W zwierciadle rzeczy

Jarosław Kita; Maria Korybut-Marciniak; Marta Milewska; Daria Domarańczyk-Cieślak; Anita Napierała; Anna Malinowska; Dariusz Złotkowski; Ilona Florczak; Krzysztof Marchlewicz; Marta Kłak-Ambrożkiewicz; Aldona Łyszkowska; Izabela Lewandowska; Kinga Raińska; Alicja Adamus; Karolina Studnicka-Mariańczyk; Jolanta Załęczny; Jolanta Kowalik; Emilian Prałat; Wojciech Jerzy Górczyk

doi:10.18778/8220-764-4

W zwierciadle rzeczy

Jarosław Kita (ed)

Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Instytut Historii Katedra Historii Polski XIX wieku

https://orcid.org/0000-0002-8374-2848

Maria Korybut-Marciniak (ed)

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Wydział Humanistyczny, Instytut Historii, Zakład Europy Wschodniej

https://orcid.org/0000-0001-8196-5119

Tom: 10

Serie: Życie prywatne Polaków w XIX wieku

ISBN (e-book) Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

ISBN-13 (15): 978-83-8220-764-4

ISBN Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

ISBN-13 (15): 978-83-8220-763-7

ISBN Uniwersytet Warmińsko-Mazurski

ISBN-13 (15): 978-83-65171-51-1

DOI: https://doi.org/10.18778/8220-764-4

Słowa kluczowe: polskie uzdrowiska, urządzenia sanitarne, higiena XIX w., inwentarz, wyprawa ślubna, podarunki XIX w.

Opublikowane: 30 grudnia 2022

Kategorie: Historia, Otwarty dostęp,

Pliki do pobrania

PDF

Kolejny, jubileuszowy już, dziesiąty tom serii wydawniczej Życie prywatne Polaków w XIX wieku, podobnie jak wcześniejsze tomy, również zrodził się z potrzeby innego opowiadania o przeszłości. Tym razem proponujemy nową perspektywę poznawczą życia prywatnego i życia codziennego epoki – jego ogląd – przez pryzmat materialnego otoczenia ludzi. Prywatność „w zwierciadle rzeczy”, czyli skoncentrowanie uwagi na środowisku materialnym, w którym upływało życie Polaków pod zaborami, pozwoliło na przybliżenie indywidualnych, prywatnych światów, ukazanie scen i rytmu życia codziennego, krajobrazów kulturowych, przestrzeni życia, które pozostawały w cieniu. Przedmioty otaczające człowieka można analizować przez pryzmat ich użyteczności, typologii, genezy, zasięgu terytorialnego. Tradycyjne badania kultury materialnej gubiły często kontekst społeczny artefaktów. Warto przyjrzeć się ich roli w szerszej perspektywie. Z pozoru bezgłośne przedmioty, gromadzone przez życie, otaczające człowieka, selekcjonowane, chronione, odrzucane stanowią zwierciadło, które przy odpowiednim zestawie pytań potrafi przemówić. Świat rzeczy otaczających człowieka odzwierciedla realia jego codziennej egzystencji, jego mentalność, standard życia, wyznawane wartości, upodobania estetyczne, więzi rodzinne, charakter codziennych zajęć, sposoby spędzania wolnego czasu, przynależność grupową, stosunek do mody, religii, przemian cywilizacyjnych.

Redaktorzy mają świadomość, że prezentowany tom nie wyczerpuje tematyki i prowokuje jedynie do dalszego dyskursu nad życiem prywatnym Polaków w XIX stuleciu. Pryzmat „rzeczy” otworzył dodatkowe spektrum możliwości badawczych sfery życia codziennego i intymnego społeczeństwa polskiego pod zaborami. W artykułach nie zabrakło refleksji dotyczących mentalności ludzi epoki, do której drzwi otwierały właśnie źródła materialne. Otaczające Polaków w XIX wieku formy dały możliwość obserwacji zmian w obrębie kultury, umożliwiły wniknięcie do niedostępnych środowisk społecznych, a ukazanie biografii poprzez „rzeczy” rzuciło nowe światło na postaci badane dotychczas wyłącznie za pośrednictwem źródeł pisanych. „Zwierciadło rzeczy” może stać się inspiracją do dalszych studiów nad społeczeństwem polskim w dobie rozbiorów.

Publikacja dofinansowana przez Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Współwydawcą jest Instytut Historii UWM

„W zwierciadle rzeczy” – wprowadzenie

Jarosław Kita, Maria Korybut-Marciniak

DOI: https://doi.org/10.18778/8220-764-4.01

PDF

Urządzenia do balneoterapii w polskich uzdrowiskach w XIX wieku

Jarosław Kita

DOI: https://doi.org/10.18778/8220-764-4.02

PDF

Warunki i urządzenia sanitarne w mieszkaniach XIX-wiecznych płocczan na przykładzie dzielnicy żydowskiej i mieszkań płockich stróżów

Marta Milewska

DOI: https://doi.org/10.18778/8220-764-4.03

PDF

W laboratorium XIX-wiecznego psychologa

Daria Domarańczyk-Cieślak

DOI: https://doi.org/10.18778/8220-764-4.04

PDF

Piękno a zdrowie. Krytyka kosmetyki w dyskursie higienicznym drugiej połowy XIX w.

Anita Napierała

DOI: https://doi.org/10.18778/8220-764-4.05

PDF

W damskiej gotowalni. Zwyczaje higieniczne kobiet w XIX wieku na przykładach ze zbiorów Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie

Anna Malinowska

DOI: https://doi.org/10.18778/8220-764-4.06

PDF

Materialna spuścizna po Stanisławie Polakowskim - nauczycielu przełomu XIX i XX wieku

Dariusz Złotkowski

DOI: https://doi.org/10.18778/8220-764-4.07

PDF

Świat rzeczy przedstawiciela inteligencji warszawskiej w okresie międzypowstaniowym – przykład Juliana Bartoszewicza

Ilona Florczak

DOI: https://doi.org/10.18778/8220-764-4.08

PDF

Rzeczy z mieszkania przy Southampton Street. Pośmiertny inwentarz uczestnika Nocy Listopadowej jako świadectwo emigranckiego losu

Krzysztof Marchlewicz

DOI: https://doi.org/10.18778/8220-764-4.09

PDF

Głosy uwięzione w zielnikach. Zapomniane badaczki flory litewskiej w XX wieku

Maria Korybut-Marciniak

DOI: https://doi.org/10.18778/8220-764-4.10

PDF

„…wyczerpać najprzód wszelkie źródła do tegoż przedmiotu” – Jan Matejko

Marta Kłak-Ambrożkiewicz

DOI: https://doi.org/10.18778/8220-764-4.11

PDF

(Nie)zwykłe podarunki w (nie)zwykłej codzienności Krasińskich

Aldona Łyszkowska

DOI: https://doi.org/10.18778/8220-764-4.12

PDF

W warmińskiej chacie i zagrodzie przełomu XIX i XX wieku – życie codzienne w świetle zbiorów Muzeum Warmińskiego Gospodarstwa (Muzyjum Warnijskygo Gburstwa) w Giławach

Izabela Lewandowska

DOI: https://doi.org/10.18778/8220-764-4.13

PDF

Sekrety panieńskich pokoi. Przedmioty pożądania XIX-wiecznych nastolatek w świetle literatury poradnikowej

Kinga Raińska

DOI: https://doi.org/10.18778/8220-764-4.14

PDF

Wyprawa ślubna, ekspensy domu i podróży Józefy z hrabiów Potockich Ostrowskiej (1784–1859)

Alicja Adamus, Karolina Studnicka-Mariańczyk

DOI: https://doi.org/10.18778/8220-764-4.15

PDF

Świadkowie pobytu w Cytadeli, towarzysze zesłania. O rzeczach w otoczeniu więźniów

Jolanta Załęczny

DOI: https://doi.org/10.18778/8220-764-4.16

PDF

Tożsamość urzędniczego munduru w Imperium Rosyjskim w XIX wieku

Jolanta Kowalik

DOI: https://doi.org/10.18778/8220-764-4.17

PDF

„Sic transit gloria mundi” – krypty wybranych rodów ziemiańskich południowej Wielkopolski

Emilian Prałat

DOI: https://doi.org/10.18778/8220-764-4.18

PDF

Cmentarz opinogórski. Ślady ludzkich życiorysów

Wojciech Jerzy Górczyk

DOI: https://doi.org/10.18778/8220-764-4.19

PDF

Pobrania

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Inne prace tego samego autora

Jarosław Kita, Krzysztof Paweł Woźniak, Wiesław Puś, Kamil Śmiechowski, Violetta Wiernicka, Ewelina M. Kostrzewska, Marzena Iwańska, Grażyna Ewa Karpińska, Marta Sikorska, Krzysztof Stefański, Irmina Gadowska, Daria Rutkowska-Siuda, Piotr Gryglewski, Joanna Sosnowska, Grzegorz Markiewicz, Karolina Kołodziej, Anna Śmiechowicz, Katarzyna Orszulak-Dudkowska, Elżbieta Umińska-Tytoń, Marek Adamczewski, Łódź poprzez wieki. Historia miasta, tom 2: 1820-1914
Tadeusz Grabarczyk, Magdalena Pogońska-Pol, Patrycja Matusiak, Myroslav Voloshchuk, Łukasz Ćwikła, Radosław Skrycki, Zdzisław Włodarczyk, Krzysztof Augustyniak, Krzysztof Ślusarek, Marta Milewska, Antonina Pawłowska, Andrzej Wojtaszak, Aleksey Gavrilenkov, Witold Jarno, Monika Tomkiewicz, Barbara Łochowska, Joanna Lusek, Denis Aleksiejev, Aleksey Kozhemyakin, Yuliya Minutina-Lobanova, Urszula Kurcewicz, Sławomir Lucjan Szczesio, Miasto i wojna
Witold Jarno, Jarosław Kita, Patrycja Matusiak, Andrzej Niewiński, Łukasz Ćwikła, Tadeusz Grabarczyk, Jolanta A. Daszyńska, Małgorzata Karkocha, Dawid Gralik, Dariusz Faszcza, Andrzej Dubicki, Tadeusz Dubicki, Wiesław Bolesław Łach, Agnieszka Jędrzejewska, Waldemar Kozyra, Ireneusz Bieniecki, Robert Majzner, Andrzej Wojtaszak, Robert Pietrygała, Zdzisław Cutter, Magdalena Pogońska-Pol, Armia kontra natura
Jarosław Kita, Maria Korybut-Marciniak, Sara Kosno, Marek Przeniosło, Małgorzata Karpińska, Waldemar Chrobak, Romuald Rydz, Piotr Fałat, Paweł Glugla, Daniel Kiper, Anita Napierała, Aleksandra Staniszewska, Marta Milewska, Piotr Hubicki, Karolina Studnicka-Mariańczyk, Jolanta Załęczny, Krzysztof Marchlewicz, Damian Szymczak, Roman Jurkowski, Bartłomiej Gapiński, Kinga Raińska, Kinga Fink, Przemysław Paweł Grzybowski, Yury Snapkouski, Ignacy Karpiński, Przemysław Rozental, Marta Kłak-Ambrożkiewicz, Śmiech, humor, satyra
Tadeusz Grabarczyk, Jarosław Kita, Magdalena Pogońska-Pol, Myroslav Voloshchuk, Serhii Belinskyi, Andrii Dmytrenko, Yulia Ivashko, Aneta Pawłowska, Volodymyr Hutsul, Oleg Hański, Denys Toichkin, Taras P’yatnychuk, Wiktor Węglewicz, Ihor Drohobyts’kyy, Oleksandr Kolomyychuk, Dmytro Tytarenko, Oksana Tytarenko, Jacek Stanislawski, Narzędzia wojny
Tadeusz Grabarczyk, Magdalena Pogońska-Pol, Kamil Anduła, Aleksander Bołdyrew, Konrad Aleksander Czernielewski, Katarzyna Derlatka, Tomasz Gliniecki, Marian Głosek, Jarosław Kita, Hubert Michalski, Marek Olędzki, Jan Ptak, Rafał Roguski, Paweł Samuś, Katarzyna Stelmasiak, Piotr Strzyż, Damian Waszak, Dariusz Wybranowski, Witold Jarno, Armia kontra natura
Jarosław Kita, Maria Korybut-Marciniak, Jolanta Załęczny, Kinga Fink, Kinga Raińska, Marta Milewska, Anna Śmiechowicz, Tadeusz Srogosz, Krzysztof Marchlewicz, Jolanta Kowalik, Andrzej Szmyt, Emilian Prałat, Marta Kłak-Ambrożkiewicz, Piotr Hubicki, Karolina Studnicka-Mariańczyk, Olga Morozowa, Katarzyna Głowania, Olga Szadkowska-Mańkowska, Perspektywa stołu
Witold Jarno, Jarosław Kita, Vladimir A. Goroncharovskiy, Oleg Hański, Denis Toiczkin, Maksim Mojsiejew, Jakub Puziuk, Dariusz Faszcza, Volodymyr Dolinovskyi, Jolanta Załęczny, Konrad Aleksander Czernielewski, Anna Ambrochowicz-Gajownik, Agnieszka Jędrzejewska, Krzysztof Lesiakowski, Vitalija Stravinskienė, Tomasz Gliniecki, Paulina Fronczak-Chruściel, Marcin Grad, Wiesław Bolesław Łach, Miasto i wojna
Tadeusz Grabarczyk, Hanna Zdanowska, Elżbieta Żądzińska, Artur Ginter, Radosław Janiak, Marek Olędzki, Janusz Pietrzak, Paweł Zawilski, Jan Szymczak, Tadeusz Nowak, Alicja Szymczakowa, Łukasz Ćwikła, Tadeusz Nowak, Michał Kobierecki, Hanka Żerek-Kleszcz, Zdzisław Włodarczyk, Jarosław Kita, Anna Kowalska-Pietrzak, Piotr Gryglewski, Elżbieta Umińska-Tytoń, Marek Cybulski, Marek Adamczewski, Adam Bartnik, Krzysztof Fortuniak, Marcin Jaskulski, Piotr Kittel, Aleksander Szmidt, Wojciech Tołoczko, Łódź poprzez wieki. Historia miasta, tom 1: do 1820 roku
Jarosław Kita, Maria Korybut-Marciniak, Marta Milewska, Daria Domarańczyk-Cieślak, Anita Napierała, Anna Malinowska, Dariusz Złotkowski, Ilona Florczak, Krzysztof Marchlewicz, Marta Kłak-Ambrożkiewicz, Aldona Łyszkowska, Izabela Lewandowska, Kinga Raińska, Alicja Adamus, Karolina Studnicka-Mariańczyk, Jolanta Załęczny, Jolanta Kowalik, Emilian Prałat, Wojciech Jerzy Górczyk, W zwierciadle rzeczy