Garnizon Wojska Polskiego w Tomaszowie Mazowieckim w latach 1918–1939

Centralne Archiwum Wojskowe, Komenda Garnizonu w Tomaszowie Maz., sygn. I.372.59

Centralne Archiwum Wojskowe, 10. DP, sygn. I.313.10

Centralne Archiwum Wojskowe, 13. DP, sygn. I.313.13

Centralne Archiwum Wojskowe, 4. pac, sygn. I.322.51

Centralne Archiwum Wojskowe, 25. pp, sygn. I.320.25

Centralne Archiwum Wojskowe, 28. pp, sygn. I.320.28

Centralne Archiwum Wojskowe, 30. pp, sygn. I.300.30

Centralne Archiwum Wojskowe, 45. pp, sygn. I.320.45

Centralne Archiwum Wojskowe, Batalion Podchorążych Rezerwy Piechoty nr 4, sygn. I.340.17

Centralne Archiwum Wojskowe, Biuro Personalne MSWojsk., sygn. I.300.18

Centralne Archiwum Wojskowe, Departament Artylerii i Uzbrojenia MSWojsk, sygn. I.300.32

Centralne Archiwum Wojskowe, Departament Artylerii MSWojsk, sygn. I.300.34

Centralne Archiwum Wojskowe, Departament Budownictwa MSWojsk, sygn. I.300.63

Centralne Archiwum Wojskowe, Departament Dowodzenia Ogólnego MSWojsk., sygn. I.300.22

Centralne Archiwum Wojskowe, Departament Piechoty MSWojsk, sygn. I.300.28

Centralne Archiwum Wojskowe, Dowództwo OK IV, sygn. I.371.4

Centralne Archiwum Wojskowe, Dziennik Rozkazów DOK IV 1918–1939

Centralne Archiwum Wojskowe, Generalny Inspektorat Artylerii, sygn. I.300.26

Centralne Archiwum Wojskowe, Generalny Inspektorat Piechoty, sygn. I.300.24

Centralne Archiwum Wojskowe, Kolekcja akt personalnych i odznaczeniowych

Centralne Archiwum Wojskowe, Komenda Garnizonu Tomaszów Maz., I.372.59

Centralne Archiwum Wojskowe, Krakowska Brygada Kawalerii, sygn. I.314.17

Centralne Archiwum Wojskowe, Oddział I NDWP, sygn. I.301.7

Centralne Archiwum Wojskowe, Oddział I SG, sygn. I.303.3

Centralne Archiwum Wojskowe, Oddział V SG, sygn. I.300.11

Centralne Archiwum Wojskowe, Relacje z kampanii wrześniowej 1939 r., sygn. I.3.3, II.3.22, II.11.21 i II.11.24

Centralne Archiwum Wojskowe, Zbiór dawnego Wojskowego Biura Badań Historycznych – obecnie w zbiorach CAW WBH (w tym wypadku podano stare sygnatury):

Centralne Archiwum Wojskowe, sygn. II.2.23, F. Libert, Relacja z wojny 1939 r.

Centralne Archiwum Wojskowe, sygn. II.2.260, W. Kaliński, Relacja o walkach 13 dywizji piechoty w wojnie obronnej Polski 1939 r. (sprawdź w I i II rozdziale Relacja w września 1939 r.)

Centralne Archiwum Wojskowe, sygn. II.2.394, W. Szalewicz, Walki 13 Dywizji Piechoty Kresowej w 1939 r.

Centralne Archiwum Wojskowe, sygn. II.3.122, J. Górski, Działania 13 Kresowej Dywizji Piechoty w wojnie 1939 roku

Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim oddział w Tomaszowie Mazowieckim, Akta Miasta Tomaszowa

Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim oddział w Tomaszowie Mazowieckim, Zbiór akt różnych

Dokumenty pamiętnych wydarzeń 1918 roku w Tomaszowie Maz., Opocznie i Rawie Maz., oprac. W. Rudź, Tomaszów Maz. 1988.

DzU RP z 1925 r. i 1927 r.

DzUrz Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z 1927 r.

Garlicki A., Stawecki P., Przewrót wojskowy w Polsce w 1926 r. Wybór dokumentów, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1977, R. XXII, nr 2.

Instrukcja wyszkolenia szeregowych z cenzusem, Warszawa 1925.

„Monitor Polski” 1926.

Rocznik Oficerski 1923, Warszawa 1923.

Rocznik Oficerski 1924, Warszawa 1924.

Rocznik Oficerski 1928, Warszawa 1928.

Rocznik Oficerski 1932, Warszawa 1932.

Rybka R., Stepan K., Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja, Warszawa 2010.

Rybka R., Stepan K., Rocznik Oficerski 1939, Kraków 2006.

Wojna obronna Polski 1939. Wybór źródeł, red. E. Kozłowski, Warszawa 1968.

Zarzycki P., Plan mobilizacyjny „W”. Wykaz oddziałów zmobilizowanych na wypadek wojny, Pruszków 1995.

„Gazeta Krakowska”

„Myśl Wojskowa”

„Polska Zbrojna”

„Przegląd Nauk Historycznych”

„Rocznik Łódzki”

„Rzeczypospolita”

„Studia i Materiały do Historii Wojskowości”

„Wojskowy Przegląd Historyczny”

„Żołnierz Polski”

Kryska-Karski T., Materiały do historii Wojska Polskiego, t. VIII, Londyn 1984.

Kryska-Karski T., Straty korpusu oficerskiego 1939–1945, Londyn 1996.

Kryska-Karski T., Żurakowski S., Generałowie Polski Niepodległej, Warszawa 1991.

Księga pochowanych żołnierzy polskich poległych w II wojnie światowej, red. E. Pawłowski, t. I: Żołnierze września: A–M, Pruszków 1993.

Księga pochowanych żołnierzy polskich poległych w II wojnie światowej, red. E. Pawłowski, t. II: Żołnierze września: N–Z, Pruszków 1993.

Nowakowski T., Miejsca pamięci narodowej w województwie piotrkowskim, Warszawa–Łódź 1988.

Odziemkowski J., Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920, Warszawa 2004.

Pataj S., Artyleria lądowa 1871–1970, Warszawa 1975.

Paruch J., Słownik skrótów, wyd. II, Warszawa 1992.

Tomaszowski słownik biograficzny, z. 1, Tomaszów Maz. 1994; z. 4, Tomaszów Maz. 2001.

Ajnenkiel A., Od rządów ludowych do przewrotu majowego. Zarys dziejów politycznych Polski 1918–1926, Warszawa 1978.

Bieliński P., 43 Pułk Strzelców Legionu Bajończyków, Pruszków 2011.

Bieliński P., 44 Pułk Strzelców Legii Akademickiej, Pruszków 2010.

Bieliński P., 45 Pułk Piechoty Strzelców Kresowych, Pruszków 2010.

Bieliński P., Działania ofensywne Wehrmachtu i obrona Wojska Polskiego w rejonie Tomaszowa Mazowieckiego we wrześniu 1939 roku – przebieg i specyfika wydarzeń, [w:] Militarne i polityczne aspekty udziału Polski w II wojnie światowej. Materiały z sesji naukowej zorganizowanej w 70 rocznicę wybuchu II wojny światowej w dniu 9 września 2009 r. w Muzeum w Tomaszowie Mazowieckim im. Antoniego hr. Ostrowskiego, Tomaszów Maz. 2009, s. 35–48.

Bielski M., Grupa Operacyjna „Piotrków” 1939, Warszawa 1991.

Böhm T., Wychowanie fizyczne w II Rzeczypospolitej, „Przegląd Wojsk Lądowych” 1990, R. XXXII, nr 10, s. 67–72.

Borkowski K., Społeczeństwo Tomaszowa Mazowieckiego w latach 1918–1939, Piotrków Tryb. 2010.

Chinciński T., Forpoczta Hitlera. Niemiecka dywersja w Polsce w 1939 roku, Gdańsk–Warszawa 2010.

Ciechanowski K., Armia „Pomorze” 1939, Warszawa 1983.

Cieplewicz M., Organizacja, wyposażenie i wyszkolenie broni głównych Wojska Polskiego w latach 1921–1926, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1990, t. XXXIII, s. 273–287.

Cieplewicz M., Przejście Wojska Polskiego w 1921 r. na stopę pokojową oraz jego kadry i budżet w pierwszej połowie lat dwudziestych, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1988, t. XXXI, s. 275–298.

Cieplewicz M., Wojsko Polskie w latach 1921–1926. Organizacja, wyposażenie, wyszkolenie, Wrocław–Warszawa–Kraków 1998.

Datner S., 55 dni Wehrmachtu w Polsce, Warszawa 1967.

Emmerling E., Luftwaffe nad Polską 1939, tłum. A. Maliszewski, t. I: Jagdflieger, Gdynia 2002; t. II: Kampfflieger, Gdynia 2005; t. III: Stukaflieger, Gdynia 2006.

Fularski M., Przysposobienie wojskowe w Polsce, Warszawa 1929

Galster K., Księga pamiątkowa artylerii polskiej 1914–1939, Londyn 1975.

Głowacki L., Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939, Warszawa 1985

Godzemba-Wysocki W. S., Domagała-Zamorski M., Historia Kaniowszczyków, czyli Dzieje 30 Pułku Piechoty Strzelców Kaniowskich, Warszawa 2006.

Góral J., Kotewicz R., Dwa wieki Tomaszowa Mazowieckiego. Zarys dziejów miasta 1788–1990, Tomaszów Maz. 1992.

Grzelak C., Stańczyk H., Kampania polska 1939 roku. Początek II wojny światowej, Warszawa 2005.

Jagiełło Z., Piechota Wojska Polskiego 1918–1939, Warszawa 2005.

Jarno W., 4 Pułk Artylerii Ciężkiej w latach 1921–1939. Organizacja, uzbrojenie i działania bojowe, [w:] Mieczem i szczytem. Broń na polu walki. Z dziejów wojskowości polskiej i powszechnej, red. A. Niewiński, Oświęcim 2016, s. 217–239.

Jarno W., 13. Dywizja Piechoty w wojnie 1939 roku, Warszawa 2012.

Jarno W., 45. Pułk Strzelców Kresowych w obronie Tomaszowa Mazowieckiego we wrześniu 1939 r., „Przegląd Nauk Historycznych” 2012, R. IX, nr 2, s. 127–161.

Jarno W., Batalion Podchorążych Rezerwy Piechoty nr 4 w latach 1927–1929, „Piotrkowskie Zeszyty Historyczne” 2016, s. 175–188.

Jarno W., Major Władysław Car – ofiara zbrodni katyńskiej (1895–1940), „Przegląd Nauk Historycznych” 2017, R. XVI, nr 1, s. 193–218.

Jarno W., Miejski Komitet Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Tomaszowie Mazowieckim w latach Drugiej Rzeczypospolitej, „Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku” 2015, t. XV, s. 117–133.

Jarno W., Okręg Generalny Wojska Polskiego nr III Kielce w latach 1918–1921, Łódź 2003.

Jarno W., Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918–1939, Łódź 2001.

Jarno W., Powstanie Okręgu Generalnego Wojska Polskiego nr IV w Łodzi i tworzenie jego struktur (od listopada 1918 r. do sierpnia 1919 r.), [w:] O suwerenność państwową i narodową. W 80 rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę. Materiały z sesji naukowej. Łódź – 10 listopada 1998 r., red. S. Pytlas i H. Siemiński, Łódź 1999, s. 74–106.

Jarno W., Strzelcy Kaniowscy w latach 1919–1939, Warszawa 2004.

Jarno W., Zarys wojskowych dziejów Tomaszowa Mazowieckiego w latach II Rzeczypospolitej, „Przegląd Nauk Historycznych” 2015, nr 2, s. 147–176.

Jurga T., Obrona Polski 1939, Warszawa 1990.

Konstankiewicz A., Broń strzelecka i sprzęt artyleryjski formacji polskich i Wojska Polskiego w latach 1914–1939, Lublin 2003.

Kozłowski E., Wojsko Polskie 1936–1939. Próby modernizacji i rozbudowy, Warszawa 1964.

Kozłowski W., Powstanie Okręgu Generalnego Wojska Polskiego w Łodzi w 1918 r., [w:] 75-lecie odzyskania niepodległości przez Polskę. Łódź i województwo łódzkie. Materiały z sesji naukowej. Łódź 12 listopada 1993 r., red. K. Badziak i J. Szymczak, Łódź 1993, s. 105–119.

Krawczyk E., Demobilizacja i pokojowa organizacja Wojska Polskiego w latach 1920–1921, Warszawa 1971.

Kuprianis A., Łódzka 4 Grupa Artylerii w latach 1929–1939, Łódź 2010.

Kurus A., Janicki P., Haubica 155 mm wz. 1917, [w:] Wielki leksykon uzbrojenia. Wrzesień 1939, t. XXVII, Warszawa 2014.

Łossowski P., Jak Feniks z popiołów. Oswobodzenie ziem polskich spod okupacji w listopadzie 1918, Łowicz 1998.

Łoś R., Artyleria polska 1914–1939, Warszawa 1991.

Makowski T., Zarys historii wojennej 30 Pułku Strzelców Kaniowskich, Warszawa 1928.

Makulec W., 25 Pułk Piechoty, Pruszków 1995.

Militarne i polityczne aspekty udziału Polski w II wojnie światowej. Materiały z sesji naukowej zorganizowanej w 70 rocznicę wybuchu II wojny światowej w dniu 9 września 2009 r. w Muzeum w Tomaszowie Mazowieckim im. Antoniego hr. Ostrowskiego, Tomaszów Maz. 2009.

Nałęcz T., Polska Organizacja Wojskowa 1914–1918, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1984.

Pindel K., Obrona terytorialna w II Rzeczypospolitej, Warszawa 1995.

Piwowarski E., Przebieg i wyniki częściowej mobilizacji alarmowej z 23 marca 1939 r., „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1995, R. XL, nr 1–2, s. 99–119.

Podchorążówka. Baon Podchorążych Rezerwy Piechoty numer 4, Tomaszów Maz. 1928–1929

Polski czyn zbrojny w II wojnie światowej, t. I: Wojna obronna Polski w 1939, oprac. M. Cieplewicz, T. Jurga, E. Kozłowski, K. Radziwończyk, W. Ryżewski, A. Rzepniewski, P. Stawecki, Warszawa 1979.

Polskie Siły Zbrojne w drugiej wojnie światowej, t. I: Kampania wrześniowa 1939 r., cz. 1. Polityczne i wojskowe położenie Polski przed wojną, Londyn 1951; cz. 2. Przebieg działań od 1 do 8 września, Londyn 1954.

Porwit M., Komentarze do historii polskich działań obronnych 1939, t. I i II, Warszawa 1983.

Rudź W., Obrońcy ostatniej reduty. Z walk 13 kresowej dywizji piechoty w obronie Tomaszowa Maz. 5–7 IX 1939, Tomaszów Maz. 1985.

Rudź W., Tomaszowa Mazowieckiego droga do niepodległości 1914–1918, Tomaszów Maz. 1988.

Rudź W., Wojna we wrześniu 1939 r., [w:] Tomaszów Mazowiecki. Dzieje miasta, red. B. Wachowska, Łódź 1980, s. 386–400.

Rybka R., Stepan K., L.850.Mob., czyli o dacie wycofania Korpusu Interwencyjnego, „Biuletyn DWS.org.pl” 2010, nr 8, s. 21–25.

Satora K., Opowieści wrześniowych sztandarów, Warszawa 1990.

Szalewicz W., Wyprawa po Gdańsk nie doszła do skutku, „Gazeta Krakowska” 1971, nr 213, s. 6.

Szczepański J., Landszturm w Generalnym Gubernatorstwie Warszawskim 1915–1918. Formacja głębokich rezerw, Warszawa 2012.

Tomaszów Mazowiecki. Dzieje miasta, red. B. Wachowska, Łódź 1980.

Wiączek K., Makulec W., Dzieje 25 Pułku Piechoty w latach 1918–1939, Piotrków Tryb. 1991.

Wiliński M., Zarys historii wojennej 4 Pułku Artylerii Ciężkiej, Warszawa 1929.

Wojtycza J., Przysposobienie wojskowe w odrodzonej Polsce do roku 1926, Kraków 2001.

Woskowski A., Harcerstwo w Tomaszowie Mazowieckim w latach 1911–1918, Tomaszów 1987.

Wróbel A., Roman Tuchowski 1896–1979 – od gorącego patrioty do zagorzałego komunisty, [w:] Elity komunistyczne w Polsce, red. M. Szumiło, Warszawa 2015, s. 564–581.

Wróbel A., Władze miasta Tomaszowa Mazowieckiego w okresie niepodległego Państwa Polskiego 1918–1939, „Rocznik Łódzki” 2007, t. LIV, s. 207–228.

Wróblewski J., Armia „Prusy” 1939, Warszawa 1986.

Wyszczelski L., W obliczu wojny. Wojsko Polskie 1935–1939, Warszawa 2008.

Zaborowski J., 90 lat Sekcji Piłki Nożnej „RKS Lechia 2013” w Tomaszowie Mazowieckim, Tomaszów Maz. 2013.

Zaborowski W., Zarys historii wojennej 28 Pułku Strzelców Kaniowskich, Warszawa 1928.

Zalewski W., Piotrków 1939. Działania wojenne północnego zgrupowania Armii „Prusy” w okolicach Piotrkowa Trybunalskiego i Tomaszowa Mazowieckiego, Warszawa 2000.

Zarys dziejów wojskowości polskiej w latach 1864–1939, red. P. Stawecki, Warszawa 1990.

Zarzycki P., 4 Pułk Artylerii Ciężkiej, Pruszków 1999.

Zarzycki P., 13 Kresowy Pułk Artylerii Lekkiej, Pruszków 1998.

Zarzycki P., Południowe zgrupowanie Armii „Prusy” we wrześniu 1939 roku, Warszawa 2001.

Zawilski A., Bitwy polskiego września, t. I i II, Łódź 1989.

Zgórniak M., Możliwości wojenne Niemiec i Polski w 1939 r., „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1989, R. XXXIV, nr 3, s. 94–107.

Żak A., W 70 rocznicę komunistycznej dywersji. Eksplozja w cytadeli, „Polska Zbrojna” 1993, nr 41, s. 1.