze „Rój”, Warszawa 1934.

Sobieralski Antoni, Ze Śniatyna do Londynu. Wspomnienia wojenne kresowego policjanta, wstęp i oprac. Leszek Kania, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny, Siedlce 2016.

Sowicki Tadeusz, Miranda de Ebro, „W drodze” [Jerozolima] 1943, nr 14, s. 4. Przedr. w: Azja i Afryka. Antologia poezji polskiej na Środkowym Wschodzie, oprac. Jan Bielatowicz, Oddział Propagandy i Kultury D[owódz]twa Armii Polskiej na Wsch[odzie], Palestyna 1944, s. 307.

Spilios Ap., Jura – grecki obóz śmierci, „Za wolność i lud” 1953, nr 2, s. 20.

Stankiewicz Edward, 25, w: Sacha Magdalena Izabella, „Gdyście w obóz przybyć już raczyli…”. Obraz kultury lagrowej w świadectwach więźniów Buchenwaldu 1937–1945, Instytut Pamięci Narodowej, Bydgoszcz–Gdańsk 2014, s. 402–403.

Stankiewicz Edward, Z rytmem kolumny, w: Sacha Magdalena Izabella, „Gdyście w obóz przybyć już raczyli…”. Obraz kultury lagrowej w świadectwach więźniów Buchenwaldu 1937–1945, Instytut Pamięci Narodowej, Bydgoszcz–Gdańsk 2014, s. 379–380.

Stanuch Stanisław, Zwycięstwo nie ma skrzydeł, „Pokolenie” 1953, nr 32, s. 6–7.

Stasiuk Andrzej, Mury Hebronu, Wydawnictwo Głodnych Duchów, Warszawa 1992.

Stern Jonasz, Komunista Pitagoras, w: Bereziacy, red. Leon Pasternak, Książka i Wiedza, Warszawa 1965, s. 280–284.

[B. nazw.], Straszliwe rządy zbirów bolszewickich. Zgnilizna moralna i tortury w bolszewii, „Głos Mazowiecki” 1936, nr 4, s. 4.

Strzelecki J., Maman!…, [tł. Zygmunt Lubicz-Zaleski], w: Anthologie des poèmes de Buchenwald, zebr. André Verdet, Robert Laffont, Paris 1946, s. 105–106.

Szaraniec Lech, Buchenwald, „Gazeta Częstochowska” 1961, dod. „Nad Wartą”, nr 9, s. 2.

Szczepański Jan Józef, Buty, w: tenże, „Buty” i inne opowiadania, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1956, s. 53–89.

Szejnert Małgorzata, Wyspa Węży, Znak, Kraków 2018.

Szemplińska Elżbieta, Dachau, „Czarno na białem” 1939, nr 22, s. 13.

Szlechter Emanuel, O Berezie, w: Satyra prawdę mówi… 1918–1939, oprac. Zbigniew Mitzner, Leon Pasternak, Czytelnik, Warszawa 1963, s. 406.

Szlengel Władysław, Co czytałem umarłym. Wiersze getta warszawskiego, oprac. Irena Maciejewska, wyd. 2 uzup. i popr., Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1979.

Szlengel Władysław, Dzieci, nie czytajcie książek!…, „Robotnik” 1938, nr 30, s. 6.

Szlengel Władysław, Różne są lipcowe noce…!, „Nasz Przegląd” 1938, nr 191, s. 15.

Szlengel Władysław, Upiory w Evian, „Nasz Przegląd” 1938, nr 189, s. 7.

Szlengel Władysław, Uroczystość made in Germany, „Robotnik” 1938, nr 186, s. 5.

Szmaglewska Seweryna, Amnestia zastukała do bram, „Po prostu” 1956, nr 46, s. 5.

Szmaglewska Seweryna, Czarne Stopy, Śląsk, Katowice 1960.

Szmaglewska Seweryna, Dymy nad Birkenau, Czytelnik, Warszawa 1945.

Szmaglewska Seweryna, Dzwon Buchenwaldu, w: taż, Chleb i nadzieja. Opowiadania, wyd. 2 rozszerz., Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1960, s. 247–260.

Szmaglewska Seweryna, Nieposłuszny w Weimarze, „Nowa Kultura” 1959, nr 15, s. 1, 7.

Szmaglewska Seweryna, Zagrycha, w: taż, Chleb i nadzieja. Opowiadania, wyd. 2 rozszerz., Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1960, s. 56–67.

Sznarbachowski Włodzimierz, 300 lat wspomnień, Aneks, London 1997.

Szuberla Bronisław, Wspomnienia okupacyjne i obozowe, wyd. 2 uzup., DjaF, Kraków 2005.

[Szumlakowski Marian], P.M. Szumlakowski o Mirandzie, „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza” 1952, nr z 14 czerwca, s. 2.

Szymański Edward, Dzieła zebrane, oprac. Łukasz Szymański, przedm. Ryszard Matuszewski, t. 1–2, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1971.

Szymański Edward, O Berezie, w: Bereziacy, red. Leon Pasternak, Książka i Wiedza, Warszawa 1965, s. 304.

Szymański W., Wspomnienia z Berezy (Z niedalekiej przeszłości), „Sztandar Wolności” 1941, nr 32, s. 2.

Szymborska Wisława, Dlatego żyjemy, w: taż, Dlatego żyjemy, Czytelnik, Warszawa 1952, s. 5–7.

Szymborska Wisława, Jeszcze, w: Wołanie do Yeti, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1957, s. 37–38.

Szymborska Wisława, Obóz głodowy pod Jasłem, „Nowa Kultura” 1962, nr 5, s. 1. Przedr. w: taż, Sól, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1962, s. 25–26; Wiersze polskich poetów współczesnych. Wybór. Książka pomocnicza dla uczniów klas IV i V szkół średnich, oprac. Ryszard Matuszewski, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1976, s. 172–173.

Szymborska Wisława, Szukam słowa, „Dziennik Polski” 1945, nr 39, dod. „Walka”, nr 3, s. 3.

Szymborska Wisława, Transport Żydów 1943, „Dziennik Literacki” 1948, nr 17, s. 2.

Szymborska Wisława, Wielka liczba, w: taż, Wielka liczba, Czytelnik, Warszawa 1976, s. 5–6.

Szymiec Edmund, Miranda nad Ebro, „Perspektywy” 1982, nr 2, s. 30.

Świderski A[ntoni], W słonecznej Hiszpanii, „Odsiecz” 1941, nr 11, s. 10.

Świderski Wacław, Majowe wspomnienia z Berezy, „Za wolność i lud” 1957, nr 5, s. 5–6.

Świderski Wacław, Pierwsze dni w Berezie, „Za wolność i lud” 1957, nr 2, s. 5–7.

[B. nazw.], Święta w hiszpańskim obozie koncentracyjnym, „Wieści Polskie” 1942, nr 16, s. 2.

Tebinka Leopold, Relacja, w: Świadkowie historii [online], http://swiadkowiehistorii.pl/relacje.php?a=swiadectwo&id=19 [dostęp 24.07.2009].

Terlecki Władysław L., Odpocznij po biegu, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1975.

[B. nazw.], Trzy lata w niemieckich obozach koncentracyjnych. Więzień Buchenwaldu opowiada, oprac. Piw., „Głos Ludu” 1945, nr 165, s. 4.

Turowski Tomasz, Buchenwald 66, „Poglądy” 1967, nr 2, s. 7.

Twardoch Szczepan, Król, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2016.

Tymiński Kazimierz, Uspokoić sen, Krajowa Agencja Wydawnicza, Katowice 1985.

[B. nazw.], Ucieczka z piekła, Glob, Warszawa 1944.

Urbankowski Bohdan, Głosy. Z cyklu „Umarli z Weimar-Buchenwald”, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1972. Wyd. 4 popr. (pt. Glosy), Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2018.

Wachowiak Eugeniusz, Turyngia, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1970.

Warlikowski Sebastian, Nie tylko Kołyma. Polacy w sowieckich łagrach. Wspomnienia i dokumenty, Zona Zero, Warszawa 2021.

Wat Aleksander, Mój wiek. Pamiętnik mówiony, przedm. Czesław Miłosz, do dr. przygot. Lidia Ciołkoszowa, cz. 1–2, Polonia Book Fund, London 1977.

Wat Aleksander, Prawdziwy początek Iwana Denisowicza, w: tenże, Świat na haku i pod kluczem. Eseje, Czytelnik, Warszawa 1991, s. 305–320.

Wełnicki Marcin, Testament Damoklesa, Bellona, Runa, Warszawa 2011.

Widz., GPU. Obrazki z czerwonej Rosji (I), „Wiek Nowy”, nr 7087 (1925), s. 7–8.

Więzień nr 4935 [Fleck Ludwik?], O dębie Goethego w obozie buchenwaldzkim, „Sztandar Ludu” 1945, nr 223, s. 5.

Wilk Mariusz, Wilczy notes, Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 1998.

Willenberg Samuel, Treblinka w ogniu, „Za wolność i lud” 1950, nr 7, s. 16–17.

Winczakiewicz Jan, Wojenko, wojenko… Wspomnienia 1939–1945, ARS Print Production, Warszawa 1998.

Wirpsza Witold, Dziennik Kożedo, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1952.

Witek Teofil, Buchenwaldzki ruch oporu, „Za wolność i lud” 1951, nr 6, s. 12–13, 18.

Witek Teofil, Golgota w Turyngii, „Za wolność i lud” 1954, nr 5, s. 12–13, 22.

Witek Teofil, Powstanie w Buchenwaldzie. Pod sztandarem proletariackiego internacjonalizmu, „Za wolność i lud” 1950, nr 7, s. 12–13, 22.

Woronowicz Walenty, Przypadki XX wieku. 20 lat na Wyspach Sołowieckich i Kołymie. 1935–1955, do dr. przygot., wstępem i przypisami opatrzyły Wiktoria Śliwowska, Małgorzata Giżejewska, Instytut Historii PAN, Warszawska Oficyna Wydawnicza „Gryf”, Warszawa 1994.

Wójcik Jan, Poszedłbym tą samą drogą, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1955.

Wójcik Władysław, Byłem w piekle… Lublinianin w niemieckim obozie koncentracyjnym w Buchenwaldzie, „Głos Lubelski” 1939, nr 225, s. 5; nr 226, s. 5; nr 227, s. 7; nr 229, s. 5; nr 230, s. 6; nr 231, s. 5; nr 232, s. 5; nr 233, s. 5; nr 234, s. 6; nr 236, s. 5; nr 237, s. 5; nr 238, s. 5; nr 239, s. 5.

Wójtowicz Kazimierz, Buchenwaldzkie drzewa, w: tenże, Za drutami kacetów. Auschwitz, Buchenwald, nakł. autora, Bielsko-Biała 1998, s. 44.

Wójtowicz Kazimierz, Echa powstania, w: tenże, Za drutami kacetów. Auschwitz, Buchenwald, nakł. autora, Bielsko-Biała 1998, s. 50.

Wójtowicz Kazimierz, Mimochodem (po nalocie lotnictwa alianckiego), w: tenże, Za drutami kacetów. Auschwitz, Buchenwald, nakł. autora, Bielsko-Biała 1998, s. 40.

Wójtowicz Kazimierz, Najmilsze wspomnienie, w: tenże, Za drutami kacetów. Auschwitz, Buchenwald, nakł. autora, Bielsko-Biała 1998, s. 46.

Wójtowicz Kazimierz, Polskie serce, „Nowy Wyraz” 1976, nr 9, s. 44.

Wójtowicz Kazimierz, Za drutami kacetów. Auschwitz, Buchenwald, nakł. autora, Bielsko-Biała 1998.

Wygodzki Stanisław, Spotkanie w Weimarze, „Twórczość” 1949, nr 5, s. 35–36. Przedr. w: tenże, Wiersze, Książka i Wiedza, Warszawa 1950, s. 39–40.

Wygodzki Stanisław, Ziemia, w: tenże, Milczenie, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1958, s. 180–194.

Wysocki B[olesław] A., Jeszcze słówko o Mirandzie, „Wiadomości Polskie Polityczne i Literackie” 1943, nr 45, s. 5.

Wysocki Bolesław A., Miranda de Ebro, „Przekrój”, nr 1593 (1975), s. 5.

Wysocki Bolesław A., Nad rzeką Ebro, wstęp i oprac. Konrad Bugajak, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1979. Przekł. angielski: On the River Ebro – Urge to Live, [b. wydaw.], Cambridge [Stany Zjednoczone] 1986; Urge to Live, Magnificat, Avon-by-the-Sea 1988.

Wysocki Bolesław A., Wspomnienia z pobytu w obozie Miranda w latach 1940–1943, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1974, nr 3, s. 185–224.

[B. nazw.], Za drutami, w których nie czai się śmierć. Pod strażą, która nie katuje, pracują w Jaworznie volksdeutsche, „Express Wieczorny” 1946, nr 71, s. 2.

Za kratami więzień i drutami obozów. (Wspomnienia i notatki więźniów ideowych z lat 1914–1921), zebr. i oprac. kom. red. Wacław Lipiński [i in.], t. 1–2, nakł. Komitetu Organizacyjnego Zjazdu b. Więźniów Ideowych, Warszawa 1927–1928.

[Zarembina Natalia], Obóz śmierci, WRN [Wolność – Równość – Niepodległość], [Warszawa] 1942.

Zieliński Stanisław, Dno miski, Książka i Wiedza, Warszawa 1949.

[B. nazw.], Znieść obóz koncentracyjny w Berezie Kartuskiej!, „Czerwona Pomoc” 1935, nr 3, s. 20–21.

Zołotow Henryk, Chleb, w: Bereziacy, red. Leon Pasternak, Książka i Wiedza, Warszawa 1965, s. 123–132.

Zonik Zygmunt, Opowieści z nieprawdopodobnego rewiru, Iskry, Warszawa 1974.

Zonik Zygmunt, Strzały pod krematorium, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1974.

Zonik Zygmunt, Tajna radiostacja, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1967.

Zonik Zygmunt, Wiedźma z Buchenwaldu, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1973.

Żółtek Robert, Szakale (opowieść o UPA), nakł. autora, Ostróda 2014.

Аляхновiч Францішак, У капцюрох ГПУ, Друкарня I. Баеўскага, Wilno 1937.

Алексиевич Светлана, У войны не женское лицо, Мастацкая літаратура, Минск 1985. Przekł. polski: Aleksijewicz Swietłana, Wojna nie ma w sobie nic z kobiety, przeł. Jerzy Czech, Czarne, Wołowiec 2015.

Antologia tematyczna polskiej i niemieckiej liryki obozu koncentracyjnego Buchenwald i podobozu HASAG-Leipzig, w: Sacha Magdalena Izabella, „Gdyście w obóz przybyć już raczyli…”. Obraz kultury lagrowej w świadectwach więźniów Buchenwaldu 1937–1945, Instytut Pamięci Narodowej, Bydgoszcz–Gdańsk 2014, s. 347–480.

Apitz Bruno, Nackt unter Wölfen. Roman, Mitteldeutscher Verlag, Halle (Saale) 1958. Przekł. polski: Nadzy wśród wilków, przeł. Jerzy Rawicz, Książka i Wiedza, Warszawa 1960.

Baulenas Lluís-Anton, Per un sac d’ossos, Planeta, Barcelona 2005. Przekł. polski: Za worek kości, przeł. Anna Sawicka, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2008.

Беломорско-Балтийский канал имени Сталина. История строительства, red. М[аксим] Горький, Л[еопольд] Авербах, С[емëн] Фирин, История фабрик и заводов, Москва 1934. Przekł. angielski: Belomor. An Account of the Construction of the New Canal Between the White Sea and the Baltic Sea, H. Smith and R. Haas, New York 1935; The White Sea Canal, John Lane, London 1935.

[B. nazw.], Белые о Соловках, „Новые Соловки” 1926, nr 13, s. 1.

Безсонов Ю[рий], Двадцать шесть тюрем и побег с Соловков, Imprimerie de Navarre, Paris 1928. Przekł. angielski: Bezsonov Youri, My Twenty-Six Prisons and My Escape from Solovetski, [b. nazw. tł.], Jonathan Cape, London 1929. Przekł. francuski: Bezsonov Youri, Mes vingt-six prisons et mon évasion de Solovki, tł. E. Semenoff, Payot, Paris 1928.

Булгаков М[ихаил], Мастер и Маргарита. Роман, Посев, Frankfurt am Main 1969. Przekł. polski: Bułhakow Michaił, Mistrz i Małgorzata, przekł. Irena Lewandowska, Witold Dąbrowski, Muza, Warszawa 2007.

Cederholm [właśc. Sederholm] Boris, Au pays du Nep et de la Tchéka. Dans les prisons de l’URSS, tł. Hélène Iswolsky, Jules Tallandier, Paris 1928.

Хмара [właśc. Сіняк] Сяргей, Бярозка, w: tenże, Рабінавы хмель. Выбраныя творы, Кнігазбор, Мінск 2009, s. 49.

Хмара [właśc. Сіняк] Сяргей, Кароткія даныя аб сабе, w: Рабінавы хмель. Выбраныя творы, Кнігазбор, Мінск 2009, s. 134–147.

Хмара [właśc. Сіняк] Сяргей, На камень, w: tenże, Рабінавы хмель. Выбраныя творы, Кнігазбор, Мінск 2009, s. 55.

Correia Larry, The Grimnoir Chronicles, t. 1–3, Baen Books, Riverdale 2011–2013.

Cussler Clive, Russell Blake, The Solomon Curse, G.P. Putnam’s Sons, New York 2015.

Чистяков Иван, Сибирской дальней стороной. Дневник охранника БАМа, 1935–1936, Corpus, Москва 2014. Przekł. polski: Czistiakow Iwan, Strażnik Gułagu. Dziennik, przeł. Jan Cichocki, Bellona, Warszawa 2012.

Дегтярев В[ладимир], Побеждая смерть, Книжное издательство, Ростов-на-Дону 1962. Przekł. polski: Diegtiariew Włodzimierz, Zwyciężając śmierć, przeł. Marceli Klimkowski, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1970.

Довлатов Сергей, Зона. Записки надзирателя, Эрмитаж, Ann Arbor 1982.

Duguet Raymond, Une bagne en Russie rouge. Solovki, l’île de la faim, des supplices, de la mort, przedm. Jules Claine, Jules Tallandier, Paris 1927.

Esser Heinz, Die Hölle von Lamsdorf. Dokumentation über e[in] poln[isches] Vernichtungs­lager, Landsmannschaft d. Oberschlesier, Bonn 1969.

Evanovich Janet, Tricky Twenty-Two. A Stephanie Plum Novel, Bantam Books, New York 2015.

Fajtl František, Sestřelen. Z deníku stíhacího letce, Naše vojsko, Praha 1948. Przekł. polski: Fajtl Franciszek, Zestrzelony, tł. Maria Erhardt, Prasa Wojskowa, Warszawa 1948.

Forge Jean [właśc. Fethke Jan], Mr. Tot aĉetas mil okulojn, Literatura mondo, Budapest 1931. Przekł. polski: Mr Tot kupuje 1000 oczu. Powieść, przekł. [autoryzowany] Eugeniusz Rytenberg, Wydawnictwo Współczesne, Warszawa 1933.

Глубоковский Борис, 49. Материалы и впечатления, Бюро печати УСЛОН, Соловки 1926.

Горький М[аксим], Соловки, „Наши достижения” 1929, nr 5, s. 25–36; nr 6, s. 3–22.

Haitiwaji Gulbahar, Morgatt Rozenn, Ocalała z chińskiego gułagu, przeł. Beata Łaskawska, W.A.B., Warszawa 2022.

Hawryluk Aleksander, Bereza [wiersz], przeł. Leon Pasternak, w: tenże, Bereza, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1956, s. 183–184.

Hawryluk Aleksander, Bereza [wspomnienie], przeł. Wincenty Rzymowski, w: tenże, Bereza, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1956, s. 25–116.

Hawryluk Aleksander, Pieśń z Berezy. Poemat, przeł. Leon Pasternak, w: tenże, Bereza, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1956, s. 185–198.

Hein Vincent, Kwaï, Phébus, Paris 2018.

Hersey John, Hiroshima, A.A. Knopf, New York 1946. Przekł. polski: Hiroszyma, przeł. Józef Wittlin, Wiedza, Warszawa 1948.

Höß Rudolf, Kommandant in Auschwitz. Autobiographische Aufzeichnungen, oprac. Martin Broszat, Deutsche Verlags-Anstalt, Stuttgart 1958. Przekł. polski: Wspomnienia Rudolfa Hoessa komendanta obozu oświęcimskiego, przekł. Jan Sehn [i in.], Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1956.

Юрченко Віталій [właśc. Карась-Галинський Юрій], Пекло на землі (в Усевлоні ОГПУ та втеча звідтіль), Червона калина, Lwów 1931.

Юрченко Віталій [właśc. Карась-Галинський Юрій], Шляхами на Соловки (із записок засланця), Червона калина, Lwów 1931.

Юрченко Віталій [właśc. Карась-Галинський Юрій], Зі соловецького пекла на волю (записки втікача), Червона калина, Lwów 1931.

Kantor MacKinlay, Andersonville, World, Cleveland 1955.

Kertész Imre, A száműzött nyelv, Magvető, Budapest 2001. Przekł. polski: Język na wygnaniu, przeł. Elżbieta Sobolewska, W.A.B., Warszawa 2004.

Khara David S., Le projet Shiro, Critic, Rennes 2011.

Кемецкий [właśc. Свешников] Владимир, Песнь о возвращении, „Соловецкие Острова” 1930, nr 5, s. 1. Przekł. polski: Kiemiecki [właśc. Swiesznikow] Władimir, Pieśń o powrocie, przeł. Waldemar Gajewski, w: Lichaczow Dmitrij, Wspomnienia, przeł. Bogusław Żyłko, Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, Wydawnictwo Akademickie „Sedno”, Warszawa 2016, s. 300.

Киселев-Громов Н[иколай] И., Лагери смерти в СССР. Великая братская могила жертв коммунистического террора, Книгоиздательство Н.П. Малиновского, Shanghai 1936. Przekł. polski: Kisieliow-Gromow Nikołaj, Obozy śmierci w ZSRR. Wielka masowa mogiła ofiar komunistycznego terroru, w: Malsagow Sozerko, Kisieliow-Gromow Nikołaj, Początki Gułagu. Opowieści z Wysp Sołowieckich, tł. Marcin Masny, Replika, Poznań 2019, s. 207–409.

Клингер А[лександр], Соловецкая каторга (записки бежавшего), „Архив русской революции” [Berlin], t. 19 (1928), s. 157–211.

[Klug Kajetan], Die grösste Sklaverei der Weltgeschichte. Tatsachenbericht aus dem Strafgebieten der GPU, napisał Kajetan Klug, oprac. Karl Neuscheler, Franz Eher, Berlin 1942. Przekł. polski: Największe niewolnictwo w historii świata. Sprawozdanie z rzeczywistych przeżyć w obozach karnych GPU, napisał Kajetan Klug, oprac. Karol Neuscheler, Glob, Warszawa 1943.

Kremer Johann Paul, Tagebuch, w: KL Auschwitz in den Augen der SS. Höss, Broad, Kremer, red. Jadwiga Bezwińska, Danuta Czech, Państwowe Muzeum w Oświęcimiu, Oświęcim 1973, s. 201–286. Przekł. polski: Dziennik, z przedm. Jerzego Rawicza i wstępem Jadwigi Bezwińskiej, przeł. Jerzy Rawicz, „Zeszyty Oświęcimskie”, z. 13 (1971), s. 29–115.

Kutner David [właśc. Skrobek Aron], Kartuz-Bereze. Der poylišer koncentracie lager, Farlag „Caytšrift” ba der Centrale fun Idiše Patronatn in Argentine, Bueonos Aires 1936. Przekł. francuski: Kartus-Bereza. Le camp de concentration polonais, tł. N[aftali] Skrobek, Secours Rouge, Paris 1936.

Levi Primo, Se questo è un uomo, De Silva, Torino 1947. Przekł. polski: Czy to jest człowiek, przeł. Halszka Wiśniowska, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1978.

Лихачев Д[митрий] С., Воспоминания, Logos, Санкт-Петербург 1995. Przekł. polski: Lichaczow Dmitrij, Wspomnienia, przeł. Bogusław Żyłko, Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, Wydawnictwo Akademickie „Sedno”, Warszawa 2016.

Liepmann Heinz, Das Vaterland, P.N. van Kampen & Zoon, Amsterdam 1933. Przekł. polski: Śmierć made in Germany. Powieść, przekł. I[zydor] Berman, Sigma, Lwów 1934.

Liu Ken, The Man Who Ended History. A Documentary, w: Panverse Tree. Five Novellas of Fantasy and Science Fiction, red. Dario Ciriello, Panverse, Concord 2011, s. 113–167. Przekł. polski: Człowiek, który zakończył historię: dokument, przeł. Jakub Małecki, „Fantastyka”, wyd. specjalne, t. 4 (2012), s. 44–60.

Макар Володимир, Береза Картузька (Спомини з 1934–35 рр.), Ліґа Визволення України, Toronto 1956.

[Мальсагов Созерко А.], Соловки. Остров пыток и смерти (Записки бежавшего с Соловков офицера С.А. Мальсагова), „Сегодня” [Rīga] 1925, nr 269–274, 276–280, 282–286, 288–290, 292. Przekł. angielski: Malsagoff S[ozerko] A., An Island Hell. A Soviet Prison in the Far North, tł. F.H. Lyon [właśc. Francis Hamilton], A.M. Philpot, London 1926. Przekł. polski: Malsagow Sozerko, Piekielna wyspa. Radziecka katorga na dalekiej północy, w: Malsagow Sozerko, Kisieliow-Gromow Nikołaj, Początki Gułagu. Opowieści z Wysp Sołowieckich, tł. Marcin Masny, Replika, Poznań 2019, s. 35–191.

McEuen Paul, Spiral. A Novel, Dial Press, New York 2011. Przekł. polski: Spirala, przeł. Jerzy Kozłowski, Rebis, Poznań 2011.

Мельгунов С[ергей] П., „Красный террор” в России 1918–1923, [b. wydaw.], Berlin 1924.

Mochulsky Fyodor Vasilevich, Gulag Boss. A Soviet Memoir, tł. i oprac. Deborah Kaple, Oxford University Press, Oxford–New York 2011.

Они не стали на колени. Сборник воспоминаний и документов о концлагере Береза Картузская, wybór i oprac. В. Поссе, Л. Аржаева, red. Я. Миско, Беларусь, Минск 1966.

Peace David, Occupied City, Faber and Faber, London 2009.

Печерский А[лександр], Восстание в Собибуровском лагере, Ростиздат, Ростов-на-Дону 1945. Przekł. polski: Peczorski A[leksandr], Powstanie w Sobiborze, przekł. Anna Kubiak, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego” 1952, nr 1, s. 3–45.

Погожев А[ндрей], Смерть стояла у нас за спиной, w: Погожев А[ндрей], Стенькин П[авел], Побег из Освенцима. Остаться в живых, Яуза Эксмо, Москва 2005, s. 7–226. Przekł. polski: Pogożew Andriej, Ucieczka z Auschwitz, przeł. Katarzyna Bażyńska-Chojnacka, Piotr Chojnacki, Świat Książki, Warszawa 2011.

Robinson Jeremy, Island 731, Thomas Dunne Books, St. Martin’s Press, New York 2013.

Rousset David, L’universe concentrationnaire, Pavois, Paris 1946.

Шаламов Варлам, Житие инженера Кипреева, w: tenże, Собрание сочинений в шести томах, red. Ирина П. Сиротинская, Терра, Москва 2004, t. 2: Колымские рассказы. Анна Ивановна: пьеса, s. 152–166. Przekł. polski: Szałamow Warłam, Życie inżyniera Kipriejewa, w: tenże, Opowiadania kołymskie, przeł. Juliusz Baczyński, wyd. 3 popr., Rebis, Poznań 2010, s. 606–619.

Ширяев Борис, Неугасимая лампада, Издательство имени Чехова, New York 1954. Przekł. polski: Szyrajew Boris, Niegasnące światło, tł. i oprac. Aniela Czendlik, AA, Kraków 2014.

Slocombe Romain, Averse d’automne, Gallimard, Paris 2003.

Солоневич Иван, Россия в концлагере, Изд-во Национально-трудового союза нового поколения, София 1936. Przekł. polski (całości i fragmentów): Sołoniewicz Iwan, Dzieci za drutem kolczastym. Dziewczynka z lodem, nakł. „Przewodnika Katolickiego”, Poznań 1938; Dzieci za drutem kolczastym, Glob, Warszawa 1943; Rosja w obozie koncentracyjnym, t. 1–2, przetł. Stanisław Dębicki, nakł. Sekretariatu Porozumiewawczego Polskich Organizacji Społecznych, Lwów 1938; Rosja w łagrze, przeł. Stanisław Dębicki, weryfikacja i uzup. tł., red. Agnieszka Knyt, Ośrodek „Karta”, Warszawa 2007.

Соловецька каторга (Документи), red. Л[евко] Чикаленко, Druk[arnia] W. Cywińskiego, Warszawa 1931.

Солженицын Александр, Архипелаг ГУЛАГ. Опыт художественного исследования, 1918–1956, YMCA-Press, Paris 1973–1975. Przekł. polski: Sołżenicyn Aleksander, Archipelag GUŁag 1918–1956. Próba dochodzenia literackiego, przekł. Jerzy Pomianowski, t. 1–3, Rebis, Poznań 2019.

Souček Ludvík, Krotitelé ďáblů, SNDK, Praha 1965. Przekł. polski: Poskromiciele diabłów, przeł. Cecylia Dmochowska, Iskry, Warszawa 1967.

Spiesser Fritz, Das Konzentrationslager. Eine Erfindung der Engländer im Burenkrieg, Franz Eher, München 1940.

Stankiewicz Edward, My War. Memoir of a Young Jewish Poet, przedm. Barbara Handler, Syracuse University Press, Syracuse 2002.

Троцкий Л[ев], Моя жизнь. Опыт автобиографии, t. 1–2, Granit, Berlin 1930.

Tukidydes, Wojna peloponeska, przeł., przedmową i przypisami opatrzył Kazimierz Kumaniecki, Czytelnik, Warszawa 1988.

Волков Олег, Погружение во тьму: из пережитого, Atheneum, Paris 1987. Przekł. polski: Wołkow Oleg, W otchłani, przeł. Maria Kotowska, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1994.

Wreciona E. [Jewhen], Bereza Kartuzka [!] z innej strony, tł. Józef Łobodowski, „Kultura” 1950, nr 4, s. 115–126.

Зайцев И[ван], Соловки (Коммунистическая каторга, или место пыток и смерти), Слово, Shanghai 1931.

Żyrman Szolem, Karcer kołujący, przeł. Arnold Słucki, w: Bereziacy, red. Leon Pasternak, Książka i Wiedza, Warszawa 1965, s. 196.

Żyrman Szolem, Polesie, przeł. Arnold Słucki, w: Bereziacy, red. Leon Pasternak, Książka i Wiedza, Warszawa 1965, s. 263.

Żyrman Szolem, *** [Skrzyp rygla…], w: Bereziacy, red. Leon Pasternak, Książka i Wiedza, Warszawa 1965, s. 118.

Laquerre Paul-Yanic [tekst], Pastor [grafika], Song Yang [grafika], Maruta 454, Xiao Pan, Figeac 2010.

Oger T[iburce] [tekst], Contis M[athieu] [grafika], Black Sands – Unité 731, Rue de Sèvres, Paris 2016.

Bereziacy. Reportaż sceniczny, scen. Karol Obidniak, oprac. dramaturgiczne Roman Sykała, premiera: Teatr Powszechny w Łodzi, 17 lutego 1968 roku.

Paradiso [spektakl telew.], scen. i reż. Andrzej Strzelecki, emisja: Program 1 Telewizji Polskiej, 18 marca 2019 roku.

The Blacklist [serial telew.], sezon 6, odc. 7: General Shiro, scen. Jonathan Shapiro, Lukas Reiter, reż. Kurt Kuenne, Stany Zjednoczone 2019.

The Bridge on the River Kwai [film fab.], scen. Carl Foreman, Michael Wilson, reż. David Lean, Stany Zjednoczone–Wielka Brytania 1957.

Через Гоби и Хинган [film fab.], cz. 1–2, scen. Wadim Trunin [Вадим Трунин], Wasilij Ordynski [Василий Ордынский], Lodongijn Tudewa [Лодонгийн Тудэва], reż. Wasilij Ordynski, Badrachyn Sumhu [Бадрахын Сумху], Związek Sowiecki–Mongolia–Niemiecka Republika Demokratyczna 1981.

Czterej pancerni i pies [serial telew.], odc. 1–21, scen. Janusz Przymanowski, reż. Konrad Nałęcki, Polska 1966–1970.

Dead Mine [film fab.], scen. Ziad Semaan, Steven Sheil, reż. Steven Sheil, Indonezja 2012.

Hei tai yang 731 [film fab.], scen. Mei Liu, Wen Yuan Mou, Dung Jing Teng, reż. Tun Fei Mou, Hongkong 1988.

Hei tai yang 731. Si wang lie che [film fab.], scen. [b. nazw.], reż. Godfrey Ho, Hongkong 1994.

Hei tai yang 731 xu ji zhi sha ren gong chang [film fab.], scen. Sai-Yin Fong, reż. Godfrey Ho, Hongkong 1992.

Hiroshima mon amour [film fab.], scen. Marguerite Duras, reż. Alain Resnais, Francja–Japonia 1959.

King Rat [film fab.], scen. i reż. Bryan Forbes, Stany Zjednoczone 1965.

Król [serial telew.], odc. 1–8, scen. Łukasz M. Maciejewski, Dana Łukasińska, Szczepan Twardoch, reż. Jan P. Matuszyński, Polska 2020.

The Last Emperor [film fab.], scen. Bernardo Bertolucci, Mark Peploe, reż. Bernardo Bertolucci, Wielka Brytania–Francja–Włochy–Hong-Kong 1987.

Midway [film fab.], scen. Donald S. Sanford, reż. Jack Smight, Stany Zjednoczone 1976.

Nackt unter Wölfen [film fab.], scen. Bruno Apitz, Frank Beyer, reż. Frank Beyer, Niemiecka Republika Demokratyczna 1962.

Ohm Krüger [film fab.], scen. Harald Bratt, Kurt Heuser, reż. Hans Steinhoff, Niemcy 1941.

Pearl Harbor [film fab.], scen. Randall Wallace, reż. Michael Bay, Stany Zjednoczone 2001.

Philosophy of a Knife [film dok., fabularyzowany], cz. 1–2, scen. i reż. Andriej Iskanow [Андрей Исканов], Rosja–Stany Zjednoczone 2008.

По ту сторону смерти [serial telew.], odc. 4–8, scen. Oleg Antonow [Олег Антонов], Wadim Panow [Вадим Панов], reż. Siergiej Czekałow [Сергей Чекалов], Rosja 2017–2018.

Соловки [film dok.], reż. Александр Черкасов, Związek Sowiecki 1928.

The Spies Who Fooled the World [film dok.], reż. Mike Rudin, Wielka Brytania 2013.

The Thin Red Line [film fab.], scen. Bernard Gordon, reż. Andrew Marton, Stany Zjednoczone 1964.

Warehouse 13 [serial telew.], sezon 3, odc. 8: The 40th Floor, scen. Benjamin Raab, Deric A. Hughes, reż. Chris Fisher, Stany Zjednoczone 2011.

The X-Files [serial telew.], sezon 3, odc. 9: Nisei, scen. Chris Carter [i in.], reż. David Nutter, Stany Zjednoczone 1995.

The X-Files [serial telew.], sezon 3, odc. 10: 731, scen. Chris Carter, Frank Spotnitz, reż. Rob Bowman, Stany Zjednoczone 1995.

Upośledzeni żydowscy więźniowie Buchenwaldu, 1938 r., United States Holocaust Memorial Museum [online], http://collections.ushmm.org/search/catalog/pa1051047 [dostęp 25.03.2020].

Anaal Nathrakh, And You Will Beg for Our Secrets, w: tenże, The Whole of the Law, Metal Blade Records 2016.

Brandkommando, 731, Corrosive Art Records 2011.

Cogito, Unité 731, w: tenże, Présence illusoire, realizacja własna 2001.

Dickinson Bruce, Breeding House, w: tenże, Balls to Picasso, wyd. rozszerz., Sanctuary Midline 2005.

Ptaku [właśc. Ptasznik Maciej], Bereza Kartuska, w: tenże, NaRa, 3DOM 2013.

Slayer, Unit 731, w: tenże, World Painted Blond, American 2009.

Les 5 Supplices. L’Appel de Cthulhu, zeszyt 6, Sans-Détour, Oyonnax 2016.

A.Sz. [Szałagan Alicja], Kasprowicz Antoni, w: Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, oprac. zespół pod red. Jadwigi Czachowskiej i Alicji Szałagan, t. 4, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1996, s. 78–80.

„Aby nigdy więcej nie było obozów śmierci”. Międzynarodowe Spotkanie w Buchenwaldzie, „Za wolność i lud” 1954, nr 4, s. 22.

Amazon [online], https://www.amazon.com/Philosophy-Knife-Limited-Manoush/dp/B0018ZOARK [dostęp 6.05.2020].

Applebaum Anne, Gułag, przeł. Jakub Urbański, Świat Książki, Warszawa 2013.

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie: Kartoteka osób pozostających w zainteresowaniu Policji Państwowej, sygn. IPN BU 2437.

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie: Materiały dot. Mieczysław Cybulski vel Lenartowicz, imię ojca: Piotr, ur. 8.02.1905 r. – konfident od 1932. Korespondencja (Aktotwórca: Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego w Warszawie [1944] 1945–1954), sygn. IPN BU 1572/1687.

Archiwum Ośrodka „Karta”: Kolekcja Stowarzyszenia „Memoriał”, Materiały na temat obozów sołowieckich, sygn. PL-1001-AW-M-I-11, teczka 1.

Archiwum Państwowe w Warszawie: Zespół 72/1/0, Komisariat Rządu na m. st. Warszawę, seria 2.1, 1 Oddział polityczno-narodowościowy – notatki informacyjne, 72/1/0/2.1/35, Notatki informacyjne Urzędu Śledczego dot. Ligi Obrony Praw Człowieka i Obywatela wraz z okólnikiem wewnętrznym Ligi nr 1 z 1934 r., odezwę O „miejscu odosobnienia” w Berezie Kartuskiej podał „Fordon”, „Jankowski”, „Grochowski”, „Kielecki” i inni, k. 53.

B.D. [Dorosz Beata], Bielicki Marian Leon, w: Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, oprac. zespół pod red. Jadwigi Czachowskiej i Alicji Szałagan, t. 1, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1994, s. 151–153.

B.H. [Heydenkorn Benedykt], Ukraińskie wspomnienia z Berezy, „Kultura” 1955, nr 12, s. 78–85.

Bachtin Michaił, Powieść wychowawcza i jej znaczenie w historii realizmu, w: tenże, Estetyka twórczości słownej, przeł. Danuta Ulicka, oprac. przekładu i wstęp Eugeniusz Czaplejewicz, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1986, s. 285–347.

Bajdor Jerzy, „Bereziacy” – próba tematu, „Słowo Polskie” 1968, nr 124, s. 2.

Bakalarz Józef, [Rec. Bolesław A. Wysocki, Nad rzeką Ebro], „Studia Polonijne”, t. 6 (1983), s. 356–359.

Бардакова В., Акатуйская тюрьма, w: Энциклопедия Забайкалья [online], http://www.encycl.chita.ru/encycl/concepts/?id=448 [dostęp 26.11.2018].

Barenblatt Daniel, A Plague upon Humanity. The Secret Genocide of Axis Japan’s Germ Warfare Operations, HarperCollins, New York 2004.

Bartosik Igor, Martyniak Łukasz, Setkiewicz Piotr, Początki obozu Birkenau w świetle materiałów źródłowych, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Oświęcim 2017.

Bartoszewski Władysław, Polskie judaica literackie w publikacjach konspiracyjnych lat 1939–1944, „Twórczość” 1962, nr 9, s. 48–62.

[B. nazw.], Bartz Maksymilian, w: Dane osoby z katalogu kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL, „Biuletyn Informacji Publicznej” Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Instytutu Pamięci Narodowej [online], https://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/8 [dostęp 29.10.2018].

Beganović Davor, Between the Sun and the Stone – the Naked Body: Yugoslav „Re-education” Camps in Literary Representations, w: Narratives of Annihilation, Confinement, and Survival. Camp Literature in a Transnational Perspective, red. Anja Tippner, Anna Artwińska, De Gruyter, Berlin 2019, s. 106–126.

Беляев Владимир, Третий брат Сакко и Ванцетти, w: Гаврилюк Александр, Песни из Березы, red. Владимир Беляев, Молодая гвардия, Москва 1954, s. 3–21.

„Bez sądu, świadków i prawa…”. Listy z więzień, łagrów i zesłania do Delegatury PCK w Moskwie 1924–1927, red. Roman Dzwonkowski, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2002.

[B. nazw.], Bezczelny wywrotowiec w Berezie, „Kurier Łódzki” 1938, nr 62, s. 2.

[B. nazw.], Бяроза-Картузскі канцэнтрацыйны лагер, w: Беларуская энцыклапедыя. У 18 т., t. 3, БелЭн, Мінск 1996, s. 410.

[Bierut Bolesław], O upowszechnienie kultury. Przemówienie Prezydenta Rzeczypospolitej Bolesława Bieruta na otwarciu radiostacji we Wrocławiu 16 listopada 1947, Radiowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1948.

Blomme Yves, Les prêtres déportés sur les pontons de Rochefort, Bordessoules, Saint-Jean-d’Angély 1994.

Błoński Jan, Borowski i Herling. Paralela, „Tygodnik Powszechny” 1991, nr 21, s. 1, 7.

Bolecki Włodzimierz, „Inny świat” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Universitas, Kraków 2007.

Borkowicz Leonard, O Broniewskim w Berezie, „Nowa Kultura” 1950, nr 28, s. 2.

Borowska Janina, Twarda szkoła ludzi, „Trybuna Ludu” 1955, nr 55, s. 4.

Borwicz [właśc. Boruchowicz] Michał Maksymilian, Literatura w obozie, Wojewódzka Żydowska Komisja Historyczna, Kraków 1946.

[B. nazw.], Boy-Żeleński do Berezy!, „Merkuryusz Polski Ordynaryiny” 1938, nr 22, s. 529–530.

Brazaitienė Elvyra, Juozas Kėkštas (1915–1981), w: Maironio lietuvių literatūros muziejus [online], http://maironiomuziejus.lt/lt/iseiviu-literaturos-skyriaus-114/juozas-kekstas-19151981-1629 [dostęp 29.11.2018].

Бродский Юрий, Соловки. Лабиринт преображений, Новая газета, Москва 2017.

Bron Michał, Mało znana karta, „Nowe Książki” 1980, nr 8, s. 15–16.

Brzoza Jan, Moje przygody literackie, Śląsk, Katowice 1967.

Buchenwald. Zur europäischen Textgeschichte eines Konzentrationslagers, red. Stephan Pabst, De Gruyter, Berlin 2023.

Buchenwald Concentration Camp 1937–1945. A Guide to the Permanent Historical Ex­hibition, oprac. Harry Stein, Wallstein, Göttingen 2004.

Bugajak Konrad, Bolesław Wysocki i jego wspomnienia, w: Wysocki Bolesław A., Nad rzeką Ebro, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1979, s. 5–15.

Burkot Stanisław, Literatura polska w latach 1939–1999, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2002.

Burska Lidia, Obozowa literatura, w: Słownik literatury polskiej XX wieku, red. Alina Brodzka [i in.], Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1993, s. 740–746.

Buryła Sławomir, Monografia po latach, „Teksty Drugie” 2009, nr 5, s. 100–105.

Buryła Sławomir, Rozrachunki z wojną, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2017.

Buryła Sławomir, Tematy (nie)opisane, Universitas, Kraków 2013.

Buryła Sławomir, Wokół Zagłady. Szkice o literaturze Holokaustu, Universitas, Kraków 2016.

Byczyński Zygmunt, Zbrodnia Berezy. Do redaktora „Wiadomości”, „Wiadomości” 1956, nr 17, s. 6.

Całka Małgorzata, Z badań nad literaturą łagrową w Polsce, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum”, t. 10 (2001), s. 137–153.

Ciechanowski Jan Stanisław, Czarna legenda Mirandy. Polacy w hiszpańskim obozie internowania w Miranda de Ebro 1940–1945, Oficyna Wydawnicza „Rytm”, Wydział „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2021.

Ciesielski Stanisław, GUŁag. Radzieckie obozy koncentracyjne 1918–1953, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2010.

Cieślak Tomasz, O Holokauście. „Jeszcze” Wisławy Szymborskiej, w: tenże, W poszukiwaniu ostatecznej tajemnicy. Szkice o polskiej literaturze XX wieku i najnowszej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2009, s. 113–123.

Cimek Henryk, Żydzi w ruchu komunistycznym w Polsce w latach 1918–1937, „Polityka i Społeczeństwo”, t. 9 (2012), s. 27–41.

[B. nazw.], Co mówił dr. Goebbels? Skrót odczytu o „Ideologii Niemiec hitlerowskich”: hitleryzm nie jest towarem na eksport, „Republika” 1934, nr 161, s. 2.

Cumings Bruce, North Korea. Another Country, New Press, New York 2003.

Cyra Adam, Polacy wśród jeńców sowieckich w KL Auschwitz, w: Wrzesień 1939 roku. Geneza II wojny światowej w polskiej perspektywie, red. Janusz Faryś, Tomasz Sikorski, Przemysław Słowiński, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Gorzów Wielkopolski 2010, t. 2: Wojsko. Wojna. Jeniectwo, s. 213–221.

Czachowska Jadwiga, Maciejewska Maria Krystyna, Tyszkiewicz Teresa, Literatura polska i teatr w latach II wojny światowej. Bibliografia, t. 1–3, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1983–1986.

Czapiński Kazimierz, O czym p. Goebbels nie mówił w Warszawie? Obóz izolacyjny – Oranienburg, „Robotnik” 1934, nr 221, s. 3.

Czaplejewicz Eugeniusz, Polska literatura łagrowa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1992.

Czarnecki Wacław, Zonik Zygmunt, Walczący obóz Buchenwald, przedm. Franciszek Ryszka, Książka i Wiedza, Warszawa 1969.

Czech Danuta, Kalendarz najważniejszych wydarzeń z dziejów KL Auschwitz, w: Auschwitz 1940–1945. Węzłowe zagadnienia z dziejów obozu, red. Wacław Długoborski, Franciszek Piper, Wydawnictwo Państwowego Muzeum Oświęcim-Brzezinka, Oświęcim 1995, t. 5, s. 73–151.

Danilewicz-Zielińska Maria, Szkice o literaturze emigracyjnej półwiecza 1939–1989, wyd. 2 rozszerz., Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1999.

Datner Szymon, Zbrodnie Wehrmachtu na jeńcach wojennych armii regularnych w II wojnie światowej, wyd. 2 popr. i poszerz., Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1964.

Deklaracja ideowa Związku Patriotów Polskich w ZSRR [z 16 czerwca 1943 roku], „Wolna Polska” 1943, nr 15, s. 1.

Dekret z dnia 22 stycznia 1946 r. o odpowiedzialności za klęskę wrześniową i faszyzację życia państwowego [online], https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19460050046 [dostęp 5.03.2018].

Дембовска Aнна, Поляки на Соловецких островах, „Gazeta Petersburska” 2011, nr 2, s. 11–13.

Des Pres Terrence, The Survivor. An Anatomy of Life in the Death Camps, Oxford University Press, New York 1976.

Dmitrów Edmund, Niemcy i okupacja hitlerowska w oczach Polaków. Poglądy i opinie z lat 1945–1948, Czytelnik, Warszawa 1987.

Dolińska Anna Maria, List elektroniczny do Arkadiusza Morawca z 6 listopada 2018 roku, w posiadaniu adresata.

[B. nazw.], „Dopóki chociaż jeden Polak będzie w Miranda de Ebro…”. Polonia dla internowanych w Hiszpanii Polaków, „Dziennik Polski”, nr 500 (1942), s. 2.

Drawicz Andrzej, Tak być mogło, „Życie Literackie” 1953, nr 12, s. 6.

Drewnowski Tadeusz, Fałszywa paralela, „Polityka” 1991, nr 23, s. 10.

Drozd Katarzyna, Białoruska literatura łagrowa, Katedra Białorutenistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2006.

[B. nazw.], Drugi wyjazd policji polskiej do Berlina, „Przegląd Policyjny” 1936, nr 4, s. 339–340.

Dubiel Paweł, Jan Karol Kalkowski, „Zeszyty Prasoznawcze” 1989, nr 4, s. 5–10.

Dubyk Halyna, Jewhen Małaniuk – ukraiński pisarz obozowy, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2018, nr 1, s. 7–16.

Dudziński Bolesław, Wspomnienia szeregowca, „Odgłosy” 1970, nr 30, s. 7.

Dulniak Włodzimierz, Na marginesie wspomnień z pobytu w obozie Miranda w latach 1940–1943, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1976, nr 4, s. 397-403.

Dunin-Wąsowicz Krzysztof, Ruch oporu w hitlerowskich obozach koncentracyjnych 1933–1945, wyd. 2, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1983.

Dyktatura faszystowska Piłsudskiego wprowadza obozy koncentracyjne, Archiwum Akt Nowych w Warszawie: Zespół MSW, sygn. 1163, k. 78. Druk w: Bereza Kartuska, wybrała i podała do dr. Agnieszka Knyt, „Karta”, nr 59 (2009), s. 25.

Dymarski Mirosław, Polskie obozy odosobnienia we Francji i w Wielkiej Brytanii w latach 1939–1942, „Dzieje Najnowsze” 1997, nr 3, s. 113–127.

Dziurok Adam, Volksdeutsche w Centralnym Obozie Pracy w Jaworznie, w: Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956. Materiały z konferencji naukowej „Historia martyrologii i obozów odosobnienia w Jaworznie w latach 1939–1956”, wyd. 2 uzup. i popr., [t. 1], red. Kazimierz Miroszewski, Zygmunt Woźniczka, Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno 2007, s. 52–60.

E.G. [Głębicka Ewa], Czuchnowski Marian Daniel, w: Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, oprac. zespół pod red. Jadwigi Czachowskiej i Alicji Szałagan, t. 2, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1994, s. 117–119.

Ebner Michael R., Ordinary Violence in Mussolini’s Italy, Cambridge University Press, New York 2011.

[B. nazw.], Echa artykułu o Berezie. P. Grot-Czekalski uniewinniony, „Orędownik” 1936, nr 84, s. 3.

Eiroa de San Francisco Matilde, Obóz koncentracyjny w kraju neutralnym. Polacy w Miranda de Ebro, przekł. Michał Kudła, w: Studia polsko-hiszpańskie. Wiek XX, red. Jan Kieniewicz, Ośrodek Badań nad Tradycją Antyczną w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej UW, Warszawa 2004, s. 155–165.

Eiroa San Francisco Matilde, Refugiados extranjeros en España: el campo de concentración de Miranda de Ebro, „Ayer” 2005, nr 57 (2005), s. 125–152.

Endicott Stephen, Hagerman Edward, The United States and Biological Warfare. Secrets from the Early Cold War and Korea, Indiana University Press, Bloomington 1998.

FM [Fuks Marian], Rakowski Mark (Marek), w: Polski słownik judaistyczny. Dzieje, kultura, religia, ludzie, oprac. Zofia Borzymińska, Rafał Żebrowski, Prószyński i S-ka, Warszawa 2003, t. 2, s. 400.

Fedorowicz Andrzej, Przymusowy obóz pracy w Jaworznie. Wzorowy polski łagier, „Polityka” 2014, nr 2, s. 54–57.

Fehr Johannes, O kończeniu – i o tym, czego nie można usunąć, przeł. Bogdan Balicki, w: Ludwik Fleck. Tradycje – inspiracje – interpretacje, red. Bożena Płonka-Syroka, Paweł Jarnicki, Bogdan Balicki, Wydawnictwo Fundacji „Projekt Nauka”, Wrocław 2015, s. 193–211.

Fekecz Kazimiera, Ocalić człowieka, „Literatura na Świecie” 1979, nr 8, s. 299–301.

Feldhuzen Maciej, Rubens miał filię w Szkocji, „Kultura” 1953, nr 11, s. 105–119.

Franaszek Anna, Od Bieruta do Herlinga-Grudzińskiego. Wykaz lektur szkolnych w Polsce w latach 1946–1999, Biblioteka Narodowa, Warszawa 2006.

Friedländer Saul, Czas eksterminacji. Nazistowskie Niemcy i Żydzi 1939–1945, przeł. Sławomir Kupisz, Anna Maria Nowak, Krzysztof Masłowski, Prószyński i S-ka, Warszawa 2010.

Gadomski Bogdan, Kolski Witold, w: Polski słownik biograficzny, t. 13 (1967–1968), s. 321–324.

Gałęziowska Małgorzata, Cechy instytucji totalnej na przykładzie kultury organizacyjnej Więzienia Progresywnego w Jaworznie (1951–1956), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2019.

Garlicki Andrzej, Bereza Kartuska, w: tenże, Piękne lata trzydzieste, Prószyński i S-ka, Warszawa 2008, s. 235–252.

Garlicki Andrzej, Bereza, polski obóz koncentracyjny, „Gazeta Wyborcza” 2008, nr 93, s. 29–30.

Gebert Konstanty, Ostateczne rozwiązania. Ludobójcy i ich dzieło, Agora, Warszawa 2022.

Giżejewska Małgorzata, Polacy na Kołymie w latach 1940–1958, „Niepodległość i Pamięć” 1996, nr 2, s. 85–97.

Глубоковский Борис, Соловки, остров пыток и смерти. Белая печать о Соловках, „Новые Соловки” 1926, nr 13, s. 3–4.

Głowiński Michał, Pozory autentyku, „Twórczość” 1959, nr 3, s. 167–169.

Głowiński Michał, Wisławy Szymborskiej ballada o Zagładzie, w: Lustra historii. Rozprawy i eseje ofiarowane Profesor Marii Żmigrodzkiej z okazji pięćdziesięciolecia pracy naukowej, red. Maria Kalinowska, Elżbieta Kiślak, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 1998, s. 183–189.

Głuszek Paweł, Laboratorium zagłady. Mroczny sekret klasztoru urszulanek, Znak Horyzont, Kraków 2022.

Gold Hal, Jednostka 731. Okrutne eksperymenty w japońskich laboratoriach wojskowych. Relacje świadków, tł. Michał Szymonik, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2015. Wyd. oryginalne, anglojęzyczne: Unit 731 Testimony, Yenbooks, Tokyo 1996.

Gourley Catherine, The Horrors of the Andersonville. Life and Death Inside a Civil War Prison, Twenty-First Century Books, Minneapolis 2010.

Гринько М[арія], Мета, w: Енциклопедія Сучасної України: електронна версія, kol. red. І[ван] Дзюба [i in.], Інститут енциклопедичних досліджень НАН України, Київ 2018 [online], https://esu.com.ua/search_articles.php?id=66643 [dostęp 25.01.2022].

Gruenwald Oskar, Yugoslav Camp Literature: Rediscovering the Ghost of a Nation’s Past–Present–Future, „Slavic Review” 1987, nr 3/4, s. 513–528.

Gullotta Andrea, The „Cultural Village” of the Solovki Prison Camp: a Case of Alternative Culture, „Studies in Slavic Cultures”, nr 9 (2010), s. 9–25.

Gullotta Andrea, Intellectual Life and Literature at Solovki 1923–1930. The Paris of the Northern Concentration Camps, Legend, Cambridge 2018.

Haberman Clyde, Japanese Cut „Last Emperor”, „The New York Times” 1988, nr z 21 stycznia, s. C21.

Habielski Rafał, Bereza Kartuska, w: Nie szablą, lecz piórem. Batalie publicystyczne II Rzeczypospolitej, red. Daria Nałęcz, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 1993, s. 219–224.

Haft Cynthia, The Theme of Nazi Concentration Camps in French Literature, Mouton, The Hague–Paris 1973.

Harris Sheldon H., Factories of Death. Japanese Biological Warfare, 1932–1945, and the American Cover-Up, Routledge, New York 2002.

Harris Sheldon H., Japanese Biomedical Experimentation During the World-War-II Era, w: Military Medical Ethics, red. Thomas E. Beam, Linette R. Sparacino, Office of The Surgeon General – United States Army, Washington 2003, s. 463–506.

Hastings Max, Wojna koreańska, przeł. Barbara Cendrowska, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2010.

Hek Barbara, To miał być statek zadżumionych, „Nowa Kultura” 1953, nr 16, s. 7.

Heller Michał, Świat obozów koncentracyjnych a literatura sowiecka, tł. Michał Kaniowski [właśc. Jerzy Pomianowski], Instytut Literacki, Paris 1974.

[B. nazw.], Henryk Zołotow, „Zeszyty Prasoznawcze” 1965, nr 2, s. 137–138.

Hermes Walter G., Truce Tent and Fighting Front, Center of Military History – United States Army, Washington 1992.

Heska-Kwaśniewicz Krystyna, Wstęp, w: Antologia literatury lagrów i łagrów w opracowaniu szkolnym, wybór, wstęp i objaśn. Krystyna Heska-Kwaśniewicz, oprac. dydaktyczne Krystyna Heska-Kwaśniewicz, Bogdan Zeler, Książnica, Katowice 1997, s. 5–39.

Heyningen Elizabeth van, The Concentration Camps of the Anglo-Boer War. A Social His­tory, Jacana Media, Auckland Park 2013.

Hilberg Raul, Zagłada Żydów europejskich, przeł. Jerzy Giebułtowski, t. 1–3, Piotr Stefaniuk, Warszawa 2014.

Historia to bestseller, a Brytyjczycy wiedzą, jak o niej pisać. Rozmowa z Antonym Beevorem, rozm. Maciej Stasiński, „Gazeta Wyborcza” 2009, nr 66, s. 14–15.

Hyslop Jonathan, The Invention of the Concentration Camp: Cuba, Southern Africa and the Philippines, 1896–1907, „South African Historical Journal” 2011, nr 2, s. 251–276.

Iks., „Rassenschande”, „Nowy Kurier” 1938, nr 50, s. 3.

Inglot Mieczysław, Polska kultura literacka Lwowa lat 1939–1941, Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, Wrocław 1995.

Inny świat w literaturze narodów. Konteksty, życiorysy, interpretacje, red. Justyna Pyzia, Józef M. Ruszar, Instytut Literatury, Kraków 2020.

Israeli Raphael, The Death Camps of Croatia. Visions and Revisions, 1941–1945, Transaction, New Brunswick–London 2016.

Иванова Г[алина], История ГУЛАГа 1918–1958. Социально-экономический и политико-правовой аспект, Наука, Москва 2006.

Iwanow Mikołaj, Pierwszy naród ukarany. Polacy w Związku Radzieckim 1921–1939, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1991.

Из постановления Политбюро ЦК ВКП(б) „Об использовании труда уголовно-заключенных”, w: ГУЛАГ (Главное управление лагерей) 1917–1960, oprac. А. Кокурин i Н. Петров, red. В. Шостаковский, Международный Фонд „Демократия”, Москва 2000, s. 62.

J.Z. [Zawadzka Joanna], Pasternak Leon, w: Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, oprac. zespół pod red. Jadwigi Czachowskiej i Alicji Szałagan, t. 6, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1999, s. 268–271.

Jagoda Zenon, Kłodziński Stanisław, Masłowski Jan, Oświęcim nieznany, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1981.

[B. nazw.], Jak żyli więźniowie w Berezie Kartuskiej?, „Robotnik” 1934, nr 327 [nakł. skonfiskowany]. Przedr. w: Bereza Kartuska, wybrała i podała do dr. Agnieszka Knyt, „Karta”, nr 59 (2009), s. 42–43.

Jakobson Michael, Origins of the Gulag. The Soviet Prison Camp System 1917–1934, The University Press of Kentucky, Lexington 1993.

Jaruzelski Jerzy, Mackiewicz i konserwatyści. Szkice do biografii, Czytelnik, Warszawa 1976.

Jasiński Grzegorz, Polska obecność w hiszpańskim obozie koncentracyjnym Miranda de Ebro. Analiza prawna, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2006, nr 3, s. 145–148.

Jaskułowski Tytus, Wymuszona przyjaźń. Stosunki państwowe NRD–PRL, „Mówią wieki” 2016, nr 11, s. 8–11.

Jedlicki Jerzy, Dzieje doświadczone i dzieje zaświadczone, w: Dzieło literackie jako źródło historyczne, red. Zofia Stefanowska, Janusz Sławiński, Czytelnik, Warszawa 1978, s. 344–371.

Jezernik Božidar, Naga Wyspa. Gułag Tity, przeł. Joanna Pomorska, Joanna Sławińska, Czarne, Wołowiec 2013.

Jędrzejewski Zdzisław, Pierwszy zakład karny dla więźniów młodocianych w Polsce. „Jaworzno”, „Przegląd Więziennictwa” 1961, nr 2, s. 5–53.

Jiménez F[rancisco] Javier López, Jeńcy wojenni i uchodźcy – cudzoziemcy internowani w hiszpańskich obozach (1940–1947). Zespół Miranda de Ebro w Archivo General Militar de Guadalajara, przekł. Michał Kudła, w: Studia polsko-hiszpańskie. Wiek XX, red. Jan Kieniewicz, Ośrodek Badań nad Tradycją Antyczną w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej UW, Warszawa 2004, s. 167–178.

Kaczmarski Krzysztof, Nie tylko Rothesay. Oficerskie obozy izolacyjne oraz obóz dyscyplinarny dla żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych w Wielkiej Brytanii (1940–1943), Instytut Pamięci Narodowej, Rzeszów–Warszawa 2020.

„Как собака: все понимаю, а молчу”. Из разрозненных записей М. Горького, opublikowała М. Богоявленская, „Литературная газета” 1994, nr z 3 sierpnia, s. 6.

Kamiński Andrzej Józef, Koszmar niewolnictwa. Obozy koncentracyjne od 1896 do dziś. Analiza, tł. Halina Zarychta i autor, Przedświt, Warszawa 1990.

Kaplan Hélène, The Bibliography of the Gulag Today, w: Reflections on the Gulag. With a Documentary Appendix on the Italian Victims of Repression in the USSR, red. Elena Dundovich, Francesca Gori, Emanuela Guercetti, Feltrinelli, Milano 2003, s. 225–246.

Karczewska Wanda, Teatr Powszechny i żywy, „Kultura” 1968, nr 22, s. 10.

Kieniewicz Jan, W lustrze i poza nim, w: tenże, Hiszpania w zwierciadle polskim, Novus Orbis, Gdańsk 2001, s. 290–301.

Kieniewicz Jan, Z perspektywy badań nad polską obecnością w Miranda de Ebro, w: Studia polsko-hiszpańskie. Wiek XX, red. Jan Kieniewicz, Ośrodek Badań nad Tradycją Antyczną w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej UW, Warszawa 2004, s. 191–195.

Kijowski Andrzej, Dziennik 1955–1969, wybór i oprac. Kazimiera Kijowska, Jan Błoński, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1998.

Klee Ernst, Auschwitz. Medycyna III Rzeszy i jej ofiary, przeł. Elżbieta Kalinowska-Styczeń, Universitas, Kraków 2001.

Kłossowicz Jan, Wstęp do dramatu, „Polityka” 1968, nr 16, s. 6.

Knyt Agnieszka, Od redaktora, w: Sołoniewicz Iwan, Rosja w łagrze, przeł. Stanisław Dębicki, weryfikacja i uzup. tł., red. Agnieszka Knyt, Ośrodek „Karta”, Warszawa 2007, s. 499–526.

Kogon Eugen, Państwo SS. Organizacja i funkcjonowanie niemieckiego obozu koncentracyjnego, tł. Iwona Ewertowska-Klaja, Replika, Zakrzewo 2017.

Колошук Надія, Береза Картузька в українській табірній мемуаристиці, „Київські полоністичні студії” 2011, t. 18, s. 280–287.

Kolski Witold, Zgnieść gadzinę nacjonalistyczną, „Czerwony Sztandar” 1940, nr 104, s. 2.

Koniec pojednania – mój testament, [z Józefem Szajną] rozm. Ewa Likowska, „Przegląd” 2005, nr 4 [online], https://www.tygodnikprzeglad.pl/koniec-pojednania-8211-moj-testament/ [dostęp 25.08.2019].

Konopczyński Władysław, Konfederacja barska, t. 1–2, Volumen, Warszawa 1991.

Konwencja dotycząca traktowania jeńców wojennych, podpisana w Genewie, dnia 27 lipca 1929 r. (Ratyfikowana zgodnie z ustawą z dnia 18 lutego 1932 r.) [online], http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19321030866 [dostęp 11.02.2019].

Kopka Bogusław, Gułag nad Wisłą. Komunistyczne obozy pracy w Polsce 1944–1956, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2019.

Kopka Bogusław, Obozy pracy w Polsce 1944–1950. Przewodnik encyklopedyczny, Nowa, Ośrodek „Karta”, Warszawa 2002.

Kopówka Edward, Treblinka. Nigdy więcej, Muzeum Walki i Męczeństwa w Treblince, Muzeum Regionalne w Siedlcach, Treblinka–Siedlce 2002.

Kotek Jöel, Rigoulot Pierre, Le siècle des camps. Détention, concentration, extermination, cent ans de mal radical, Lattès, Paris 2000.

Kowal Paweł (współpraca Sołtysiak Grzegorz), Katyń w relacjach PRL–ZSRR w latach 1985–1989, „Polski Przegląd Dyplomatyczny” 2010, nr 2, s. 145–158.

Kozarynowa Zofia, W obozie hiszpańskim, „Wiadomości” 1962, nr 22, s. 5.

[Kozłowski Leon], Miejsca odosobnienia. Oświadczenie premiera L. Kozłowskiego, „Gazeta Polska” 1934, nr 168, s. 2.

[B. nazw.], Kożedo – Majdanek amerykański, „Dziennik Bałtycki” 1952, nr 121, s. 1.

Kranz Tomasz, Ewidencja zgonów i śmiertelność więźniów KL Lublin, „Zeszyty Majdanka”, t. 23 (2005), s. 7–53.

Krasuski Krzysztof, Realizmu socjalistycznego śmierć i życie pośmiertne, w: Słownik realizmu socjalistycznego, red. Zdzisław Łapiński, Wojciech Tomasik, Universitas, Kraków 2004, s. 271–278.

Krupa Bartłomiej, Obóz dla dipisów – literackie zapisy doświadczenia życia „pomiędzy”. Zaproszenie do tematu, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2017, nr 4, s. 141–156.

Kryszak Janusz, Marian Czuchnowski, w: Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku, red. Stefan Żółkiewski, Henryk Markiewicz, Irena Wyczańska, seria 6: Literatura polska w okresie międzywojennym, t. 4, red. Irena Maciejewska, Jacek Trznadel, Maria Pokrasenowa, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1993, s. 321–343.

Krzemień Sław, O powieściach Wandy Melcer, „Wieś” 1953, nr 36, s. 6.

Kubiak Krzysztof, Wina bez skruchy. Japońskie zbrodnie wojenne i świątynia Yasukuni, „Międzynarodowe Prawo Humanitarne”, t. 6 (2015), s. 233–243.

Kuczyńska-Koschany Katarzyna, Trzy wiersze najważniejsze: Szymborska, w: taż, „Все поэты жиды”. Antytotalitarne gesty poetyckie i kreacyjne wobec Zagłady oraz innych doświadczeń granicznych, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2013, s. 275–283.

Kuwałek Robert, Kolaboracja ze strachu? Jeńcy sowieccy w formacji SS-Wachmannschaften z obozu szkoleniowego SS w Trawnikach, w: Jeńcy sowieccy na ziemiach polskich w czasie II wojny światowej, red. Jakub Wojtkowiak, Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, Warszawa 2015, s. 201–231.

Kuźnik Grażyna, Hektary Morela (10 reportaży o COP Jaworzno), Związek Młodocianych Więźniów Politycznych „Jaworzniacy”, Jaworzno 2002.

Kwiatkowski Jerzy, Autentyzmy, „Życie Literackie” 1956, nr 12, s. 4–5.

L.D. [Damm Lidia], „Statek 1092”, „Żołnierz Polski” 1953, nr 7, s. 22.

Lachendro Jacek, Jeńcy sowieccy w KL Auschwitz, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Oświęcim 2016.

Lachmann Renate, Lager und Literatur. Zeugnisse des GULAG, Konztanz University Press, Göttingen 2019.

Leitenberg Milton, China’s False Allegations of the Use of Biological Weapons by the United States During the Korean War, Woodrow Wilson International Center for Scholars, Washington 2016.

Leitenberg Milton, Zilinskas Raymond A., Kuhn Jens H., The Soviet Biological Weapons Program. A History, Harvard University Press, Cambridge 2012.

Lejeune Philippe, Pakt autobiograficzny, przeł. Aleksander Labuda, w: tenże, Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii, red. Regina Lubas-Bartoszyńska, przekł. Wincenty Grajewski [i in.], Universitas, Kraków 2001, s. 21–56.

Lendzion Leon, „Cat w Berezie”, „Polityka” 1986, nr 49, s. 2.

Ленин В[ладимир] И., Телеграмма Пензенскому губисполкому, w: tenże, Полное собрание сочинений, t. 50, Издательство политической литературы, Москва 1970, s. 143–144.

Leociak Jacek, Literatura dokumentu osobistego jako źródło do badań nad zagładą Żydów. Rekonesans metodologiczny, „Zagłada Żydów”, nr 1 (2005), s. 13–31.

Lepecki Mieczysław, Pamiętnik adiutanta marszałka Piłsudskiego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1987.

Lewandowski Jan F., Dylematy Fethkego, „Śląsk” 1998, nr 4, s. 47.

Lewicki Bolesław W., Temat: Oświęcim, „Kino” 1968, nr 6, s. 12–18.

Lichtblau Erich, The Nazis Next Door. How America Became a Safe Haven for Hitler’s Men, Houghton Mifflin Harcourt, Boston 2014.

Liedtke Antoni, Dyplomacja watykańska a Polacy internowani w Hiszpanii podczas wojny, „Więź” 1979, nr 2/3, s. 145–151.

Ligarski Sebastian, Twórczy donosiciele. Osobowe źródła informacji w środowiskach twórczych PRL, w: Artyści władzy, władza artystom, red. Andrzej Chojnowski, Sebastian Ligarski, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2010, s. 10–22.

Ligęza Wojciech, Świadectwa polskich pisarzy. Literatura łagrowa, w: Inny świat w literaturze narodów. Konteksty, życiorysy, interpretacje, red. Justyna Pyzia, Józef M. Ruszar, Instytut Literatur, Kraków 2020, s. 19–91.

Listy katyńskiej ciąg dalszy. Straceni na Ukrainie. Lista obywateli polskich zamordowanych na podstawie decyzji Biura Politycznego WKP(b) i naczelnych władz państwowych ZSRR z 5 marca 1940 roku, Niezależny Komitet Historyczny Badania Zbrodni Katyńskiej, Polska Fundacja Katyńska, Centralna Biblioteka Wojskowa, Warszawa 1994.

[B. nazw.], Literat-komunista w Berezie, „Gazeta Lwowska” 1938, nr 51, s. 4.

Litwiński Robert, Kordian Józef Zamorski, „granatowy” generał, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2018.

Long Tom, Boleslaw Wysocki, Author, WWII Camp Survivor; At 91, „The Boston Globe” 2003, nr z 19 lipca [online], http://www.highbeam.com/doc/1P2-7789998.html [dostęp 24.07.2009].

López José Ángel Fernández, Historia del campo de concentración de Miranda de Ebro (1937–1947), nakł. autora, Miranda de Ebro 2003.

Lord Russell of Liverpool [Russell Edward Frederick Langley], Rycerze busido. Krótka historia japońskich zbrodni wojennych, tł. Tadeusz Wójcik, posł. Józef Giebułtowicz, Czytelnik, Warszawa 1961.

Łoboda Roman, Bereziacy, „Odgłosy” 1968, nr 18, s. 7.

Łobodowski Józef, O Cyganach i katastrofistach (3), „Kultura” 1964, nr 10, s. 35–53.

Łukaszkiewicz Zdzisław, Zagłada jeńców radzieckich w obozach na ziemiach polskich, „Biuletyn Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce”, t. 5 (1949), s. 123–170.

Łuszczyna Marek, Mała zbrodnia. Polskie obozy koncentracyjne, Znak, Kraków 2017.

M.K., Literatura obozu, „Głos Demokratyczny” 1946, nr 32, s. 5.

M.K.-K. [Kotowska-Kachel Maria], Wolica Andrzej, w: Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, oprac. zespół pod red. Jadwigi Czachowskiej i Alicji Szałagan, t. 9, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2004, s. 244–245.

Macek Zofia, Hitlerowski obóz pracy przymusowej w Szebniach, Gminna Biblioteka Publiczna w Jaśle z/s w Szebniach, Jasło 2013.

Machcewicz Paweł, Proces tokijski – japońska Norymberga, w: 1956. (Nieco) inne spojrzenie. Eine (etwas) andere Perspektive, red. Jerzy Kochanowski, Joachim von Puttkamer, Neriton, Warszawa 2016, s. 213–226.

Maciejewska Irena, Getta doświadczenie w literaturze, w: Słownik literatury polskiej XX wieku, red. Alina Brodzka [i in.], Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1993, s. 331–338.

Mackiewicz Józef, Alfons Jacewicz, „Wiadomości” 1979, nr 12, s. 2.

Mackiewicz (Cat) Stanisław, Historia Polski od 11 listopada 1918 r. do 17 września 1939 r., M.I. Kolin, London 1941.

Mackiewicz Stanisław, Myśl w obcęgach. Studia nad psychologią społeczeństwa Sowietów, Księgarnia F. Hoesicka, Warszawa 1931.

Majda Jan, Świat poetycki Wisław Szymborskiej, Impuls & Text, Kraków 1996.

Marczak-Oborski Stanisław, Teatr czasu wojny. Polskie życie teatralne w latach II wojny światowej (1939–1945), Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1967.

Margolin Jean-Louis, Chiny – długi marsz w ciemności, przeł. Aleksandra Matuszyn-Suh, w: Courtois Stéphane [i in.], Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania, przeł. Krzysztof Wakar [i in.], Dębogóra, Dębogóra 2017, s. 447–530.

Margolin Jean-Louis, Japonia 1937–1945. Wojna Armii Cesarza, przedm. Yves Ternon, przekł. Joanna Paulina Rurarz, Agnieszka Rurarz, wyd. 2 popr., Dialog, Warszawa 2013. Wyd. oryginalne, francuskie: L’armée de l’Empereur. Violences et crimes du Japon en guerre, 1937–1945, przedm. Yves Ternon, A. Colin, Paris 2007.

Markowscy B.R., Nekrolog Alfonsa Jacewicza, „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza” 1979, nr 26, s. 4.

Marszałek Józef, Majdanek. Obóz koncentracyjny w Lublinie, Interpress, Warszawa 1987.

Masłowski Jan, Posłowie, w: Osuchowski Jerzy, Zapomnieć nie mogę. Wspomnienia więźnia małego obozu w Buchenwaldzie, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1975, s. 109–114.

Mataušić Nataša, Jasenovac 1941–1945. Logor smrti i radni logor, Javna ustanova Spomen-područje Jasenovac, Jasenovac–Zagreb 2003.

Matuszewski Ryszard, Literatura polska 1939–1991, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1992.

Matuszewski Ryszard, Polska literatura współczesna. Podręcznik pomocniczy dla klasy IV liceum ogólnokształcącego oraz dla klasy V techników i liceów zawodowych, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1976.

Megargee Geoffrey P., Front Wschodni 1941, przeł. Tomasz Łuczak, Świat Książki, Warszawa 2009.

Merridale Catherine, Wojna Iwana. Armia Czerwona 1939–1945, przekł. Katarzyna Bażyńska-Chojnacka, Piotr Chojnacki, Rebis, Poznań 2007.

Miednoje. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, oprac. zespół pod kier. Grzegorza Jakubowskiego, t. 2, Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Warszawa 2006.

[B. nazw.], Miejsca odosobnienia, „Gazeta Warszawska” 1934, nr 182. Przedr. w: Bereza Kartuska, wybrała i podała do dr. Agnieszka Knyt, „Karta” 2009, nr 59, s. 26.

Mierzwa Janusz, Pułkownik Adam Koc. Biografia polityczna, Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagiellonica”, Kraków 2006.

Миклін Олена, Національна політика ВКП(б) в Україні 1930-х років у висвітленні „Biuletynu Polsko-Ukraińskiego”, „Історія України. Маловідомі імена, події, факти”, nr 35 (2008), s. 311–328.

Miller Stuart Creighton, „Benevolent Assimilation”. American Conquest of the Philippines, 1899–1903, Yale University Press, New Haven–London 1982.

Miranda de Ebro. Perspektywa hiszpańska – perspektywa polska. Zapis debaty, w: Studia polsko-hiszpańskie. Wiek XX, red. Jan Kieniewicz, Ośrodek Badań nad Tradycją Antyczną w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej UW, Warszawa 2004, s. 153–195.

Miroszewski Kazimierz, Miejsce Centralnego Obozu Pracy Jaworzno w polskim systemie więzienno-obozowym, w: Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956. Katalog wystawy, red. Adrian Rams, Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno 2014, s. 41–51.

Miroszewski Kazimierz, Powstanie i funkcjonowanie Centralnego Obozu Pracy w Jaworznie (1945–1949), „Dzieje Najnowsze” 2002, nr 2, s. 23–40.

Mitzner Piotr, Memoriał. Droga do Rosji, Instytut Książki, Nowaja Polsza, Kraków–Warszawa 2015.

Moore Paul, „And What Concentration Camps Those Were!”. Foreign Concentration Camps in Nazi Propaganda, 1933–[193]9, „Journal of Contemporary History” 2010, nr 3, s. 649–674.

Morawiec Arkadiusz, Campo de Concentración de Miranda de Ebro. Niedostrzeżony rozdział polskiej literatury obozowej, w: W kręgu twórczości pisarzy emigracyjnych. Kontynuacje, red. Zbigniew Andres, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2011, s. 308–347.

Morawiec Arkadiusz, Eksperyment?, „Nowe Książki” 2012, nr 4, s. 61.

Morawiec Arkadiusz, List elektroniczny do Marii Hrynko z 17 lutego 2022, wysłany na adres Muzeum Książki i Drukarstwa Ukrainy w Kijowie, kopia w posiadaniu nadawcy.

Morawiec Arkadiusz, Literatura polska wobec ludobójstwa. Rekonesans, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2018.

Morawiec Arkadiusz, Literatura rosyjska wobec zagłady sowieckich jeńców wojennych, „Narracje o Zagładzie” 2020, nr 6, s. 80–114.

Morawiec Arkadiusz, Literatura w lagrze, lager w literaturze. Fakt – temat – metafora, Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej, Łódź 2009.

Morawiec Arkadiusz, Seweryna Szmaglewska (1916–1992). Bibliografia, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej, Łódź 2007.

Moskalowa Alicja H., W życiu trzeba wiedzieć, czego się nie chce, w: Marian Czuchnowski – kronikarz emigracyjnej codzienności, red. Janusz Kryszak, Paweł Tański, Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego, Toruń 2002, s. 205–223.

Moskwin Andriej, Powieść dokumentalna Franciszka Alachnowicza „7 lat w szponach GPU”: geneza utworu, cztery wersje, „Białorutenistyka Białostocka”, t. 11 (2019), s. 47–88.

Motyka Grzegorz, Tragedia jeńców sowieckich w czasie II wojny światowej w polskiej historiografii, w: Jeńcy sowieccy na ziemiach polskich w czasie II wojny światowej, red. Jakub Wojtkowiak, Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, Warszawa 2015, s. 17–33.

Mróz Tadeusz Kazimierz, Niepokorni – młodociani więźniowie polityczni z lat 1944–1956, w: Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956. Materiały z konferencji naukowej „Historia martyrologii i obozów odosobnienia w Jaworznie w latach 1939–1956”, wyd. 2 uzup. i popr., [t. 1], red. Kazimierz Miroszewski, Zygmunt Woźniczka, Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno 2007, s. 144–156.

Naimark Norman M., The Russians in Germany. A History of the Soviet Zone of Occupation, 1945–1949, Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge 1995.

„«NaRa» to mój największy sukces…” – rozmowa z Ptakiem [online], https://wzzw.wordpress.com/2013/07/17/nara-to-moj-najwiekszy-sukces-rozmowa-z-ptakiem-%E2%98%9A-posluchaj/ [dostęp 14.12.2018].

Narratives of Annihilation, Confinement, and Survival. Camp Literature in a Transnational Perspective, red. Anja Tippner, Anna Artwińska, De Gruyter, Berlin 2019.

Nasiłowska Anna, Łagierna moralność, „Odra” 2001, nr 12, s. 33–37.

Nauschütz Hans Joachim, Na sympozjum w Oświęcimiu w październiku 1997 r., przekł. Jadwiga Zacharska, w: Dzieciństwo i sacrum. Studia i szkice literackie, red. Joanna Papuzińska, Grzegorz Leszczyński, Stowarzyszenie Przyjaciół Książki dla Młodych, Warszawa 1998, s. 57–62.

Niedziałkowski M[ieczysław], Bereza Kartuska, „Robotnik” 1936, nr 168, s. 3.

Niedziałkowski Mieczysław, „Kurs na lewo” i obozy izolacyjne, „Robotnik” 1934, nr 251, s. 1.

Новиков Л., Идеи Иосифа Еленского о справедливом устройстве общества в контексте мировой утопической мысли, w: Философия в Беларуси и перспективы мировой интеллектуальной культуры, kom. nauk. А. Лазаревич [i in.], Право и экономика, Минск 2011, s. 439–441.

O „miejscu odosobnienia” w Berezie Kartuskiej [odezwa Ligi Obrony Praw Człowieka i Obywatela], w: Bereziacy, red. Leon Pasternak, Książka i Wiedza, Warszawa 1965, wklejka między s. 48 i 49.

Obozy koncentracyjne OGPU w ZSRR, red. Bernadetta Gronek, Grzegorz Jakubowski, Irena Marczak, Bellona, Warszawa 1992.

Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956. Katalog wystawy, red. Adrian Rams, Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno 2014.

Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956. Materiały z konferencji naukowej „Historia martyrologii i obozów odosobnienia w Jaworznie w latach 1939–1956”, wyd. 2 uzup. i popr., [t. 1], red. Kazimierz Miroszewski, Zygmunt Woźniczka, Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno 2007.

Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956, t. 2, red. Ryszard Terlecki, Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno 2007.

Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956, t. 3, red. Adrian Rams, Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno 2018.

Obrdlik Antonin J., „Gallows Humor” – a Sociological Phenomenon, „The American Journal of Sociology” 1942, nr 5, s. 709–716.

[B. nazw.], Obrońcy Pasternaka, „Prosto z mostu” 1938, nr 21, s. 4.

Obserwator, Punkt obserwacyjny, „Za wolność i lud” 1953, nr 1, s. 19.

[B. nazw.], Odpowiedzialność za obóz w Miranda de Ebro, „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza” 1951, nr z 2 października, s. 2–3.

[B. nazw.], Odwiedziny p. Komendanta Głównego w Berlinie, „Przegląd Policyjny” 1936, nr 4, s. 338–339.

Oja Matt F., Toward a Definition of Camp Literature, „Slavic Review” 1989, nr 2, s. 272–274.

Olusoga David, Erichsen Casper W., Zbrodnia Kajzera, przeł. Piotr Tarczyński, Wielka Litera, Warszawa 2012.

Orman Kamila, Twórczość literacka internowanych w czasie stanu wojennego (1981–1983), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica”, t. 91 (2013), s. 199–218.

[Oświadczenie w sprawie amnestii dla więźniów politycznych oraz zlikwidowania obozu w Berezie Kartuskiej], „Informacje Prasowe”, nr 2 (1935), s. 13.

Otto Reinhard, Keller Rolf, Nagel Jens, Radzieccy jeńcy wojenni – liczby i skala problemu, przekł. Andrzej Szypulski, „Łambinowicki Rocznik Muzealny”, t. 37 (2014), s. 71–93.

Owsiany Helena, Polacy w łagrach rosyjskiej Północy. W świetle relacji, listów i dokumentów, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa 2000.

Owsiany Helena, Z historii łagrów na Wyspach Sołowieckich 1920–1939, w: Skazani jako „szpiedzy Watykanu”. Z historii Kościoła katolickiego w ZSRR 1918–1956, red. Roman Dzwonkowski, Apostolicum, Ząbki 1998, s. 201–251.

Paprocki Stanisław J., Literatura dokumentarna w czasopismach, w: Literatura polska na obczyźnie 1940–1960, red. Tymon Terlecki, t. 1, B. Świderski, London 1964, s. 35–167.

Parrau Alain, Écrire les camps, Belin, Paris 1995.

Pąkciński Marek, Literatura łagrowa i lagrowa – ku interdyscyplinarnej definicji gatunku, „Napis”, nr 24 (2018), s. 197–222.

Петелин Виктор, История русской литературы второй половины XX века (1953–1993), Центрполиграф, Москва 2013.

Peukert Detlev J.K., Codzienność i barbarzyństwo. O normalności Trzeciej Rzeszy, w: Nazizm. Trzecia Rzesza a procesy modernizacji, wybór i oprac. Hubert Orłowski, tł. Maria Tomczak, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2000, s. 150–166.

[B. nazw.], „Pieśń o hańbieniu rasy”. Cyniczne oplwanie polskiej kobiety, „Echo” 1938, nr 63, s. 7.

[B. nazw.], „Pieśń o hańbieniu rasy” przed sądem, „Orędownik” 1938, nr 156, s. 14.

Piętka Bohdan, Józef Kamala-Kurhański – komendant Berezy Kartuskiej i więzień KL Auschwitz, „Myśl Konserwatywna” [online], https://myslkonserwatywna.pl/jozef-kamala-kurhanski-komendant-berezy-kartuskiej-i-wiezien-kl-auschwitz/ [data publikacji: 8.07.2014; dostęp 15.01.2023].

Пиотровская A[стра], Художественные искания современной польской литературы. Проза и поэзия 60–70-х годов, Наука, Москва 1979.

Piper Franciszek, Geneza obozu, w: Auschwitz 1940–1945. Węzłowe zagadnienia z dziejów obozu, red. Wacław Długoborski, Franciszek Piper, Wydawnictwo Państwowego Muzeum Oświęcim-Brzezinka, Oświęcim 1995, t. 1 s. 29–47.

Piper Franciszek, Podobóz KL Auschwitz „Neu-Dachs” w Jaworznie 1943–1945, w: Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956. Materiały z konferencji naukowej „Historia martyrologii i obozów odosobnienia w Jaworznie w latach 1939–1956”, wyd. 2 uzup. i popr., [t. 1], red. Kazimierz Miroszewski, Zygmunt Woźniczka, Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno 2007, s. 14–28.

Piper Franciszek, Zadania i cele funkcjonowania obozu, w: Auschwitz 1940–1945. Węzłowe zagadnienia z dziejów obozu, red. Wacław Długoborski, Franciszek Piper, Wydawnictwo Państwowego Muzeum Oświęcim-Brzezinka, Oświęcim 1995, t. 1, s. 99–102.

Piper Franciszek, Zagłada, w: Auschwitz 1940–1945. Węzłowe zagadnienia z dziejów obozu, red. Wacław Długoborski, Franciszek Piper, Wydawnictwo Państwowego Muzeum Oświęcim-Brzezinka, Oświęcim 1995, t. 3, s. 3–218.

Pitzer Andrea, Noc, która się nie kończy. Historia obozów koncentracyjnych, tł. Bartłomiej Pietrzyk, Znak Horyzont, Kraków 2020.

[B. nazw.], Po wystąpieniu „ABC” Pasternak zesłany do Berezy za „Pieśń o hańbieniu rasy”, „ABC” 1938, nr 68A, s. 1.

Pogonowska Ewa, Czytanie Nowej Rosji. Polskie spotkania ze Związkiem Sowieckim lat trzydziestych XX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2012.

Polit Ireneusz, Miejsce odosobnienia w Berezie Kartuskiej w latach 1934–1939, Adam Marszałek, Toruń 2003.

Polit Jakub, Gorzki triumf. Wojna chińsko-japońska 1937–1945, Avalon, Kraków 2013.

Polscy więźniowie w łagrach sołowieckich (wg kartoteki w Muzeum Sołowieckim), Archiwum Ośrodka „Karta”: Kolekcja Stowarzyszenia „Memoriał”, Materiały o Polakach represjonowanych z ZSRR w latach 30. XX wieku, sygn. PL-1001-AW-M-I-17.

Ponarski Zenowiusz, Franciszek Olechnowicz – wydawca, redaktor, publicysta, „Białoruskie Zeszyty Historyczne” 1996, z. 2, s. 51–64.

Ponarski Zenowiusz, Zapomniany poeta Kekstas Juozas, „Nowy Kurier” [Toronto] 2008, nr 10, s. 8.

Постановление СНК РСФСР о „красном терроре”, w: ГУЛАГ (Главное управление лагерей) 1917–1960, oprac. А. Кокурин, Н. Петров, red. В. Шостаковский, Международный Фонд „Демократия”, Москва 2000, s. 15.

Постановление ВЦИК о лагерях принудительных работ. 17 мая 1919 г., w: История сталинского Гулага. Конец 1920-х–первая половина 1950-х годов. Собрание документов в 7-ми томах, red. В. Козлов [i in.], t. 2: Карательная система: структура и кадры, red. Н. Владимирцев, РОССПЭН, Москва 2004, s. 525–530.

Poterucha, Polityczni więźniowie obozu odosobnienia w Berezie Kartuskiej (Z niedalekiej przeszłości), „Sztandar Wolności” 1940, nr 55, s. 4.

Pragier Adam, Zbrodnia na „Ulicy Ogrodowej”, „Wiadomości” 1961, nr 6, s. 1.

Приказ ВЧК о „красном терроре”, w: ГУЛАГ (Главное управление лагерей) 1917–1960, oprac. А. Кокурин, Н. Петров, red. В. Шостаковский, Международный Фонд „Демократия”, Москва 2000, s. 14–15.

[B. nazw.], Proces autora artykułu o Berezie Kartuskiej, „Orędownik” 1935, nr 284, s. 6.

Proces japońskich przestępców wojennych. Materiały rozprawy sądowej w Chabarowsku przeciwko byłym wojskowym japońskiej armii oskarżonym o przygotowanie i użycie broni bakteriologicznej, [b. nazw. tł.; przekł. z ros.], Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1951. Wyd. oryginalne, rosyjskie: Материалы судебного процесса по делу бывших военнослужащих японской армии, обвиняемых в подготовке и применении бактериологического оружия, [b. nazw. red.], Госполитиздат, Москва 1950.

Przytulski Filip, Druga wojna światowa, okupacja niemiecka i zagrożenie wojenne w propagandzie prasowej Polski Ludowej (1948–1989), „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2012, nr 3, s. 63–104.

Rajewski Ludwik, Ruch oporu w polskiej literaturze obozowej, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1971.

Raus Andrzej, W hołdzie pomordowanym, „Nowiny” 2001, nr z 22 sierpnia, s. 4.

Rawicz Jerzy, Diabeł przegrany, Czytelnik, Warszawa 1976.

Rebhan-Glück Ines, Die Feldpost im Ersten Weltkrieg „Ich bin gesund und es geht mir gut” [online], http://ww1.habsburger.net/de/kapitel/ich-bin-gesund-und-es-geht-mir-gut [dostęp 28.11.2018].

Redzik Adam, Jak twórca szlagierów wszech czasów nie został adwokatem – rzecz o Emanuelu Schlechterze (1904–1943). W 110. rocznicę urodzin i 70. rocznicę śmierci, „Palestra” 2014, nr 1/2, s. 245–255.

Rees Lawrence, Naziści. Ostrzeżenie historii, przedm. Ian Kershaw, przeł. Sławomir Kędzierski, Warszawa 1998, Prószyński i S-ka.

Reid Allan, Szymborska Wisława, w: Reference Guide to Holocaust Literature, red. Thomas Riggs, St. James Press, Detroit 2002, s. 312–313.

Rodak Mateusz, Praca więźniów w Drugiej Rzeczypospolitej na przykładzie więzienia karnego „Mokotów” w Warszawie, w: Praca i społeczeństwo Drugiej Rzeczypospolitej. Zbiór studiów, red. Włodzimierz Mędrzecki, Cecylia Leszczyńska, Instytut Historii PAN, Warszawa 2014, s. 293–318.

Rodrigo Javier, Cautivos. Campos de concentración en la España franquista, 1936–1947, Crítica, Barcelona 2005.

Rodrigo Javier, Internamiento y trabajo forzoso: los campos de concentración de Franco, „Hispania Nova. Revista de Historia Contemporànea” [online], nr 6 (2006), https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=2110205 [dostęp 14.05.2022].

Ros Jerzy, Czym był Oświęcim, „Za wolność i lud” 1952, nr 1, s. 6–7.

Rosenfeld Alvin H., Podwójna śmierć. Rozważania o literaturze Holocaustu, przeł. Barbara Krawcowicz, Cyklady, Warszawa 2003.

Roszak Joanna, Wezwałem cię po numerze. 172364, 119198, 132434 i inni, „Przestrzenie Teorii”, nr 18 (2012), s. 67–81.

Roszak Joanna, Wstań, imię. „Jeszcze” Wisławy Szymborskiej, „Polonistyka” 2012, nr 11, s. 43–45.

Rowiński Henryk, Z działalności PPR w Buchenwaldzie, Ministerstwo Obrony Narodowej, Warszawa 1962.

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 17 czerwca 1934 r. w sprawie osób zagrażających bezpieczeństwu, spokojowi i porządkowi publicznemu [online], http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19340500473 [dostęp 5.03.2018].

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 września 1941 r. o uchyleniu rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 czerwca 1934 r. w sprawie osób zagrażających bezpieczeństwu, spokojowi i porządkowi publicznemu [online], https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=LDU19410060014 [dostęp 5.03.2018].

Rybak Andrzej, Losy jeńców sowieckich w Stalagu 319 w Chełmie, w: Jeńcy sowieccy na ziemiach polskich w czasie II wojny światowej, red. Jakub Wojtkowiak, Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, Warszawa 2015, s. 35–61.

Ryn Zdzisław Jan, Antoni Kępiński w Miranda de Ebro, w: Kępiński Antoni, Refleksje oświęcimskie, wybór i wstęp Zdzisław Jan Ryn, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, s. 218–285.

Ryn Zdzisław, KZ-syndrom u więźniów obozu koncentracyjnego Miranda de Ebro, „Przegląd Lekarski” 1987, nr 1, s. 34–44.

Ryszka Franciszek, Noc i mgła. Niemcy w okresie hitlerowskim, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1963.

Ryszka Franciszek, Państwo stanu wyjątkowego. Rzecz o systemie państwa i prawa Trzeciej Rzeszy, wyd. 3 popr. i uzup., Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1985.

S.K. [Kriwienko Siergiej], Sołowiecki ITŁ OGPU, w: Łagry. Przewodnik encyklopedyczny, red. Nikita Ochotin, Arsenij Roginski, tł. Romuald Niedzielko, Ośrodek „Karta”, Warszawa 1998, s. 464–467.

Sacha Magdalena, Dąb Goethego, czyli o ochronie pomników przyrody w III Rzeszy, w: Poszukiwanie sensów. Lekcja czytania kultury, red. Piotr Kowalski, Zbigniew Libera, Uniwersytet Jagielloński, Kraków 2006, s. 197–222.

Sacha Magdalena Izabella, „Gdyście w obóz przybyć już raczyli…”. Obraz kultury lagrowej w świadectwach więźniów Buchenwaldu 1937–1945, Instytut Pamięci Narodowej, Bydgoszcz–Gdańsk 2014.

Sacha Magdalena, „Prawda i zmyślenie”. Mit i historia w pewnej opowieści z obozu koncentracyjnego, w: Ludwik Fleck. Tradycje – inspiracje – interpretacje, red. Bożena Płonka-Syroka, Paweł Jarnicki, Bogdan Balicki, Wydawnictwo Fundacji „Projekt Nauka”, Wrocław 2015, s. 213–231.

Sams Crawford F., Medic. The Mission of an American Military Doctor in Occupied Japan and Wartorn Korea, oprac., wstęp i przypisy Zabelle Zakarian, Routledge, London–New York 1998.

Sariusz-Skąpska Izabella, Polscy świadkowie Gułagu. Literatura łagrowa 1939–1989, Universitas, Kraków 2002.

Sawicki Stefan, Problematyka aksjologiczna w nauce o literaturze, w: Problematyka aksjologiczna w nauce o literaturze, red. Stefan Sawicki, Andrzej Tyszczyk, Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1992, s. 95–110.

Schimitzek Stanisław, Drogi i bezdroża minionej epoki. Wspomnienia z lat pracy w MSZ (1920–1939), Interpress, Warszawa 1976.

Schirg Oliver, Als das UKE [Universitätsklinikum Eppendorf] unter die Nazis fiel, „Hamburger Abendblatt” [online], https://www.abendblatt.de/hamburg/article133284418/Als-das-UKE-unter-die-Nazis-fiel.html [dostęp 28.04.2019].

Setkiewicz Piotr, Paradygmat Auschwitz jako historyczny kontekst zbrodni ludobójstwa XX wieku, w: Auschwitz a zbrodnie ludobójstwa XX wieku, red. Alicja Bartuś, Piotr Trojański, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Fundacja na Rzecz MDSM, Oświęcim 2012, s. 69–83.

Setkiewicz Piotr, Podobóz Neu-Dachs w Jaworznie, w: Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956. Katalog wystawy, red. Adrian Rams, Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno 2014, s. 19–39.

Шевченко Владимир, Деятельность лагерей специального назначения НКВД СССР в 1941–1946 годах, Волгоградский государственный университет, Волгоград 2010 [online], http://www.dissercat.com/content/deyatelnost-lagerei-spetsialnogo-­naznacheniya-nkvd-sssr-v-1941-1946-godakh [dostęp 11.02.2019].

Siedlecka Joanna, Kryptonim „Liryka”. Bezpieka wobec literatów, Prószyński i S-ka, Warszawa 2008.

Siguan Marisa, Lager überleben, Lager erschreiben. Autofiktionalität und literarische Tradition, Wilhelm Fink, Paderborn 2017.

Skarga Barbara, Świadectwo „Innego Świata”, „Kultura Niezależna” 1986, nr 19, s. 41–49.

Skowronek A[leksander], Bereza szkocka nie była tajemnicą, „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza” 1954, nr 56, s. 2.

Шлионская Ирина, Генерал Карбышев: он не стал Власовым [online], https://russian7.ru/post/karbyshev/ [dostęp 20.04.2019].

Słotwiński Józef, Dwa oblicza obozowej literatury, „Za drutami” [Arnswalde Oflag] 1941, nr 1, s. 7–8.

Słowiński Przemysław, Polska elita w niemieckiej niewoli. O jeńcach i Oflagu II C Woldenberg w monografiach, „Język. Religia. Tożsamość” 2016, nr 1, s. 201–216.

Słownik języka polskiego PWN, red. Mieczysław Szymczak, t. 1–3, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999.

Słownik pisarzy polskich na obczyźnie 1939–1980, red. Bolesław Klimaszewski, Interpress, Warszawa 1993.

Smith Iain R., Stucki Andreas, The Colonial Development of Concentration Camps (1868–1902), „The Journal of Imperial and Commonwealth History” 2011, nr 3, s. 417–437.

Smolana Krzysztof, Polacy w Hiszpanii w świetle dokumentów Biura Zagranicznego Hiszpańskiego Czerwonego Krzyża (Gabinete de la Información Extranjera de la Cruz Roja Española) (1942–1944), w: Hiszpania – Polska: spotkania, red. Elda E. Gonzáles Martínez, Małgorzata Nalewajko, Neriton, Instytut Historii PAN, Warszawa 2003, s. 59–75.

Snyder Timothy, Skrwawione ziemie. Europa między Hitlerem a Stalinem, przeł. Bartłomiej Pietrzyk, Świat Książki, Warszawa 2015.

Sofsky Wolfgang, Ustrój terroru: obóz koncentracyjny, przekł. Małgorzata Łukasiewicz, Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, Warszawa 2016.

[B. nazw.], Sprawa Pasternaka, „Prosto z mostu” 1938, nr 14, s. 4.

Sprawozdanie stenograficzne ze 124 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 6 listopada 1934 roku, w: Bereza Kartuska, wybrała i podała do dr. Agnieszka Knyt, „Karta”, nr 59 (2009), s. 44–45.

Stach Łukasz, Zbrodnia bez kary? Japońskie zbrodnie wojenne. Przebieg, rozliczenie oraz wpływ na współczesne relacje Kraju Kwitnącej Wiśni z państwami Azji i Pacyfiku, w: Wina i kara społeczeństwa wobec zbrodni popełnionych przez reżimy totalitarne w latach 1939–1956. Studia i materiały, red. Patryk Pleskot, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2015, s. 439–468.

Starecka Katarzyna, Japonia wobec werdyktu Trybunału Tokijskiego, w: Wina i kara społeczeństwa wobec zbrodni popełnionych przez reżimy totalitarne w latach 1939–1956. Studia i materiały, red. Patryk Pleskot, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2015, s. 469–489.

Stawecki Piotr, Następcy Komendanta. Wojsko a polityka wewnętrzna Drugiej Rzeczypospolitej w latach 1935–1939, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1969.

Stephan Halina, Mrożek, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1996.

Stępień Marian, Polska lewica literacka, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1985.

Stiftung Gedenkstätten Buchenwald und Mittelbau-Dora [online], https://www.buchenwald.de/73/ [dostęp 3.09.2019].

Stone Dan, Concentration Camps. A Short History, Oxford University Press, Oxford–New York 2017.

Strzelecka Irena, Budowa, rozbudowa oraz rozwój obozu i jego filii, w: Auschwitz 1940–1945. Węzłowe zagadnienia z dziejów obozu, red. Wacław Długoborski, Franciszek Piper, Wydawnictwo Państwowego Muzeum Oświęcim-Brzezinka, Oświęcim 1995, t. 1, s. 49–98.

Sucharski Tadeusz, Czy „Inny Świat” jest rzeczywiście inny? Dzieło Herlinga na tle pierwszych tekstów łagrowych, w: Gustaw Herling-Grudziński. Między Wschodem a Zachodem, red. Grzegorz Przebinda, Bartosz Gołąbek, Wojciech Gruchała, Wydawnictwo Humanistyczne Pigonianum, Karpacka Państwowa Uczelnia, Krosno 2020, s. 129–144.

Sucharski Tadeusz, Literatura Holocaustu i literatura Gułagu? Literatura doświadczenia totalitarnego!, „Słupskie Prace Filologiczne. Seria Filologia Polska”, t. 5 (2007), s. 93–118.

Sucharski Tadeusz, Literatura polska z sowieckiego „domu niewoli”. Poetyka. Aksjologia. Twórcy, Instytut Literatury, Kraków 2021.

Sucharski Tadeusz, O „piątą wolność człowieka” na „dnie człowieczeństwa”. Kołymska edukacja Anatola Krakowieckiego, w: tenże, Polskie poszukiwania „innej” Rosji. O nurcie rosyjskim w literaturze Drugiej Emigracji, Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 2008, s. 135–158.

Супрун М[ихаил], Воспоминания М. Леонардовича, w: Воспоминания соловецких узников 1923–1939 гг., t. 1: 1923–1927, red. Вячеслав Умнягин, Издательство Спасо-Преображенского Соловецкого мужского монастыря, Соловки 2013, s. 594–595.

Szałagan Alicja, Polska literatura i kultura literacka w latach II wojny światowej. Bibliografia przedmiotowa 1945–1985, Wiedza o Kulturze, Warszawa 1992.

Szantyr Ursyn, Przypisy, w: Jacewicz Alfons, Miranda (Pamiętnik więźnia), B. Świderski, London 1962, s. 127–137.

Szapował Jurij, Likwidacja więźniów sołowieckich z Ukrainy w okresie „Wielkiego Terroru”, w: Sowiecki system obozów i więzień. Przykłady wybranych państw, red. Jerzy Bednarek, Instytut Pamięci Narodowej, Łódź 2013, s. 231–258.

Szczurowski Maciej, Internowanie Polaków w Miranda de Ebro w latach II wojny światowej. Przyczynek, „Łambinowicki Rocznik Muzealny”, t. 24 (2001), s. 95–110.

Szperlik Ewa, Zapiski z „Miasta Umarłych”. Obóz koncentracyjny Jasenovac i Stara Gradiška w literackich narracjach tanatologicznych i dyskursie pamięci obszaru postjugosłowiańskiego, „Slavica Wratislaviensia”, nr 168 (2019), s. 507–520.

Szwagrzyk Krzysztof, Jaworzno. Historia więzienia dla młodocianych więźniów politycznych 1951–1955, „Jaworzniacy” – Fundacja Pomocy Byłym Młodocianym Więźniom Politycznym Lat 1944–1956, Klio, Warszawa–Wrocław 1999.

Szwagrzyk Krzysztof, List elektroniczny do Arkadiusza Morawca z 29 listopada 2016 roku, w posiadaniu adresata.

Śleszyński Wojciech, Białostockie środowisko pisarzy sowieckich (1939–1941), „Białoruskie Zeszyty Historyczne”, t. 13 (2000), s. 105–117.

Śleszyński Wojciech, Obóz odosobnienia w Berezie Kartuskiej 1934–1939, Dom Wydawniczy Benkowski, Białystok 2003.

Śliwowska Wiktoria, Serańska-Giżejewska Małgorzata, Wstęp, w: Woronowicz Walenty, Przypadki XX wieku. 20 lat na Wyspach Sołowieckich i Kołymie. 1935–1955, do dr. przygot., wstępem i przypisami opatrzyły Wiktoria Śliwowska, Małgorzata Giżejewska, Instytut Historii PAN, Warszawska Oficyna Wydawnicza „Gryf”, Warszawa 1994, s. I–XV.

Świerz Michał, Podmiot liryczny w wierszu Szymborskiej „Obóz głodowy pod Jasłem”, „Polonistyka” 1983, nr 4, s. 257–259.

T.G. [Gluziński Tadeusz?], Co na to polski Lwów?, „ABC” 1938, nr 65A, s. 1.

Taczyńska Katarzyna, Dowcip trwający dwa i pół roku. Obraz Nagiej Wyspy w serbskim dyskursie literackim i historycznym końca XX i początku XXI wieku, DiG, La Rama, Warszawa–Bellerive-sur-Allier 2016.

Taterka Thomas, Dante Deutsch. Studien zur Lagerliteratur, Erich Schmidt, Berlin 1999.

Taylor Nina, Proza zsyłkowa, w: Literatura emigracyjna 1939–1989, t. 1, kom. red. Józef Garliński [i in.], Śląsk, Katowice 1994, s. 261–289.

Todorov Tzvetan, Face à l’extrême, Seuil, Paris 1991.

Toker Leona, Gulag Literature and the Literature of Nazi Camps. An Intercontextual Reading, Indiana University Press, Bloomington 2019.

Tołczyk Dariusz, GUŁag w oczach Zachodu, Prószyński i S-ka, Warszawa 2009.

Tomasik Wojciech, Walki o pokój temat, w: Słownik realizmu socjalistycznego, red. Zdzisław Łapiński, Wojciech Tomasik, Universitas, Kraków 2004, s. 384–390.

Tomaszewski Feliks, Syberia i rosyjska/radziecka Północ. Niekończąca się gra: zakrywanie – odsłanianie, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2020.

Tomczok Marta, Czyja dzisiaj jest Zagłada? Retoryka – ideologia – popkultura, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2017.

Tone John Lawrence, War and Genocide in Cuba, 1895–1898, University of North Carolina Press, Chapel Hill 2006.

Topyło Jacek, Departament X MBP w latach 1949–1954. Geneza – struktura organizacyjna – metody pracy, Adam Marszałek, Toruń 2006.

Trznadel Jacek, Hańba domowa. Rozmowy z pisarzami, Test, Lublin 1990.

Tsuneishi Keiichi, Unit 731 and the Japanese Imperial Army’s Biological Warfare Program, tł. John Junkerman, „The Asia-Pacific Journal” 2005, nr 3, s. 1–9.

[B. nazw.], Unit 731, w: Wikipedia [online], https://en.wikipedia.org/wiki/Unit_731 [ostatnia modyfikacja 13.05.2022; dostęp 16.05.2022].

„Urzędowy Wykaz Druków Wydanych w Rzeczypospolitej Polskiej” 1930.

„Urzędowy Wykaz Druków Wydanych w Rzeczypospolitej Polskiej” 1937.

Uzasadnienie [do podjętej w 2014 roku przez Radę Miasta Jaworzna uchwały o nadaniu jednej z ulic nazwy Stanisława Lema] [online], http://www.jaworzno.pl/pl/rada_miejska/konsultacje_spoleczne/dokument/146/ulica_stanislawa_lema.html [dostęp 18.11.2016].

Vogt Henryk, List do Jadwigi Kępińskiej z 5 listopada 1975 roku, w: Kępiński Antoni, Refleksje oświęcimskie, wybór i wstęp Zdzisław Jan Ryn, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, s. 229.

W morzu okrucieństwa (rozmowa z Marianem Czuchnowskim), [rozmowę Wojciecha Ligęzy] spisał Paweł Tański, w: Marian Czuchnowski – kronikarz emigracyjnej codzienności, red. Janusz Kryszak, Paweł Tański, Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego, Toruń 2002, s. 225–239.

Wachsmann Nikolaus, Historia nazistowskich obozów koncentracyjnych, przeł. Maciej Antosiewicz, Świat Książki, Warszawa 2016.

Wal Anna, Literackie obrachunki z dzieciństwem na zesłaniu w sowieckiej Rosji. Wstępne rozpoznanie, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2017, nr 4, s. 119–139.

Wasilewski Witold, Pamięć Katynia. Działania opozycji, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2009, nr 5/6, s. 60–69.

Wawrzak Jerzy, Antoni Kasprowicz – robotnik słowa, w: Kasprowicz Antoni, Ich dzień powszedni, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1977, s. 5–13.

Wawrzkiewicz Marek, Łódzki „sezon polityczny”, „Współczesność” 1968, nr 10, s. 9.

Wawrzyniak Joanna, ZBoWiD i pamięć drugiej wojny światowej 1949–1969, Trio, Fundacja „Historia i Kultura”, Warszawa 2009.

Weathersby Kathryn, The Soviet Role in the Korean War. The State of Historical Knowledge, w: The Korean War in World History, red. William Stueck, The University Press of Kentucky, Lexington 2004, s. 61–92.

Webb Simon, British Concentration Camps. A Brief History from 1900–1975, Pen & Sword History, Barnsley 2016.

Werner Andrzej, Jedź do Oświęcimia!, „Twórczość” 1966, nr 12, s. 127–130.

Werth Nicolas, Państwo przeciw społeczeństwu. Przemoc, represje i terror w Związku Sowieckim, przeł. Andrzej Nieuważny, w: Courtois Stéphane [i in.], Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania, przeł. Krzysztof Wakar [i in.], Dębogóra, Dębogóra 2017, s. 55–266.

Werth Nicolas, Sołówki, laboratorium Gułagu, w: Malsagow Sozerko, Kisieliow-Gromow Nikołaj, Początki Gułagu. Opowieści z Wysp Sołowieckich, tł. Marcin Masny, Replika, Poznań 2019, s. 5–32.

Whitlock Flint, Bestie z Buchenwaldu. Karl i Ilse Kochowie – najgłośniejszy proces o zbrodnie wojenne XX wieku, tł. Mateusz Fafiński, Replika, Zakrzewo 2014.

Wiatr Aneta, Syzyf w piekle współczesności. Rzecz o Wisławie Szymborskiej, Kram, Warszawa 1996.

[B. nazw.], Wieczór autorski, „Czerwony Sztandar” 1940, nr 327, s. 6.

Wieliczko Mieczysław, Jasielskie w latach drugiej wojny światowej, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1974.

Wieliczko Mieczysław Józef, Obóz wyniszczenia w Szebniach w latach 1941–1944, „Rocznik Przemyski”, t. 13/14 (1970), s. 237–264.

Williams Philip F., Wu Yenna, The Great Wall of Confinement. The Chinese Prison Camps through Contemporary Fiction and Reportage, University of California Press, Berkeley 2004.

Witek Teofil, Książka o Berezie, „Za wolność i lud” 1956, nr 8, s. 20, 22.

Wohlfeld Udo, Das Konzentrationslager Nohra in Thüringen, w: Terror ohne System. Die ers­ten Konzentrationslager im Nationalsozialismus, red. Wolfgang Benz, Barbara Distel, Metropol, Berlin 2001, s. 105–121.

Wojskowe Biuro Historyczne im. gen. broni Kazimierza Sosnkowskiego w Warszawie, Centralne Archiwum Wojskowe: Kolekcja Akt Personalnych i Odznaczeniowych, teczka osobowa Mieczysława Cybulskiego, sygn. I.481.C.4995, I.481.C.4996, II.56.171.

Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy. Sprawozdanie z czynności za lata 1918–1924, Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, Warszawa 1925.

Wojtkowiak Jakub, Ofiary zapomnianego ludobójstwa, w: Jeńcy sowieccy na ziemiach polskich w czasie II wojny światowej, red. Jakub Wojtkowiak, Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, Warszawa 2015, s. 7–16.

Wolski Jan, Kim Pan jest, Panie Iwaniuk? Rozmowa z poetą emigracyjnym, w: Podróż w głąb pamięci. O Wacławie Iwaniuku. Szkice – wspomnienia – wiersze, red. Jan Wolski, Henryk Wójcik, Edward Zyman, Polski Fundusz Wydawniczy w Kanadzie, Toronto 2005, s. 323–342.

Wolski Jan, Posłowie, w: Iwaniuk Wacław, Miranda (fragmenty wspomnień), oprac. i posł. Jan Wolski, Polski Fundusz Wydawniczy w Kanadzie, Mordellus, Toronto–Berlin 2001, s. 44–49.

Wolski Paweł, Tadeusz Borowski – Primo Levi. Prze-pisywanie literatury Holocaustu, Stowarzyszenie „Pro Cultura Litteraria”, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2013.

Wójcik Włodzimierz, Opowiadania Tadeusza Borowskiego, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1972.

Woźniakowski Krzysztof, Andrzej Wolica i jego twórczość, w: Wolica Andrzej, Rudy, wyd. 2, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1985, s. 115–131.

Woźniakowski Krzysztof, Pasternak Leon Jakub, w: Polski słownik biograficzny, t. 25 (1980), s. 257–260.

Woźniczka Zygmunt, Centralny Obóz Pracy w Jaworznie na tle stalinowskiego systemu represji (1945–1950), w: Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956. Materiały z konferencji naukowej „Historia martyrologii i obozów odosobnienia w Jaworznie w latach 1939–1956”, wyd. 2 uzup. i popr., [t. 1], red. Kazimierz Miroszewski, Zygmunt Woźniczka, Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno 2007, s. 87–113.

Wóycicka Zofia, Buchenwald Revisited, „Zagłada Żydów”, nr 13 (2017), s. 829–839.

Wóycicka Zofia, Przerwana żałoba. Polskie spory wokół pamięci nazistowskich obozów koncentracyjnych i zagłady 1944–1950, Trio, Warszawa 2009.

Wróblewski Andrzej, Przemoc jest bezsilna, „Panorama Północy” 1968, nr 19, s. 12.

Wygodzki Stanisław, Epopeja bohaterstwa i solidarności, „Express Wieczorny” 1965, nr 203, s. 6.

Wyka Kazimierz, Pogranicze powieści, „Twórczość” 1946, z. 2, s. 145–150.

Wymiana więźniów politycznych pomiędzy II Rzecząpospolitą a Sowietami w okresie międzywojennym. Dokumenty i materiały, oprac. Wojciech Materski, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2000.

Wyrwich Mateusz, Łagier Jaworzno. Z dziejów czerwonego terroru, Editions Spotkania, Warszawa 1995. Wyd. 2: Łagier Jaworzno, Rytm, Warszawa 2013.

Wysocki Bolesław A., Polskie gimnazjum w obozie koncentracyjnym, „Tygodnik Powszechny” 1976, nr 47, s. 3.

Zabierowski Stanisław, Szebnie. Dzieje obozów hitlerowskich, Krajowa Agencja Wydawnicza, Rzeszów 1985.

Zamojski Jan E., Interbrygadziści Republiki Hiszpańskiej – po klęsce… Losy Polaków, w: Hiszpania – Polska: spotkania, red. Elda E. Gonzáles Martínez, Małgorzata Nalewajko, Neriton, Instytut Historii PAN, Warszawa 2003, s. 9–57.

Zamorski Kordian Józef, Dzienniki (1930–1938), oprac. Robert Litwiński, Marek Sioma, Instytut Józefa Piłsudskiego, LTW, Warszawa–Dziekanów Leśny 2011.

Zaremba Piotr, Niebezgrzeszna sanacja. Fenomen spektaklu „Paradiso”, „Teologia Polityczna” [online], https://teologiapolityczna.pl/piotr-zaremba-niebezgrzeszna-sanacja-fenomen-spektaklu-paradiso [dostęp 20.03.2019].

Zatorska Helena, W walce o amnestię dla więźniów politycznych, „Z pola walki” 1956, nr 1, s. 5–14.

Zdziechowski Marian, Czerwony terror, w: tenże, W obliczu końca, [b. wydaw.], Wilno 1937, 49–119.

Zieliński E[ryk], Literatura jeniecka, „Za drutami” [Arnswalde Oflag] 1940, nr 8, s. 6–7.

Zieliński Jan, Szkatułki Newerlego, W.A.B., Warszawa 2012.

Zuziak Janusz, „Więźniowie” Sikorskiego – internowani w Cerizay, Rothesay i Tighnabruaich, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica”, nr 104 (2019), s. 167–192.

Zwolski Marcin, Łagry, zesłanie, śmierć… Polacy w sowieckim „innym świecie”, w: Inny świat w literaturze narodów. Konteksty, życiorysy, interpretacje, red. Justyna Pyzia, Józef M. Ruszar, Instytut Literatury, Kraków 2020, s. 93–108.

Żebrowski Leszek, Przedmowa, w: Siekanowicz Piotr, Obóz odosobnienia w Berezie Kartuskiej 1934–1939, Instytut Historyczny im. Romana Dmowskiego, Instytut im. Romana Dmowskiego, Warszawa 1991, s. 5–8.

Żukowski Jarosław, Brytyjskie obozy koncentracyjne podczas wojny burskiej w latach 1900–1902, „Przegląd Historyczny” 1997, z. 1, s. 95–116.