Polacy na Litwie w świetle współczesnych przemian – szanse, wyzwania, zagrożenia

Niniejsza publikacja stanowi zbiór poruszanych w czasie konferencji zagadnień, poddanych analizie naukowej i przekształconych w rekomendacje eksperckie. Konferencja została zorganizowana przez Fundację „Pomoc Polakom na Wschodzie” im. Jana Olszewskiego we współpracy ze Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego oraz Wydziałem Studiów Międzynarodowych i Politologicznych Uniwersytetu Łódzkiego. Udział w niej wzięli naukowcy, dziennikarze, edukatorzy, politycy, przedstawiciele biznesu i liderzy opinii publicznej, a także studenci z Polski i Litwy. Zagadnienia, zgodnie z założeniami konferencji, zostały podzielone na sześć kluczowych obszarów, omówionych – odpowiednio – w sześciu rozdziałach.

Dokument kompleksowo analizuje sytuację mniejszości polskiej na Litwie, przedstawiając wielowymiarowe wyzwania i rekomendacje w kluczowych obszarach strategicznych. Według spisu ludności z 2021 roku Polacy stanowią 6,52% mieszkańców Litwy (183 421 osób) i pozostają największą mniejszością narodową tego kraju.

Opracowanie wskazuje na złożoność sytuacji mniejszości, która wynika z historycznego bagażu wzajemnych relacji, uprzedzeń i geopolitycznych uwarunkowań. Kluczowym dokumentem pozostaje traktat polsko-litewski z 1994 roku, który określa prawa mniejszości, choć jego zapisy często są różnie interpretowane przez obie strony.