W książce Krall. Tkanie przedstawiam, jak Krall zbiera odłamki lustra, nie tylko tego z Andersena, które zaraża złem, ale także Stendhala (jeśli powieść jest jak lustro, tym bardziej jest taki reportaż). Autorka zabiera czytelnika na drugą stronę lustra: w tekstach szuka dodatkowych wymiarów, bardziej zaawansowanego opisu rzeczywistości czy nowej perspektywy.
Opisuję procesy artystyczne porządkujące jej teksty: kolaż (historii, próba ich ustalenia po stłuczeniu lustra, odtwarzanie ze zdjęć, grafik), montaż (jako proces łączenia ich w spójną całość, ewentualnie z narracją mającą na celu być niespójne), tkanie.
Interesuje mnie (auto)biograficzne doświadczenie Hanny Krall i jego (nie)obecność w jej twórczości. Doświadczenie Krall jest oczywiście żydowskie, choć niemal przemilczała historię własnej rodziny i nie rozwinęła jej w formie reportażu w sposób bardziej szczegółowy i otwarty. Niemniej jednak z skrawki dostarczają na ten temat cennych szczegółów.
Pierwszą część książki wyobrażałam sobie jako próbę ułożenia historii rodziny – ze ścinków tekstowych i pozatekstowych. W końcowym rozdziale pt. Sa-krall-izacja opowiadanie historii – ratunek dla pamięci – wiążę ze śladami wyczerpania i amnezji.
Podczas ceremonii otwarcia United States Holocaust Memorial Museum w Waszyngtonie w 1993 roku Elie Wiesel powiedział: „To muzeum nie jest odpowiedzią, to znak zapytania”. Podobnie pytaniem jawi się dzieło Hanny Krall.
Ambitny jestem…, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1965.
Biała Maria, Świat Książki, Warszawa 2011.
Co się stało z naszą bajką, Wydawnictwo Twój Styl, Warszawa 1994.
Dojrzałość dostępna dla wszystkich, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1977.
Dowody na istnienie, a5, Poznań 1996.
Dzień w Pogodnej, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1967.
Hipnoza, Alfa, Warszawa 1989.
Król kier znów na wylocie, Świat Książki, Warszawa 2006.
Na wschód od Arbatu, Iskry, Warszawa 1972.
Na wschód od Arbatu, Wydawnictwo Dowody na Istnienie, Warszawa 2014.
Pola i inne rzeczy teatralne, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2018.
Reporterka: rozmowy z Hanną Krall (wybór, kompozycja, uzupełnienia oraz dokumentacja Jacek Antczak), Rosner i Wspólnicy, Warszawa 2007.
Różowe strusie pióra, Świat Książki, Warszawa 2009.
Spokojne niedzielne popołudnie, a5, Kraków 2004.
Sublokatorka, Iskry, Warszawa 1989.
Sublokatorka, Libella, Paris 1985.
Synapsy Marii H., Wydawnictwo Literackie, Kraków 2020.
Szczegóły znaczące, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2022.
Sześć odcieni bieli, Czytelnik, Warszawa 1978.
Sześć odcieni bieli i inne historie, Wydawnictwo Dowody na Istnienie, Warszawa 2015.
Tam już nie ma żadnej rzeki, a5, Kraków 1998.
Taniec na cudzym weselu, BGW, Warszawa 1993.
To ty jesteś Daniel, a5, Kraków 2001.
Trudności ze wstawaniem. Okna, Alfa, Warszawa 1990.
Wyjątkowo długa linia, a5, Kraków 2004.
Zdążyć przed Panem Bogiem, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1977.
Żal, Świat Książki, Warszawa 2007.
14 książek. I wystarczy. Z Hanną Krall rozmawia Dorota Wodecka, „Książki. Magazyn do czytania” 2013, nr 1.
Antczak Jacek, Reporterka. Rozmowy z Hanną Krall, Biblioteka Gazety Wyborczej, Warszawa 2015.
Assmann Jan, Kultura pamięci, w: Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. Magdalena Saryusz-Wolska, Universitas, Kraków 2009.
Assuntino Rudi, Goldkorn Włodek, Strażnik. Marek Edelman opowiada, przeł. Ireneusz Kania, Znak, Kraków 1999.
Barth John, Literatura wyczerpania, przeł. Jacek Wiśniewski, w: Nowa proza amerykańska. Szkice krytyczne, red. Zbigniew Lewicki, Czytelnik, Warszawa 1983.
Bartoszewski Władysław, Zofia Lewinówna, Ten jest z ojczyzny mojej. Polacy z pomocą Żydom 1939–1945, Stowarzyszenie ŻIH, Świat Książki, Warszawa 2007.
Bereś Witold, Burnetko Krzysztof, Edelman. Życie. Do końca, Wydawnictwo Agora, Warszawa 2019.
Błaszczyk Maria, O reportażu Hanny Krall „Zdążyć przed Panem Bogiem”, „Polonistyka” 1990, nr 7.
Boniecki Adam, Czytajcie Hannę Krall, „Tygodnik Powszechny” 11 września 2023, nr 38.
Borkowska Grażyna, Czermińska Małgorzata, Phillips Ursula, Pisarki polskie od średniowiecza do współczesności. Przewodnik, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2000.
Buergenthal Thomas, Dziecko szczęścia. Wspomnienia, przeł. z angielskiego Marek Urbański, Klub dla Ciebie, Warszawa 2008.
Celan Paul, Utwory wybrane, wybrał i oprac. Ryszard Krynicki, przeł. różni, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1998.
Dąbrowski Mieczysław, Wstęp. Fantazmat żydowski w literaturze polskiej, w: Pisarze polsko-żydowscy XX wieku. Przybliżenia, red. Mieczysław Dąbrowski, Alina Molisak, Elipsa, Warszawa 2006.
Forecki Piotr, Od „Shoah” do „Strachu”. Spory o polsko-żydowską przeszłość i pamięć w debatach publicznych, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2010.
Frankl Viktor, Człowiek w poszukiwaniu sensu. Głos nadziei z otchłani Holokaustu, przeł. Aleksandra Wolnicka, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2019.
Goc Anna, Pierwszy raz w pierwszej osobie. Rozmowa z Hanną Krall, „Tygodnik Powszechny” 13–19 września 2023.
Gospodinow Georgi, Fizyka smutku, przeł. z bułgarskiego Magdalena Pytlak, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2018.
Halbwachs Maurice, Społeczne ramy pamięci, przeł. Marcin Król, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
Hen Józef, Nowolipie. Najpiękniejsze lata, WAB, Warszawa 2011.
Janicka Elżbieta, Tokarska-Bakir Joanna, Sublokatorka po latach. Z Hanną Krall rozmawiają Elżbieta Janicka i Joanna Tokarska-Bakir, „Studia Litteraria et Historica” 2013, nr 2.
Janicka Elżbieta, Tokarska-Bakir Joanna, Sublokatorstwo jako kategoria kultury polskiej, „Studia Litteraria et Historica” 2013, nr 2.
Karolak Sylwia, Doświadczenie Zagłady w literaturze polskiej 1947–1991. Kanon, który nie powstał, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2014.
Kąkolewski Krzysztof, Reportaż [hasło], w: Słownik literatury polskiej XX wieku, red. Alina Brodzka i in., Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków 1992.
Korczyńska-Derkacz Małgorzata, Łuszpak Agnieszka, Hanna Krall w przestrzeni wydawniczej i medialnej – analiza obecności w pierwszym piętnastoleciu XXI wieku, „Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia” 2016, nr XIV.
Kot Wiesław, Hanna Krall, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2000.
Kręgi na wodzie. Z Hanną Krall rozmawia Michał Nogaś, „Wysokie Obcasy” 10 października 2020.
Krynicki Ryszard, Wiersze wybrane, a5, Kraków 2009.
Krzemiński Adam, Własnymi słowami. Dwadzieścia lat „Zdążyć przed Panem Bogiem” Hanny Krall, „Polityka” 6 grudnia 1997, nr 49 (2118).
Kunce Aleksandra, Dotknięcie rzeczy Hanny Krall, w: Pisarze polsko-żydowscy XX wieku. Przybliżenia, red. Mieczysław Dąbrowski, Alina Molisak, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2006.
Łopieńska Barbara N., O książkach cienkich i grubych, w: Książki i ludzie, Wydawnictwo Twój Styl, Warszawa 1998.
Mandziej Iwona, Między reportażem a mikropowieścią: O „Sublokatorce” Hanny Krall, „Pamiętnik Literacki” 1998, nr 3.
Miller Nancy K., Arachnologie: Kobieta, tekst i krytyka, przeł. Katarzyna Kłosińska, Krzysztof Kłosiński, w: Teorie literatury XX wieku. Antologia, red. Anna Burzyńska, Michał P. Markowski, Znak, Kraków 2007.
Młodkowska Marta, Opowiem wam historię… Kilka uwag na temat pisarstwa Hanny Krall, w: Literatura polska wobec Zagłady, red. Alina Brodzka-Wald, Dorota Krawczyńska, Jacek Leociak, Żydowski Instytut Historyczny, Warszawa 2000.
Modzelewska Anna, Wpływ Ryszarda Kapuścińskiego i Hanny Krall na twórczość reporterską Wojciecha Tochmana, „Naukowy Przegląd Dziennikarski” 2014, nr 1.
Nieopłakanie, z Hanną Krall rozmawia Wojciech Tochman, „Gazeta Wyborcza” 30 kwietnia – 1 maja 2011.
Niziołek Grzegorz, Polski teatr Zagłady, Instytut Teatralny im. Z. Raszewskiego, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2013.
Orlev Uri, Biegnij chłopcze, biegnij, przeł. Magdalena Sommer, Wydawnictwo WAB, Warszawa 2013.
Orlew Uri, Książki mojego dzieciństwa (1931–1945), przeł. z angielskiego Jan Rybicki, posłowie Anna Nasalska, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2012.
Partyka Jacek, Mowa zależna. Charlesa Reznikoffa (prze)pisanie Holocaustu, w: Żydzi wschodniej Polski. Studia, t. 1: Świadectwa i interpretacje, red. Jarosław Ławski, Barbara Olech, Białystok 2012.
Paszyńska Maria, Dwa światła, Wydawnictwo Pascal, Warszawa 2019.
Pietrasiewicz Tomasz, Wstęp, w: NN. Opowieści zasłyszane, Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”, Lublin 2013.
Pięta Iwona, Fikcja czy dokument? – problemy genologiczne w polskiej prozie po 1989 roku, w: Polska proza i poezja po 1989 roku wobec tradycji, red. Aleksander Główczewski, Maciej Wróblewski, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2007.
Przymuszała Beata, Smugi Zagłady. Emocjonalne i konwencjonalne aspekty tekstów ofiar i ich dzieci, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2016.
Roszak Joanna, Czarne sezony. Czarne latawce. O dziecięcym czytaniu w gettach, „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” 2019, nr 9 (12).
Salten Feliks, Bambi. Opowieść leśna, Wydawnictwo Alfa, ilustrował Mirosław Pokora, Warszawa 1987.
Sobolewski Tadeusz, Modlitwa w komisariacie (O pisarstwie Hanny Krall), „Wyspa” 2009, nr 1.
Steinlauf Michael, Pamięć nieprzyswojona. Polska pamięć Zagłady, przeł. Agata Tomaszewska, Cyklady, Warszawa 2001.
Szperkowicz Jerzy, Wrócę przed nocą, Znak, Kraków 2021.
Tatar Anna, Wobec ocalałych i ich opowieści. Elementy warsztatu reporterskiego Hanny Krall, „Pamiętnik Literacki” 2016, nr 3.
Tochman Wojciech, Krall. Rozmowa, Dowody na Istnienie, Warszawa 2015.
Ubertowska Aleksandra, Aporie, skandale, wyrwy w tekście: etyka opowieści o Zagładzie, „Teksty Drugie” 2002, nr 1–2.
Wiesel Elie, Noc, przeł. Małgorzata Kozłowska, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2007.
Wiesel Elie, Pieśń umarłych. Opowiadania, przeł. Małgorzata Tomicka, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków 1991.
Wójcik-Dudek Małgorzata, W(y)czytać Zagładę. Praktyki postpamięci w polskiej literaturze XXI wieku dla dzieci i młodzieży, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2016.
Monografia „Łódź poprzez wieki. Historia miasta” redagowana przez naukowców z Uniwersytetu Łódzkiego zdobyła już rzeszę oddanych czytelników. Tymczasem w Wydawnictwie UŁ ukazała się kolejna książka o naszym mieście...
