-
938
-
807
-
691
-
639
-
562
Pliki do pobrania
W publikacji podjęto zagadnienie myślenia krytycznego pojmowanego jako proces, w którym uczniowie zdobywają wiedzę i umiejętności, jak mądrze postępować i dokonywać uzasadnionych wyborów. Współcześnie zalew informacji medialnej wymusza kształcenie podejścia krytycznego, aby nie stracić rozeznania w świecie i móc obronić się przed przeciążeniem informacyjnym. Autorka zakłada, że możliwe, a nawet konieczne jest przenoszenie filozoficznych dociekań na temat myślenia krytycznego na podstawowe, codzienne kompetencje, w które wyposażamy każde dziecko.
Propozycje metodyczne, zawierające ćwiczenia i projekty, przeznaczone są do edukacji w zakresie szkoły podstawowej. Dla edukacji wczesnoszkolnej (klasy 1–3) zaprezentowano ćwiczenia mające na celu zaszczepić dzieciom nawyk uważności, zadawania pytań i intelektualnej odwagi – umiejętności niezbędne w kształceniu krytycznego myślenia. Natomiast do uczniów klas 4–8 skierowano kilkanaście projektów kształtujących samodzielne myślenie, poszukiwanie, badanie, sprawdzanie, wybieranie, ocenianie, rozwiązywanie problemów, podejmowanie decyzji i tworzenie.
Arendt H. (1994), Kryzys edukacji?, [w:] H. Arendt, Między czasem minionym a przyszłym. Osiem ćwiczeń z myśli politycznej, Fundacja ALETHEIA, Warszawa.
Arlin P. K. (1990), Wisdom: The Art of Problem Finding, [w:] R. Sternberg (red.), Wisdom. Its Nature, Origins and Development, Cambridge University Press, New York.
Bilińska-Suchanek E. (2006), Przestrzenie oporu w edukacji, [w:] E. Bilińska-Suchanek (red.), Przestrzenie oporu w edukacji, Pomorska Akademia Pedagogiczna, Słupsk–Toruń.
Bloom A. (1997), Umysł zamknięty: o tym, jak amerykańskie szkolnictwo wyższe zawiodło demokrację i zubożyło duszę dzisiejszych studentów, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań.
Bokszański Z. (1997), Stereotypy i kultura, Wydawnictwo Leopoldinum Fundacji dla UW, Wrocław.
Brookfield S. D. (1995), Becoming a Critically Reflective Teacher, John Willey & Sons, Inc., San Francisco.
Brookfield S. D. (2003), Critical Thinking in Adulthood, [w:] D. Fasco (red.), Critical Thinking and Reasoning. Current Research, Theory and Practice, Hampton Press Inc., Cresskill.
Cotrell S. (2007), Podręcznik umiejętności studiowania, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań.
Czaja-Chudyba I. (2013), Myślenie krytyczne w kontekstach edukacji wczesnoszkolnej – uwarunkowania nieobecności, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków.
Czerepaniak-Walczak M. (1995), Między dostosowaniem a zmianą. Elementy emancypacyjnej teorii edukacji, Wydawnictwo Naukowe UniwersytetuSzczecińskiego, Szczecin.
Czerepaniak-Walczak M. (2006), Pedagogika emancypacyjna. Rozwój świadomości krytycznej człowieka, GWP, Gdańsk.
Dewey J. (1988), Jak myślimy?, PWN, Warszawa.
Dudzikowa M. (1998), Autorytet (nauczyciela) jako problem pedagogiczny końca wieku, [w:] A. Siemak-Tylikowska, H. Kwiatkowska, S. M. Kwiatkowski (red.), Edukacja nauczycielska w perspektywie wymagań zmieniającego się świata, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.
Dukaj J. (2019), Po piśmie, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Elder L. (2006), The Miniature Guide to Critical Thinking for Children, Foundation for Critical Thinking, Santa Rosa.
Elder L., Paul R. (2007), Lepiej myślisz, lepiej żyjesz!, Bauer-Weltbild Media. Warszawa.
Ennis R. H. (2001), Goals for a Critical Thinking Curriculum and Its Assessment, [w:] A. L. Costa (red.), Developing Minds. A Resource Book for Teaching Thinking, Association for Supervision and Curriculum Development, Alexandria.
Ennis R. H. (2003), Critical Thinking Assessment, [w:] D. Fasco (red.), Critical Thinking and Reasoning. Current Research, Theory, and Practice, Hampton Press, Inc., Cresskill.
Freese H.-L. (2008), Nasze dzieci są filozofami. Jak rozmawiać z dziećmi o poważnych sprawach, Wydawnictwo WAM, Kraków.
Freire P. (2000), „Bankowa” koncepcja edukacji jako narzędzie opresji, [w:] K. Blusz (red.), Edukacja i wyzwolenie, OW Impuls, Kraków.
Fromm E. (1997), Ucieczka od wolności, Czytelnik, Warszawa.
Gadacz T. (2013), W podziemiach mądrości. Z Tadeuszem Gadaczem rozmawiają Anna Goc i Marcin Żyła, „Tygodnik Powszechny”, nr 21, 26.05.2013.
Gadacz T. (2014), Bez mądrości zginiemy, „Gazeta Wyborcza”, 30–31.08.
Garstka T., Śliwerski A. (2019), Psychopedagogiczne mity cz. 2. Dlaczego warto pytać o dowody, Wolter Kluwers.
Gołębniak B. D. (2008) (red.), Pytanie o szkołę wyższą. W trosce o człowieczeństwo, Wydawnictwo Naukowe DSWE, Wrocław.
Gopnik A. (2010), Dziecko filozofem. Co dziecięce umysły mówią nam o prawdzie, miłości oraz sensie życia, Prószyński i S-ka, Warszawa.
Halpern D. F. (2003a), The „How” and „Why” of Critical Thinking Assessment, [w:] D. Fasco (red.), Critical Thinking and Reasoning. Current Research, Theory and Practice, Hampton Press, Inc., Cresskill.
Halpern D. F. (2003b), Thinking Critically about Creative Thinking, [w]: M. A. Runco (red.), Critical Creative Processes, Hampton Press, Inc., Cresskill.
Hanus A. (2018), Krytykowanie i jego operacjonalizacja w kontrastywnej analizie dyskursu, OW ATUT, Wrocław–Dresden.
Kincheloe J. (2004), The New Childhood and Critical Thinking, [w:] J. L. Kincheloe, D. Weil (red.), Critical Thinking and Learning. An Encyclopedia for Parents and Teachers, Greenwood Press, Westport–London.
Klus-Stańska D. (2002), Konstruowanie wiedzy w szkole, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn.
Klus-Stańska D. (2005), Bariery zmiany szkolnej kultury dydaktycznej, [w:] A. Sajak (red), Praktyka tworzenia edukacyjnej wspólnoty, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Klus-Stańska D. (2006), Behawiorystyczne źródła myślenia o nauczaniu, czyli siedem grzechów głównych wczesnej edukacji, [w:] D. Klus-Stańska, E. Szatan, D. Bronk (red.), Wczesna edukacja. Między schematem a poszukiwaniem nowych ujęć teoretyczno-badawczych, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Klus-Stańska D. (2009), Dyskursy pedagogiki wczesnoszkolnej, [w:] D. Klus-Stańska, M. Szczepska-Pustkowska (red.), Pedagogika wczesnoszkolna – dyskursy, problemy, rozwiązania, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
Kozielecki J. (1996), Człowiek oświecony czy innowacyjny, [w:] J. Kozielecki (red.), Człowiek wielowymiarowy, Wydawnictwo Edukacyjne „Żak”, Warszawa.
Krauze-Sikorska H. (2006), Edukacja przez sztukę. O edukacyjnych wartościach artystycznej twórczości dziecka, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Kwiatkowska H. (2003), Ontologia działania pedagogicznego inspiracją kształcenia nauczycieli, [w:] D. Ekiert-Oldroyd (red.), Problemy współczesnej pedeutologii.
Teoria – praktyka – perspektywy, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Labouvie-Vief G. (1990), Wisdom as Integrated Thought: Historical and Developmental Perspectives, [w:] R. J. Sternberg (red.), Wisdom. Its Nature, Origins and Development, Cambridge University Press, New York.
Langer E. (1993), Problemy uświadamiania. Konsekwencje refleksyjności i bezrefleksyjności, [w:] T. Matuszewski (red.), Poznanie. Afekt. Zachowanie, PWN, Warszawa.
Lifton R. (2000), Kulturowe podstawy osobowości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Limont W. (1994), Synektyka a zdolności twórcze, Wydawnictwo UMK, Toruń.
Lipman M. (1991), Thinking in Education, Cambridge University Press, Cambridge.
Lipman M. (1996), Czym jest krytyczne myślenie?, [w:] B. Elwich, A. Łagodzka (red.), Filozofia dla dzieci. Wybór artykułów, Fundacja Edukacja dla Demokracji, Warszawa.
Lipman M. i in. (2008), Filozofia w szkole, CODN, Warszawa.
Martens E. (1996a), Filozofowanie z dziećmi jako impuls (choć nie tylko) lekcji etyki, [w:] B. Elwich, A. Łagodzka (red.), Filozofia dla dzieci. Wybór artykułów, Fundacja Edukacja dla Demokracji, Warszawa.
Martens E. (1996b), Orientować się w myśleniu. Pierwsze kroki w filozofowaniu z dziećmi, [w:] B. Elwich, A. Łagodzka (red.), Filozofia dla dzieci. Wybór artykułów, Fundacja Edukacja dla Demokracji, Warszawa.
Matthews G. (1996), Teoria rozwoju poznawczego J. Piageta a filozofowanie dzieci, [w:] B. Elwich, A. Łagodzka (red.), Filozofia dla dzieci. Wybór artykułów, Fundacja Edukacja dla Demokracji, Warszawa.
McLaren P. (1991), Język, struktura społeczna i tworzenie podmiotowości, [w:] Z. Kwieciński (red.), Nieobecne dyskursy. Cz. 1, Wydawnictwo UMK, Toruń.
Meacham J. A. (1990), The Loss of Wisdom, [w:] R. J. Sternberg (red.), Wisdom. Its Nature, Origins and Development, Cambridge University Press, New York.
Melosik Z. (2002), Młodzież w kulturze współczesnej. Paradoksy pop-tożsamości, [w:] E. Malewska, B. Śliwerski (red.), Pedagogika i edukacja wobec nowych wspólnot i różnic w jednoczącej się Europie. Materiały z IV Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego, OW Impuls, Kraków.
Nęcka E. (1998), Trening twórczości, OW Impuls, Kraków.
Nęcka E. (1999), Proces twórczy i jego ograniczenia, OW Impuls, Kraków.
Nęcka E. (2001), Psychologia twórczości, GWP, Gdańsk.
Nęcka E. (2003), Creative Interaction: A Conceptual Schema for the Process of Producing Ideas and Judging the Outcomes, [w:] M. A. Runco (red.), Critical Creative Processes, Hampton Press, Inc., Cresskill.
Niemierko B. (2002), Opowieści dydaktyczne dla profesorów i studentów, Wydawnictwo Naukowe NOVUM, Płock.
Nowicka M. (2009), Socjalizacja ukryta w procesie dydaktycznym – między wsparciem a hamowaniem rozwoju tożsamości ucznia. Z inspiracji koncepcją Jürgena Habermasa, [w:] L. Hurło, D. Klus-Stańska, M. Łojko (red.), Paradygmaty współczesnej dydaktyki, OW Impuls, Kraków.
Obuchowski K. (1993), Człowiek intencjonalny, PWN, Warszawa.
Patzlaff R. (2008), Zastygłe spojrzenie. Fizjologiczne skutki patrzenia na ekran a rozwój dziecka, OW Impuls, Kraków.
Paul R. (1996), Dwie przeciwstawne teorie wiedzy, uczenia się i wykształcenia: dydaktyczna i krytyczna, [w:] B. Elwich, A. Łagodzka (red.), Filozofia dla dzieci. Wybór artykułów, Fundacja Edukacja dla Demokracji, Warszawa.
Paul R., Elder L. (2005), The Nature and Functions of Critical & Creative Thinking, The Foundation for Critical Thinking, Dillon Beach.
Paul R., Binker A. J. A., Weil D. (1995), Critical Thinking Handbook: K-3rd Grades, Foundation for Critical Thinking, Santa Rosa.
Pearson A. T. (1994), Nauczyciel. Teoria i praktyka w kształceniu nauczycieli, WSiP, Warszawa.
Perkins D. (1994), The intelligent Eye. Learning to Think by Looking at Art, The Getty Education Institute for the Arts (Occasional Paper 4), Los Angeles.
Perkins D. (2001), The Social Side of Thinking, [w:] A. L. Costa (red.), Developing Minds. A Resource Book for Teaching Thinking, Association for Supervision and Curriculum Development, Alexandria.
Piaget J. (1992), Mowa i myślenie u dziecka, PWN, Warszawa.
Piaget J. (2006), Jak sobie dziecko wyobraża świat?, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Pietrasiński Z. (2001), Mądrość, czyli świetne wyposażenie umysłu, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
Płóciennik E. (2018), Mądrość dziecka. Predyspozycje – przejawy – perspektywy wspierania, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Popper K. (2002), Wiedza obiektywna. Ewolucyjna teoria epistemologiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Postman N. (2004), Technopol. Triumf techniki nad kulturą, Muza, Warszawa.
Pratkanis A., Aronson E. (2003), Wiek propagandy. Używanie i nadużywanie perswazji na co dzień, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Reeves B., Nass C. (2000), Media i ludzie, PIW, Warszawa.
Runco M. (2006), Reasoning and Personal Creativity, [w:] J. Kaufman, J. Baer (red.), Creativity and Reason in Cognitive Development, Cambridge University Press, New York.
Rutkowiak J. (1995), Edukacyjna świadomość nauczycieli; intelektualizacja pracy nauczycielskiej jako wyzwanie czasu transformacji, [w:] J. Rutkowiak (red.), Odmiany myślenia o edukacji, OW Impuls, Kraków.
Schaffer H. R. (2006), Psychologia dziecka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Stangeor Ch., Schaller M. (1999), Stereotypy jako reprezentacje indywidualne i zbiorowe, [w:] C. N. Macrae, Ch. Stangor, M. Hewstone (red.), Stereotypy i uprzedzenia. Najnowsze ujęcie, GWP, Gdańsk.
Starko A. J. (2005), Creativity in the Classroom. Schools of Curious Delight, Lawrence Erlbaum Associates, Publishers, Mahwah.
Sternberg R. (1990), Wisdom and its Relations to Intelligence and Creativity, [w:] R. J. Sternberg (red.), Wisdom. Its Nature, Origins and Development, Cambridge University Press, Cambridge–New York.
Sternberg R., Spear-Swerling L. (2003), Jak nauczyć dzieci myślenia, GWP, Gdańsk.
Sternberg R. J., Jarvin L., Grigorienko E. L. (2009), Teaching for Wisdom, Intelligence, Creativity and Success, Corwin, Thousand Oaks.
Szczepska-Pustkowska M. (2004), Tropami dziecięcych pytań filozoficznych, [w:] D. Klus-Stańska (red.), Światy dziecięcych znaczeń, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.
Szczepska-Pustkowska M. (2006), Jak polska szkoła uśmierca dziecięce filozoficzne zmagania ze światem, [w:] D. Klus-Stańska, E. Szatan, D. Bronk (red.), Wczesna edukacja. Między schematem a poszukiwaniem nowych ujęć teoretyczno-badawczych, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Szczepska-Pustkowska M. (2009), Dociekania filozoficzne z dziećmi, [w:] D. Klus-Stańska, M. Szczepska-Pustkowska (red.), Pedagogika wczesnoszkolna – dyskursy, problemy, rozwiązania, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
Szkudlarek T. (2000a), Wyzwanie pedagogiki krytycznej, [w:] T. Szkudlarek, B. Śliwerski, Wyzwania pedagogiki krytycznej i antypedagogiki, OW Impuls, Kraków.
Szkudlarek T. (2000b), Wyzwanie „trzeciego paradygmatu”. Dylematy konstrukcji i dekonstrukcji teorii pedagogicznych, [w:] Z. Kwieciński (red.), Alternatywy myślenia o/dla edukacji, IBE, Warszawa.
Szmidt K. (2002), Mądrość jako cel kształcenia. Stary problem w świetle nowych teorii, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 3(19).
Szmidt K. (2006), Teoretyczne i metodyczne podstawy procesu rozwijania zdolności „myślenia pytajnego”, [w:] W. Limont, K. Nielek-Zawadzka (red.), Edukacja artystyczna a potencjał twórczy człowieka, OW Impuls, Kraków.
Szmidt K. (2007), Pedagogika twórczości, GWP, Gdańsk.
Szmidt K. (2009), Trening kreatywności, Wydawnictwo Helion, Gliwice.
Szmidt K. (2018), Criticism in Pedagogical Research – Six Bad Practices (Discussion Article) Krytyka w badaniach pedagogicznych – sześć niedobrych praktyk (Artykuł dyskusyjny), „Przegląd Badań Edukacyjnych Educational Studies Review”, vol. 27, no. 2.
Śliwerski B. (2007), Pedagogika alternatywna. Postulaty, projekty i kontynuacje. Tom 2. Innowacje edukacyjne i reformy pedagogiczne, OW Impuls, Kraków.
Śliwerski B. (2008), Wyspy oporu edukacyjnego, OW Impuls, Kraków.
Tischner J. (1992), Etyka solidarności oraz Homo sovieticus, Znak, Kraków.
Tyszka T. (1999), Psychologiczne pułapki oceniania i podejmowania decyzji, GWP, Gdańsk.
Uszyńska‑Jarmoc J. (2005), Myślenie twórczo-syntetyczne, krytyczno-analityczne i praktyczno-kontekstualne a sukcesy w szkole dzieci ośmioletnich, „Psychologia Rozwojowa”, t. 10, nr 1.
Wasilewska-Kamińska E. (2016), Myślenie krytyczne jako cel kształcenia. Na przykładzie systemów edukacyjnych USA i Kanady, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Weil D. (2004), Educational Relevance, Personalized Education, and Critical Thinking, [w:] J. L. Kincheloe, D. Weil (red.), Critical Thinking and Learning. An Encyclopedia for Parents and Teachers, Greenwood Press, Westport–London.
Włoch R., Śledziewska K. (2019), Kompetencje przyszłości. Jak je kształtować w elastycznym ekosystemie edukacyjnym?, Polski Fundusz Rozwoju–DELab UW, Warszawa.
Wood D. (2006), Jak dzieci uczą się i myślą. Społeczne konteksty rozwoju poznawczego, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Zbróg Z. (2009/10), Ujawnianie zdolności do krytycznego myślenia dzieci szkolnych i przedszkolnych, „Nauczanie Początkowe”, nr 3.
Zbróg Z. (2010), Aktywowanie myślenia krytycznego uczniów wobec różnorodności przekazów tekstowych, [w:] T. Gumuła, T. Dyrda (red.), Szkoły – Nauczyciele – Uczniowie, Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego w Kielcach, Kielce–Radom.
Zoller E. (2009), A dlaczego? Jak odpowiadać na trudne pytania dzieci, GWP, Gdańsk.
Opublikowane: 12 października 2023
Zgodnie z Komunikatem Prorektora UŁ ds. nauki dotyczącym systemu ScienceON od 15.09.2023 r. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego wprowadza dane o wszystkich publikacjach wydanych przez siebie autorstwa pracowników UŁ.
Publikacja ww. danych jest możliwa po opublikowaniu pracy w wersji ostatecznej i w terminie do 30 dni od opublikowania.