Stanisław Brzozowski w kręgu „Kultury” paryskiej

Od przeszło stu lat liczni polscy intelektualiści (pisarze, krytycy, filozofowie i historycy, kulturo- i literaturoznawcy) odwołują się do młodopolskiego krytyka literackiego, filozofa kultury i pisarza Stanisława Brzozowskiego (1878-1911).
Po II wojnie światowej wielu polskich intelektualistów na obczyźnie wybrało go za wzór sposobu patrzenia na świat, a zwłaszcza na Polskę.
Na łamach paryskiej „Kultury” nazwisko Brzozowskiego pojawiło się już w pierwszym numerze pisma. Pojawiło się także w ostatnim 637 numerze. To dość symboliczne. Można powiedzieć, że ramy rozpoczęcia i zakończenia działalności pisma to również ramy obecności w nim Brzozowskiego. A obecność ta była intensywna. W roku 1948, w numerze piątym „Kultury”, opublikowane zostały fragmenty „Pamiętnika” Brzozowskiego i niemal w każdym kolejnym roku, z wyjątkiem lat 1955, 1957, 1990, w „Kulturze” publikowane były teksty, w których pojawiał się lub przynajmniej był wspomniany autor „Idei”.
Biorąc pod uwagę tę regularną obecność Brzozowskiego w istniejącej przeszło pół wieku „Kulturze”, nie sposób oceniać działalności skupionych wokół niej ludzi, określanych dalej w tej pracy mianem ‘kręgu „Kultury” paryskiej’, bez zbadania wpływu, jaki wywarł na nich Brzozowski. W czym tkwiła specyficzna siła przyciągania postaci i myśli Brzozowskiego dla tego kręgu „Kultury”? Nadal rośnie liczba opracowań dotyczących „Kultury”. Niemniej jednak dotychczas nie powstała praca na temat recepcji Brzozowskiego w kręgu „Kultury” paryskiej. Wyzwanie to podejmuje ta książka, która bada szczególne zainteresowanie niektórych najważniejszych postaci z kręgu „Kultury” osobą i twórczością Brzozowskiego takich, jak: Jerzy Giedroyc (1906-2000), Józef Czapski (1896-1993), Gustaw Herling-Grudziński (1919-2000) i Czesław Miłosz (1911-2004).