-
1006
-
946
-
880
-
795
-
788
Pliki do pobrania
Celem składających się na książkę studiów jest ukazanie mechanizmów oddziaływania na literaturę w Polsce po 1945 roku cenzury instytucjonalnej, której narzędziem był podległy władzy i partii rządzącej Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk. Podstawą badań była kwerenda archiwalna – przegląd dokumentów GUKPPiW, zgromadzonych w Archiwum Akt Nowych w Warszawie i w wybranych Archiwach Państwowych oraz ich konfrontacja z opublikowanymi tekstami. Część pierwsza ukazuje, jak Urząd Kontroli niejawnie modelował obraz rzeczywistości, utrwalając nowy porządek (ochrona pozytywnego wizerunku władzy), jak zacierał ślady swego istnienia, nawet w okresie „odwilży”. Część druga jest obszernym studium, poświęconym redagowanym przez Iwaszkiewicza „Nowinom Literackim”. Dwuletnie istnienie tygodnika dobrze pokazuje zmieniające się zasady politycznego modelowania literatury w latach 1947–1948. W ostatnim podrozdziale przywołany jest również wątek powojennej relacji między skamandrytami: Jarosławem Iwaszkiewiczem a Mieczysławem Grydzewskim, redaktorem londyńskich „Wiadomości”. Część trzecia to pięć studiów o cenzurowaniu poszczególnych pisarzy, pokazujących odmienny zakres i przyczyny ingerencji cenzorskich oraz konfrontujących opinie cenzorów z recepcją oficjalną wybranych utworów. Badania dotyczą: tomu prozy Opadły liście z drzew Tadeusza Różewicza, powieści Trampolina Marka Nowakowskiego, krajowych wydań prozy Teodora Parnickiego, twórczości Jarosława Marka Rymkiewicza oraz recepcji Czesława Miłosza w „Tygodniku Powszechnym” w latach 1980–1981 (po przyznaniu Nagrody Nobla). Wybór tematyki poszczególnych studiów podyktowany był – z jednej strony – zawartością niekompletnych archiwów GUKPPiW, z drugiej – chęcią pokazania tych mechanizmów cenzury, które widoczne są dopiero przy dużym zbliżeniu badawczej lupy.
Badania dofinansowane z projektów grantowych:
fundusz rozwoju naukowego Wydziału Filologicznego (2019–2020)
Beinecke Visiting Scholar Fellowships (2018)
Narodowy Program Rozwoju Humanistyki NPRH-008 (2012–2013)
Marzena Woźniak-Łabieniec – dr hab., prof. UŁ w Zakładzie Literatury Polskiej XX i XXI w. Uniwersytetu Łódzkiego. Zajmuje się badaniami nad cenzurą PRL i wpływem systemowej kontroli publikacji na życie literackie, w tym kontekście także archiwaliami związanymi z wariantywnością tekstów literackich, modyfikowanych pod wpływem m.in. cenzury. Inny obszar zainteresowań to liryka dwudziestowieczna i najnowsza, zwłaszcza pod kątem jej związków z tradycją. Autorka książek: Obecny nieobecny. Krajowa recepcja Czesława Miłosza w krytyce literackiej lat pięćdziesiątych w świetle dokumentów cenzury (Łódź 2012), Klasyk i metafizyka. O twórczości Jarosława Marka Rymkiewicza (Kraków 2002), Rymkiewicz. Metafizyka (Łódź 2017) oraz kilkudziesięciu artykułów o literaturze XX i XXI wieku. Redaktor m.in. tomu Przed-tekstowy świat. Z literackich archiwów XIX i XX wieku (WUŁ, Łódź 2020), współredaktor tomu: „Lancetem, a nie maczugą”. Cenzura wobec literatury i jej twórców w latach 1945–1965, tom I serii Prace Ośrodka Badań Filologicznych nad Cenzurą PRL, red. K. Budrowska, M. Woźniak-Łabieniec (IBL PAN, Warszawa 2013) oraz zbiorów: Twórczość Zbigniewa Herberta (Universitas, Kraków 2001) i Dlaczego Herbert. Wiersze, komentarze, interpretacje (WUŁ, Łódź 2004). Redaktor naczelny „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”. Członek Rady Naukowej serii wydawniczej WUŁ: „Projekt: Egzystencja i Literatura”. Przewodniczy Komisji Badań Genetycznych i Dokumentacyjnych nad Literaturą przy Łódzkim Oddziale PAN.
AAN, GUKPPiW, sygn. 1
AAN, GUKPPiW, sygn. 2
AAN, GUKPPiW, sygn. 129
AAN, GUKPPiW, sygn. 248
AAN, GUKPPiW, sygn. 1024
AAN, GUKPPiW, sygn. 1267
AAN, GUKPPiW, sygn. 1295
AAN, GUKPPiW, sygn. 1440
AAN, GUKPPiW, sygn. 1443
AAN, GUKPPiW, sygn. 1449
AAN, GUKPPiW, sygn. 2009
AAN, GUKPPiW, sygn. 2075
AAN, GUKPPiW, sygn. 2392
AAN, GUKPPiW, sygn. 2441
AAN, GUKPPiW, sygn. 2960
AAN, GUKPPiW, sygn. 2987
AAN, GUKPPiW, sygn. 2996
AAN, GUKPPiW, sygn. 3020
AAN, GUKPPiW, sygn. 3026
AAN, GUKPPiW, sygn. 3233
AAN, GUKPPiW, sygn. 3436
AAN, GUKPPiW, sygn. 3446
AAN, GUKPPiW, sygn. 3471
AAN, GUKPPiW, sygn. 3511
AAN, GUKPPiW, sygn. 3570
AAN, GUKPPiW, sygn. 3582
AAN, GUKPPiW, sygn. 3603
AAN, GUKPPiW, sygn. 3632
AAN, GUKPPiW, sygn. 3640
AAN, GUKPPiW, sygn. 3835
AAN, GUKPPiW, sygn. 3839
AAN, GUKPPiW, sygn. 3887
AAN, GUKPPiW, sygn. 3888
AAN, GUKPPiW, sygn. 3929
AAN, GUKPPiW, sygn. 3940
AAN, GUKPPiW, sygn. 4018
AAN, GUKPPiW, sygn. 4300
AAN, GUKPPiW, sygn. 4308
AAN, KC PZPR, sygn. 237/XIX-53
AAN, KC PZPR, sygn. 237/XIX-219
Archiwum Jarosława Iwaszkiewicza w Stawisku, teczki nr 362/16 i teczka nr 622/274
Czeslaw Milosz Papers, Beinecke Library, Box 6, folder 132
Czeslaw Milosz Papers, Beinecke Library, Box 14, folder 257
Czeslaw Milosz Papers, Beinecke Library, Box 14, folder 258
Czeslaw Milosz Papers, Beinecke Library, Box 23, folder 384
Czeslaw Milosz Papers, Beinecke Library, Box 52, folder 753
Archiwum Państwowe w Poznaniu, zespół WUKPPiW, sygn. 14
Archiwum Państwowe w Łodzi, zespół: Wydawnictwo Łódzkie, sygn. 127
Dziennik Ustaw 1981 nr 20 poz. 99
Cyfrowe roczniki „Tygodnika Powszechnego” z lat 1945–2005 dostępne na płytach CD-ROM wraz z materiałami z archiwum cenzury, Rzeszów 2006.
„Dziennik Polski”
„Kamena”
„Kierunki”
„Kronika”
„Kultura” (Warszawa)
„Kuźnica”
„Nowa Kultura”
„Nowa Szkoła”
„Nowe Książki”
„Nowiny Literackie”
„Nurt”
„Odra”
„Odrodzenie”
„Pamiętnik Literacki”
„Przegląd Kulturalny”
„Słowo Powszechne”
„Sztandar Młodych”
„Trybuna Ludu”
„Twórczość”
„Tygodnik Powszechny”
„Tygodnik Warszawski”
„Warszawa”
„Wiadomości londyńskie”
„Wiatraki”
„Współczesność”
„Życie i Myśl”
„Życie Literackie”
„Życie Warszawy”
1984. Literatura i kultura schyłkowego PRL-u, red. K. Budrowska, W. Gardocki, E. Jurkowska, Warszawa 2015.
Agapkina T., Rosyjskie kontakty Jarosława Iwaszkiewicza w latach 1945–1959. (Na podstawie materiałów z archiwów), przeł. R. Papieski, „Strony” 2011, nr 2.
Autor, tekst, cenzura. Prace na Kongres Slawistów w Krakowie, red. J. Pelc, M. Prejs, Warszawa 1998.
Bagiński K., Cenzura w Polsce, Warszawa 1981.
Bartelski L., Nad rocznikami „Nowin Literackich”, „Twórczość” 2000, nr 2.
Bates J., Cenzura w epoce stalinowskiej, „Teksty Drugie” 2002, nr 1–2.
Biełaszko M., „Tygodnik Warszawski” i jego środowisko (1945–1948), „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2007, nr 4 (75).
Bikont A., Szczęsna J., Lawina i kamienie. Pisarze wobec komunizmu, Warszawa 2006.
Biuletyn Informacyjno-Instrukcyjny. Wybór dokumentów z 1955 roku, red. K. Budrowska, M. Budnik, W. Gardocki, Białystok 2018.
Budrowska K., Literatura i pisarze wobec cenzury PRL 1948–1958, Białystok 2009.
Budrowska K., Studia i szkice o cenzurze w Polsce Ludowej w latach 40. I 50. XX wieku, Białystok 2014.
Budrowska K., Zatrzymane przez cenzurę. Inedita z połowy XX wieku, Warszawa 2013.
Buryła S., Rozrachunki z wojną, Warszawa 1917.
Buryła S., Tadeusz Różewicz i Tadeusz Borowski. Początki powojennej prozy polskiej o Zagładzie, [w:] Niepokoje. Twórczość Tadeusza Różewicza wobec Zagłady, Warszawa 2014.
Buryła S., Wojna i okolice, Warszawa 2018.
Cenzura PRL. Wykaz książek podlegających niezwłocznemu wycofaniu 1 X 1951 r., posł. Z. Żmigrodzki, Wrocław 2002, s. 28.
Cenzura w PRL. Relacje historyków, oprac. Z. Romek, Warszawa 2000.
Cenzura wobec literatury w Polsce Ludowej [numer monograficzny: „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2013, nr 1 (19), red. B. Bogołębska, M. Woźniak-Łabieniec].
Cenzuro wróć? Mechanizmy ograniczania wolności słowa w Polsce po 1990 roku, red. Z. Romek, K. Kamińska-Chełmniak, Warszawa 2018.
Chruślińska I., Była raz Kultura… rozmowy z Zofią Hertz, wstęp Cz. Miłosz, Lublin 2003.
Chwin S., Wallenrodyzm w państwie Bieruta – trzy spojrzenia. Wallenrodyzm czy Ketman?, [w:] tegoż, Literatura i zdrada. Od Konrada Wallenroda do Małej Apokalipsy, Kraków 1993.
Ciećwierz M., Polityka prasowa 1944–1948, Warszawa 1989.
Cieślak R., Widzenie Różewicza, Warszawa 2013.
Czarna księga cenzury PRL, t. 1–2, Aneks, Londyn 1977–1978.
Czasopisma społeczno-kulturalne w okresie PRL, red. U. Jakubowska, Warszawa 2011.
Czesław Miłosz w wydawnictwach Instytutu Literackiego w Paryżu. Bibliografia, Warszawa 2007.
Czesław Miłosz. Materiały z sesji naukowej, Kraków, 9–12 czerwca 1981, red. W. P. Szymański, Warszawa–Kraków 1987.
Danilewicz-Zielińska M., Szkice o literaturze emigracyjnej, Wrocław 1999.
Dąbrowicz E., Cenzura na gruzach. Szkice o literackich świadectwach życia w PRL-u, Białystok 2017.
Dorosz B., „Poza cenzurą” na cenzurowanym, „Teksty Drugie” 1996, nr 1.
Dramat i teatr w dokumentach GUKPPiW, red. K. Budrowska, M. Budnik, K. Kościewicz, Białystok 2017.
Drewnowski T., Cenzura PRL a współczesne edytorstwo, „Teksty Drugie” 1997, nr 6.
Drewnowski T., Walka o oddech, Warszawa 1990.
Dudek A., Pytel G., Bolesław Piasecki. Próba biografii politycznej, Londyn 1990.
Dunin J., Kluczny I., Biblioteki naukowe wobec cenzury, „Przegląd Biblioteczny” 2001, z. 4.
Engelgarda J., Jak Rymkiewicz cenzurę PRL „przechytrzył”, https://konserwatyzm.pl/jak-rymkiewicz-cenzure-prl-przechytrzyl/ [dostęp: 29.10.2021].
Fik M., Cenzor jako współautor, [w:] Literatura i władza, red. i słowo wstępne E. Sarnowska-Temeriusz, Warszawa 1996.
Fik M., Jak oczyszczano biblioteki, „Puls” 1993, nr 5–6.
Fik M., Kultura polska po Jałcie. Kronika lat 1944–1981, Londyn 1989.
Fiut A., Z Miłoszem, Sejny 2011.
Friszke A., Przystosowanie i opór. Studia z dziejów PRL, Warszawa 2007.
Gardocki W., Cenzura wobec literatury polskiej w latach osiemdziesiątych XX wieku, Warszawa 2009.
Gawliński S., Polityczne obowiązki. Odmiany powojennej prozy politycznej w latach 1945–1975, Kraków 1993.
Giedroyć J., Parnicki T., Listy 1946–1968, cz. 1, oprac., wstęp i przypisy A. Dobrowolski, Warszawa 2014.
Głowiński M., Próba opisu tekstu krytycznego, [w:] Badania nad krytyką literacką. Seria 2, red. M. Głowiński, K. Dybciak, Wrocław 1984.
Głowiński M., Rytuał i demagogia. Trzynaście szkiców o literaturze zdegradowanej, Warszawa 1992.
Główny Urząd Kontroli Prasy 1945–1949. Dokumenty do dziejów PRL, Zeszyt 6, red. D. Nałęcz, Warszawa 1994.
Gogol B., „Fabryka fałszywych tekstów”. Z działalności Wojewódzkiego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w Gdańsku w latach 1945–1958, Warszawa 2012.
Gontarczyk P., 10 dzielnych ludzi, Poznań 2010.
Gorczyńska R. [Czarnecka E.], Wokół „sprawy Miłosza”, [w:] Podróżny świata. Rozmowy z Czesławem Miłoszem. Komentarze, Kraków 1992.
Gosk H., W kręgu „Kuźnicy”. Dyskusje krytycznoliterackie lat 1945–1948, Warszawa 1985.
Granice wolności słowa, red. M. Bukowska-Schielmann, Gdańsk 1999.
Granice wolności słowa: materiały konferencji naukowej Kielce 4–5 maja 1995, red. G. Miernik, Kielce–Warszawa 1993.
Grydzewski M., Iwaszkiewicz J., Listy 1922–1967, Warszawa 1997.
Grzesiak-Witek D., Wokół literackiej nagrody Nobla dla Czesława Miłosza, Sandomierz-Stalowa Wola 2008.
Habielski R., Niezłomni, nieprzejednani. Emigracyjne „Wiadomości” i ich krąg 1940–1981, Warszawa 1991.
Habielski R., Polityczna historia mediów w Polsce w XX wieku, Warszawa 2009.
Hobot J., Gra z cenzurą w poezji Nowej Fali (1968–1976), Kraków 2000.
Iwaszkiewicz J., Dzienniki 1911–1955, oprac. i przyp. A i R. Papiescy, wstęp A. Gronczewski, Warszawa 2007.
Iwaszkiewicz J., Dzienniki 1956–1963, oprac. i przypisy A. i R. Papiescy, R. Romaniuk, wstęp A. Gronczewski, Warszawa 2010.
Iwaszkiewicz J., Jeleńska T., Jeleński K., Korespondencja, oprac. i przypisy R. Romaniuk, Warszawa 2008.
Janion M., Odnawianie znaczeń, Warszawa 1980.
Jarosiński Z., Literatura lat 1945–1975, Warszawa 1997.
Kamińska J., Bibliografia publikacji podziemnych w Polsce: 13 XII 1981 – VI 1986, Paryż 1988.
Kamińska-Chełmniak K., Cenzura w Polsce 1944–1960. Organizacja – kadry – metody pracy, Warszawa 2019.
Kamińska-Chełminiak K., „Mieć dwie twarze, podwójne życie”. O cenzurze w Dziennikach Stefana Kisielewskiego, [w:] Cenzura w PRL. Analiza zjawiska, red. Z. Romek, K. Kamińska-Chełminiak, Warszawa 2017.
Kandziora J., Szymańska Z., Bez cenzury 1976–1989. Bibliografia, Warszawa 1999.
Kaniecki P., Cenzura a powieści Parnickiego [materiały źródłowe z AAN w Warszawie], „Śląskie Studia Polonistyczne” 2011, nr 1, s. 207–222.
Kisielewski S., Abecadło Kisiela, Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1990.
Kościewicz K., Preparowanie dziedzictwa: pisma Kraszewskiego, Sienkiewicza, Żeromskiego i innych autorów pod cenzorskim nadzorem (1945–1955), Białystok 2019.
Kosiński K., Wiwisekcja powszedniości. Studium wczesnej twórczości Marka Nowakowskiego, Warszawa 2014.
Kloc A., Cenzura wobec tematu II wojny światowej i podziemia powojennego w literaturze polskiej 1956–1958, Warszawa 2018.
Kondek S.A., Papierowa rewolucja. Oficjalny obieg książek w Polsce w latach 1948–1955, Warszawa 1999.
Kopka B., Majchrzak G., Operacja „Poeta”. Służba Bezpieczeństwa na tropach Czesława Miłosza, red. i posłowie G. Musidlak, Lublin 2007.
Korczyńska-Derkacz M., Książki szkodliwe politycznie, czyli akcja „oczyszczania” księgozbiorów bibliotek szkolnych, pedagogicznych i publicznych w latach 1947–1956, [w:] Niewygodne dla władzy. Zbiór studiów, red. D. Degen, J. Gzella, Toruń 2010.
Kozicka D., Krytyk w PRL-u. O kilku problemach w badaniach nad krytyką powojenną, [w:] PRL – świat (nie)przedstawiony, red. A. Czyżak, J. Galant, M. Jaworski, Poznań 2010.
Koźniewski K., Historia co tydzień. Szkice o tygodnikach społeczno-kulturalnych 1944–1950, Warszawa 1977.
Krasucki E., Międzynarodowy komunista. Jerzy Borejsza – biografia polityczna, Warszawa 2009.
Krasucki E., Wieszcz i Naczelnik. Czesław Miłosz wobec „solidarnościowego” karnawału (1980/81), „Pogranicza. Szczeciński Dwumiesięcznik Kulturalny” 2011, nr 1 [90].
Lam A., Kolumbowie i współcześni. Antologia poezji polskiej po roku 1939, Warszawa 1972.
Literatura w granicach prawa (XIX – XX w.), red. E. Dąbrowicz, M. Lula, Warszawa 2013.
Łapiński Z., Jak współżyć z socrealizmem. Szkice nie na temat, Londyn 1988.
Łapiński Z., Między polityką a metafizyką. O poezji Czesława Miłosza, [w:] Poznawanie Miłosza 2, cz. 1 (1980–1998), red. A. Fiut, Kraków 2000.
Łódź w latach 1956–57, red L. Próchniak, J. Wróbel, Warszawa 2006.
Łukasiewicz J., Wiersze w gazetach 1945–1949, Wrocław 1992.
Łukasiewicz J., Zagłoba w piekle, Warszawa 1965.
Maciejewski J., Cenzura w Polsce w latach 1957–1980 i sposoby jej omijania przez pisarzy, „Napis” XV 2009.
Mazur M., Propaganda komunistyczna wobec Armii Krajowej w latach 1943–1955, „Dzieje Najnowsze” 2015, nr 1.
Mazur D., Realizm socpaxowski, Bydgoszcz 2013.
Mielczarek T., Od „Nowej Kultury” do „Polityki”. Tygodniki społeczno-kulturalne i społeczno-polityczne PRL, Kielce 2003.
Miłosz Cz., Rozmowy polskie 1979–1998, Kraków 2006.
Miłosz Cz., Rozmowy zagraniczne 1979–2003, przeł. M. Zawadzka, Kraków 2013.
Miłosz Cz., Zaraz po wojnie. Korespondencja z pisarzami 1945–1950, przyp. A. Fiut, K. Kasperek, Kraków 2007.
Miłosz Cz., Fiut A., Czesława Miłosza autoportret przekorny, Kraków 1988.
Mojsak K., Cenzura wobec prozy „nowoczesnej” 1956–1965, Warszawa 2016.
Myśliński J., Mikrofon i polityka. Z dziejów radiofonii polskiej 1944–1960, Warszawa 1990.
Nałkowska Z., Dzienniki 1945–1954, cz. I, oprac., wstęp i komentarz H. Kirchner, Warszawa 2000.
Nawrocki W., Oczyszczanie księgozbiorów. Przyczynek do dziejów polityki kulturalnej, „Życie Literackie” 1981, nr 49.
Niewygodne dla władzy. Ograniczenie wolności słowa na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, red. D. Degen, J. Gzella, Toruń 2010.
„Nikt z krytyków w tym stopniu, co Pan, nie wniknął w «istotny sens»”. Listy Teodora i Eleonory Parnickich do Jacka Łukasiewicza, oprac. P. Gorliński-Kucik, „Pamiętnik Literacki” 2015, z. 4.
Nowakowski M., Pióro. Autobiografia literacka, Warszawa 2012.
Nycz R., Literatura polska w cieniu cenzury, „Teksty Drugie” 1998, nr 3.
Olejniczak J., Czytając Miłosza, Katowice 2011.
Olejniczak J., Miłosz. Autobiografia. Cztery eseje, Warszawa 2013.
Osęka P., Mydlenie oczu. Przypadki propagandy w Polsce, Kraków 2010.
Osęka P., Rytuały stalinizmu. Oficjalne święta i uroczystości rocznicowe w Polsce 1944–1956, Warszawa 2007.
Ostatni romantyk sceny polskiej. Wspomnienia o Leonie Schillerze, wybór, oprac. J. Timoszewicz, Kraków 1990.
Parnicki T., Ja, Eurypides. Wywiady, wypowiedzi i autokomentarze z lat 1957–1988, wstęp T. Markiewka, oprac. P. Gorliński-Kucik, T. Markiewka, Katowice 2020.
Pawelec D., Debiuty i powroty. Czytanie w czas przełomu, Katowice 1998.
Pawlicki A., Kompletna szarość. Cenzura w latach 1965–1972. Instytucja i ludzie, Warszawa 2001.
Październik ’56. Odwilż i przełom w życiu literackim i kulturalnym Polski. Materiały ogólnopolskiej sesji naukowej, Rzeszów 23–25 września 1996 roku, red. A. Kulawik, Rzeszów 1996.
Październik 1956 w literaturze i filmie, red. M. Zawodniak, P. Zwierzchowski, Bydgoszcz 2010.
Peisert M., Reakcja polskiej prasy na wiadomość o otrzymaniu przez Czesława Miłosza literackiej Nagrody Nobla, [w:] Czesław Miłosz: tradice – současnost – recepce : materiály z mezinárodni vědecké konference uskutečněné v Ostravě ve dnech 16.–17. řijna 2008 u přiležitosti 50. výroči výtisku Rodné Evropy Czesława Miłosze, Ostrava 2009.
Perkowski P., Cenzura jako źródło cierpień: powieści Tadeusza Konwickiego w obliczu kontroli słowa, Gdańsk 2004.
Perkowski P., Działalność Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w latach siedemdziesiątych (maszynopis rozprawy doktorskiej, Gdańsk 2005).
Pietrzkiewicz I., Rogoż M., Prewencyjne ingerencje cenzorskie w „Tygodniku Powszechnym” na przełomie lat 40. i 50., „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2011, t. 14, z. 1–2.
Pisarze z Krupniczej. Informator biobibliograficzny, red. W. Kania, Kraków 2001.
Piśmiennictwo – systemy kontroli – obiegi alternatywne, red. J. Kostecki, A. Brodzka, t. 2, Warszawa 1992.
Polityczność literatury. Polityczność literaturoznawstwa. Gramatyka sprzeciwu, red. J. Olejniczak, R. Knapek, M. Szumna, Katowice 2012.
Polska Bibliografia Literacka.
Polski słownik biograficzny. T. 35, z. 3, Warszawa–Kraków 1994.
Przybylski R., To jest klasycyzm, Warszawa 1978.
Przybylski R., Uwagi o poezji Mandelsztama, [w:] O. Mandelsztam, Poezje, Warszawa 1971.
Przybylski R., Wdzięczny gość Boga (Esej o poezji Osipa Mandelsztama), Paryż 1980.
Pszczoła, kwiat, chmura, orzeł. Rozmowa z Jerzym Harasymowiczem (rozm. Teresa Krzemień), „Kultura” 1976, nr 11.
Ptasińska-Wójcik M., Z dziejów biblioteki „Kultury”. 1946–1966, Warszawa 2006.
Radzikowska Z., Z historii walki o wolność słowa w Polsce. Cenzura PRL w latach 1981–1987, Kraków 1990.
Rafalska M., „Nowiny Literackie”. Próba monografii. Warszawa 1981 (praca niepublikowana), mpis, Bibl. Narodowa.
Romek Z., Metody pracy cenzury w PRL, [w:] Dziennikarze władzy, władza dziennikarzom. Aparat represji wobec środowiska dziennikarskiego 1945–1990, red. T. Wolsza, S. Ligarski, Warszawa 2010.
Różewicz T., Różne oblicza cenzury, „Odra” 1989, nr 4.
Ryszkiewicz M., Felietony Kisiela w okowach cenzury PRL, [w:] Poetyka i pragmatyka gatunków dziennikarskich, red. W. Furman, Rzeszów 1999.
Sąd orzekł…, Paryż 1972.
Skórzyński J., Odwilż w cenzurze, „Krytyka” 1991, nr 34/35.
Skwarnicki M., Mój Miłosz, Kraków 2004.
Sławiński J., Próby teoretycznoliterackie, Kraków 2000.
Słomkowska A., Prasa w PRL. Szkice historyczne, Warszawa 1980.
Słownik realizmu socjalistycznego, red. Z. Łapiński, W. Tomasik, Kraków 2004.
Smulski J., Jak niewyrażalne staje się wyrażalne? O języku ezopowym w prozie polskiej lat pięćdziesiątych, [w:] Literatura wobec niewyrażalnego, red. W. Bolecki, E. Kuźma, Warszawa 1998.
Smulski J., O polskiej socrealistycznej krytyce (i samokrytyce) literackiej, „Teksty Drugie” 2000, nr 1–2.
Smulski J., „Przedodwilżowe” dyskusje o literaturze dwudziestolecia, O pierwszych syntezach współczesnej literatury polskiej, [w:] tegoż, Przewietrzyć zatęchłą atmosferę uniwersytetów, Toruń 2009.
Socrealizm : fabuły, komunikaty, ikony, red. K. Stępnik, M. Piechota, Lublin 2006.
Szaruga L., Wobec totalitaryzmu. Kostium kościelny w prozie polskiej. Wobec cenzury, Szczecin 1994.
Szczepański J. J., Kadencja, Kraków 1989.
Sztuka czytania między wierszami. Cenzura w komunikacji literackiej w Polsce w latach 1965–1989, red. K. Budrowska, M. Kotowska-Krachel, Warszawa 2016.
Śmigielski T., Między Wilnem a Łodzią. Życie i twórczość Jerzego Wyszomirskiego (1897–1955), Wysokie Mazowieckie 2006.
Święch J., Literatura polska w latach II wojny światowej, Warszawa 2005.
Tarka K., Mackiewicz i inni. Wywiad PRL wobec emigrantów, Łomianki 2007.
Tomasik W., Aparat bezpieczeństwa w literaturze polskiej okresu socrealizmu, „Pamiętnik Literacki” 1994, z. 3.
Tomasik W., Inżynieria dusz. Literatura realizmu socjalistycznego w planie „propagandy monumentalnej”, Wrocław 1999.
Tomasik W., Okolice socrealizmu, Bydgoszcz 2009.
Trznadel J., Hańba domowa, Lublin 1990.
Tubielewicz-Mattson D., Polska socrealistyczna krytyka literacka jako narzędzie władzy, Uppsala 1997.
Walicki A., Zniewolony umysł po latach, Warszawa 1993.
Waligura J., Proza Tadeusza Różewicza, Collegium Columbinum, Kraków 2006.
Wbrew sobie: rozmowy z Tadeuszem Różewiczem, Wrocław 2011.
Wegner J., Czasopiśmiennictwo literackie lat 1944–1948, Warszawa 1971.
„Wiadomości” i okolice. Szkice i wspomnienia, red. i oprac. M. Supruniuk, Toruń 1995.
Wielka księga cenzury PRL w dokumentach, wstęp, T. Strzyżewski, wprowadzenie Z. Romek, Warszawa 2015.
Wiśniewska-Grabarczyk A., „Czytelnik” ocenzurowany. Literatura w kryptotekstach – recenzjach cenzorskich okresu stalinizmu, Warszawa 2018.
Wołowiec G., Nowocześni w PRL: Przyboś i Sandauer, Wrocław 1999.
Woźniak-Łabieniec M., Obecny nieobecny. Krajowa recepcja Czesława Miłosza w krytyce literackiej lat pięćdziesiątych w świetle dokumentów cenzury, Łódź 2012.
Woźniakowski K., Między ubezwłasnowolnieniem a opozycją. Związek Literatów Polskich w latach 1949–1959, Kraków 1990.
Wójciak M., Muza pamięci – o twórczości Osipa Mandelsztama w Polsce. W siedemdziesiątą rocznicę śmierci poety, „Pamiętnik Literacki” 2009, nr 2.
Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny. Tom 5, 6, 7, oprac. zespół pod red. J. Czachowskiej i A. Szałagan, Warszawa 1997. (+ Tom 10, Warszawa 2007).
Zapisy cenzury z lat 1948–1955, red. i wstęp D. Jarosz, „Regiony” 1996, nr 3.
Zawodniak M., Teraźniejszość i przeszłość. Studia o życiu literackim socrealizmu, Bydgoszcz 2007.
Ziętara P., Emigracja wobec Października. Postawy polskich środowisk emigracyjnych wobec liberalizacji w PRL w latach 1955–1957, Warszawa 2001.
Zimand R., Trzydzieści lat temu i później, [w:] Miłosz, Tynianow, Zinowiew, Warszawa 1982.
Znam Miłosza od dni mojej młodości… Z prof. Janem Kottem rozmawia Anna Frajlich, „Pogranicza. Szczeciński Dwumiesięcznik Kulturalny” 2011, nr 1[90].
Żebrowski M., Rozgłośnia spec. znaczenia (Wypisy z propagandy PRL), „Zeszyty Historyczne” 2002, z. 142.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Opublikowane: 11 kwietnia 2025
„Czasopisma naukowe wobec wyzwań cyfrowego świata: lokalność, cytowalność, umiędzynarodowienie”
Opublikowane: 11 kwietnia 2025
Czy Twoje dziecko potrafi radzić sobie z porażką, stresem lub trudnymi emocjami? Zastanawiasz się, jak skutecznie wspierać dzieci i młodzież w budowaniu odporności psychicznej w klasie i w domu?
Opublikowane: 6 marca 2025
Monografia „Łódź poprzez wieki. Historia miasta” redagowana przez naukowców z Uniwersytetu Łódzkiego zdobyła już rzeszę oddanych czytelników. Tymczasem w Wydawnictwie UŁ ukazała się kolejna książka o naszym mieście...
