Przestrzeń Ziemi Świętej w szesnastowiecznych deskrypcjach polskich pielgrzymów

Adomnan z Hy, O miejscach świętych, [w:] Do Ziemi Świętej. Najstarsze opisy pielgrzymek do Ziemi Świętej IV–VIII w., przekł. P. Iwaszkiewicz, Kraków 2010, s. 244–310.

Adrichem, Theatrum Terrae Sanctae et Biblicarum Historiarum cum tabulis geographicis aere expressis. Ierusalem sicut tempore floruit, Coloniae Agrippinae 1590.

Anonim z Piacenzy, Opis pielgrzymki do Ziemi Świętej, [w:] Do Ziemi Świętej. Najstarsze opisy pielgrzymek do Ziemi Świętej IV–VIII w., przekł. P. Iwaszkiewicz, Kraków 2010, s. 206–236.

Antologia pamiętników polskich XVI wieku, red. R. Pollak, oprac. S. Drewniak, M. Kaczmarek, Wrocław 1966.

Anzelm Polak, Chorographia albo topographia to jest osobliwe a okolne opisanie Ziemi Świętej, z wypisania ludzi pewnych tam bywałych. Teraz niedawno z łacińskiego języka na polski przetłumaczona przez Andrzeja Rymszę Litwina, sługę […] Pana Krzysztofa Radziwiłła Wojewody Willeńskiego [...], Wilno 1595, Biblioteka Jagiellońska, sygn. Cim 360. Utwór został zdigitalizowany i udostępniony w formie cyfrowej przez Bibliotekę Jagiellońską. Dzieło dostępne jest na stronie: https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/doccontent?id=121723.

Burchardus de Monte Sion, Descriptio Terrae Sanctae, [w:] Peregrinatores Medii Aevi Quatuor. Burchardus de Monte Sion, Ricoldus de Monte Crucis, Odoricus de Foro Julii, Wilbrandus de Oldenborg, ed. J.C.M. Laurent, Lipzig 1864, s. 21–22.

Breidenbach B., Peregrinatio in terram sanctam, Mainz 1486.

Breidenbach B., Peregrynacyja arabska albo do grobu św. Katarzyny panny i męczenniczki, którą aniołowie święci w Arabijej na Górze Synaj pogrzebli, zacnych ludzi niektórych rodu niemieckiego w roku Pańskim 1483 pielgrzymowanie, tłum A. Wargocki, Kraków 1610.

Burchardus de Monte Sion, Descriptio Terrae Sanctae, [w:] Peregrinatores Medii Aevi Quatuor. Burchardus de Monte Sion, Ricoldus de Monte Crucis, Odoricus de Foro Julii, Wilbrandus de Oldenborg, ed. J.C.M. Laurent, Lipzig 1864, s. 13–100.

Długosz J., Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego. Księga piąta. Księga szósta. 1140–1240, oprac. D. Turkowska, M. Kowalczyk, Warszawa 2009.

Egeria, Pielgrzymka do miejsc świętych, [w:] Do Ziemi Świętej. Najstarsze opisy pielgrzymek do Ziemi Świętej IV–VIII w., przekł. P. Iwaszkiewicz, Kraków 2010, s. 118–199.

Eteria. Pielgrzymka do miejsc świętych, przekł. W. Szołdrski, „Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy” 1970, nr 6, 160–241.

Flawiusz J., Dawne Dzieje Izraela, cz. 1, Warszawa 2001.

Flawiusz J., Wojna Żydowska, przekł. J. Radożycki, Warszawa 2016.

Goryński J., Peregrynacja do Ziemi Świętej, [w:] Prace Komisji do badań nad historią literatury i oświaty, t. 1, Warszawa 1914, s. 263–289.

Jacopo da Verona, Liber Peregrinationis, ed. U. Monneret de Villard, Roma 1950.

Opis podróży z Bordeaux do Jerozolimy, [w:] Do Ziemi Świętej. Najstarsze opisy pielgrzymek do Ziemi Świętej IV–VIII w., oprac. P. Iwaszkiewicz, Kraków 2010, s. 70–76.

Pielgrzymka Piotra Rindfleischa do Grobu Pańskiego, [w:] Pielgrzymka Piotra Rindfleischa z Wrocławia do Ziemi Świętej w 1496 roku, red. D. Adamska, J. Szymański, przekł. K.J. Sachs, Gliwice 2005, seria „Pamiętniki Śląskie”, s. 34–73.

Pielgrzymka św. pamięci Piotra Rindfleischa do grobu świętego 1496, przekł. T. Ososiński, H. Manikowska, [w:] H. Manikowska, Jerozolima – Rzym – Compostela. Wielkie pielgrzymowanie u schyłku średniowiecza, Wrocław 2008, s. 435–464.

Ptolemeusz K., Wstęp do geografii, [w:] Geografia antyczna, zestawił M.S. Bodnarski, przekł. J. Schanyder, Warszawa 1957, s. 295–328.

Radziwiłł Sierotka M.K., Podróż do Ziemi Świętej, Syrii i Egiptu, oprac. L. Kukulski, Warszawa 1962.

Tarnowski J., Dziennik podróży Jana Tarnowskiego do Ziemi Świętej z 1518 roku, przekł. R. Sawa, wstęp i oprac. D. Chemperek, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, R. 49: 2005, s. 181–194.

Tarnowski J., Terminatio ex itinerario Ill[ust]ris et M[agni]fici D[omini] Ioannis comitis in Tarnów Castellani Crac[oviensis] supremi exercituum Regni Poloniae ducis Venetiis ad Terram Sanctam iter proficiscentis, [w:] Teki Naruszewicza z roku 1518, t. 33, nr 107.

Teodozjusz. O położeniu Ziemi Świętej, przekł. P. Iwaszkiewicz, „Meander” 1990, nr 7–9, s. 225–237.

Abramowska J., Peregrynacja, [w:] Przestrzeń i literatura. Studia, red. M. Głowiński, A. Okopień-Sławińska, Wrocław 1978, s. 125–148.

Alexandrowicz S., Peregrynacja do Ziemi Świętej księcia Radziwiłła Sierotki. Czas powstania rękopisu, [w:] Ars Historica. Prace z dziejów powszechnych i Polski, Poznań 1976, s. 585–591.

Alliata E., Antichi pellegrini in Terra Santa, Milano 2009.

Appold K.G., Reformacja. Krótka historia, Warszawa 2013.

Asbridge T., Krucjaty. Wojna o Ziemię Świętą, przekł. N. Rataj, M. Józefowicz, Kraków 2015.

Assmann A., Erinnerungsräume Formen und Wandlungen des kulturellen Gedächtnisses, München 1999.

Assmann J., Pamięć kulturowa, Warszawa 2015.

Assmann A., Przestrzenie pamięci. Formy i przemiany pamięci kulturowej, [w:] Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. M. Saryusz-Wolska, Kraków 2009, s. 101–142.

Austin J.L, Jak działać słowami, [w:] tenże, Mówienie i poznawanie. Rozprawy i wykłady filozoficzne, przekł. B. Chwedeńczuk, Warszawa 1993, s. 545–714.

Awianowicz B., Urbes laudandi ratio. Antyczna teoria pochwały miast i jej recepcja w De iventione et amplificatione oratoria Gerarda Bucoldianusa oraz w Essercitii di Aftonio Sofista Orazia Toscanelli, „Terminus”, R. 9: 2009, z. 1–2 (20–21), s. 15–32.

Awianowicz B., Opisy Gdańska i Torunia w relacjach Petera Mundy’ego. Między szczerą ciekawością Anglika a wczesnonowożytną teorią ekfrazy, „Zapiski Historyczne” 2019, t. 84 , z. 1, s. 123–133.

Balard M., Wyprawy krzyżowe i łaciński Wschód XI–XIV w., przekł. M. Witkowski, Warszawa 2005.

Balard M., Łaciński Wschód XI–XV w., przekł. M. Ceran, Kraków 2010.

Baranowski W.T., Dwie peregrynacje z XVI wieku, [w:] Prace Komisji do badań nad historią literatury i oświaty, t. 1, Warszawa 1914, s. 258–262.

Baranowski W.T., Goryński Jan h. Poraj (w. XVI), autor „Peregrynacji do Ziemi Świętej”, [w:] Polski słownik biograficzny, red. K. Lepszy, t. 8, Wrocław 1959–1960, s. 322.

Bartolini G., Cardini F., Nel nome di Dio facemmo vela. Viaggio in oriente di un pellegrino medievale, Laterza 1991.

Baumgärtner I., Burchard of Mount Sion and the Holy Land, „Peregrinations: Journal of Medieval Art and Architecture” 2013, nr 4, s. 5–41.

Bedini A., Testimone a Gerusalemme il pellegrinaggio di un Fiorentini del Trecento, Roma 1999.

Bendza M., Szymaniuk A., Starożytne patriarchaty prawosławne, Białystok 2005.

Bernatowicz T., „Biblioteka jest jedna ozdoba…” Mikołaj Krzysztof Radziwiłł i książki, [w:] Badania księgozbiorów Radziwiłłów. Materiały międzynarodowej sesji, Olsztyn 6–7 października 1994 r., red. Z. Jaroszewicz-Pieresławcew, Warszawa 1995, s. 35–54.

Bernatowicz T., Miles Christianus et peregrinus. Fundacje Mikołaja Radziwiłła „Sierotki” w ordynacji Nieświeskiej, Warszawa 1998.

Bernatowicz T., Peregrinus et miles Christianus. O nagrobku Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła „Sierotki” w Nieświeżu. (Fragment), „Biuletyn Historii Sztuki”, T. 52: 1990, nr 3/4, s. 227–249.

Bersohn M., Kilka słów o podróżnikach do Ziemi Świętej i ich dziełach, „Biblioteka Warszawska” 1868, t. 4, s.1–12.

Bober A., Breviarius de Hierosolyma. Krótki przewodnik po Jerozolimie z V wieku, „Częstochowskie Studia Teologiczne” 1973, nr 1, s. 261–266.

Borkowska U., Polskie pielgrzymki Jagiellonów, [w:] Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, red. H. Manikowska, H. Zaremska, Warszawa 1995, s. 185–224.

Bouvy E., Le pélegrinage d’Euchéria, „Revue augustinienne” 1903, nr 3, s. 514–522.

Buczek K., Anzelm Polak, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 1, Kraków 1935.

Bujak F., Najstarszy opis Ziemi Świętej polskiego pochodzenia, „Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne” 1900, nr 3/4, s. 245–254.

Bujak F., Najstarszy opis Ziemi Świętej, [w:] Studia Geograficzno-Historyczne, Kraków 1925, s. 138–150.

Bulas R., Chrześcijańskie itineraria do miejsc świętych od II do VIII wieku, „Vox Patrum” 2012, t. 57, s. 7–91.

Burkiewicz Ł., Życie codzienne w podróży na przykładzie „Ambasady do Tamerlana” (1403–1406), Kraków 2019.

Buszewicz E., Cracovia in litteris. Obraz Krakowa w piśmiennictwie doby odrodzenia, Kraków 1998.

Butler J., Akty performatywne a konstrukcja płci kulturowej, [w:] Lektury inności, red. M. Dąbrowski, R. Pruszczyński, Warszawa 2007, s. 25–35.

Bystroń J.S., Polacy w Ziemi Świętej, Syrii i Egipcie 1147–1914, Kraków 1930.

Calmai A., Alessandro di Filippo Rinuccini. Sanctissimo Peregrinaggio dal Sancto Sepolcro 1474, Pisa 1993.

Chachaj M., Jana Goryńskiego Peregrynacja do Ziemi Świętej na tle epoki, [w:] Staropolski ogląd świata. Materiały z konferencji, Wrocław, 23–24 października 2004 r., red. B. Rok, F. Wolański, Wrocław 2004, s. 15–29.

Chemperek D., Podróż do Ziemi Świętej, Syrii i Egiptu Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła „Sierotki” – relacja konwertyty, [w:] Radziwiłłowie. Obrazy literackie. Biografie. Świadectwa historyczne, red. K. Stępnik, Lublin 2003, s. 39–48.

Chemperek D., Wstęp, [w:] Dziennik podróży Jana Tarnowskiego do Ziemi Świętej z 1518, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, R. 49: 2005, s. 183–186.

Czermińska M., Miejsca autobiograficzne. Propozycja w ramach geopoetyki, „Teksty Drugie” 2011, nr 5, s. 183–200.

Czermińska M., „Punkt widzenia” jako kategoria antropologiczna i narracyjna w prozie niefikcjonalnej, „Teksty Drugie” 2003, nr 2–3, s. 11–27.

Czermińska M., Świadectwo, ślad i milczenie wobec doświadczeń Historii, [w:] Teraźniejszość i pamięć przeszłości. Rozumienie historii w literaturze polskiej XX i XXI wieku, red. H. Gosk, A. Zieniewicz, Warszawa 2006, s. 86–100.

Czubek J., Przedmowa, [w:] Stanislai Rescii Diarium (1583–1589), „Archiwum do Dziejów Literatury i Oświaty w Polsce” 1915, t. 15, cz. 1, s. 5–20.

Czubek J., Wstęp, [w:] Macieja Rywockiego Księgi Peregrynackie (1584–1587), „Archiwum do Dziejów Literatury i Oświaty w Polsce” 1910, t. 12, s. 177–186.

Czubek J., Wstęp, [w:] Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła Peregrynacja do Ziemi Świętej (1582–1584), „Archiwum do Dziejów Literatury i Oświaty w Polsce” 1925, s. 5–16.

Culler J., Philosophy and Literature, The Fortunes of the Performative, „Poetics Today” 2000, nr 3, s. 503–519.

Curtius E.R., Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, przekł. i oprac. A. Borowski, Kraków 1997.

Dąbrowski E., Józef Flawiusz. Życie i Dzieła, [w:] J. Flawiusz, Dawne Dzieje Izraela, cz. 1, Warszawa 2001, s. 9–49.

Dąbrowski E., Kodeksy, wydania i przekłady „Antiquitates Judaicae”, [w:] J. Flawiusz, Dawne Dzieje Izraela, cz. 1, Warszawa 2001, s. 50.

Derrida J., Marginesy filozofii, przekł. J. Margański, Warszawa 2002.

Devos P., Égérie à Bethléem. Le 40 jour après Pâques à Jérusalem, en 383, „Analecta Bollandiana” 1968, nr 86, s. 87–108.

Devos P., La date du voyage d’Egérie, „Analecta Bollandiana” 1967, nr 85, s. 165–194.

Devos P., Silvie la sainte pèlerine, „Analecta Bollandiana” 1973, nr 91, s. 105–117.

Devos P., St. Jerome conte Poementia?, „Analecta Bollandiana” 1973, nr 91, s. 117–120.

Dziechcińska H., Diariusz, [w:] Słownik literatury staropolskiej. Średniowiecze. Renesans. Barok, red. T. Michałowska, B. Otwinowska, E. Sarnowska-Temeriusz, Wrocław 2002, s. 163–165.

Dziechcińska H., Miejsce przekazu pamiętnikarskiego w kulturze dawnej Polski, „Rocznik Towarzystwa Literackiego im. A. Mickieiwcza” 1993, t. 28, s. 3–14.

Dziechcińska H., O staropolskich dziennikach podróży, Warszawa 1991.

Dziechcińska H., Proza staropolska. Problemy gatunków i literackości, Wrocław 1967.

Dziechcińska H., Świat i człowiek w pamiętnikach trzech stuleci: XVI–XVII–XVIII wieku, Warszawa 2003.

Dziubiński A., Poturczeńcy polscy. Przyczynek do historii nawroceń na islam w XVI–XVIII w., „Kwartalnik Historyczny” 1995, nr 1, s. 19–37.

Edwards M., Locus Horridus and Locus Amoenus, [w:] Homo Viator. Classical Essays for John Bramble, ed. M. Whitby, P. Hardie, Bristol 1987, s. 267–276.

Ferenc M., Jan Tarnowski – Polityk, [w:] Jan Tarnowski Hetman Wielki Koronny Sesja historyczno-promocyjna 7 listopada 1997 roku, oprac. R. Żok, Tarnów 1999, s. 9–18.

Férotin M., Le véritable auteur de la «Peregrinatio Silvae» la vierge espagnole Éthérie, „Revue des Questions Historiques” 1903, nr 74, s. 367–397.

Fischer-Lichte E., Performatywność, przekł. M. Borowski, M. Sugiera, Kraków 2018.

Focault M., Inne przestrzenie, przekł. A. Rejniak-Majewska, „Teksty Drugie” 2005, nr 6, s. 117–125.

Geografia antyczna, zestawił M.S. Bodnarski, Warszawa 1957.

Giannarelli E., Diario di viaggio. Egeria, Milano 1992.

Goszczyńska A., Rozmowa z Turczynem o wierze krześcijańskiej Bartłomieja Georgiewicza jako XVI-wieczna realizacja misji antytureckiej w Polsce, „Zeszyty Naukowe Towarrzystwa Doktorantów UJ. Nauki Humanistyczne” 2017, z. 4, nr, 19, s. 7–28.

Garber K, Der locus amoenus und der locus terribilis, Koln 1974.

Graciotti S., La Dalmazia e l’Adriatico dei pellegrini «veneziani» in Terrasanta (secoli XIV–XVI). Studio e testi con un’appendice di Lorenzo Lozzi Gallo, Roma 2014.

Grodecki R., Dzieje klasztoru premonstrateńskiego w Busku w wiekach średnich, Kraków 1913.

Hartleb K., Najstarszy dziennik podróży do Ziemi Świętej i Syrii Jana Tarnowskiego, „Kwartalnik Historyczny” 1930, z. 1, s. 26–44.

Hirschbiegel J., Późnośredniowieczne pielgrzymki do Ziemi Świętej. Stan badań, [w:] Pielgrzymka Piotra Rindfleischa z Wrocławia do Ziemi Świętej w 1496 roku, red. D. Adamska, J. Szymański, Gliwice 2005, seria „Pamiętniki Śląskie”, s. 74–84.

Ignatowski G., Kościół i synagoga, Warszawa 2000.

Irshai O., The Christian Appropriation of Jerusalem in the Fourth Century: The Case of the Bordeaux Pilgrim,

„The Jewish Quarterly Review”, T. 99: 2009, nr 4, s. 465–486.

Iwańska E., Pisarz – Nomada – Geopoetycki nurt w twórczości Mariusza Wilka, „Świat Tekstów. Rocznik Słupski” 2016, nr 14, s. 117–130.

Iwaszkiewicz P., Anonim z Piacenzy, [w:] Do Ziemi Świętej. Najstarsze opisy pielgrzymek do Ziemi Świętej IV–VIII w. oprac. P. Iwaszkiewicz, Kraków 2010, s. 200–205.

Iwaszkiewicz P., List ku czci błogosławionej Egerii napisany przez Waleriusza dla braci mnichów z Vierzo, „Meander” 1991, nr 3–4, s. 147–152.

Iwaszkiewicz P., Niestrudzona wędrowniczka, [w:] Do Ziemi Świętej. Najstarsze opisy pielgrzymek do Ziemi Świętej IV–VIII w. oprac. P. Iwaszkiewicz, Kraków 2010, s. 109–117.

Iwaszkiewicz P., Opowieść biskupa Arkulfa, [w:] Do Ziemi Świętej. Najstarsze opisy pielgrzymek do Ziemi Świętej IV–VIII w., oprac. P. Iwaszkiewicz, Kraków 2010, s. 237–243.

Iwaszkiewicz P., Wczesnochrześcijańskie i późnoantyczne łacińskie opisy podróży do Ziemi Świętej (przed wyprawami krzyżowymi), [w:] Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, red. H. Manikowska, H. Zaremska, Warszawa 1995, s. 98–101.

Iwaszkiewicz P., Wstęp, [w:] Do Ziemi Świętej. Najstarsze opisy pielgrzymek do Ziemi Świętej IV–VIII w. oprac. P. Iwaszkiewicz, Kraków 2010, s. 17–47.

Iwaszkiewicz P., Z Bordeaux do Jerozolimy (333 r.), [w:] Do Ziemi Świętej. Najstarsze opisy pielgrzymek do Ziemi Świętej IV–VIII w. oprac. P. Iwaszkiewicz, Kraków 2010, s. 64–69.

Jackowski A., Pielgrzymowanie, Wrocław 2000.

Jackowski A., Przedmowa, [w:] B. Szczepanowicz, Ziemia Święta. Geografia biblijna, Kraków 2014, s. 7–8.

Jankowski S., Do kraju tego… Pielgrzymowanie do Ziemi Świętej jako praktyka religijna, „Pedagogia Christiana” 2009, z. 1/23, s. 63–78.

Jasiński A., Jerozolima. Promień miłości Jahwe, Kraków 1999.

Jelonek T., Śladami Męki Pańskiej, Kraków 1988.

Jotischky A., Wyprawy krzyżowe i państwa krzyżowców, przekł. E. Możejko, Warszawa 2007.

Kaczmarek H., Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła „Sierotki” podróż po starożytnym świecie (I. Bałkany i wyspy), „Balcanica Posnaniensia. Acta et Studia” 1989, t. 4, s. 343–351.

Kaczmarek H., Polacy w Egipcie do 1914 roku, Szczecin 2008.

Kaczmarek M., Anzelm Polak, [w:] Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, t. 1, Warszawa 1884.

Kaczmarek M., Wstęp, [w:] Antologia pamiętników polskich XVI wieku, red. R. Pollak, wybór i oprac. S. Drewniak, M. Kaczmarek, Wrocław 1966, s. 5–85.

Kalinowski S., Pielgrzymki Radziwiłłów w XVI i XVII wieku, „Peregrinus Cracovensis” 2004, z. 15, s. 65–74.

Kapralski S., Pamięć, przestrzeń, tożsamość. Próba rekonstrukcji teoretycznej, [w:] Pamięć, przestrzeń, tożsamość, red. S. Kapralski, Warszawa 2010, s. 9–46.

Kasperski E., Geopoetyka. Ku nowej poetyce przestrzeni – pierwszy krok w chmurach, [w:] Geografia wyobrażona regionu. Literackie figury przestrzeni, red. D. Kalinowski, M. Mikołajczak, A. Kuik-Kalinowska, Kraków 2014, s. 21–40.

Kawalou S., Zapomniany poeta polsko-białoruski: twórczość Jana Kozakowicza, „Białorutenistyka Białostocka” 2014, t. 6, s. 11–22.

Kempa T., Mikołaj Krzysztof Radziwiłł Sierotka (1549–1616). Wojewoda wileński, Warszawa 2000.

Kempa T., Poglądy wyznaniowe Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła „Sierotki” i przemiany duchowe w jego życiu, [w:] Na šlâhah da ūzaemarazumennâ, gal. rèd. A. Mal’dzis, Minsk 2000.

Klose S.B., Darstellung der inneren Verhältnisse der Stadt Breslau von Jahre 1458 bis zum Jahre 1526, wyd. Gustaw Adolf Harald Stenzel, Wrocław 1847.

Konończuk E., W meandrach geopoetyki, „Teksty Drugie” 2015, nr 6, s. 213–228.

Korzeniowski J., Zapiski i wyciągi z rękopisów bibliotek polskich i obcych do Polski się odnoszących. Cesarska Biblioteka Publiczna w Petersburgu, „Archiwum do Dziejów Literatury i Oświaty w Polsce” 1910, t. 11, s. 237–288.

Kotłubaj E., Galeryja nieświeska portretów radziwiłłowskich, Wilno 1857.

Kowalska A., Z badań nad „Peregrynacją Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła”, „Prace Polonistyczne” 1939, seria III, s. 19–54.

Krajewska M., Oswoić słowo. Komentarze w północnych książkach Mariusza Wilka i ich rosyjskich przekładach, Toruń 2017.

Krawiec A., Ciekawość świata w średniowiecznej Polsce. Studium z dziejów geografii kreacyjnej, Poznań 2010.

Kronenberg A., Geopoetyka. Związki literatury i środowiska, Łódź 2014.

Królikowski B., Wśród Sarmatów, Radziwiłłowie i pamiętnikarze, Lublin 2000.

Krzywy R., Od Hodoeporikonu do eposu peregrynackiego. Studium z historii form literackich, Warszawa 2001.

Krzywy R., Wędrówki z Mnemozyne. Studia o topice dawnego podróżopisarstwa, Warszawa 2013.

Kukulski L., Posłowie, [w:] Mikołaj Krzysztof Radziwiłł „Sierotka”. Podróż do Ziemi Świętej, Syrii i Egiptu 1582–1584, oprac. L. Kukulski, Warszawa 1962, s. 249–255.

Kulczycka D., Obraz Ziemi Świętej w prozie polskiej doby romantyzmu, Zielona Góra 2021.

Kwiatkowski S., Powstanie i kształtowanie się chrześcijańskiej mentalności religijnej w Polsce do końca XIII wieku, Warszawa 1980.

Lambert A., Egeria. Notes critiques sur la tradition de son nom et celle de l’«Itinerarium», „Revue Mobillon” 1936, nr 26, s. 71–94.

Lambert A., Egeria, sour de Galla, „Revue Mobillon” 1937, nr 27, s. 1–42.

Lausberg H., Retoryka literacka. Podstawy wiedzy o literaturze, przekł., oprac. i wstępem opatrzył A. Gorzkowski, Bydgoszcz 2002.

Lechniak E., Litewski książę w państwie faraonów, czyli z nieznanych doświadczeń peregrynacyjnych Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła zwanego Sierotką, „Kresy”, T. 23: 1995, s. 209–212.

Leśniewski S., Jerozolima 1099, Warszawa 1995.

Lisowski A., Typy przestrzeni a geografia, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego” 2014, nr 24, s. 7–18.

Löfstedt E., Philologisher Kommentar zur «Peregrinatio Aetheriae». Untersuchungen zur Geschichte der lateinischen Sprache, Uppsala 1911.

Łopatecki K., Wyprawa Zbrojna Krzysztofa Radziwiłła „Pioruna” w Inflantach zimą 1579 roku, „Zapiski Historyczne” 2018, z. 1, s. 39–67.

Maciszewska M., Klasztor Bernardyński w społeczeństwie polskim 1453–1530, Warszawa 2001.

Malej W., Józef Flawiusz w Polsce, [w:] Józef Flawiusz. Dawne Dzieje Izraela, cz. 1, Warszawa 2001, s. 65–89.

Manikowska H., Geografia sakralna miasta, [w:] Animarum kultura. Studia nad kulturą religijną na ziemiach polskich w średniowieczu, t. 1: Struktury kościelno-polityczne, red. H. Manikowska, W. Brojer, Warszawa 2008, s. 95–131.

Manikowska H., Jerozolima – Rzym – Compostela. Wielkie pielgrzymowanie u schyłku średniowiecza, Wrocław 2008.

Manikowska H., Ruch pielgrzymkowy na terytorium Śląska w późnym średniowieczu – problemy badawcze, [w:] Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, red. H. Manikowska, H. Zaremska, Warszawa 1995, s. 225–241.

Małachowicz E., Najnowszy zarys dziejów najstarszego Wrocławia, Wrocław 2000.

Marczak M., Hetman Jan Tarnowski. Szkic biograficzny, [w:] Jan Tarnowski Hetman Wielki Koronny, Sesja historyczno-promocyjna 7 listopada 1997 roku, oprac. R. Żok, Tarnów 1999, s. 79–92.

Markiewicz S., Protestantyzm, Warszawa 1982.

Marszałek M., Rosyjska Północ jako punkt widzenia: geopoetyczne strategie w prozie Mariusza Wilka, „Rocznik Komparatystyczny” 2011, nr 2, s. 97–110.

Mączak A., Życie codzienne w podróżach po Europie w XVI i XVII wieku. Warszawa 1980.

Medwecka-Kornaś A., Calotropis procera – ekspansywna, użyteczna roślina w suchych i gorących obszarach, „Wszechświat” 2014, t. 115, nr 4–6, s. 87–95.

Meister K., De Itinerario Aetheriae abbatissae perperam nomini S. Silviae addicto, „Rheinisches Museum für Philologie” 1909, nr 64, s. 337–392.

Memuarystyka w dawnej Polsce, red. P. Borek, D. Chemperek, A. Nowicka-Struska, Kraków 2016.

Mencwel A., Wyobraźnia antropologiczna. Próby i studia, Warszawa 2006.

Metropolia Sarmatów. Dawni poeci i pisarze o Krakowie, wybór i oprac. E. Buszewicz, Kraków 2004.

Michałowska T., Między poezją a wymową. Konwencje i tradycje staropolskiej prozy nowelistycznej, Wrocław 1970.

Michałowska T., Topika pielgrzyma i pielgrzymki w literaturze polskiego średniowiecza, [w:] Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, red. H. Manikowska, H. Zaremska, Warszawa 1995, s. 72–85.

Michałowska T., Wizja przestrzeni w liryce staropolskiej (rekonesans), [w:] Przestrzeń i literatura, red. M. Głowiński, A. Okopień-Sławińska, Wrocław 1978, s. 97–123.

Mollat du Jourdin M., Europa i morze, przekł. M. Bruczkowska, Warszawa 1995.

Momigliano-Lepschy A.L., Viaggio In Terra Santa di Santo Brasca 1480 con l’Itinerario di Gabriele Capodilista 1458 a cura di A.L. Momigliano-Lepschy, Milano 1966.

Montesano M., Michele da Figline: un pellegrino toscano tra l’Egitto e Gerusalmme, „Itineraria” 2008, nr 7, s. 109–125.

Montesano M., Tra pellegrinaggio e missione diplomatica. Un viaggio da Firenze all’Egitto e alla Terrasanta nel 1488–1489, [w:] Viaggi e pellegrinaggi fra Tre e Ottocneto. Bilanci e prospettive, red. C. Sensi, Alessandria 2008, s. 177–195.

Morawiecka M.M., Szata świata. Kulturowe postrzeganie przestrzeni geograficznej w kartografii średniowiecznej, „Prace Kulturoznawcze” 2012, t. 14, s. 193–203.

Mruk W., Haec sunt peregrinationes Terre Sancte de Jerosolim – przewodnik po Ziemi Świętej z XIV wiecznego rękopisu, [w:] Geografia i Sacrum, red. B. Domański, S. Skiba, Kraków 2005, t. 1, s. 403–413.

Mruk W., „Loca peregrinationis terre sancte”. Czternastowieczny przewodnik po Ziemi Świętej, Kraków 2005.

Mruk W., Pielgrzymowanie do Ziemi Świętej w drugiej połowie XIV wieku, Kraków 2005.

Mruk W., Status prawny pielgrzymów. Wybrane aspekty prawne pielgrzymowania w wiekach średnich, „Peregrinus Cracoviensis” 1996, z. 4, s. 113–124.

Mruk W., Zobaczyć Jerozolimę bez wybierania się za morze – Niccolò Poggibonsi i jego Libro d’oltramare, [w:] Itinera clericorum. Kulturotwórcze i religijne aspekty podróży duchownych, red. D. Quirini-Popławska, Ł. Burkiewicz, Kraków 2014, s. 183–194.

Nakielski S., Miechovia sive promptuarium antiquitatum monasteri i Michoviensis, Cracoviae: In Officina Francisci Caesarii, 1634.

Natalucci N., L’«Epistola» del monaco Valerio e l’«Itinerarium Egeriae», „Giornale Italiano di filologia” 1983, nr 35, s. 3–24.

Naumowicz J., Pierwszy opis święta narodzenia Jezusa. Relacja Egerii, „Warszawskie Studia Teologiczne”, R. 20: 2007, nr 1, s. 145–154.

Niedźwiedź J., Poeta i mapa: Jan Kochanowski a kartografia XVI wieku, Kraków 2019.

Niesiecki K., Herbarz polski, t. 4, wyd. i oprac. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1839.

Nori G., Antonio da Crema. Itinerario al Santo Sepolcro 1486, Pisa 1996.

Ohler N., Vita pericolosa dei pellegrini nel medioevo. Sulle tracce degli uomini che viaggivano nel nome di Dio, Aleksandria 1996.

Okoń J., Mikołaj Radziwiłł Sierotka i jego podróż do Ziemi Świętej w teatrze szkolnym jezuitów, [w:] Radziwiłłowie.

Obrazy literackie, biografie, świadectwa historyczne, red. K. Stępnik, Lublin 2003, s. 117–130.

Okońska A., Starożytności wysp greckich, Syrii, Palestyny i Egiptu w relacji Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła „Sierotki”, [w:] Z dziejów miłośnictwa antyku w Polsce, red. A. Sadurska, Warszawa 1989, s. 15–23.

Ossowska-Kulińska K., Peregrynacja do Ziemi Świętej – rzecz o motywacji Jana Goryńskiego do odbycia pielgrzymki, „Meluzyna” 2018, nr 1, s. 5–15.

Osuch M., „Lepiej byś był w domu siedział...”– Analiza śladów lektury z wybranych egzemplarzy „Peregrynacji do Ziemi Świętej” Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła „Sierotki” jako przyczynek do badań nad dawną recepcją dzieła, „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” 2021, nr 11 (14), s. 295–313. https://doi.org/10.32798/pflit.587 [dostęp: 5.06.2022].

Ożóg M., Podróże mnichów i duchownych w świetle pism świętego Hieronima, „Vox Patrum” 2012, t. 57, s. 454–468.

Pastusiak L., Teheran, Jałta, Poczdam. Wielka Trójka o zachodniej granicy Polski, „Niepodległość i Pamięć” 2017, nr 1 (57), s. 79–102.

Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, red. H. Manikowska, H. Zaremska, Warszawa 1995.

Piechocki K.N., Cartographic Humanism. The Making of Early Modern Europe, Chicago 2019.

Pielgrzymka Piotra Rindfleischa z Wrocławia do Ziemi Świętej w 1496 roku, red. D. Adamska, J. Szymański, Gliwice 2005, seria „Pamiętniki Śląskie”.

Pikus T., Próba rekonstrukcji „Itinerarium Egerii” w oprciu o dzieło „De Locis Sanctis” Piotra Diakona, „Meander” 1981, nr 10, s. 496–507.

Pirillo P., Mariano da Siena. Viaggio fatto al Santo Sepolcro 1431 in appendice Viaggio di Gaspare di Bartolomeo, Pisa 1991.

Podolska J., Pielgrzymi polscy w Ziemi Świętej 1350–1450, „Peregrinus Cracoviensis” 1996, z. 4, s. 213–223.

Pollak R., Radziwiłł Mikołaj Krzysztof (1549–1616), [w:] Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”, Piśmiennictwo staropolskie: hasła osobowe N–Ż, t. 3, red. R. Pollak, Warszawa 1965, s. 153–155.

Quirini-Popławska D., Wenecja jako etap podróży do Ziemi Świętej (XIII–XV w.), [w:] Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, red. H. Manikowska, H. Zaremska, Warszawa 1995, s. 126–143.

Quirini-Popławska D., Pobyt w Wenecji pielgrzymów udających się do Ziemi Świętej w XIV i XV wieku, „Peregrinus Cracoviensis” 1998, z. 6, s. 27–45.

Reinertsen-Berg T., Teatr Świata. Mapy, które tworzą historię, przekł. M. Gołębiewska-Bijak, Kraków 2018.

Rodaway P., Sensuous Geography, London 1994.

Rosik M., Judaizm u początków ery muzułmańskiej, Wrocław 2003.

Rosińska Z., Metafory pamięci, [w:] Pamięć w filozofii XX wieku, red. Z. Rosińska, Warszawa 2006.

Rott D., Opis Ziemi Świętej Anzelma Polaka – Andrzeja Rymszy. Studium z dziejów staropolskich chorografii, [w:] Między średniowieczem a renesansem, red. J. Malicki, P. Wilczek, Katowice 1994, s. 65–77.

Rott D., Staropolskie chorografie. Początki – rozwój – przemiany gatunku, Katowice 1995.

Rubin J., A Missing Link in European Travel Literature: Burchard of Mount Sion’s Description of Egypt, „Mediterranea. International Journal for the Transfer of Knowledge” 2018, nr 3, s. 55–90.

Runciman S., Dzieje wypraw krzyżowych, przekł. J. Schwakopf, t. 1, Warszawa 1997, s. 85–115.

Rutkowski B., Radziwiłła „Sierotki” podróż na Kretę, „Archeologia” 1968, t. 19, s. 109–116.

Rybicka E., Geopoetyka, geokrytyka, geokulturologia, „Białostockie Studia Literaturoznawcze” 2011, nr 2, s. 27–39.

Rybicka E., Geopoetyka (o mieście, przestrzeni i miejscu we współczesnych teoriach i praktykach kulturowych), [w:] Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. M.P. Markowski, R. Nycz, Kraków 2006, s. 471–490.

Rybicka E., Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, Kraków 2014.

Rybicka E., Mapy. Od metafory do kartografii krytycznej, „Teksty Drugie” 2013, nr 4, s. 30–47.

Rybicka E., Miejsce, pamięć, literatura (w perspektywie geopoetyki), „Teksty Drugie” 2008, nr 1–2, s. 19–32.

Rybicka E., Od poetyki przestrzeni do polityki miejsca. Zwrot topograficzny w badaniach literackich, „Teksty Drugie” 2008, nr 4, s. 21–38.

Rykała A., Państwo wpisane w depozyt religii: przeobrażenia struktury terytorialno-religijno-etnicznej Izraela w kontekście oddziaływań międzynarodowych, „Studia z Geografii Politycznej i Historycznej” 2014, z. 3, s. 97–149.

Röhricht R., Biblioteca Geographica Palaestinae. Chronologisches Verzeigniss der auf di Geographie des heiligen Landes bezüglichen Literatur von 333 bis 1878, Berlin 1890, Röhricht R., Chronologisches verzeichniss der auf die geographie des Heiligen Landes bezüglichen literatur von 333 bis 1878 und versuch einer cartographie, Berlin 1890.

Röhricht R., Deutsche Pilgerreisen nach dem Heiligen Lande, Aalen 1900.

Röwekamp G., Einteilung, [w:] Egeria, Itinerarium. Reisebericht. Lateinisch. Mit Auszügen aus Petrus Diconus, De Locis sanctis. Die Heiliegen Stätten, Übersetzt und Eingeleitet Georg Röwekamp, unter Mitarbeit von Dietmar Thonnes, red. G. Röwekamp, Breisgau 1995. s. 9–117.

Said E.W., Orientalizm, przekł. M. Wyrwas-Wiśniewska, Poznań 2005.

Sajkowski A., La „Hierosolimitana peregrinatio” di Niccolo Radziwill detto Sierotka e i „Viaggi di lavente” Pietro Della Valle il Pellegrino: due aguardi sul mondo islamico, [w:] Cultura e nazionale in Italia e Polonia dal Rinascimento all’Illuminisimo. Atti del VII seminario di studi (Venezia, 15–17 novembre 1983), red. V. Branca, S. Graciotti, Firenze 1986, s. 279–297.

Sajkowski A., Od Sierotki do Rybeńki. W kręgu radziwiłłowskiego mecenatu, Poznań 1965.

Salvarani R., Il Santo Sepolcro a Gerusalemme, Vaticano 2012.

Salvarani R., La fortuna del Santo Sepolcro nel Medioevo. Spazio, liturgia, architektura, Milano 2008.

Salvarani R., La terra santa dei pellegrini nel XIII secolo. Una rilettura di fonti intorno a dinamiche interreligiose e interconfessionali, „Frate Francesco. Nuova serie” 2016, nr 1, s. 27–47.

Salvarani R., Verso Gerusalemme. Crociati, santuari, pellegrini, Bergamo 2000.

Samsonowicz H., Studia nad postrzeganiem przestrzeni przez ludzi średniowiecza, Poznań 2015.

Saratin G., Itinerarium Burdigalense uel Hierosolymitanum (Itineráriuo de Bordeaux oy de Jerusalém): texto Latono, mapas e traduçăo o comenta, „Scienta Traductionis” 2014, nr 15, s. 293–379.

Saryusz-Wolska M., Spotkania czasu z miejscem. Studia o pamięci i miastach, Warszawa 2011.

Schlögel K., W przestrzeni czas czytamy, przekł. Ł. Musiał, I. Drozdowska, Poznań 2009.

Sirko M., Zarys historii kartografii, Lublin 1999.

Sławiński J., Chorografia, [w:] J. Sławiński, M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, Słownik terminów literackich, oprac. A. Okopień-Sławińska, Wrocław 2008, s. 78.

Sołtan A., Okuń Piotr z Grodziska h. Belina (ok. 1492–1564), [w:] Polski słownik biograficzny, red. E. Rostworowski, t. 23, Wrocław 1978, s. 717.

Starnawska M., Das Phänomen der Pilgerfahrten in der Deutschen und Polnischen Kultur der Mittelalters und der Frühen Neuzeit. Hauptfragestellungen und Forschungsstand, „Biletyn Polskiej Misji Historycznej” 2015, nr 10, s. 25–62.

Starowieyski M., Bibliografia Egeriana, „Augustianum” 1979, nr 19, s. 298–318.

Starowieyski M., Itinerarium Egeriae, „Meander” 1978, nr 2, s. 93–108, 133–145.

Starowieyski M., Pielgrzymki do Ziemi Świętej w wiekach II–IV a Biblia, „Bobolanum” 1993, nr 4, s. 148–151.

Starowieyski M., Pielgrzymka Egerii, [w:] Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, red. H. Manikowska, H. Zaremska, Warszawa 1995, s. 89–97.

Starowieyski M., Przedmowa, [w:] Do Ziemi Świętej. Najstarsze opisy pielgrzymek do Ziemi Świętej IV–VIII w., oprac. P. Iwaszkiewicz, Kraków 2010, s. 6–7.

Stewart A., Preface, [w:] John Poloners Description of the Holy Land (circa 1427), trans. A. Stewart, London 1894, s. 15–17.

Strzelczyk J., Średniowieczny obraz Świata, Poznań 2004.

Szczepanowicz B., Ziemia Święta. Geografia biblijna, Kraków 2014.

Szczukin W., Mit szlacheckiego gniazda. Studium geokulturologiczne o klasycznej literaturze rosyjskiej, przekł. B. Żyłko, Kraków 2006.

Szulc A., Anzelma Polaka pobożny obraz świata. O opisaniu Ziemi Świętej jako zwierciadle późnośredniowiecznej mentalności, [w:] Cognitioni gestorum. Studia z dziejów średniowiecza dedykowane Profesorowi Jerzemu Strzelczykowi, red. D.A. Sikorski, A.M. Wyrwa, Poznań-Warszawa 2006, s. 561–569.

Tobler T., Bibliographia Geographica Palaestinae. Zunächst kritische uebersicht gedruckter und ungedruckter beschreibungen der Reisen ins Heilige Land, Leipzig 1867.

Tobler T., Descriptiones Terrae Sanctae ex saeculo VIII, IX, XII et XV, Lipzig 1874.

Trępińska J., Warunki naturalne Ziemi Świętej jako części terytorium Izraela, „Peregrinus Cracoviensis” 1998, z. 6, s. 17–26.

Tuan Y.-F., Images and Mental Maps, „Annals of the Association of American Geographers” 1975, nr 65, s. 205–212.

Tuan Y.-F., Przestrzeń i miejsce, przekł. A. Morawińska, Warszawa 1987.

Tucci U., I servizi marittimi veneziani per il pellegrinaggio in Terrasanta nel Medioevo, Venezia 1991.

Wachowski K., Średniowieczne pielgrzymki mieszkańców Śląska, „Archeologia Polski” 2005, t. 1, z. 1–2, s. 103–128.

Wajs D., Nowe spojrzenie na Orient. Pielgrzymka Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła Sierotki do Ziemi Świętej 1582–1584, [w:] M. Czornak, A.M. Stasiak, D. Wajs, Podróże kulturowe, Lublin 2015, s. 11–64.

Wendt J.A., Skarby kartografii, przekł. L. Szaniawska, Warszawa 2013.

Weretiuk O., Próba określenia i uporządkowania znaczeń związanych z geopoetyką, „Porównania” 2013, t. 12, s. 26–42.

Westphal B., La géocritique. Reel, fiction, espace, Éditions de Minuit, Paris 2007.

White K., Atlantica: wiersze i rozmowy, przekł. K. Brakoniecki, Olsztyn 1998.

White K., Geopoetyki, przekł. K. Brakoniecki, Olsztyn 2014.

White K., Niebieska droga, przekł. R. Nowakowski, Warszawa 1992.

White K., Otwarty Świat, przekł. K. Brakoniecki, Olsztyn 2017.

White K., Poeta kosmograf, przekł. K. Brakoniecki, Olsztyn 2010.

White K., Zarys geopoetyki, przekł. A. Czarnacka, „Białostockie Studia Literaturoznawcze” 2001, nr 2, s. 7–25.

Wieczorkiewicz A., Apetyt turysty. O doświadczaniu świata w podróży, Kraków 2012.

Winniczuk L., Na marginesie Ksiąg Peregrynackich Macieja Rywockiego, „Meander” 1978, z. 4, s. 203–210.

Wipszycka E., Pielgrzymki starożytne: problemy definicji i cezur, [w:] Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, red. H. Manikowska, H. Zaremska, Warszawa 1995, s. 17–28.

Witkowska A., Peregrinatio religiosa w średniowiecznej Europie, [w:] Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, red. H. Manikowska, H. Zaremska, Warszawa 1995, s. 9–16.

Wojciechowski K., Wstęp, [w:] Y.-F. Tuan, Przestrzeń i miejsce, przekł. A. Morawińska, Warszawa 1987, s. 5–12.

Woodward D., Medieval mappae mundi, [w:] The History of Cartography, red. J. B. Harley, D. Woodward, Chicago 1987, s. 286–370.

Wutke K., Schlesische Wallfahrten nach dem heilige Lande, „Darstellungen und Quellen zur schlesischen Geschichte”, Breslau 1907, t. 3, s. 137–170.

Wyczawski H.E., Dzieje Kalwarii Zebrzydowskiej, Kraków 1947.

Wyczawski H.E., Kalwaria Zebrzydowska. Historia klasztoru bernardynów i kalwaryjskich dróżek, Kalwaria Zebrzydowska 1987.

Zaremska H., Pielgrzymka jako kara za zabójstwo. Europa środkowa XIII–XV w, [w:] Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, red. H. Manikowska, H. Zaremska, Warszawa 1995, s. 147–156.

Zawadzki R.K., „Terrae Sanctae et urbis Hierusalem descriptio”. Brata Anzelma Polaka niektóre walory literackie utworu, „Pamiętnik Literacki” 2018, z. 4, s. 23–38.

Zinkow L., Wenecja na trasie peregrynacji Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła „Sierotki” do Egiptu i Ziemi Świętej, [w:] Terra Culturae. Obszary, transfery, recepcje kultury. Studia oraz szkice o kulturze i historii, red. Ł. Burkiewicz, Kraków 2018, s. 143–156.

Ziomek J., Renesans, wyd. 5, popr., Warszawa 1995.